OSMANLI DEVLETİ KÜLTÜR VE MEDENİYETİ

1. DEVLET YÖNETİMİ
2. Hükümdar

-Görevleri:

• Orduya komutanlık eder.
• Divan-ı hümayuna başkanlık eder.(Fatih’e kadar.)
• Herhangi bir şeyi yasaklar.( Yasakname)
• Herhangi bir konuda emir verir (Ferman)
• Herhangi bir konuda adaletsizliği giderir.(Adaletname)
• Herhangi bir konuda kanun çıkarır.(Kanunname)
• Herhangi bir konuda devlet memurunu göreve atar veya görevinden alır.(Beratname)
• Herhangi bir devşirme çocuğu öldürebilir. (Kulluk hakkı)
• Herhangi bir devlet memurunun mallarına el koyar. (Müsadere)

NOT:Padişahlar Cülus Töreni ile tahta çıkar ve Eyüp Sultan türbesinde kılıç kuşanırlardı.

-Hükümdarlık Sembolleri Otağ,nevbet,tuğ,tuğra,kotuz(sorguç),miğfer,sikke,hutbe,tıraz(elbise),hilat(hediye),Çetr(şemsiye),menşur (halife onayı),berat (atama onayı),cülus bahşişi,kılıç kuşanma,hattı hümayun vs…

Hükümdarlık unvanları:

Bey ,gazi,sultan,Hüdavendigar,han,padişah

OSMANLI DEVLETİNDEKİ VERASET DEĞİŞİKLİKLERİ

• OSMAN BEY : Ülke hükümdar ve ailesinin ortak malıdır.
• MURAT:Ülke padişah ve oğullarına aittir.(ilk değişiklik)
• FATİH SULTAN MEHMET: Ülke bekası için kardeşine önlem alınabilir.
• AHMET:Ülke en büyük (EKBER) ve en akıllı (ERŞED) erkek üye tarafından yönetilir.

NOT: Osmanlı şehzadeleri 12 yaşına geldiğinde ülke sancaklarına Vali olarak atanır. Gittikleri zaman

 “Çelebi” unvanı alır. Şehzade sancakları ise Çorum, Çankırı, Bolu, Antalya, Amasra, Amasya, Kütahya, Manisa ve Kefe’dir.( Anadolu dışındaki tek şehzade sancağıdır.)

OSMANLI DEVLETİ MERKEZLERİ (BAŞKENTLERİ)

• Söğüt (1293)
• Karacahisar(1303)
• Bilecik(1317)
• Bursa(1326)
• İznik (1329)
• Edirne(1363)
• İstanbul(1453)

OSMANLI DEVLETİ’NDE SARAYLAR

• Osmanlı devletinin ilk sarayı Orhan Bey döneminde Bursa da açılan Bey Sarayı’dır.
• Osmanlı devletinin en uzun süre yönetim merkezi olan saray Topkapı Sarayı’dır.
• TOPKAPI SARAYI
• BİRUN
• Dış kısımdır.
• Elçiler kabul edilir.
• Dıvan-ı hümayun toplantıları Babüssaadekapısındaki Kubbealtında yapılır.
• ENDERUN
• İç kısımdır.
• Devlet memuru yetişir.Okul’dur.
• Türk öğrencisi alınmaz. (Türk büroksasisi oluşmaması için)( Yahudiler ise devşirilmez.)
• Murat tarafından 1363’te Edirne’de kurulmuştur.(2015 müfredat değişikliği)
• HAREM
• Kız kısmıdır.
• Okul’dur.
• Padişah ve ailesinin özel hayatını geçirdiği yerdir.

DİVAN-I HÜMAYUN:

• Devlet ve millet sorunlarının tartışılıp karara bağlandığı ve en son söz hakkının padişaha olduğu bir bakanlar kuruludur.
• Orhan Bey kurmuştur. II. Mahmut kaldırmıştır.
• Alınan kararlara “Hüküm” ,hükümlerin kaydedildiği deftere “Mühimme” denir.
• Bu hükümleri yazıya Tahvil, Rüus, Amedi ve Beylikçi kalemleri geçirir.
• En son yargı organıdır. Herhangi bir davaya itirazı olan Gayrimüslim –Müslim fark etmez divanın içinde bulunan “Kazasker”e başvurabilir. Bu yönüyle divan Türk-İslam devletlerinde Divan-ı Mezalim’e benzer.
• Alınan kararların dine uygunluğu Şeyhülislam tarafından denetlenir.

