Bertrand modeli nedir? Bertrand modelinde fiyat seviyesi veri olarak kabul edilir.Firmalar rakiplerinin fiyat seviyesini değiştirmeyeceklerini düşünerek karar alırlar. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
İktisat Ders Notları
Bergson kriteri nedir ? Politikada karar verecek olanlar,kendi değer ve hükümlerine göre yada etkisi altında kaldıkları kişi ve grupların değer ve hükümlerine göre bir karar alırlar yada almazlar. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Benthamcı sosyal refah yaklaşımı nedir ? Benthama göre sosyal refah toplumdaki farklı bireylerin faydalarının toplamına eşittir.Bunun için sosyal refahın maksimize edilebilmesi sadece bireysel faydaların toplamının maksimize edilmesi ile mümkün olur. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Bedelsiz ithalat Ülkeden herhangi bir döviz çıkışı olmadan,yurtdışında elde edilen gelir ve kazançlarla yurtdışından alınan malların ülke içine sokulmasıdır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Bebek endüstri tezi nedir ? Yeni gelişen ve ihracat potansiyeli yüksek olan endüstrilere,gelişene kadar destek verilip diğer endüstrilere karşı korunmasına denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Bedavacılık sorunu nedir ? Bireyin hiçbir kamusal faaliyete katılmayıp yükümlülük altına girmeden,başkaları için üretilen mallarıdan yararlanmak ister.Malı satın alan kişiler dışında başkalarının da kullanmasına bedavacılık sorunu denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Başabaş noktası nedir ? Toplam hasılatın toplam maliyete eşit olduğu (TR=TC) noktaya başabaş noktası denir.Burada kar yada zarar yoktur,bu nokta kara geçiş noktasıdır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Bağlı ticaret anlaşma ve türleri nelerdir ? -takas -kliring -switch -geri satın alma İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Azalan verimler kanunu nedir ? Kısa dönemde değişken girdi miktarı sürekli olarak artırılırsa çıktı miktarı önce artan hızla,daha sonra azalan hızla artar ve daha sonra da azalır.Bu olaya azalan verimler kanunu denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Arz yanlı iktisat yaklaşımı nedir? Enflasyon ile işsizliğin aynı anda ortaya çıktığı dönemde,stagflasyon sorununa çözüm aramak için ortaya çıkan yaklaşımdır.Bu yaklaşıma göre enflasyonla mücadeledeki amaç toplam arzı artırmaktır.Üretim maliyetleri üzerindeki yüksek vergilerin kaldırılması gerektiğini savunurlar. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Arrow çıkmazı (imkansızlık teorisi) nedir ? Arrowa göre adil bir oylama yöntemi ve bireysel tercihler ile toplumsal tercihler arasında tutarlılık toktur.Ortak bir oylama yapılabilmesi için ise ; -seçimler serbestçe yapılmalıdır -alternatifler dikte edilmemelidir -alternatifler sıralamayı bozmamalıdır -sıralam sonunda ortaya çıkan refah fonksiyonu tek bir sosyal sıralamaya imkan vermelidir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Atıf teorisini nedir? Tüketim mallarının fayda fonksiyonundan üretim mallarının fayda fonksiyonunun çıkarılması sonucu oluşan fonksiyona denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Asgari