Gayri safi milli hasılayı belirleyen unsurlar nelerdir ? -tüketim (c) -yatırım (ı) -kamu harcamaları (g) -net ihracat (nx) İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Mülakat Kavramları
Gösteriş(snop) etkisi nedir ? Bir kişinin,tüketimi artan mala olan talebinin artması durumuna denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Gini katsayısı nedir ? Lorenz eğrisi yardımıyla gelir dağılımında adaletsizliği ölçmeye yarayan katsayıya gini katsayısı denir. Gini katsayısı 0 ile 1 arasında değerler alır.Katsayı 0 a yaklaştıkça adalet artar,1 e yaklaştıkça adaletsizlik artar. Türkiyede 2013 verilerine göre gini katsayısı 0,42 dir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Giffen paradoksu nedir? Herhangi bir malın fiyatı arttıkça o mala olan talebin de artması durumuna giffen paradoksu denir.Talep kanununa aykırı olan durumdur. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Genişleme yolu eğrisi nedir ? Faktör fiyatları veri iken farklı maliyet olanaklarına göre,işletmenin seçeceği optimum faktör bileşimlerinin geometrik yerine denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Genel denge analizi(walras) nedir? Herhangi bir malın arz yada talebini etkileyen tüm faktörlerin göz önüne alınmasıyla yapılan denge analizine denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Gelir tüketim eğrisi nedir? Tüketicinin zevkleri ve malların fiyatları sabitken nominal gelirin değişmesi sonucu ortaya çıkan denge noktalarının geometrik yerine denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Füzyon ne demektir ? Füzyon şirket evliliği anlamına gelmektedir.Bir büyük işletmenin bir yada birkaç küçük işletmeyi satın almasıyla oluşan şirket birleşme türüne denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Future Forward nedir ? Belirli miktarda dövizin gelecekte belirli bir zamanda ve yine belirli bir kur düzeyinden alım ve satımına imkan sağlayan piyasalara denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Forfaiting nedir ? Uzun vadeli kredili ihracattan doğan alacak hakkının,dönülmeyecek şekilde iskonto yoluyla temlik edilmesidir(devredilmesidir) İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Fiyat tüketim eğrisini açıklayın ? Tüketicinin geliri ve mallardan birinin fiyatı sabitken,diğer malın fiyatının değişmesi sonucu ortaya çıkan denge noktalarının birleştirilmesiyle elde edilen eğriye denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Fiyat tavanı(tavan fiyat) nedir ? Hükümet tarafından piyasada satılacak olan malın en yüksek fiyatının belirlenmesidir. Tüketiciyi korumaya yönelik bir uygulamadır. Fiyatın denge fiyatının altında belirlenmesi sonucu talep fazlası oluşur ve bunlar sonucunda karaborsa sorunu ortaya çıkar. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Fiyat tabanı(taban fiyat) nedir ? Hükümet tarafından piyasada satılacak olan malın en düşük fiyatının belirlenmesidir.Üreticiyi korumaya yönelik bir uygulamadır.Fiyatın denge fiyatı üzerinden belirlenmesi sonucu arz fazlası oluşur ve bu uygulamanın başarılı olabilmesi için oluşan bu arz fazlasının hükümet tarafından alınması gerekir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Fiyat liderliği nedir ? Oligopol piyasalarında piyasada lider konumda olan firmanın fiyat belirlemesine denir.Fiyat bu lider tarafından belirlenir,diğer firmalar da bu fiyatı izlerler. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Fiyat intibakı(walrasgil) nedir ? Arz fazlası durumunda fiyat denge fiyatından yüksektir.Piyasanın dengeye gelebilmesi için satıcının malın fiyatını düşürmesi gerekmektedir.Talep fazlası durumunda ise fiyat denge fiyatından düşüktür.Tüketiciler daha yüksek ücretler vererek malı almaya razı olurlar,böylece fiyat tekrar artma eğilimi göstererek dengeye yönelir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Fiyat farklılaştırması nedir ? Monopolcünün karını maksimum etmek için aynı malı değişik alıcılara farklı farklı fiyatlardan satmasına denir -1.derece fiyat farklılaştırma ; her tüketiciye farklı fiyat uygulanması -2.derece fiyat farklıllaştırma ; satılan mal miktarı arttıkça farklı fiyat uygulanması -3.derece fiyat farklılaştırma ; piyasa gruplarına göre ayrı fiyat uygulanması İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Fisher etkisi nedir ? Beklenen enflasyonda meydana gelecek bir birimlik değişme,nominal faiz oranını aynı miktar ve aynı yönde değiştirecektir çünkü (reel faiz : nominal faiz – beklenen enflasyon) İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Finansal derinleşme nedir ? Ekonomide finansal araçlarda ortaya çıkan yenilik sürecinde,tasarrufları yatırımlara dönüştüren kanalların yaygınlaşmasına denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Fedakarlık oranı nedir ? Anti enflasyonist politikalar sonucunda gsmh da ortaya çıkan yüzde azalmanın enflasyonda ortaya çıkan yüzde azalmaya oranıdır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Farksızlık eğrisinin özellikleri nelerdir? -negatif eğimlidirler -üzerindeki her noktada aynı faydayı gösterir -orijine dış bükeydir ve orjinden uzaklaştıkça fayda düzeyi artar -birbirini kesmezler İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Faiz oranı etkisi(keynesyen etki) nedir ? Keynes e göre nominal para arzı sabitken fiyatlar düşerse reel para arzı artar.Bunun sonucunda faiz oranları azalır ve yatırımlar artar ve daha fazla reel gelir elde edilir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Euro dolar nedir ? Abd dışında bulunan banka ve diğer kurumlarda açılan dolar hesaplarına denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Etkinlik nedir ? Ekonomide var olan mevcut kaynakların toplumun gereksinimini en iyi karşılayacak şekilde üretime koşulmasına etkinlik denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Eş ürün eğrisinin özellikleri nelerdir açıklayın ? -negatif eğimlidirler -üzerindeki her noktada aynı girdi miktarını gösterir -orijine göre dış bükeydir ve orjinden uzaklaştıkça toplam ürün artar -birbirini kesmezler İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Eş maliyet doğrusu nedir ? İki girdiden belirli bir harcama karşılığında satın alınabilecek maksimum miktarları gösteren doğruya denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
En çok kayırılan ülke ne demektir ? Bir ülkeye dış ticarette uygulanan tarifeler ve kuralların tamamının,GATT üyesi tüm ülkelere aynı şekilde uygulanması ilkesine denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Engel eğrilerini nedir? Malın fiyatı sabitken tüketicinin geliri ile alabileceği mal bileşimini gösteren eğridir.Gelir tüketim eğrisi yardımıyla çizilen eğrilerdir ve Gelir tüketim eğrileri ile engel eğrilerinin şekli aynıdır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Enflasyonun gelir dağılımı üzerindeki etkisi nedir ? Enflasyonist dönemlerde paranın satın alma gücü azaldığı için sabit gelirlilerin reel geliri azalır.sermaye geliri elde edenler ise spekülatif hareketlerle faiz ve kambiyo geliri gibi gelir elde ederler.Yani gelir dağılımı sabit gelir elde edenlerden sermaye geliri elde edenlere doğru kayarak gelir dağılımında adaletsizlik oluşur. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları …
Enflasyonist dönemlerde uygulanması gereken maliye politikaları nelerdir ? -kamu harcamaları kısılır -vergiler artırılır -iç borçlanmaya gidilir -bütçe fazlası verilir İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Enflasyonist dönemlerde uygulanması gereken para politikaları nelerdir ? -para arzı azaltılır -reeskont oranı artırılır -zorunlu karşılık oranı artırılır -disponibilite oranı artırılır İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Enflasyon vergisi nedir ? Enflasyon dönemlerinde bireyin nominal gelirindeki artış sebebiyle daha fazla harcama yapması sonucunda aradaki farkın devlete vergi gibi aktarılmasını