DÖNEM SONU MALİ TABLOLARIN DÜZENLENMESİ
BİLANÇONUN DÜZENLENMESİ
Dönem başından dönem sonuna kadar bütün günlük işlemlerin kaydı yapıldıktan sonra dönem sonu itibariyle, işletmenin dönem sonu mali durumunu gösterecek olan dönem sonu bilançosu düzenlenir.
Dönem sonu bilançosunun düzenlenebilmesi için dönem başından dönem sonuna kadar olan bütün işlemlerin kaydedildiği hesaplar ile sayım ve değerleme sonucu elde edilen sonuçların envanter kayıtları ile bütünleştirilmesi gerekir.
Bu amaçla sırasıyla şu işlemler yapılır:
1- Genel geçici mizan düzenlenir. Dönem genellikle bir takvim yılı olduğundan, genel geçici mizan 31 Aralık tarihini taşır. Genel geçici mizanın kapsamında büyük defterdeki ana hesapların ve yardımcı defterlerdeki yardımcı hesapların mizanı hazırlanır. Genel geçici mizan bütün hesapların borç ve alacak toplamlarını ve aralarındaki farkı gösterecektir.
2- Muhasebe dışı envanterde edinilen bilgilere göre envanter kayıtları yapılır. Envanter kavıtlan. hesapların kalanları ile envanter sonucu saptanan gerçek tutarlar arasında varolabilecek farkların ortadan kaldırılması için yapılan; varlık ve borçların sayım ve değerlemesiyle ilgili kayıtlar. gerçekleşen kar ve zararların kaydı, dönem içinde yapılmış hatalı kayıtların düzeltme kayıtlan, unutulan işlemlerin kayıtları, gelir ve giderlerin dönem ayarlaması ile ilgili kayıtları ve gelir ve gider hesaplarının Dönem Kar veya Zarar Hesabına devri kayıtlarıdır.
3- Kesin mizan düzenlenir. Envanter işlemlerinin yevmiye defterine ve büyük deftere kaydından sonra ana hesaplar ile yardımcı hesaplan kapsayan kesin mizan düzenlenir.
4- Kesin mizandan yararlanılarak dönem sonu bilançosu düzenlenir. Kesin mizandaki kalanlar işletme varlıklarım ve bu varlıkların kaynaklarını oluşturan öz sermaye ve borçlan verir ki. bunlarda bilançonun kendisidir. Kesin mizanın borç kalanları bilançonun aktifim, alacak kalanlan da bilançonun pasifim verir.
GELİR TABLOSUNUN DÜZENLENMESİ
Temel mali tabloların ikincisi gelir tablosudur. Gelir tablosu, bir işletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunlann sonunda ortaya çıkan kar veya zararlan gösteren bir tablodur. Bu kapsamdaki bilgiler, gelir tablosunun kapsamını oluşturan sonuç hesaplarında ve bu hesapların devredildiği ve toplandığı Dönem Kan veya Zaran Hesabında yer almaktadır.
HESAPLARIN KAPATILMASI
Muhasebe döneminin son işlemi, hesapların kapatılması kayıtlandır. Kesin mizanın çıkarılmasından ve mizandaki hesaplann kalanlarına göre bilançonun düzenlenmesinden sonra o döneme ait hesaplar kapatılır. Bu işlem, hesap döneminin sona erdirilmesi demektir.
Hesaplann kapatılması işlemi, borç kalanı veren aktif yapıdaki bütün hesaplan alacaklandınnak, alacak kalanı veren pasif yapıdaki bütün hesaplan borçlandırmak demektir. Yapılan kapanış kaydı ile aktif ve pasif, diğer bir ifade ile varlıklara, borçlara ve sermaye unsurlanna ait bütün hesaplann iki tarafı birbirine eşit duruma getirilmiş olur. Bu da hesabın kalan vermemesi demektir.
Hesap döneminin bitmesi aynı zamanda izleyen dönemin başlaması anlamına gelir. Bu nedenle işletmenin hesap dönemindeki durumu, hesaplann kapanmış olmasına rağmen, izleyen dönemin başlangıç dunımudur.
Yeni dönemde hesaplar, aynı zamanda bir önceki dönemin dönem sonu bilançosu olan dönem başı bilançosuna dayanarak tekrar açılacak ve böylece işletmenin sürekliliği devam edecektir.