• Sadrazam (Vezir-i azam)
• Padişahtan sonra gelen en yetkili devlet adamıdır. Padişahın mührünü taşır. Padişahın sefere çıkamayacağı zaman “ Serdarı Ekrem” unvanıyla ordunun başına geçer. Sadrazamın yerine ise Sadaret Kaymakamı
• Kubbealtı Veziri
• Günümüzün bakanıdır. Devlet işlerinde yardımcı olur. Sayıları zamanla artmıştır.(Sınırların genişlemesine bağlı olarak devletin iş yükü arttığı için.)
• Kazasker
• Günümüzün milli eğitim ve adalet bakanıdır. Müderris ve kadı ataması yapar(taht kadılar hariç).Doğuştan Müslüman olmak zorundadır. Divana gelen davalara son şeklini verir. Tuttuğu devlete “Ruznamçe” denir. Rumeli ve Anadolu olmak üzere sayıları iki tanedir.
• Nişancı
• Devletin yazışma işlerinden sorumludur.İlk defa Fatih zamanında atanmıştır.Örfi hukukun Divan’daki temsilcisidir.Yazılı belgelere padişahın tuğrasını çeker.Tapu ve kadastro işleri ile ilgilenir.Fethedilen bölgelerin sosyoekonomik yapısı ve demografik yapısını “Tahrir” defterlerine kaydeder.
• Reisülküttab
• yy da Nişancı’dan ayrılarak devletin dış yazışmalarından sorumlu hale getirildi.
• Defterdar
• Günümüzün maliye bakanıdır. Bütçe yapar. Paranın değerini korur, kapıkulu ulufelerini dağıtır ve hazinenin anahtarını taşır. Rumeli ve Anadolu olmak üzere sayıları iki tanedir.
• Kaptanı Derya
• Kanuni Sultan Süleyman zamanında divana üye oldu. Denizcilik ile ilgili kanunların çıkmasını hazırladı.
• Yeniçeri Ağası
• Rütbesi vezir ise divan toplantısına katılır. Ordunun durumu hakkında bilgi verir.
• Şeyhülislam
• Divanda alınan kararların dine uygun olup olmadığı hakkında “İfta” (Fetva) verir.18.yy da divana üye oldu. Protokolde Sadrazamla eşittir.İlmiye sınıfının başkanıdır.Atamasını padişah yapmıştır.

YÖNETİCİ SINIFLARI

• SEYFİYE (YÖNETİCİ+ASKER)
• PADİŞAH
• SADRAZAM
• VEZİR
• BEYLER BEYİ (VALİ)
• SANCAK BEYİ(KAYMAKAM)
• Subaşı
• Yeniçeri ağası
• Kaptan-ı derya
• Levent
• Tımarlı sipahiler
• İLMİYE ( DİN+HUKUK+EĞİTİM)
• ŞEYHÜL İSLAM (Başkanıdır.)
• İMAM
• MÜEZZİN
• KAZASKER
• KADILAR
• NAİBLER
• MÜDERRİS
• MUİD
• KALEMİYE SINIFI (YAZICI /MEMUR)
• DEFTERDAR
• NİŞANCI
• REİSÜL KÜTTAP
• KATİPLER

 

• İSTANBUL TEŞKİLATI

İSTANBUL	YÖNETİCİSİ
BOĞAZLAR	K.DERYA
GÜVENLİK	Y.AĞASI
ADALET	TAHT KADISI
BELEDİYE İŞLERİ	ŞEHREMİNİ
GENEL	SADRAZAM

 

 

TAŞRA TEŞKİLAT

BİRİM	ADALET	GÜVENLİK	YÖNETİCİ
EYALET	KADI	SUBAŞI	BEYLERBEYİ
SANCAK	KADI	SUBAŞI	SANCAK BEYİ
KAZA	KADI	SUBAŞI	KADI
KÖY	NAİB	YİĞİT BAŞI	KETHÜDA

EYALETLER:

• SALİYANELİ EYALETLER (Yıllıklı,maaşlı)
• Merkeze uzak yerlerdir.
• İltizam sistemi ile vergi alınır.(İhale yoluyla vergi toplamaya “İltizam” ihaleyi kazanana “Mültezim” denir.
• MISIR,TRABLUSGARP,TUNUS,CEZAYİR,FAS,HABEŞ ve YEMEN bu eyaletler içindedir.
• SALİYANESİZ EYALETLER ( Maaşsız Eyaletler)
• Merkeze yakın yerlerdir.
• Yöneticileri devletten maaş almaz.
• Tımar sistemi uygulanır.
• Vergiler ve devlet memurlarının maaşları topraktan elde edilen gelirlerle karşılanır.
• ANADOLU, RUMELİ, MARAŞ, BUDİN, BASRA, BAĞDAT, SİVAS, KARAMAN, KÜTAHYA, ERZURUM vs.bu eyaletler içindedir.
• İMTİYAZLI EYALETLER (Ayrıcalıklı)
• KIRIM,EFLAK,BOĞDAN,ERDEL HİCAZ-MEKKE-MEDİNE( En imtiyazlısıdır.Vergi vermezler askere gitmezler.)

1. HUKUK

Osmanlı devleti nin hukuk sistemi oluşmasında;

• Fethedilen yerdeki uygulamalar
• İslam’ın getirdiği esaslar
• Orta Asya Türk gelenekleri etkili olmuştur.

KADI	BÖLGELR	ATAYAN
TAHT KADISI	BURSA/EDİRNE/İSTANBUL	PADİŞAH
MEVLEVİYET KADISI	DİĞER YERLER	KAZAASKER

 

NOT:İlk kadı atamasını Osman Bey yapmıştır.İlk atanan kadı Dursun Fakih’tir.

TANZİMAT ÖNCESİ MAHKEMELER(KLASİK DÖNEM)

• Şeri (Müslümanların davalarına bakar.)
• Konsolosluk (Fransa’ya verilen kapitülasyonlarla ortaya çıktı.Fransız tüccarların davasına bakar.)
• Cemaat ( Gayrimüslimlerin davalarına bakar.)
• Osmanlı Devleti’nde kanun çıkma sırası şöyledir; Divan üyeleri gündeme alır.Nişancı’ya yazdırılır.Divan toplantısında kararı alınır.Daha sonra padişaha sunulur.Padişah onay verirse Mühimme defterine yazılır ve ülke geneline ferman olarak duyurulur.

1. SOSYAL HAYAT

Osmanlı toplumu din esasına göre bölerek yönetmiştir. Bu sisteme millet sistemi denir. Ayrıca toplum düzeninin sağlanması amacıyla hakkaniyet çemberi kullanılır.Bu çembere göre sağlanması en gerekli şey adalettir.Bu çemberin unsurları şunlardır; Devlet,kanun,millet,servet,ordu,hükümranlık(mülk) tır.

• Darülaceze: yoksullar veya düşkünler evi
• Darüşşafaka: çocuk yurtları
• Darüleytam: yetim yurdu
• Darülbedayi: tiyatro
• Darülelhan: konservatuar
• Hilali Etfal: çocuk hastanesi
• Vakıf gureba:kimsesizler hastanesi

TEREKE DEFTERİ:Osmanlı Devleti içinde aile yapısı mirasçıların durumu,çocuk sayısı çift evliliklerin hangi amaçla yapıldığının yazıldığı defterdir.Kadılar tutar kısaca aile yapısının durumu öğrenilir.

1. TOPRAK YÖNETİMİ

• MİRİ TOPRAK
• PAŞMAKLIK:Geliri padişahın annesi ve kızlarına ayrılan topraklardır.
• YURTLUK: Geliri sının boylarında oturanlara ayrılan topraklardır.
• OCAKLIK:Geliri kale muhafızlarına ve tersanecilere ayrılan topraklardır.
• MALİKANE:Geliri devlete yararlılık gösterenlere ayrılan topraklardır.
• MUKATAA:Geliri doğrudan hazineye aktarılan topraklardır. (İltizam usulünün uygulandığı topraklardır.)
• VAKIF:Geliri kamu yararına veya dini sosyal kurumlara ayrılan topraklardır.
• DİRLİK:Geliri devlet memurlarına ve komutanlara ayrılan topraktır.kendi içinde 3’e ayrılır.
• HAS: Geliri 100.000 akçeden fazla olan topraklardır. Padişah ve divan üyeleri ile beylerbeyi ve sancakbeyine ayrılır.
• ZEAMET:Geliri 20.000-100.000 akçe arasındaki arazidir.beylerbeyi,sancakbeyi, müderris,naib,tabibe ayrılır.
• TIMAR: Geliri 3.000-20.000 akçe arasındadır.En düşük devlet memuruna verilir.
• MÜLK ARAZİ
• ÖŞRİ: Müslümanlara ayrılan topraklardır.
• HARACİ: Gayrimüslimlere ayrılan topraklardır.