ücret nedir ? Fiyat tabanının işçileri korumak için uygulanması sonucunda ortaya çıkan ve ücret düzeyinin devletçe tespit edilmesine yönelik politikalara denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Arz esnekliğini açıklayın ? Fiyatta meydana gelen bir birimlik değişme karşısında arz miktarında meydana gelen değişim oranına denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Arbitraj nedir ? Döviz ve menkul kıymet gibi ekonomik varlıkların farklı piyasalarda aynı anda meydana gelen fiyat farklılıklarından kar sağlamak amacıyla eşanlı olarak alınıp satılmasına denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Anons etkisi nedir ? Merkez bankasının reeskont oranı aracılığı ile piyasalara izlenen para politikasındaki değişikliğin sinyalinin verilmesine denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Anahtar para nedir ? Altın kambiyo sisteminde bir ülkenin parası,altına bağlı olan başka bir ülkenin parasına bağlıdır.Altına bağlı olan yabancı ülke parasına anahtar para denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Anti Tröst yasalar nedir ? Oligopolcü firmaların aralarında anlaşarak monopol gücü elde etmeye çalışmalarını yasaklamaya çalışan düzenlemelere denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Alternatif maliyet(fırsat maliyeti) nedir ? Bir şeyin seçilmesi nedeniyle vazgeçilen en iyi alternatifin değerine denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
TÜRKİYE EKONOMİSİNİN KURUMSAL YAPISI VE DÖNÜŞÜMÜ Kurum: toplumsal yaşam içinde geçmişten süzülerek gelen birtakım temel ihtiyaçların karşılanmasına ilişkin olarak kalıplaşmış ilişkiler kurallar ve davranışlar bütünü. Ekonomik sistem: toplumların mal ve hizmetlerin üretimi ve bölüşümünün nasıl olması gerektiğine ilişkin uyumlu düşünce ve değerler toplamı Homo Economicus: bireyin serbest piyasa ve pazarın işleyişi hakkında tam bilgiye sahip oluşu ve ekonomik …
Kamu kesimi; Merkezî devletten daha geniş olarak, yerel idareler, sosyal güvenlik Kuruluşları, fonlar ve kamu iktisadî teşebbüslerini de kapsayan çok geniş bir alanı ifade eder. Kamu açığı: Tüm kamu kurum ve kuruluşları bütçe açıkları toplamıdır. Bütçe açığı: Olağan bütçe harcamalarının olağan bütçe gelirlerini aşan miktarıdır. Bütçe açığı kavramı bütçe içinde yer alan kamu harcamaları ile …
Stagflâsyon: Bir ekonomide yaygın işsizlik ile beraber yüksek enflasyonun yaşandığı bir ekonomik istikrarsızlıktır. Stagflâsyon kavramı ilk defa İngiliz Parlamenter İain Macleod 1965 yılında kullanmıştır. İngilizce durgunluk anlamına gelen “stagnation” ve enflasyon anlamına gelen “inflation” kavramlarını birleştiren ve “stagflation” olarak kavramlaştıran Macleod, 1965 yılında İngiliz ekonomisinde ortaya çıkan enflasyon ile birlikte yaygın işsizlikten kaynaklanan durgunluğu ifade …
Durgunluk: Ekonomide talep yetersizliği nedeniyle işlem hacminin daralması sonucunda ortaya çıkan kapasite düşüklüğü ve işsizlik olgusudur. Bir ekonomide toplam talep yetersizliğinden meydana gelen bir toplam arz-toplam talep dengesizliği söz konusu olmaktadır. Durgunluk halinde, milli gelir eksik istihdam düzeyinde gerçekleşmekte, işsizlik artmakta ve faktör ve mal fiyatlarında genel bir düşme eğilimi gözlemlenmektedir. Ekonomik kriz ile durgunluk …
