Edirne Olayı,
++ II.Mustafa devlet işlerini Hocası Şeyhülislam Feyzullah Efendiye bırakarak Edirne Sarayına çekilmiştir.
++ Şeyhülislam Feyzullah Efendi,
>> Yandaşlarını devlet kademelerine yerleştirdi
>> Medreselerde pozitif bilimleri yasaklayarak dini bilimlere ağırlık verdi.
>> Yapılan savaşlarda kayıplar yaşadı.
Bunlar sonucunda,
* İstanbul da isyanlar çıkmış ve Şeyhülislam Feyzullah Efendi ile yandaşları öldürülmüştür.
* II. Mustafa tahtan indirilerek yerine III.Ahmet geçirilmiştir.
Prut Savaşı (Osmanlı-Rusya ),
Nedenler,
++ İsveç kralının Rusya ya yenilmesi sonrası Osmanlı devletine sığınması ve Rusya’nın takip bahanesiyle Osmanlı devleti sınırlarını ihlal etmesi
++ Osmanlı devletinin Azak kalesi ve çevresini Rusya dan geri almak istemesi.
Sonuç,
++ Savaş Osmanlı devleti üstünlüğüyle devam ederken ve Rusya ordusunu yok etme imkanı bulmuşken, Rusya çariçesi II.Katarina’nın barış isteği ve Baltacı Mehmet Paşa’nın yeniçerilere güvenememesi dolayısıyla savaş anlaşma ile sona erdi.
Prut Anlaşması (Osmanlı x Rusya),
* Azak kalesi ve çevresi Osmanlı devletine verildi.
* Ruslar İstanbul da elçi bulundurmayacaktı.
NOT: Rusya ya verilen toprak ve ayrıcalık geri alınmıştır. Böylelikle kaybedilen toprakların geri alınabileceği umudu belirdi.
Rus ordusunu yok etme imkanı varken barış yapılması, gereğinden az haklar alınması bu dönemde siyasi (diplomatik) yetersizliğin göstergesidir.
OSMANLI-VENEDİK-AVUSTURYA SAVAŞLARI, (1715 – 1718)
++ Venediklilerden mora geri alınmak istendi. Mora tekrardan savaş sonucu Osmanlı ya bağlandı.
++ Avusturya Karlofça anlaşmasının ihlal edildiğini belirterek Osmanlı ya savaş açtı.
> Petervardin Savaşı yapıldı ve Osmanlı yenildi. Hollanda ve İngiltere’nin arabuluculuğuyla Pasarofça Anlaşması yapıldı.
NOT: Arabulucu devletlere ekonomik imtiyazlar verildi. Amaç, bu devletlerin siyasi desteklerini alabilmekti.
NOT: Pasarofça anlaşmasıyla uzun süren barış dönemine girilmesi Osmanlı da Lale Devri ne sebep oldu.
OSMANLI-İRAN (SAFEVİ) SAVAŞLARI,
İran Savaşı öncesi gelişmeler,
—Osmanlı ordusu da İran da baskı gören Sunnilere yardım ve Rusya nın güneye inmesini engellemek için İran a girdi. Rusya da İran a girince Osmanlı x Rusya arasında bir savaş durumu ortaya çıktı.
—Fransa nın arabuluculuğu ile Osmanlı x Rusya 1724 İstanbul Anlaşması yapıldı.(ilk dostluk anlaşması) İran topraklarının bir kısmı iki devlet arasında paylaşıldı.
Savaş Dönemi,
>> İran İstanbul anlaşmasını kabul etmediğini belirtti ve Osmanlı devleti ile yapılan savaş sonucu Ahmet Paşa anlaşması yapıldı.
> İran Şahı Nadir Han batı yönünde topraklarını genişletmek istedi. Osmanlı x İran arasındaki bu savaş sonrası II.Kasr-ı Şirin (Kerden) Anlaşması yapıldı.
NOT: Bu anlaşmayla Kasr-ı Şirin anlaşmasıyla belirlenen Osmanlı x İran sınırı kesinleşti. Aynı zamanda Osmanlı x İran arası savaşlar tamamen sona erdi.
OSMANLI-AVUSTURYA-RUSYA SAVAŞLARI
++ I.Mahmut dönemi Humbaracı Ahmet Paşa nın askeri ıslahatları sonucu savaşlarda başarılar kazanıldı. Fransa nın arabuluculuğu sonrası Belgrad anlaşmaları yapıldı.
NOT: I.Mahmut Fransa ya arabulucu olması sebebiyle 1535 Kanuni dönemi verilen Kapütülasyon hakkını 1740 ta sürekli hale getirdi.
++ Belgrad Anlaşmaları sonucu,
>> Rusya karadeniz de savaş ve ticaret gemisi bulunduramayacak .