1. EĞİTİM

• ÖRGÜN EĞİTİM
• SARAY
• ŞEHZADEGAN MEKTEBİ: 7 yaşına geldiğinde şehzadeler Badi Bismillah olarak ilk derse başlarlar.
• ENDERUN
• HAREM
• SIBYAN MEKTEBİ (Çocuk Mektebi)
• MEDRESE

**Osmanlı devletinin ilk medresesi Orhan Bey döneminde İznik’te açılan İznik Orhaniyesi’dir. Ancak bu medrese günümüze ulaşmamıştır.

**Osmanlı Devleti’nden günümüze kalan en eski medrese ise Süleyman Paşa Medresesi’dir.

**Medrese atanan ilk müderris Davud-u Kayser’dir.

**Fatih döneminde ise dönemin Yüksekokulu sayılan günümüzdeki İlahiyat Fakültesi ayarında Sahn-ı Seman Medresesi açılmıştır.Bu medreseye öğrenci temini içinde Tetimme Medreseleri açılmıştır.

**Kanuni döneminde ise İstanbul’da Süleymaniye Medreseleri açılmıştır.

** Medreselerdeki akademik kariyer basamakları ise şöyledir;

SOFTA –DANİŞMEND – MUİD ( Müderris  yardımcısı veya stajyer öğretmen) – MÜLAZIM (Atanmayı bekleyen Öğretmen) – MÜDERRİS ( Öğretmen )

İHTİSAS MEDRESELERİ

• DARÜTTIP:Tıp fakültesi
• DARÜLHENDESE:Mühendislik okulu
• DARÜLKURRA:Kuran öğrencisi yetiştirir.
• DARÜLHADİS:Hadis öğrencisi yetiştirir