1980-1990 DÖNEMİ 24 Ocak Kararları, 24 Ocak 1980 tarihinde ekonomik literatüre geçen ve yapısal dönüşümleri içeren bir program.Süleyman Demirel, 1979 yılında Başbakanlık Müsteşarlığı’na getirdiği Turgut Özal’a yeni bir ekonomik istikrar programı hazırlama görevi vermiş ve bu program kısa sürede hazırlanmıştı. 24 Ocak 1980’de kamuoyuna açıklandı.Ekonomide kamu kesiminin etkinliğinin azaltılması ile özel sektörün bu görevi üstlenerek etkinliği arttırması gerekir. 24 Ocak Kararları’nın ana …
Planlı Kalkınma Dönemi (1960-1980) 27 mayıs darbesiyle istikrarın bozulduğu devlet yenir bir döneme girmiştir (ithal ikameci politika dönemi) Bu dönemde kalkınma planı hazırlanır Kalkınma Planının Hazırlanmasına Neden Olan Unsurlar Sürekli artan enflasyon Dış ticaretin açık vermesi Sermayenin etkin kullanılmaması Dış çevre baskıları Şu anda 9. Su uygulanan (2007-2013) planların özellikle ilk 20 yıl için çıkan …
2. dünya Savaşı Yılları (1940-45) Ülke için durgunluk yılları yaşanmaktadır. II. Dünya savaşının başlaması ülkede durgunluğa sebep olacaktır. Durgunluğun Sebepleri Nüfusun büyük bölümünün askere alınması İş gücünün ve istihdamın azalması Bütçenin savunmaya ayrılması Dış ticaret yapan ülkelerin savaşa girmesi Enflasyonun hızlı bir şekilde artması Alınan Önlemler Katı fiyat denetimlerinin yapılması Tarım ürünlerinin düşük fiyat ile …
1930 – 1940 Dönemi (Planlı Devletçilik) Türkiye devletçi ekonomik kalkınma modeline başvuruldu ve bu dönemde karma ekonomisi modeli benimsenmiştir. Devletçilik Politikası Uygulama Nedenleri Cumhuriyetçilik dönemine uygun politikanın yetersiz kalması Özel sermaye birikiminin yetersiz olması Kalkınmanın devlet kanalı ile gerçekleşeceğine inanılması Nitelikli girişimci ve personel eksikliği Büyük buhranın etkileri Fiziksel yetersizlik Devletçi politika izleyen ülkelerin başarısı …
Cumhuriyet Dönemi (1923-929) Milli mücadelenin yanında (ulusal ve siyasal bağımsızlık) ekonomik bağımsızlığa da önem verir. İzmir iktisat Kongresi (17 Şubat 1923) Devletin ekonomik yapısı belirlenmeye çalışılmış. Kongreye tüccar, çiftçi, işçi, işveren temsilcileri katılmıştır. Milli ekonomik canlandırılması için ekonomik bağımsızlığın elde edilmesine dair kararlar alınmıştır. Kongrenin Temel Esasları Kalkınmayı sağlamak için gerçek iktisadi politika benimsenmiştir. Yerli …
CUMHURİYETTEN ÖNCEKİ TÜRKİYE EKONOMİSİ Osmanlının son dönemlerinde ülke ekonomisinde yabancı sermayenin (azınlıkların) oldukça yüksek oranda olduğu görülmektedir. Osmanlı Ekonomisin Bozulmasının Nedenleri Son dönemdeki savaşlar Yeni ticaret yolları Sanayi devrimi Tarım gelirlerinin savaş finansmanında kullanılması Alınan dış borçlar ve etkin kullanılmaması İlk borç 1854 yılında Kırım savaşının finansmanı için İngiltere’den alınmıştır. Bu borçların ödenemeyeceğini bildiren devlet,1881 …
