Doğal Kaynaklar ve Çevre Kirliliği
Doğal Kaynaklar: Doğada kendiliğinden oluşmuş, insan aklı ve tekniğinin ürünü olmayan, oluşumu aşamasında insanın herhangi bir rolünün bulunmadığı tüm zenginlik kaynaklarıdır.
Atmosfer: Yeryüzünü saran ve kalınlığı 120 km’ye yaklaşan gaz karışımına atmosfer (hava) denir.
Hidrokarbonlar: Kanser yapıcıdır, havaya petrol ve doğal gaz gibi yakıtların yakılmasından, sigara dumanından ve en çok da motorlu taşıtların egzozlarından salınır 1 mikrometre (µm)=10 -6 m
Gürültü düzeyleri; gece sessiz bir oda: 30 dB; normal konuşma: 60 dB; ağır şehir trafiği: 90 dB, 6 metre uzaklıktaki jet motoru: 110 dB şeklinde örneklendirilebilir.
Işınetkin: izotopların yarı ömrü (yarılanma süresi), başlangıçtaki atom sayısının yarısının bozulması için gereken süredir.
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Ekosistem, doğal kaynaklar ve çeşitlerini tanımlayabilmek.
Doğal kaynaklar, doğada kendiliğinden oluşmuş, insan aklı ve tekniğinin ürünü olmayan kaynaklardır.
Tükenen-tükenmeyen ve canlı-cansız doğal kaynaklar olarak iki ayrı sınıflandırma yapılabilir. Canlı ve cansız kaynakların karşılıklı etkileşimi ile oluşan devingen yapıya da “ekosistem” denilmektedir.
Ekosistemde bir türün yok olması, diğer bazı türlerin de yok olmasına yol açarak ekosistemin işleyişini olumsuz yönde etkilemektedir.
Çevre kirliği oluşumu ve zararlarını açıklayabilmek.
Kirlilik; hava, su ve toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinde gerçekleşen ve arzu edilmeyen değişimlerdir. Hava, su, toprak, gürültü, elektromanyetik, nükleer kirlilik ve katı atık sorunu biyolojik çeşitliliği de tehdit eden kirlilik etmenleridir. Her bir kirlilik etmeni, türler üzerinde tek tek etkili olabildiği gibi bazen birkaçı birlikte de etki yapabilmektedir.
Hava, su, toprak ve gürültü kirliliğinin nedenlerini ve sonuçlarını açıklayabilmek.
Hava(atmosfer), yeryüzünü saran ve kalınlığı 120km’ye yaklaşan gaz karışımıdır ve troposfer, stratosfer, mezosfer ve termosfer tabakalarından oluşur.
Hava kirliliği temel olarak doğal kaynaklardan ve insan faaliyetleriyle oluşabilen yapay kaynaklardan ortaya çıkmaktadır.
Toprak kirliliği, bırakılan zararlı atık maddelerle toprağın verimliliğinin azalması ve uygun toprak özelliklerini yitirmesiyle niteliğininin bozulmasıdır.
Gürültü, insanların işitme sağlığını ve algılamasını olumsuz etkileyen, fizyolojik ve psikolojik dengelerini bozabilen, iş gücü ve verimini azaltan, çevrenin hoşluğunu ve sakinliğini yok ederek niteliğini değiştiren önemli bir çevre kirliliği türüdür ve ölçüsü “desibel” ile ifade edilir.
Nükleer, elektromanyetik kirlilik ve katı atık sorunu kavramlarını tanımlayabilmek.
Çekirdek bölünme tepkimeleri büyük enerji yoğunluğuna sahip güçlü bir enerji kaynağı olmasına karşın ciddi çevre sorunları yaratabilmektedir.
Elektromanyetik kirlilik ise görülemeyen veya hissedilemeyen fakat görülebilen ya da hissedilebilen sonuçları olan bir olgudur. Katı atıklar fiziksel ve kimyasal özellikleri ve miktarlarına bağlı olarak toplanması, taşınması ve depolanması sırasında çeşitli çevre sorunlarına yol açmaktadır.
Taşıtlardan kaynaklanan kirleticiler nelerdir?
Motorlu taşıtlar öncelikle hava ve gürültü kirliliğine neden olmaktadır. Trafiğin çevreye olan olumsuz etkilerinden en önemlisi hava kirliliğidir. Egzozlardan çıkan gazlar (emisyonlar) yüzünden havanın kalitesi düşmekte ve insan sağlığını tehdit etmektedir. Bununla birlikte araçların süspansiyonları, motorları ve egzozları gürültü kirliliğine de neden olmaktadır. Trafik gürültüsü, insan yaşamıyla iç içe olması nedeniyle hem çevre hem de insan sağlığı açısından önemli etkiler yaratmaktadır.
Tarımsal faaliyetler sonucu hangi su kaynakları kirlenmektedir?
Hızla artan nüfusun gıda ihtiyacını karşılayabilmek amacıyla, birim alandan daha fazla verim alabilmek için tarıma giren yapay unsurlar ve yanlış sulama teknikleri, su kaynakları ve su kirliliği açısından oldukça önemlidir. Gübre ve kimyasal ilaç kalıntıları sulama suyuyla ve yağışlarla yer altı ve yüzey sularına karışmaktadır.
Evinizdeki gürültü kaynakları neler olabilir?
Teknolojinin hayatımıza girmesiyle çevremiz ölçülebilir derecede daha da gürültülü olmuştur.
Evlerimizde bulunan TV, çamaşır makinesi, saç kurutma makinesi, bulaşık makinesi, elektrik süpürgesi vb. cihazlar gürültü kirliliğine neden olmaktadır. Bununla birlikte yapılan araştırmalar evde algılanan en baskın gürültü kaynağının komşular olduğunu göstermiştir.
Elektromanyetik kirliliğe maruziyetimizi en aza indirgemek için neler yapabiliriz?
Manyetik kirlilikten korunabilmek için alınabilecek önlemlerden birkaçı şu şekilde sıralanabilir:
• Radyo ve TV vericilerine, cep telefonu baz istasyonlarına, yüksek gerilim hatlarına ve trafolara belirli mesafede yaşamak
• Manyetik alana sahip mikrodalga, saç kurutma makinası, elektrikli süpürge, TV, bilgisayar ve benzeri ev aletlerini en az 30 cm mesafede kullanmak.
• Cep telefonlarını kulaklık-mikrofon seti ile birlikte sadece gerekli olduğu zamanlarda kullanmak.