YAYGIN EĞİTİM

• CAMİLER VE MESCİTLER
• TEKKE VE ZAVİYELER
• ESNAF TEŞKİLATI

OSMANLI BİLİM İNSANLARI

• KADIZADE-İ RUMİ: ALİ KUŞÇU ve ULUĞ BEY’in hocasıdır. Astronomi ve matematik ile uğraşmıştır.
• MOLLA FENARİ: Murat zamanında yaşamıştır. Osmanlı devletinin ilk Şeyhülislamı’dır.
• ALİ KUŞÇU:S.M zamanında yaşamıştır. Akkoyunlar’da elçi iken Osmanlı’ya gelerek Ayasofya medresesi müderrisliğini yapmıştır. İstanbul’un ilk enlem ve boylamını hesaplamıştır.
• ALTUNCUZADE:S.M zamanında yaşamış idrar yollarına yönelik çalışmalar yapmıştır.
• SABUNCUOĞLU ŞERAFETTİN:S.M zamanında yaşamıştır. Osmanlının ilk ve en ünlü cerrahıdır. Kitabül Cerrahiyet’ül Haniyye adlı eserini Fatih’e sunmuştur. Kendisi deneysel farmakolojinin öncüsüdür.
• AKŞEMSEDDİN: Mikroplarla uğraştı. Fatih’in hocasıdır.
• PİRİ REİS:S.S zamanında yaşamış Kitab’ül Bahriye’yi yazdı. Bu eserinde Amerikan’ın keşfi ve dünya haritasından ve dünyanın yuvarlaklığından bahsetti. Çizdiği ilk dünya haritasını Yavuz Sultan Selim’e sunmuştur. Hint deniz savaşında ki başarısızlığından dolayı idam edilmiştir.
• SEYDİ ALİ REİS:S.S zamanında yaşamış Kitab’ül Muhit (yön kitabı) ve Mirat’ül memalik (Ülkelerin Aynası) (Hint denizi seferi sırasında yazmıştır.) adında eserleri bulunur.
• EBU SUUD EFENDİ:S.S zamanında yaşamıştır..Ünlü fıkıhçıdır.
• TAKİYÜDDİN MEHMET Murat zamanında yaşamış Osmanlı devleti ilk rasathanesini(gözlem evi) açmıştır. Kendisi otomatik makineler üzerine Osmanlı’da ilk eser verendir.
• EVLİYA ÇELEBİ:yy yaşamıştır. Seyahatname adlı eseri vardır.
• KATİP ÇELEBİ:yy yaşamıştır. Bibliyograf’tır. Keşfü Zünun ( Merak edilen şey ) adlı serinde 15000 yakın eseri künyesiyle birlikte vermiştir. Avrupa’da Hacı Kalfa ve Hacı Halife olarak bilinir. Cihannüma adında da bir Coğrafya eseri bulunmaktadır.
• LAGARİ HASAN ÇELEBİ: IV. Murat zamanında yaşamış insanlık tarihinin ilk roketle uçan insanıdır.
• HEZARFEN AHMET ÇELEBİ: Murat zamanında yaşamış insanlık tarihinin ilk başarılı uçuşunu yapan insandır. Dünya tarihinde ilk uçuş denemesini yapan Abdullah ibni Firnas’tır. (2015 müfredat değişikliğidir.)
• KOÇİ BEY: Murat zamanında yaşamıştır. 17.yy da devletin durumunu, yapılacak ıslahatları belirlemek amacıyla rapor ( risale )yazmıştır.
• HUMBARACI AHMET PAŞA:Mahmut zamanında yaşamıştır. Osmanlı Devleti’ne gelen ilk batılı teknik uzmandır. Topçu ocağını ıslah etmiştir.
• NAİMA:yy da yaşamıştır. Osmanlı Devleti’nin ilk resmi tarihçisidir( Vakanüvist).Son resmi tarihçi ise Abdurrahman Şeref Efendi’dir.
• AHMET CEVDET PAŞA:yy da yaşamış batı tarzında bir devlet adamıdır. Mecelle’yi yazmıştır. Kısas-ı Enbiya ( Peygamberler Tarihi) ve Tarih-i Cevdet adında bir kitap yazmış ve bu eserini Sultan Abdülmecid’e sunmuştur.

1. ORDU:

İlk düzenli orduyu Orhan Bey kurdu .(yaya ve müsellem)Ancak bu ordunun fetih hareketlerine yetişememesinden dolayı Kapıkulu Ocakları kuruldu. Bu ocağın özellikleri ise şunlardır;

• Murat kurmuştur
• Asker ihtiyacını PENÇİK (esir edlien her 5 kişiden birinin askere alındığısistem) ve DEVŞİRME usulleriyle (her Hristiyan ailelerden gönül rızası alınarak Müslümanlaştırıp asker ve memur ihtiyacını giderme sistemi) karşılanmıştır
• Bu sınıfa bağlı olan askerler merkezde bulunur.
• Evlenemezler
• Askerlik dışında başka bir işle uğraşamazlar
• Bu sınıftaki askerler her padişah değişikliğinde CULÜS bahşişi alırlar ve her 3 ayda 1 de ULUFE adında maaş alırlar
• En etkli ocağı YENİÇERİDİR.ilk defa EDİRNEDE kurulan YENİÇERİNİN sefere çıkmadan önce okudukları duaya GÜLBANK
• KARA KUVVETLERİ
• KAPIKULUOCAĞI
• Acemioğlanlar:herkesin ilk geldiği yer
• Yeniçeriocağı:ordunun vurucu kısmı
• Cebeci ocağı:silah bakım ve onarım
• Topçu ocağı:top yapar
• Toparabalarıocağı:top arabası yapar
• Humbaracı ocağı:ateşli silahlar yapar.
• EYALET ASKERLERİ
• Ordunun en kalabalık sınıfıdır.
• Tımar toplayarak geçimini sağlar
• yy dan itibaren bozuldu
• XVII yy a kadar askere tımarlı sipahi XVII dan itibaren ise SEKBAN veya SARUCA denilir
• YARDIMCI KUVVETLER
• Beşliler (her 5 erkekden biri)
• Sakalar (sucu)
• Turnalar(haberci)
• Deliler(cesaretli)
• Akıncılar (sınır boylarını korur)
• Gönüllüler
• Azaplar(bekar erkek)
• Yaya ve müsellemler
• Bostancı ocağı
• DENİZ KUVVETLERİ
• Karesioğullarına son vererek denizci oldu
• Komutanına –kaptan-ı derya askerine –levent denir
• Gelibolu;Rusçuk,Edincik,Sinop,Samsun,Tarabzon,Karasamürsel,İzmir,Antalya da tersaneler açıldı
• FSM zamanında KARADENİZ,Kanuni S.S zamanında ise AKDENİZ bir türk gölü oldu
• En ünlü denizcileri;
• Envenos Gazi
• Hacı İlbey
• Baltaoğlu Süleyman
• Turgut Ali Reis
• Piyale Paşa
• Kemal Paşa
• Barbaros Hayrettin Paşa