Türkiye Ekonomisi KISA NOTLAR Ödemeler bilançosu ülkenin belli süre (genellikle 1 yıl) içinde diğer ülkelerle yapmış olduğu ekonomik işlemlerin ne yönde değiştiğini göstermektedir Ödemeler bilançosunda iki temel hesap türü bulunur. Bunlar Cari işlemler hesabı ve sermaye hesabıdır ödemeler bilançosunda denge her zaman gerçekleşmeyebilir. Bu durumda denkleştirici özelliği olan resmi rezervler hesabı dır Türkiyede ödemeler bilançosu …
TÜRKİYE EKONOMİSİ KISA NOTLAR Ekonomideki sektörleri 1.tarım 2.sanayi 3.hizmetler şeklinde sınıflandırılmaktadır. Hizmet: gayri maddi ve görünmezdir Mal: maddi ve görülebilirdir Dünya Ticaret Örgütü hizmetler sektöründeki ekonomik faaliyetleri 12 başlık altında toplamıştır Ticari hizmetler İletişim hizmetleri İnşaat ve mühendislik hizmetleri Dağıtım hizmetleri Eğitim hizmetleri Çevre hizmetleri Mali hizmetler Sağlığa ilişkin hizmetler Turizm ve hizmetleri Eğlence, kültür …
TÜRKİYE EKONOMİSİ KISA NOTLAR Dar anlamda emek ve sermayeyi kullanarak hammadde ve yarı mamul maddeleri işleyerek mamul madde haline getiren tüm üretim faaliyetleridir. Geniş anlamda müteşebbisin kurduğu, mal ve hizmet üreten ve gelir getiren faktörlerin bileşimidir. Türkiye’de sanayi sektörü, DPT tarafından: Madencilik / İmalat sanayi / Enerji olarak sınıflandırılmıştır. Gelişmiş ekonomi bir anlamda sanayileşmiş ekonomi …
TÜRKİYE EKONOMİSİ 4.ÜNİTE KISA NOTLAR Tarımsal faaliyet, ana yapı olarak bitkisel ve hayvansal üretimle balıkçılık faaliyetlerinden ibarettir. İktisat literatüründe 3 temel sektör vardır 1-tarım birincil 2-sanayi ikincil 3-hizmetler ise üçüncül sektör olarak tanımlanır Az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde tarım öncelikli sektör konumundadır İktisadi gelişme sürecinde tarım sektörünün önemine ilk kez sistematik olarak değinen iktisat ekolü …
TÜRKİYE EKONOMİSİ KISA NOTLAR Tam Kamusal Mal: Bireylerden herhangi birisinin tüketimi nedeniyle, diğerlerinin aynı malı tüketme olanağında herhangi bir azalışın olmadığı, birlikte ve eşit biçimde tüketilen mal ve hizmetlerdir. Yarı Kamusal Mal: Tüketimleri sonucu topluma yoğun dışsal faydalar sağlarken, kişilere de ayrıca özel fayda sağlayan mal ve hizmetlerdir. Dar anlamda kamu gelirleri; vergi gelirleri, vergi …
TÜRKİYE EKONOMİSİ KISA NOTLAR Makro ekonomik göstergeler Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) , Gayri Safi Milli Hasıla(GSMH) Kişi başına GSYH’dır. Bir ülke ekonomisi hakkında fikir veren temel ekonomik gösterge o ülkenin mal ve hizmet üretimini gösteren milli gelir hesaplarıdır Bu göstergeler, ‘’ülkenin mevcut üretim faktörü stokuyla belirli bir dönemde ne kadar mal ve hizmet …
TÜRKİYE EKONOMİSİ KISA NOTLAR Türkiye dünyanın 37’ncü büyük ülkesidir Türkiye 35 derece – 42 derece kuzey paralelleri (enlemleri) ile 25 derece – 44 derece doğu meridyenleri (boylamları) arasında yer alır. Türkiye Yarı kurak bir iklim özelliğine sahiptir. Türkiye dünya toplamında maden üretiminde 28’inci , üretilen maden çeşitliliği açısından da 10’uncusırada yer almaktadır Türkiye dünya linyit rezervlerinin yaklaşık % 1,6 sına …