sağlamasına denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Enflasyon hedeflemesi nedir ? Merkez bankalarının genellikle hükümet ile birlikte para politikası amacı olarak belli bir enflasyon oranı belirlemelerine denir.Buradaki temel hedef ise fiyat istikrarını sağlamaktır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Enflasyon ataleti ne demektir ? Enflasyonu düşürmek için uygulanan politikalara karşın,iktisadi karar birimlerinin geçmiş dönemki enflasyon beklentilerini sürdürmeleri nedeniyle,enflasyon oranının düşmeye karşı direnç göstermesi ve yapışkan hale gelmesidir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
BÜTÇE Bütçe; devletin bir yıllık süre içerisinde gelir tahminleri ile giderlerini gösteren ve bunların uygulanma ve yürütülmesine izin veren bir kanundur. Bütçe; devlet, vilayet ve belediye gibi kamu şahısları ile resmi ve özel teşekkül ve topluluklarının belirli bir devre içerisindeki gelir ve giderlerini tahmin eden ve bunların icrasına önceden izin veren bir kanun bir idari …
KAMU HARCAMALARIN ARTIŞI İLE İLGİLİ TEORİLER: Bu konuda ilk ciddi çalışma Adolph WAGNER tarafından yapılmıştır. WAGNER ; hem devletin ekonomiye müdahalesini hem de kamu harcamalarının ekonomik ve sosyal gelişme ile birlikte arttığını bunun rastlantı olmadığını, bir sosyal yasa kapsamında olduğunu ileri sürmüştür. Ona göre ; kamu harcamalarının artışı, kamu faaliyetlerinin artışı sonucudur. Toplumların sosyal ilerleme …
KAMU HARCAMALARININ ÖZELLİKLERİ: Özel harcamalar ile kamu harcamalarının farkları ; Kamu harcamaları kamu gelirlerin önce gelir yani önce harcamalar saptanmakta sonra bunları karşılayacak gelirler belirlenmektedir. Özel ekonomide tam tersidir. Özel harcamalar bölünebilir nitelikteki mal ve hizmetlerin üretimine kar amacı ile yatırılır. Kamu harcamaları hem bölünebilir hem bölünemez ( tam kamusal) malların üretiminde kar amacı olmadan …
ÖLÇEĞE GÖRE ARTAN GETİRİLİ EKONOMİLER: Rekabetçi piyasaların başarızlığının bir başka kaynağı, bazı piyasaların yüksek üretim seviyelerinde ölçeğe göre artan getiriye sahip olmasıdır. Ölçeğe göre artan getiriye sahip ekonomiler üretim düzeyi arttıkça maliyetlerin düşmesini ifade etmektedir, yani ölçek arttıkça getiride artmaktadır. Örn. Demir yolu işletmeciliğinde demiryollarının yatırım maliyeti oldukça yüksek olsada üretim düzeyi arttıkça ortalama (birim) …
DIŞSALLIKLAR Dışsallık nedir? Bir ekonomik birimin üretim veya tüketim faaliyetinin, diğer ekonomik birimleri olumlu yada olumsuz etkilemesi sonucu ortaya çıkan fayda ve maliyetlerdir. Bir birey yada firma yaptığı ekonomik bir faaliyetten sağladığı fayda dışında, diğer birey veya firmalara fayda sağlıyor (dışsal fayda) veya zarar veriyor ise (dışsal zarar) dışsallık oluşmaktadır. Dışsallık; iki ekonomik birimin üretim …
YARI KAMUSAL MALLAR : Kamu malları ile özel mal arasında yer lan bir çok mal çeşidi “yarı kamusal mallar” veya “karma mallar” olarak adlandırılmaktadır. Bunlarda ortak tüketim ve dışlanamama özelliğinin birisi bulunmamaktadır Bu iki özellikten birinde sağma görülmektedir. Bazı kamusal mallarda kısmen rekabet görülür. Belli seviyede kamu malı üretimi varken; bir bireyin bu malı kullanması …
KURUMSAL MALLAR : Piyasa başarısızlığının bir başka kaynağı kamusal malların varlığıdır. Paul Samelson kamu mallarını; “bir bireyin kamusal malı tüketmesi, diğer bireylerin aynı malı tüketmesinde bir azalmaya neden olmamaktadır. ” diye tanımlar. Örneğin; ulusal güvenlik, sokak aydınlatması, şifresiz televizyon yayınları gibi Bu malların özelliğinden dolayı, piyasa mekanizması etkin tahsisi sağlayamamaktadır. Bu aksamaya neden olan iki …
ORTAK MAL KAYNAKLARI : Bazı mallarda hiçbir bireye veya gruba verilmeyebilir. (hava, deniz gibi) Bunların faydasından tüm bireyler kısıtlanmaksızın sınırsız yararlanmaktadır. Serbest olduğu için; bireyler ortak malı aşırı kullanmaktadır. Bunun sonucu ortak mal kaynağın zarar görmesidir. Devletin buradaki görevi ortak malın kullanımının bireyler arasında ve zaman açısından tahsisi sağlamaktır. Devlet bu görevini yerine getirirken zorlatıcı …