NOT: Osmanlı Karadeniz de son kez egemenliğini korudu.
>> Belgrad Avusturya dan alınıp Osmanlı ya verilmiştir.
NOT:18.yy da son kazançlı anlaşma Belgrad’ dır
OSMANLI-RUSYA SAVAŞI
Nedenler,
** Rusya, Karadeniz e inmek – Kırım ve Kafkaslara yerleşmek- Balkanlar da Rusya ya bağlı devletler kurmak istedi. Sonuçlar,
>> İngiltere nin yardımıyla Rusya Akdeniz e geldi. Mora da bulunan Rum halkı ayaklandırdı.
>> Osmanlı ayaklanmayı bastırınca Rusya Osmanlı Donanmasını III.Mustafa dönemi 1770 de Çeşme Baskını ile yaktı.
>> Rusya Akdeniz den çıkarıldı ancak Kırım a yöneldi. Bunun üzerine I. Abdülhamit barış istedi.
KÜÇÜK KAYNARCA ANLAŞMASI (1774) (Osmanlı x Rusya)
>> Kırım bağımsız olacak ancak dini yönden Osmanlı halifesine bağlı kalacak. Not: ilk kez bir Müslüman toprak parçası kaybedildi. Ancak kültürel yönden bağ koparılmadı.
>> Rusya karadeniz de donanma bulunduracak, tersane kurabilecek Not: Karadenizin türk gölü olma özelliği kalktı.
>> Rusya gemileri, ticaret amaçlı boğazlardan akdeniz’e rahatça geçebilecek. Not: Rusya ticari açıdan akdeniz e inme fırsatı buldu.
>> Rusya Osmanlı sınırları içindeki ortadoksları himaye edecek. Not: rusya Osmanlı iç işlerine karışma fırsatı buldu.
>> Rusya Osmanlı da konsolosluk ve elçilik açabilecek. Not: rusya konsoloslukları kullanarak Osmanlı iç işlerine karışma fırsatı bulmuştur.
>> Rusya Osmanlı dan kapütülasyon alacak (ilk)
>> Osmanlı rusya ya savaş tazminatı ödeyecek (ilk)
BİLGİ NOTU: küçük kaynarca anlaşması gerileme dönemi şartları en ağır anlaşmadır.
AYNALIKAVAK TENKİHNAMESİ (Osmanlı x rusya)
>> Rusya destekli şahin giray hanın kırım hanı olması ve kırım halkının Osmanlı dan yardım isteği üzerine savaş tehlikesi oluştu.
> Fransa nın arabuluculuğuyla Aynalıkavak tenkihnamesi yapıldı.
++ Şahin giray han kırım hanı olacak.
++ Rusya kırımdan askeri birliğini çekecektir.
Kısa Bilgi: Rus çariçesi II.Katarina kırımdaki karışıklıkları öne sürerek kırım ı topraklarına kattı.
ZİŞTOVİ ANLAŞMASI (Osmanlı x Avusturya)
> III.Selim dönemi Osmanlı x Avusturya savaşları devam ederken, 1789 Fransız ihtilalinin çıkması sebebiyle Avusturya bu anlaşmayla savaştan çekilmiştir.
Not: Avusturya ile bu anlaşma sonrası savaşlar tamamen sona erdi. Barış dönemi başladı.
Kısa Bilgi: İki devletinde çok uluslu olması dostluk sürecini başlattı.
YAŞ ANLAŞMASI (Osmanlı x rusya )
> Kırım ın rusya ya ait olduğu kesin olarak kabul edildi. Kırım Osmanlı elinden tamamen çıktı.
ÖNEMLİ BİLGİ: Osmanlı devleti bu anlaşma sonrası çöküş ve dağılma dönemine girdi.
OSMANLI-FRANSA SAVAŞI (Napolyon un Mısır ı İşgali)
> Napolyon un mısır ı işgali sonrası III. Selim kurduğu Nizam-ı Cedit ordusu ile Fransa ya karşı savaşıldı. Ayrıca Akka Kalesinde Cezzar Ahmet Paşa önemli bir savunma yaptı. Not: Nizam-ı Cedit ordusunun ilk başarısı Mısır da alındı.>> mücadele sonrası Fransa ile El Ariş Anlaşması yapılarak Fransa mısır dan çekildi.
Bilgi Notu: Osmanlı ilk kez bu savaşta İngiltere ile Kaleli Sultan-i (Çanakkale)Anlaşmasını yaparak denge siyasetini uyguladı.
Denge politikası: Osmanlı devletinin 18.yy sonlarından 1. Dünya savaşına kadar uluslar arası denge veya dengesizlikleri kendi lehine kullanma siyasetidir. (ing x frs x rusya x almanya arası uygulandı)