FİYAT FARKLILAŞMASININ TÜRLERİ 1-Birimler Arasında Fiyat Farklılaştırma: Tekelcinin her ürettiği her birim malı ayrı ayrı mümkün olan en yüksek fiyattan almak isteyene satmasıdır. TAM FİYAT FARKLILAŞTIRMASI da denir . 2-Miktar Arasında Fiyat Farklılaştırma : Tekelcinin belirli bir miktar için tek fiyat daha sonraki ek miktarlar için daha yüksek fiyatlar belirlemesidir. 2.DERECE FİYAT FARKLILAŞTIRILMASI da denir. 3-Alıcılar …
MALİYETLER Açık maliyetler:Üretim faktörlerini elde etmek için yapılan gerçek ödemelerdir. Muhasebeleştirilmiş maliyette denir. Örtük maliyetler:Gerçekte ödeme yapılmayan ancak bir alternatiften vazgeçilmesi nedeniyle oluşan maliyettir. Fırsat maliyetleri de buna dahildir. KISA DÖNEM ÜRETİM MALİYETLERİ TOPLAM MALİYETLER 1-Değişken Maliyet : (VC) Üretim miktarı ile birlikte değişen maliyetlerdir. Hammadde, emek girdileri 2-Sabit maliyet : (FC) Üretim maliyetleriyle ilişkisi olmayan maliyetlerdir …
ÜRETİM İnsanların ihtiyaçlarını dolaylı yada doğrudan karşılayacak mal ve hizmetleri oluşturma çabasıdır. Firma: Üretimi gerçekleştiren ve bunların satışı konusunda karar veren ekonomik birimlerdir. İmalat: Hammadde veya yarı mamüllerin üretim süreci sonunda şeklini değiştirerek yeni bir mamül elde edilmesi sürecidir. Ürün : Üretim faktörlerinin üretim sürecine katılmasıyla elde edilen çıktıdır. ÜRÜN FONKSİYONU (Q*) Belirli bir dönemde kullanılan alternatif girdi bileşimlerinin …
OLİGOPOL PİYASA Birbiriyle rekabet eden az sayıda büyük firmanın her birinin üretimdeki değişmelerin piyasa fiyatını etkileyecek durumda olduğu piyasadır. 1-Az sayıda satıcı ve çok sayıda alıcı vardır. 2-Firmaların homojen veya farklılaştırılmış ürünler satmaları. 3-piyasaya girişi kısıtlayan önemli engellerin bulunması. Saf Oligopol: Homojen ürünlere sahip olan Farklılaştırılmış Oligopol: Homojen olmayan ürünlere sahip olan oligapol türdür. Oligapol Piyasasının …
EKSİK REKABET PİYASALARI 1- MONOPOL (TEKEL ) PİYASASI 2- TEKELCİ REKABET PİYASASI 3- OLİGOPOL PİYASASI A)-MONOPOL (TEKEL) PİYASASI: Bir endüstride tek firmanın bulunduğu bir piyasa türüdür. a) Yasal Tekeller:Devlet tarafından verilen imtiyazlarla belirli bir ürünün veya hizmetin üretilmesi işlemlerinin bir firmaya verilmesi diğerlerini ise engellemesidir. b) Patent ve Lisanslar: Patentler belli bir süre verilir ve bu dönemde …
Üretim Faktörleri 1-Emek: Mal ve hizmet üretmek için gerekli fiziksel ve zihinsel çalışmalardır. 2-Sermaye: Diğer malları üretmek için kullanılan makine ,araçlar ve fabrikalardır 3-Toprak: Tüm doğal kaynakları ifade eder. Fırsat (Alternatif) Maliyet: Bir kararı uygularken vazgeçilen bir başka karardır. Parasal Maliyet: Bir malı almak için vazgeçilen TL miktarıdır. Marjinal Dönüşüm Eğrisi: Bir maldan bir birim daha fazla üretebilmek için öteki maldan …
Ticaretin Tanımı:Ticaret, kar amacı ile mal ve hizmetlerin, para ile ifade edilebilen bütün değerlerin alım ve satım işlerinin tamamı olarak tanımlanabilir. Ticarette üç taraf bulunur. Bunlar üreticiler, tüketiciler ve aracılardır. Ticaret, ürünlerin üreticiden tüketiciye ulaşmasını sağlar. Ticaret, kar amacı gayesiyle yapılır. Ticarette her zaman üretici ile tüketici karşı karşıya gelmez. Çoğu zaman üreticiler ve tüketiciler …