1. EKONOMİ

• Gelenekçilik:Arz talep dengesi gözetilerek malın üretilmesidir.Yani ihtiyaca göre mal üretilir
• İaşecilik:bir malı ülkede bulundurma durumudur.
• FİSKALİZM: gelirleri en üstte giderleri en düşüğe azaltmayı benimseyen ekonomik anlayış
• Merkantilizm:zenginliğin ölçüsünün toprak değilde altın ve gümüş gibi değerli madenlerle ölçüldüğü sistemdir.osmanlı ekonomisini olumsuz etkilemiştir
• Narh sistemi:eksik rekabet şartlarından dolayı devletin fiyatlarına müdahale etmesi demektir
• Gedik:iş yeri açma ruhsatı
• Lonca teşkilatı:Ahilikten farkları; Gayrimüsliminde üye olması ve cihata katılım olmayışıdır.başında bulunana ŞEYH veya PİR denir
• Loncanın devlette ve snafla ilişkisini KETHÜDALAR sağlar
• Esnafı MUHTESİPLER denetler
• Esnafları YİĞİTBAŞLARI korur.
• Malın kalitesini ise EHLİ HİBRELER yapar .devlete fiyatlandırma konusunda yardımcı olur.
• MEZİL TEŞKİLATI: Kervanlar arası haberleşmeyi sağlar
• DERBENT TEŞKİLATI:Yollarda köprü ve geçitlerde devlet için vergi alan ve bu köprü ve geçitlerin bakım ve onarımını yapan teşkilattır.
• MEKKARİ (TÜCCAR) TAİFESİ :özel ulaşım şirketleridir.Tücarlara Lojistk destek sağlar
• HİRFET TEŞKİLATI :Küçük esnafın oluşturmuş olduğu birlğe verilen addır.
• BEYTÜLMAL EMİNİ:Kamu haklarını korumakta sorumlu devlet görevlisi
• ŞEHREMİNİ:Belediye işlerinden sorumlu

PARALAR

BASAN PADİŞAH	CİNSİ	İSMİ
OSMAN BEY	BAKIR	AKÇE
ORHAN BEY	GÜMÜŞ	AKÇE
FSM	Altın	SİKKE-İHASENE
S.ABDÜLMECİT	KAĞIT	MECİDİYE(KURUŞ)
	DEMİR	SULTANİ

  VERGİ

1. ŞERİ VERGİLER

• ÖŞÜR:Müslümanların ürünlerinden peşin olarak 1/10 oranında alınan vergi
• HARAÇ:gayrimüslimlerin ürünlerinden peşin olarak 2/10 oranında alınan vergi
• İSPENÇ:Gayrimüslimlerin ödediği arazi vergisi
• CİZYE:gayrimüslimin askere gitmemesi karşılığı ödediği vergi
• AĞIL:Hayvan (küçükbaş) barınaklarından alınan vergi
• AĞNAM:küçükbaş hayvanlardan alınan vergi
• ÇİFTHANE:bir köylünün bir çift öküzüyle devlete ait olan tarlayı sürdüğü kada ödediği vergi
• ÇİFTBOZAN:mazeretsiz 2 yıl üst üste ekmeyenden alınır.3.yıl ekmezse toprak linden alınır
• İHTİSAB:panayır vergisidir.(esnaftan alınan vergidir
• İLTİZAM GÜMRÜK VE MEDEN:İhale bedeli ve gümrük ve madenlerden alınır.(iltizam :tımar sisteminin önemini kaybetmesine neden olur askeri yapı zayıflar.)

