*** Türkiye’de Kültür ve Kültürel Değişim
Anahtar Kavramlar
Kültür sözcüğü beşeri, estetik, maddi ve biyolojik alandaki ve bilim alanındaki anlamlarıyla dört farklı biçimde ele alınır.
Kültür; normlar, değerler, inançlar, semboller ve dil olmak üzere farklı ögelerden oluşur.
Dil, kültürü oluşturan ana ögelerden biridir.
Türkler sırasıyla Göktürk, Uygur, Arap kökenli ve Latin kökenli olmak üzere dört temel alfabe kullanmışlardır.
Kültürel süreçler başı-sonu belli olmadan süregelen olaylardır.
Türk kültürü ve Türkiye kültürü farklı anlamlar taşımaktadır.
Türk kültürünün Orta Asya, komşu ülkeler (Çin, Hint) ve İslam (Arap, İran) olmak üzere üç temel kaynağı vardır.
Türkiye kültürünün etkileyen 4 kültür; özgün Türk kültürü (Orta Asya), İslam kültürü (Arap, İran), Anadolu yerli kültürleri ve Batı (Avrupa) kültürüdür.
Amaçlarımız
*** Kültürün farklı anlamlarını ayırt etmek.
Bilim alanındaki kültürle uygarlıklar; beşeri alandaki kültür ile eğitim sürecinin ürünü; estetik alandaki kültürle güzel sanatlar; maddi (teknolojik) ve biyolojik alanda kültürle de üretme, tarım, ekin, çoğaltma ve yetiştirme anlamları kastedilmektedir.
Kültürün ögelerini sıralamak.
Kültürün ögeleri; normlar, değerler, inançlar, semboller ve dildir.
Kültürel süreçleri açıklamak.
Kültürel süreçler başı-sonu belli olmadan süregelen olaylardır. Kültürel süreçlerin kültürel olaylardan farkı, daha genel, soyut ve evrensele yakın düzeyde geçerli kavramlar olmalarıdır. Kültürel süreçler arasında; kültürleme, kültürel yayılma, kültürlenme, kültürleşme, kültürel yozlaşma, kültür şoku, zorla kültürlenme, kültürel özümseme ve kültürel değişme sayılabilir. Kültürleme, doğumdan ölüme kadar bireyin, toplumun istek ve beklentilerine uyacak biçimde etkilenmesi ve değiştirilmesi, geniş anlamıyla toplumsallaşmadır. Kültürel yayılma, belli bir toplumda, dıştan içe doğru ya da içten dışa doğru, maddi ve manevi ögelerin sürekli olarak yayılmasıdır.
Kültürlenme, belli bir toplumun alt-kültürlerinden ya da farklı toplumlardan kopup gelen birey ve grupların buluşması ve bir etkileşim süresi sonunda, asıl kültür ve alt-kültürlerde bulunmayan yepyeni bir bileşime varılması, ulaşılmasıdır.
Kültürleşme, kültürel yayılma süreciyle gelen maddi ve manevi ögelerle, başka kültürlerden birey ve grupların, belli bir kültürel etkileşime girmesi ve karşılıklı etkileşim sonucunda her ikisinin de değişmesidir. Kültürel yozlaşma, yayılmacılara göre, bir merkezden çıkan ve yayılan kültürün etkisinin her zaman çıkış ve geliş yerindeki yükseklik ve derecesini koruyamayıp bozulması, yozlaşmasıdır.
Kültür şoku, bir kültürden başka bir kültüre giden bireylerin, yeni kültüre uyum yapmakta karşılaştıkları güçlükler, sıkıntı ve bunalımlar, gösterdikleri tepkilerdir. Zorla kültürlenme, bir kültüre mensup birey ve grupların, başka bir kültür tarafından zorla değiştirilmesidir. Kültürel özümseme, bir kültürel sistemin başka bir kültürel sistemi giderek kendine benzetmesi, kültürel egemenliği altına almasıdır. Kültürel değişme, yukarıdaki bütün süreçlerin ve öteki kültürel etkenlerin bir bileşkesi olarak, toplumun bütünüyle veya bazı kurumlarıyla değiş- mesi ya da değişikliğe uğramasıdır.
*** Türk kültürü ve Türkiye kültürü arasındaki farkı açıklamak.
Türk kültürü ile Türk kavminin tarih sahnesine çıkışından başlayarak, günümüze dek süregelen ve Türklerin yerleştikleri, yaşadıkları, bugün de yaşamakta oldukları yerlerde yarattıkları ve etkinliğini sürdüren kültür anlaşılmaktadır. Türkiye kültürü denildiğinde ise Türklerin yerleşmelerinden dolayı Türkiye denilen bu topraklarda onlardan önce varolan, onların gelişiyle büyük bir değişikliğe uğrayarak devam eden ve günümüze ulaşan kültür anlamına gelmektedir.
*** Türk kültürünü ve Türkiye kültürünü etkileyen uygarlıkları sıralamak.
Türk kültürünün; Orta Asya, komşu ülkeler (Çin, Hint) ve İslam (Arap, İran) olmak üzere 3 temel kaynağı vardır. Türkiye kültürünü etkileyen 4 kültür; Özgün Türk kültürü (Orta Asya), İslam kültürü (Arap, İran), Anadolu yerli kültürleri ve Batı (Avrupa) kültürüdür.
*** Türkiye’de kültürle ilgili yapılmış temel araştırmaların başlıca bulgularını değerlendirmek.
Hofstede’in araştırma sonuçlarına göre Türkiye’de toplulukçu değer ve normlar egemendir, kadınsı değerler ön plandadır, güç mesafesi fazladır, belirsizlikten kaçınma eğilimi yüksektir. Dünya Değerler Araştırması, 2011 yılı sonuçlarına göre ise Türkiye’de bireysel mutluluk ve hanenin maddi durumunun tatmin düzeyleri son yıllarda artmıştır. Erkeğin aile reisi olmasının tercihi vb. gibi erkek egemen değerleri destekleyen sonuçlar elde edilmiştir. En sık yapılan dinî ibadetler oruç tutma ve kurban kesmedir. Evlilik kurumu saygın ve gerekli bir kurum olarak görülmektedir. Siyasete demokratik katılım konusunda halkın geleneksel çekimserliği artarak sürmektedir. İnsan haklarına saygı duyulmadığı fikri yaygın bulunmuştur.