TAM REKABET PİYASASI Hiçbir firmanın sattığı ürünün fiyatı üzerinde tek başına kontrol gücünün olmadığı bir piyasadır. Özellikleri 1-piyasada çok sayıda alıcı ve satıcı vardır 2-her firma homojen bir ürün üretir ve satar 3-alıcı ve satıcılar tam bilgiye sahiptir 4-firmalar kolaylıkla piyasaya girip çıkarlar KISA DÖNEMDE KAR MAKSİMİZASYONU 1-Toplam Gelir – Toplam Maliyet Yaklaşımı Firmanın toplam …
Fiyat Müdahalesi Yöntemleri A) Taban ve Tavan Fiyat Uygulamaları TABAN FİYAT: Devletin mal ve hizmet arz edenleri korumak için piyasada işlem görülecek asgari fiyatları belirlemesidir.asgari ücret. TAVAN FİYAT: Devletin tüketiciyi korumak için piyasada işlem görülecek en yüksek fiyatı belirlemesidir.Tavan fiyat uygulaması sonucu ortaya çıkan sorunlar: a) Tayınlama:Tavan fiyat uygulaması ile ortaya çıkan kıtlık tayınlama sorununu ortaya çıkarır.Paylaşım …
Arzı Etkileyen Faktörler Tıpkıtalepte olduğu gibi, arz edilen miktarlar fiyatın bir fonksiyonudurlar. Ancak bir malın arz edilen miktarını etkileyen, fiyat dışında, başka değişkenler de vardır. Ama bunlar ekonominin kısa döneminde sabit olarak varsayılırlar. Arzı etkileyen faktörler: i. Maliyetleri değiştirebilecek herşey arzı etkileyebilir. Üretim teknolojisinin değişmesi, faktör fiyatlarındaki değişimler ve benzeri değişkenler söz konusu malın maliyetine etki …
ARZ Arz Kanunu: Bir malın satılmak istenen miktarıyla fiyatı arasındaki doğru yönlü ilişkidir.*bir malın fiyatı arttıkça arz miktarı artar,fiyatı düştükçe arz miktarı da düşer. ARZ ’ın Değişmesine (Kayması) Yol Açan Faktörler: 1- Kullanılan girdilerin fiyatının(üretim maliyeti) 2– Teknoloji ve verimlilik, 3– Vergiler ve Sübvansiyonlar, 4– Diğer malları fiyatları 5- Üreticilerin beklentileri, 6- Endüstrideki firmaların sayısı ARZ eğrisini SAĞ ’a kaydıran Etmenler (Talep …
Talep: Belirli bir malın,belirli bir dönemde piyasadaki muhtemel fiyatlar karşısında alıcıların o maldan satın almak istedikleri miktardır.Fakat satın alma gücüyle desteklenmezse talep sayılmaz. TALEP:satın alma güdüsüyle desteklenmiş alım gücüdür. Diğer değişken sabitken belirli bir zaman diliminde piyasada tüketicinin değişik fiyat düzeyinde satın alamaya hazır olduğu mal veya hizmet miktarıdır.(d)sembolüdür.Talep Fonksiyonu: Xd=f (Px,Pc,Ps,I,E,N,Z) Xd= talep edilen x …
Alternatif İktisadi Sistemler 3 temel soru: 1– Ne 2– Nasıl 3– Kimin için üretilecek 1-Piyasa Ekonomileri:Neyin , nasıl ve kimler için üretileceği sorularına birbirinden bağımsız hareket eden tüketiciler,üreticiler,devlet ve diğer organizasyonların kararlarına bağlı olarak cevap bulunan ekonomik sistemlerdir.fiyat sistemi de denir. 2-Kumanda Ekonomileri:temel ekonomik sorulara ilişkin kararları merkezi otorite(devlet) verir. Fiyatları belirler 3-Karma Ekonomiler:Kamu mülkiyeti ve özel mülkiyetin,piyasa …
Sebze Meyve İşleme Sanayi: Konserve Meyve ve Sebze Sektörü: Konserve meyve ve sebze işleme sanayi, esas itibariyle turşu, geçici konserve edilmiş sebze ile konserve meyve ve sebze üretiminden (salça ayrı bir başlık olarak incelendiğinden) oluşmaktadır. Konserve işleme sanayisinde ağırlıklı olarak bezelye, fasulye, bamya ve karışık sebzeler işlenmektedir. Üretilmekte olan başlıca meyve konserveleri ise şeftali, kayısı …