1. ÖRFİ VERGİLER

• İMDADİYE SEFERİYE:seferdeyken alınır
• İMDADİYE HAZARİYE:barış zamanı alınır
• İANE-İ CİHADİYE:cihad zamanı alınır
• İZNİ SEFİNE:boğazlardan geçiş vergisi
• KÜREKÇ:İgemilerdeki kürekçilerden alınır
• AVARIZ:olağanüstü durumlarda alınır.devletin paraya ihtiyaç duyduğu zamanlarda alınır.
• DERBENT:köprü yol ve geçitlerden alınır
• BAC:pazarlardan alınır.

1. MİMARİ VE SANAT
2. MİMARİ
3. SARAYLAR

• OSMANLI DEVLETİNİN İLK SARAYI Orhan Bey döneminde açılan BEY SARAYI dır (BURSA)
• Een uzun süre yönetim merkerzi olan sarayımız TOPKAPI SARAYI
• İlk ısıtmalı sarayımız İSHAK PAŞA sarayı(VAN) (19 YY)
• Batı tarzında yapılan ilk sarayımız DOLMABAHÇE SARAYI (19 YY)
• Abdülhamitin yönetim merkezi olarak kullandığı saray YILDIZ SARAYI(19 YY)
• BEYLERBEYİ ve ÇIRAĞAN sarayı da vardır (19 YY)

1. CAMİLER

• Osmanlı devletinin ilk camisi İZNİK HACI ÖZBEK CAMİSİ
• Mimar Sinanın camileri ise
• ÇIRAKLIK:ŞEHZADE CAMİİ (İSTANBUL)
• KALFALIK:SÜLEYMANİYE CAMİİ (İSTANBUL)
• USTALIK:EDİRNE SELİMİYE CAMİİ
• Osmanlıda batı tarzında yapılan ilk cami:istanbulda bulunan NURU OSMANİYE camiisidir
• 4 ve 6 minareli camilere sadece Osmanlı devletinde rastlanır
• MAVİ CAMİ(blue mosque)(sultan Ahmet cami)Mimar sinanın öğrencisi SEDEFKAR MEHMET AĞA yapmıştır

2. SANAT
3. HAT:Arapçayı güzel yazma sanatıdır.hattın en önemli temsilisi hattatların kıblesi ünvanlı ŞEYH HAMDULLAH tır(ilk büyük türk hattatı AMASYALI YAKUT) Hafız Osman,Hattat Osman ve Ahmet Karasari ünlü hattatçılardandır.
4. MİNYATÜR:Uğraşana NAKKAŞ denir.Resmin yerini almıştır.Perspektif kurallarına uyulmayan ve içindeki insani figürlerin boyutlarını statüye göre değişen sanat dalıdır.en önemli nakkaşlar ;MATRAKÇI NASUH (XVI),NAKKAŞ ,LEVNİ(XVIII),NAKKAŞ SİNAN BEY (Gül koklayan Fatih )
5. Tezhip:ktap süsleme sanatıdır.Uğaraşana Müzehhip denir
6. Resim:

• Portresini yaptıran ilk padişah F.S.M tir(İtalyan sanatçı bellini yaptı)
• Mahmut ise portresini devlet dairelerine astırdı
• Osmanlıda ilk resim sergisin ŞEKER AHMET PAŞA açtı
• KAPLUMBAĞA TERBİYECİSİ ve SİLAH TACİRLER tabloları ile ise OSMAN HAMDİ BEY (müzecilik)ünlendi.

1. MÜZİK

• ITRİ (XVII YY SONU XVIII BAŞI),DEDE EFENDİ,TAMBURİ CEMİL BEY ünlü bestekarlardır
• Osmanlı da batı tarzı müzik dersi alan ilk padişah SULTAN ABDÜLMECİT tir.

1. KALEMİÇİ:sadece mimaride kullanılır
2. ÇİNİCİLİK:İstanbul,İznik,Bursa ve Kütahya önemli Çini merkezleridir

YAZI DİL VE EDEBİYATI

17. SÖZLÜ EDEBİYAT:Karacaoğlan (17.yy),Dadaloğlu,Köroğlu önemli sözlü edebiyatçılarıdır.
18. YAZILI EDEBİYAT :Baki,Nebi,Nabi,Nefi(17.yy sihamı kaza (kaza okları),Fuzuli(leyla ile mecnun),Nedim(lale devri şairi)

**MATRAKÇI NASUH :BEYAN-I MENAZİL-İ SEFER-İ IRAKEYN

İlgili Kategoriler

Tarih Ders Notları