PİYASA BAŞARISIZLIĞI Mal ve hizmet üretim miktarları ve bunların fiyatları tüketicilerin serbest (gönüllü) olarak belirledikleri tercihleri ve gelir düzeyleri ile gönüllü değişim maddeleri açıklanmaktadır. Piyasa başarısızlığı ise; piyasaların etkin çalışmasını sağlayan koşulların ya hiç ortaya çıkmamasını sağlayan yada bir biçimde ters yönde çalışmasını ifade etmektedir. Serbest piyasaların aslında başarması gereken kendi başına bırakıldığında etkin çalışması …
MALİYE İLMİNDE MODERN YAKLAŞIM Devletin yeni baştan fonksiyonların gözden geçirilmesi ve buna göre harcama ve finans politikalarının tayini maliye ilminde teknik ve seviyeli klasik yaklaşımın yerini fonksiyonel bir yaklaşıma kamu ekonomisi başlığı altında bırakmıştır. Özetle Jandarma (koruyucu) devletten müdahaleci devler, sosyal devlet, refah devleri deyimleri ile ortaya konan fonksiyonel devlete geçilmesi ile maliye ilminde de …
MALİYE İLMİNDE KLASİK YAKLAŞIM Modern yaklaşıma göre klasik yaklaşım farklı anlayışlara göre değişmemektedir. Klasik yaklaşımda bugün üzerinde tartışılan 2 husus vardır bunlar Kamu harcamalarını sınırlı tutulmasını ve Kamu gelirlerin in ekonomik tarafsızlığı konularıdır. Klasikler devlet fonksiyonlarını yani iç ve dış güvenlik ile diplomatik fonksiyonlarını bir veri olarak ele almış ve şu hususları ortaya koymuştur. ” …
KEYNESYEN GÖRÜŞ 1929 ekonomik buranları üzerindeki gözlemlerinden yeni bir kuram geliştiren Keynes çağdaş ekonomik düşüncenin temelini atmış ekonomik alandaki tarafsızlık politikasını eleştirmiş ve devletin ekonomiye müdahale etmesi gerektiğini savunmuştur. Liberallerin para politikası Keynes le beraber maliye politikasına dönüşmüş ve kamu kesiminin diğer ekonomi içindeki pay artırılmıştır. Ekonomide önemli bir yapısal aksaklığın mevcut olduğunu ve piyasanın …
KLASİK LİBERAL GÖRÜŞ Bu görüşün temelini A.Simit’in “Laissez-faire” benimsediği “Bırakınız yapsınlar bırakınız geçsinler” ifadesini oluşturur. Bunlara göre devlet sadece yasa ve hukuk düzenin devam ettirerek, özel mülkiyet haklarını korumalı ve sözleşmelerin uygulanabilmesi için gerekli ortamı hazırlamalıdır. Böylece devletin ekonomiye müdahalesi minimum düzeyde tutulurken bütün ekonomik etkinlikler piyasa ekonomisi tarafından yerine getirilmelidir. Kısa dönemde maliyetinin karşılanamayıp …
FİZYOKRASİ Fizyokratlar bütün maliyeyi kapsayan genel bir sistem getirmişlerdir. Bu sistem altında mali olayları teorik incelemelerle sonuçlandırarak maliye ilminin doğuşunu da sağlamıştır. 18 yy da Fransa da gelişmiş olan bu akım bir yandan liberal düşünce ve uygulamalara öncülük etmesi diğer yandan A.Simiti büyük ölçüde etkilemiş olması nihayet ekonomik olayları ilk defa sistem içinde açıklaması nedeniyle …
MERKANTİLİZİM Genel ekonomiyi hedef tutan düşüncelerle gelişen devletin ekonomiye müdahalesi 17 yy dan merkantilizmlerden başlar. Merkantilizm de temel düşünce toplumun zenginliğidir onlara göre toplumların zenginliği sahip oldukları altın ve gümüş ile ölçülür. Toplumların zenginleşmesinde dış ticaretin önemli olduğu üzerinde durmuşlardır. Dış Ticareti geliştirmek için milli ekonomiler geliştirmek devlet gerekirse müdahale etmeli ve faydalı gördüğü önlemleri …
Emek arzını nedir? Bireyin boş zaman ile çalışma tercihi arasındaki ilişkiyi gösteren eğridir.Ücret oranları arttıkça kişiler daha çok çalışmak isteyip emek arz ederler,buraya kadar emek arz eğrisi pozitif eğimlidir ve ikame etkisi gelir etkisinden büyüktür.Ancak bir noktadan sonra ücretler artsa da kişiler artık çalışmayı değil dinlenmeyi tercih ederler,bu noktadan sonra da emek arz eğrisi negatif …
Ekonomik kar nedir ? Toplam gelirden örtülü ve açık maliyetleri de içeren toplam maliyetlerin çıkarılması sonucu oluşan kara denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları