BÖLÜM 1: İnsan, Toplum, Sosyoloji ve Hukuk
Bölüm Özeti
Öğrenme Çıktısı 1: İnsanın sosyal kapasitesi hakkında bilgi sahibi olabilme
Aristoteles “Politika” isimli ünlü eserinin başında insanın doğası gereği “siyasal hayvan (zoon politikon)” olduğunu iddia eder. Bununla kastettiği şey onun doğası gereği tek başına değil hemcinsleriyle birlikte yaşayan, topluluklar, şehirler ve devletler kuran sosyal bir varlık olmasıdır. Orta Çağın önemli din adamlarından ve düşünürlerinden olan Thomas Aquinas ve sosyolojinin kurucu babalarından kabul edilen İbn Haldun da insanın sosyal bir varlık olması konusunda Aristoteles ile hemfikirdir. Bu durumu ampirik verilerle de desteklemek mümkündür. Dünya üzerinde insan yaşamını gözlemlediğimizde onun bu sosyal yönü çok net biçimde kendini ortaya koymaktadır. Çünkü insan küçük istisnalar dışında yaşadığı her yerde toplu olarak, birbirine bağımlı, çeşitli grupların oluşturduğu büyük bir ilişkiler ağıyla kuşatılmış durumdadır.
Öğrenme Çıktısı 2: İnsanın sosyal kapasitesiyle toplum arasındaki ilişkiyi ortaya koyabilme
Sosyal bir kapasiteye sahip olan insan, toplum olarak adlandırılan bir çevre içerisinde doğar, yaşar ve ölür. Toplum içinde yaşamını sürdüren insan, hayatı boyunca hemcinsleriyle ilişki içindedir. Her şeyden önce insanın dar ya da geniş bir ailesi vardır ve bu aile içerisinde yer alan dedesi, ninesi, anası, babası, kardeşleri ve diğer akrabalarıyla sürekli ilişki halindedir. Bununla birlikte komşuları, köylüleri, hemşerileri, dindaşları, akranları, arkadaşları, meslektaşları gibi insanlarla da sosyal, kültürel, ekonomik, ahlaki, dini ve hukuki geçici ya da sürekli ilişkiler kurar. Gelişigüzel nitelikte olmayan bu ilişkiler insanlara çeşitli ödevler yükler ve yetkiler verir.
Öğrenme Çıktısı 3: Sosyal olgunun ayırt edici özelliklerini sayabilme
Sosyal olgunun iki temel ayırt edici özelliği vardır: (1) topluluk yaşamına bağlı olarak ortaya çıkarlar, (2) bireye dış bir zorlayıcılık uygularlar.
Öğrenme Çıktısı 4: Sosyal eylemleri diğer eylemlerden ayırabilme
Weber’e bir davranışın sosyal eylem olarak nitelendirilebilmesi için eylem başkalarının davranışlarını dikkate alması ve başkalarının davranışlarının akışına göre yönlendirilmesi gerekmektedir. Başka bir ifadeyle eylem ancak başkalarının davranışına yönelikse sosyaldir. Örneğin dini davranış bir tefekkür ya da tek başına dua konusuysa sosyal değildir. Aynı şekilde bisiklet kullanan iki kişinin çarpışması doğal bir olaydır. Ancak birbirlerine çarpmaktan kaçınmaya çalışmaları, ya da çarpışma sonrası ortaya çıkacak hakaretler, küfürler ya da dostça tartışma sosyal eylem niteliğindedir.
Neler Öğrendik?
1:Aşağıdakilerden hangisi insana sosyallik atfetmeyen düşünürlerden birisidir?
A. İbn Haldun
B. Aristoteles
C. John Locke
D. Thomas Aquinas
E. İbn Tufeyl
2:Aşağıdakilerden hangisi insanın sosyal bir hayat yaşamasının sonucu değildir?
A. Köyler ve şehirler kurmaları
B. Siyasal yönetimler oluşturmaları
C. Toplumsal kurallar oluşturmaları
D. Başkalarının yardımına muhtaç olmaları
E. Toplu bir yaşam sürmeleri
3: Emile Durkheim’a göre aşağıdakilerden hangisi/hangileri sosyal olguların özelliklerindendir?
I. Toplumsal yaşama bağlı olarak ortaya çıkarlar.
II.Birey dünyaya geldiğinde onları hazır bulur.
III.Kendilerini zorla kabul ettirirler
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, II, III
4:Hukuk sosyolojik olarak ele alındığında aşağıdaki sorulardan hangisine cevap arar?
A. Daha iyi bir hukuk düzeni nasıl kurulabilir?
B. Hukuk kuralları neden toplumdan topluma değişir?
C. Adam öldürmenin Türk Ceza Kanunundaki cezası nedir?
D. Meşru müdafaa halinde neden ceza verilmez?
E. Cezanın amacı ne olmalıdır?
5:Aşağıdakilerden hangisi hukukun oluşmasında etkili olan gerçek etmenlerden değildir?
A. Adalet düşüncesi
B. Teknik hayat
C. Coğrafya
D. Psikoloji
E. Tarih
6: I.Kanun koyucunun keyfi iradesiyle
II.Tesadüfle
III.Sosyal yapıların birbirine benzemesiyle
Birbirleriyle mekân ve zaman bakımından hiçbir yakınlığı olmayan hatta birbirinden habersiz olduğunu bildiğimiz bazı toplumlarda aynı tip ya da çok benzer hukuk kural ve kurumlarına rastlanmasını bir sosyolog yukarıdakilerden hangisi/hangileriyle açıklamaz?
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, II, III
7:Weber’e göre çalım yediği rakibini tekme atarak sakatlayan futbolcunun davranışı hangi tip eyleme örnek oluşturur?
A. Geleneksel eyleme
B. Duygusal eyleme
C. Değere yönelik rasyonel eyleme
D. Amaçsal akılcı eyleme
E. Amaca yönelik rasyonel eyleme
8: I.Tek başına yapılan tefekkür
II.İki bisikletlinin çarpışması
III.Taraftarın maçta hakeme küfretmesi
Weber’e göre yukarıda verilenlerden hangisi/hangileri sosyal eylemdir?
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, II, III
9: I.Hukuk toplumsal yaşamın bir ürünüdür
II.Hukuk toplumsal yaşamın bir belirleyicisidir
III.İçinde yer aldığı toplumun özelliklerine göre değişir
Hukukla ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, II, III
10: Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu çalışmasında Weber, Protestanlıkta çalışmaya verilen aşırı önem; keyfe ve hazza yönelik olan harcamaların engellenmesi kapitalist bir sermaye birikimine yol açtığını ileri sürer.
Weber’e göre bu durum hangi tip eyleme örnek olarak verilebilir?
A. Geleneksel eyleme
B. Duygusal eyleme
C. Değere yönelik rasyonel eyleme
D. Amaçsal akılcı eyleme
E. Amaca yönelik rasyonel eyleme
Neler Öğrendik Yanıt Anahtarı
1 – E *2 -D*3-E*4 -B*5 -A*6 -D*7 -B*8-C*9 -E*10 -C
**************************************************************************
**************************************************************************
BÖLÜM 2: SOSYOLOJİDEN HUKUK SOSYOLOJİSİNE
Bölüm Özeti
Öğrenme Çıktısı 1: Hukuk sosyolojisinin pozitif bilimler içerisindeki yerini kavrayabilme
Bilimler aksiyomatik ve pozitif bilimler olmak üzere ikiye ayrılır. Pozitif bilimler de kendi içinde doğa bilimleri ve sosyal bilimler olarak ikiye ayrılır. Sosyoloji, bir pozitif bilim olarak sosyal bilimler içinde yer alır ve incelediği sosyal olgulara bağlı olarak çeşitli alt dallardan oluşur. Sosyolojinin bu alt dallarından biri, hukuku sosyal bir olgu olarak ele alıp inceleyen hukuk sosyolojisidir. Hukuk sosyolojisi, hem toplumsal yaşamın bir sonucu olan, hem de insan iradesine etkide bulunarak davranışlarına yön veren hukuku neden-sonuç, etki-tepki ilişkileri bakımından inceler.
Öğrenme Çıktısı 2: Dogmatik hukuk bilimi ile hukuk sosyolojisi arasındaki farkları belirtebilme
Dogmatik hukuk bilimi, belirli bir yer ve zamanda yürürlükte bulunan kuralları birer “dogma (doğruluğu tartışma götürmeyen ilke)” olarak ele alır. Onların toplumsal gerçekliğe ne denli uyduğunu, toplumsal gerçeklik üzerinde ne denli etkide bulunduğunu araştırmaz. Hukuk tarafından her şeyin düzenlendiğini ve yürürlükteki her kuralın uygulandığını varsayar. Hukuk sosyolojisi ise, hukuku bir sosyal olgu olarak ele alır. Hukukun devlet hukukuna indirgenmesini kabul etmez. Bu açıdan bir kuralın devlet tarafından yürürlüğe konulmuş olmasına değil, o kuralın “etkin” olmasına bakar.
Öğrenme Çıktısı 3: Yaşayan hukukun kapsamına giren konuları listeleyebilme
Hukuk sosyolojisinin ilgilendiği yaşayan hukuk, devletin oluşturduğu hukuktan daha geniş ve etkin olduğu oranda onu da kapsayan hukuktur.
Yetkili organlarca yürürlüğe konan hukuk,
Mahkeme kararları,
Örf ve adet hukuku,
Spontane hukuk onun kapsamına girer.
Öğrenme Çıktısı 4: Hukuk sosyolojisinin önemi, konusu ve araştırma süreci hakkında bilgi sahibi olabilme
Toplumsal gerçeklikle hukuk arasındaki uyumsuzluğu ortadan kaldıran, tüm veçhelerinin aydınlatılmasını sağlayarak hukuka dair tam bilgi sahibi olunmasının yolunu açan ve böylece birtakım sorunların çözülmesi için kanun koyucuya rehberlik eden hukuk sosyolojisi genel olarak bilimsel yöntemi kullanır. Hukuk sosyolojisi üç konu ile ilgilenir:
Hukuk olgusunun gerçek(maddi) kaynakları,
Grup ya da topluluklarda karşımıza çıkan hukuk tipolojileri, başka bir ifadeyle hukukun sosyal topluluk tiplerine göre farklılaşması,
Hukukun zaman içindeki değişimi.
Neler Öğrendik?
1. I.Sosyolojinin bir alt dalıdır.
II. Pozitif bir bilimdir
III.Doğa bilimleri arasında yer alır
Hukuk sosyolojisinin bilimlerin sınıflandırmasındaki yeri konusunda yukarıda verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, II, III
2. Aşağıdakilerden hangisi doğa bilimleri arasında yer almaz?
A. Matematik
B. Fizik
C. Kimya
D. Biyoloji
E. Astronomi
3. I.Yeni bir bilim dalıdır.
II. Toplumsal yaşam ve hukuk arasındaki ilişkiyi nedensellik içinde inceler.
III. Olması gereken nedir? Sorusuna cevap arar.
Hukuk sosyolojisi ile ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, II, III
4.Dogmatik hukuk bilimine ilişkin olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A. Pozitif hukuk bilimi olarak da isimlendirilir.
B. Hukuk kurallarını doğruluğu tartışılmayan bir ilke gibi ele alır.
C. Hukuk kurallarını yorumlar
D. Benzer bazı ilişkileri kavramlar aracılığı ile tipleştirir.
E. Hukuk kurallarının toplumsal gerçekliğe uyup uymadığını araştırır.
5. I.Kuralın yürürlükte olması ile değil, etkin olması ile ilgilenir
II. Hukuk kurallarının ihlali durumunda ortaya çıkan yaptırımın mutlaka devlet eliyle gerçekleştirilmesi gerektiğini savunur.
III.Hukuk kuralının ihlali durumunda ortaya çıkan zorlama, görgü kurallarının ihlali durumunda ortaya çıkan zorlamayla aynı niteliktedir.
Hukuk sosyolojisi ile ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, II, III
6.Aşağıdakilerden hangisi yaşayan hukukun kapsamında yer almaz?
A. Spontane hukuk
B. Örf ve adet hukuku
C. Ahlak kuralları
D. Mahkeme kararları
E. Yetkili organlarca konulmuş kuralların etkin kısmı
7. Ölü kanunlara ilişkin olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A. Kâğıt üzerinde kalan kurallar olarak da adlandırılırlar.
B. Yürürlükte olmayan kanunları ifade ederler.
C. Uygulanmayan kanunları ifade ederler.
D. Şapka İktisası Hakkında Kanuna aykırı davranma suçu bunlara örnek olarak verilebilir.
E. Yaşayan hukukun kapsamına girmezler.
8. I. Tam bir hukuk bilgisine ulaşılmasına yardımcı olur.
II. Etkin yasaların hazırlanmasına katkı sunar
III. Toplumsal yaşam ile hukuk arasındaki uyumun sağlanmasını kolaylaştırır.
Hukuk sosyolojisinin önemine ilişkin olarak verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, II, II
9.I. Araştırma sorununun tanımlanması
II. Araştırma tasarımının oluşturulması
III. Elde edilen verilerin yorumlanması
IV. Raporlaştırma
V. Sorunun kesin ve açık bir biçimde ifade edilmesi
Yukarıda sosyolojik araştırma sürecine ilişkin aşamalar sıra gözetilmeksizin verilmiştir. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde bu aşamalar doğru sıralanmıştır?
A. I-II- IV-III-V
B. I-V-II-III-IV
C. V-I-II-III-IV
D. V-II-III-I-V
E. II-I-III-V-IV
10.Aşağıdaki sorulardan hangisi sosyal gerçekliği anlamaya çalışan hukuk sosyolojisine ait olamaz?
A. Hukuki müesseseleri oluşturan toplumsal ilişkiler hangileridir?
B. Grup hukukunun belirleyicileri nelerdir?
C. Adil bir toplumsal düzen nasıl kurulabilir?
D. Hukuk kurallarının değişmesine neden olan faktörler nelerdir?
E. Hukuk kuralları insan davranışlarını nasıl yönlendiriyor?
Neler Öğrendik Yanıt Anahtarı
1-D*2-A*3-D*4-E*5-A*6-C*7-B*8-E*9-B*10-C
*********************************************************************************
*********************************************************************************
BÖLÜM 3: HUKUKUN KAYNAKLARI VE HUKUK TİPOLOJİSİ
Bölüm Özeti
Öğrenme Çıktısı 1: Hukukun şekli ve maddi kaynakları konusunda bilgi sahibi olabilme
Hukukun şekli kaynakları, hukuk kurallarının ortaya çıkarken büründükleri şekilleri, hukuk kurallarının bulunacağı yerleri, kapsamları hakkında bilgi edinilecek belgeleri ifade eder. Dogmatik hukuk bilimi tarafından incelenen hukukun şekli kaynaklarına anayasalar, uluslararası antlaşmalar, kanunlar, kanun hükmünde kararnameler, tüzükler, yönetmelik vb. örnek olarak verilebilir. Hukuk sosyolojisi açısından hukukun kaynakları denince akla gelen onun büründüğü şekli gösteren şekli kaynaklar değil, onları meydana getiren toplumsal gerçekliktir. Bunlar hukukun maddi, yani gerçek kaynaklarını ifade eder ve sistematik hukuk sosyolojisi tarafından incelenirler. Hukukun gerçek kaynaklarına ulaşabilmemiz, başka bir ifadeyle hukukun şekli kaynaklarının kaynağını öğrenebilmemiz için şu soruyu cevaplandırmamız gerekmektedir: “Sosyal hayat içinde ortaya çıkan ilişkilerden hangileri hukuku oluşturmaktadır?” Bu soru öteden beri düşünürlerin ve sosyologların ilgisini çekmiş cevaplandırılmaya çalışılmıştır. Bulunan cevaplar ise birbirinden farklı olmuştur. İbn Haldun’a göre bunun cevabı güç ve mücadeleyken, Marks’a göre sınıflar arası çatışmadır. Durkheim’a göre ise benzerlikten ve farklılıktan kaynaklanan dayanışmadır.
Öğrenme Çıktısı 2: Grup hukukunun oluşum süreci ve şekli hakkında açıklama yapabilme
İnsanların bir araya gelerek bir grup oluşturmalarının kan bağı, iş, inanç, çıkar ve ortak amaç gibi çok farklı nedenleri vardır. Bu farklı nedenler belirli özellikleriyle birbirinden ayrılan farklı grupları ortaya çıkarır. Aynı şekilde grup hukuku da farklılaşır. Çünkü grup hukuku içinde doğduğu yapının özelliklerini taşır. Örneğin kazanç paylaşma amacı güden ticari şirketlerin hukuku, bir hayır kurumunun hukukundan farklıdır. Biri için hukuka uygun olan kazanç paylaşma, diğeri için kapatılma sebebidir. Bununla birlikte hangi grubu ele alırsak alalım, grup üyeleri arasında ve üyelerle grup arasında rekabet, çatışma, dayanışma ya da uzlaşma şeklinde ortaya çıkan çeşitli ilişki biçimleri söz konusudur. Geçici nitelikteki bu ilişkilerin sonucunda ise grup içinde geçici dengeler oluşur. Kurulan bu dengeler “grup hukuku”nu da belirler.
Neler Öğrendik?
1.Hukukun maddi kaynaklarını araştıran bir sosyoloğun aşağıdaki sorulardan hangisine cevap araması daha doğrudur?
A. Hangi ilişkiler hukuku oluşturmaktadır?
B. Hukuki ilişkiler nelerdir?
C. Hukuki ilişkiler nasıl gerçekleşmektedir?
D. Hukuki ilişkilere dair kurallara nereden ulaşabilirim?
E. Hukuki ilişkileri diğer ilişkilerden ayıran özellikler nelerdir?
2.İbn Haldun’a göre toplumların bir birinden farklı olmasının sebebi nedir?
A. İnançlarının farklı olması
B. Geçinme şekillerinin farklı olması
C. Irklarının farklı olması
D. Hukuklarının farklı olması
E. Yönetim biçimlerinin farklı olması
3.Aşağıdakilerden hangisi hukukun şekli kaynakları içinde yer almaz?
A. Resmî Gazete
B. Kanunlar
C. Mahkeme kararları
D. Hukuk alanındaki bilimsel görüşler
E. Uluslararası antlaşmalar
4. I. Benzerlikten kaynaklanmaktadır.
II. “Biz” kavramına hayat verir.
III. Bozulması düzeltici yaptırımlar gerektirir.
Mekanik dayanışma ilişkin olarak yukarıda verilen bilgilerden hangisi/hangileri yanlıştır?
A. I
B. II
C. III
D. I, III
E. II, III
5.Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
A. Durkheim-Dayanışma
B. Organik dayanışma-Cezalandırıcı yaptırımlar
C. “Biz” kavramı-Mekanik dayanışma
D. Benzerlik-Mekanik dayanışma
E. Farklılık-Organik dayanışma
6.Marksist bakış açısına göre kapitalist üretim tarzında devlet ve hukuk hangi sınıfa hizmet eder?
A. Efendilere
B. Köylülere
C. İşçi sınıfına
D. Burjuva sınıfına
E. Feodal beylere
7.Marksist bakış açısına göre hukuku oluşturan ilişkiler hangileridir?
A. Dayanışma ilişkileri
B. Menfaat ilişkileri
C. Sınırlandırıcı ilişkiler
D. Birleştirici ilişkiler
E. Üretim İlişkileri
8.I. Birleşmiş Milletler
II. Türkiye Cumhuriyeti Devleti
III. Türk Milleti
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri kaplamsal toplum değildir?
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. II, III
9.Grup hukukunun oluşmasında aşağıdakilerden hangisi etkili değildir?
A. Grubun özelliği
B. Çatışma
C. Rekabet
D. Dayanışma
E. İnsan doğası
10.I.Kaplamsal toplum-Hukuksal sistemler
II. Devlet-Grup
III. Grup içi denge- grup hukuku
Yukarıdaki eşleşmelerden hangisi/hangileri doğrudur?
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, II, III
Neler Öğrendik Yanıt Anahtarı
1 – A*2 – B*3 – A*4 – C*5 – B*6 – D*7 – E*8 – B*9 – E*10 – E
*******************************************************************************
*******************************************************************************
BÖLÜM 4:JENETİK HUKUK SOSYOLOJİSİ: HUKUK VE DEĞİŞİM
Bölüm Özeti
Öğrenme Çıktısı 1: Coğrafi konum, iklim ve demografik yapının hukuk üzerindeki etkisini kavrayabilme
Coğrafi konum, iklim ve demografik yapının hukuk üzerindeki etkisi herkesin kolayca algılayabileceği ampirik verilerle desteklenmektedir. Denizlere kıyısı olan ülkelerde deniz hukukunun gelişmesi, depremlerin sıklıkla yaşandığı ülkelerde depreme ilişkin çeşitli düzenlemelerin kabul edilmesi, hatta imar mevzuatının deprem olgusunun dikkate alınarak düzenlenmesi, iklime ve gün ışığına göre mesai saatlerinin düzenlenmesi, demografik tabloya bağlı olarak hukuk aracılığıyla çocuk sayısının sınırlandırılması ya da teşvik edilmesi gözlemlenen durumlardandır.
Öğrenme Çıktısı 2: Ekonominin, bilimin ve teknolojinin hukuk üzerindeki etkisini değerlendirebilme
Hukuk üzerinde etki doğuran faktörler arasında en fazla üzerinde durulan konulardan biri ekonomidir. Ekonomik gelişmelere bağlı olarak yeni yasaların ve kurumların oluşturulduğu bilinmektedir. Aynı şekilde bilim ve teknoloji alanında yaşanan gelişmelerin insanın gündelik hayatını, üretim biçimini ve insanların birbiriyle ilişkisini belirlediği, bunun doğal sonucu olarak da hukuku etkilediği ortadadır.
Öğrenme Çıktısı 3: Dinin ve dinde yaşanan değişimin hukuk üzerindeki etkisini örneklendirebilme
Her din; toplum içindeki bireyin dünyaya, eşyaya, çalışmaya, kazanmaya, geleceğe, yabancıya, çevreye vb. bakış açısını belirleyen, bireyleri belli bir yönde inanmaya, düşünmeye ve davranmaya iten yeni bir zihniyet getirir. Bu yönüyle dinin toplumsal değişimi sağlama ve engelleme fonksiyonları vardır. Bu fonksiyonlarının doğal sonucu olarak ortaya çıkan “düzenleyici”, “yapılandırıcı” ve “muhafaza edici” yönlerinin izlerini, kültürün ilkel basamaklarından başlayarak ilişki içinde bulunduğu ve hukukun da ilgi alanına giren aile ve devlet gibi yapılarda çok net bir biçimde görmek mümkündür. Öyle ki, anılan birlikler gerek zihniyet, gerekse örgütlenme bakımından dinî etkiyi hiçbir zaman gizleyemezler.
Öğrenme Çıktısı 4: Siyasi İdeolojilerin hukuk üzerindeki etkisini anlatabilme
Siyasi veya toplumsal bir öğreti oluşturan, bir grubun davranışlarına yön veren politik, hukuki, bilimsel, felsefi, dinî, moral, estetik düşünceler bütünü olarak tanımlanan herhangi bir siyasi ideolojiyi benimseyen bir devlet, bu düşünceler bütünüyle uyumlu bir şekle bürünür. Tüm yasalar bu ideolojiye göre yeniden şekillenir. Bunun tek sebebi devletin benimsenen yeni değerlere uygun bir şekle büründürülmesi değildir. Bunun yanında, hukukun bir sosyal mühendislik aracı olarak kullanılarak, benimsenen ideolojiyle uyumlu politik, bilimsel, felsefi, dini, ahlaki, hukuki ve estetik değerlerin topluma benimsetilmesi gayreti de söz konusudur.
Öğrenme Çıktısı 5: Hukukun mühendislik aracı olarak kullanılabileceğini kavrayabilme
Sosyal problemlerin çözümünde ve topluma yön vermede hukuk çoğu zaman bir araç olarak kullanılır. Nitekim sosyal olgu olarak hukuk bir yönüyle içinde doğduğu toplumsal gerçekliğin ürünüyken, diğer yönüyle insan davranışlarına yön veren, toplumsal kurumları biçimlendirmede aktif rol oynayan bir belirleyicidir. Yeni bir toplumsal, siyasi, ekonomik, kültürel yapı oluşturmak ve suçla mücadele etmek amacıyla hukuka sıklıkla başvurulması hukukun bu yönüne duyulan inancı göstermektedir. Hukukun sosyal mühendislik aracı olarak kullanılmasının en ilginç ve kapsamlı örneklerinden biri tartışmasız Türk Hukuk Devrimidir.
Neler Öğrendik?
1.I İbn Haldun
II Montesquieu
III Max Weber
Yukarıdaki düşünürlerden hangisi/hangileri iklimin insanların biyolojik, psikolojik yapılarına, karakterlerine, ahlaklarına, dinlerine ve davranışlarına etkisi olduğunu savunmuştur?
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, II, III
2.Gün ışığına göre mesai saatlerinin düzenlenmesi hangi faktörün hukuk üzerindeki etkisine daha iyi bir örnek olur?
A. Dinin
B. Siyasi ideolojinin
C. Coğrafyanın
D. Bilim ve teknolojinin
E. Ekonominin
3.………… topluluk tipine bağlı olarak ilişkinin karşılıklı olduğunu, bazen hukukun iktisat üzerinde bazen de iktisadın hukuk üzerinde öncelik kazanarak karşılıklı bir etkileşim halinde bulunduğunu ileri sürmüştür.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yeri doldurunuz.
A. Weber
B. Marks
C. İbn Haldun
D. Montesquie
E. Mauss
4.İnsan Genomu ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi hangi faktörün hukuk üzerindeki etkisine örnek olarak verilebilir?
A. Dinin
B. Siyasi ideolojinin
C. Coğrafyanın
D. Bilim ve teknolojinin
E. Ekonominin
5.Dine ilişkin olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A. Her din yeni bir zihniyet getirir
B. Dinin toplumsal değişimi sağlama fonksiyonu vardır
C. Dinin toplumsal değişimi engelleme fonksiyonu vardır
D. İlkel hukuk sistemlerinde dinin etkisi çok belirgindir
E. Modern ve laik devletlerde dinin devlet ve hukuk üzerindeki etkisi tamamen kalkmıştır
6.Her şeye kadir Tanrı’nın, her şeye kadir kanun koyucuya dönüştüğünü ileri süren düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
A. İbn Haldun
B. Marks
C. Weber
D. Montesquie
E. Carl Schmitt
7.………………………………… bir grubun davranışlarına yön veren siyasi, hukuki, bilimsel, felsefi, dinî, ahlaki, ekonomik, estetik düşünceler bütünü olarak tanımlanmaktadır.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere getirilebilecek en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?
A. Devlet
B. Sosyalizm
C. Dünya görüşü
D. Siyasi ideoloji
E. Faşizm
8.I. Sosyolojinin tümden gelim aşamasıyla ilgilidir.
II. Sosyologlar sosyolojik verilerin mühendislik aracı olarak kullanılması konusunda hemfikirdir.
III. Bilimsel bir faaliyet olduğu için her zaman başarılı sonuçlar vermiştir.
Sosyal mühendislikle ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur.
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, II, III
9.Rekabetin korunmasına ilişkin düzenlemeler hangi faktörün hukuk üzerindeki etkisine örnek olarak verilebilir?
A. Dinin
B. Ekonominin
C. Siyasi ideolojinin
D. Coğrafyanın
E. Bilim ve teknolojinin
10.George Orwell’in 1984 isimli romanında yer alan “Eski despotluklar, ‘Şunu yapmayacaksın, bunu yapmayacaksın’ diye buyuruyordu. Totaliterler, ‘Şöyle yapacaksın, böyle yapacaksın’ diye dayatıyorlardı. Biz ise, insanlara ‘Sen aslında şusun, aslında şöyle düşünüyorsun, şuna inanıyorsun’ diye bastırıyoruz.” İfadesi aşağıdakilerden hangisine gönderme yapmaktadır?
A. Toplum mühendisliğine
B. Adaleti önemli olduğuna
C. Özgürlüğün önemine
D. Eski yönetimlerin ne kadar baskıcı olduğuna
E. En iyi yönetimin demokrasi olduğuna
Neler Öğrendik Yanıt Anahtarı
1 -D*2 -C*3 -A*4 -D*5 -E*6 -E*7 -D*8 -A*9 -B*10 -A
*******************************************************************************
*******************************************************************************
BÖLÜM 5: UYMA DAVRANIŞI
Bölüm Özeti
Öğrenme Çıktısı 1:Toplumsal norm ve rol ekseninde uyma davranışı kavramlarını açıklayabilme
Toplumsallaşma her insanın bebeklikten itibaren geçirdiği bir süreçtir. Bu süreç sonucunda birey, adeta toplumca kırılmaktadır. Bireyden bu süreç içerisinde toplumsal normlara uyması beklenmektedir. Her toplumun kendine has olan bu normlar, bireyin neyi yapıp neyi yapmayacağını düzenlemekte ve aksi şekilde davranan birey, yaptırımlara tabi tutulmaktadır. Benzer şekilde bireyden, toplumsal rollerine uygun davranması beklenmektedir. Bu roller, oyuncu değişse de senaryosu değişmeyen rollerdir.
Öğrenme Çıktısı 2: Uyma davranışını psiko-sosyal açıdan inceleyebilme
Uyma davranışını incelemek üzere, Sherif tarafından oto-kinetikten yararlanılarak bir deney yapılmıştır. Asch ise uyma davranışını incelemek için cevabı fizik kurallarına göre çok açık bir sorudan hareket etmiştir. Milgram ise itaat davranışını anlayabilmek için Yale Üniversitesi’nde deneklerin “öğretmen” rolü oynarak, işbirlikçi “öğrenci”ye elektro şok verildiğine inanılmalarına dayanan bir deney tasarlamıştır.
Öğrenme Çıktısı 3: Uyma davranışı etkileyen faktörleri değerlendirebilme
Uyma davranışının görülme oranı, grubun büyüklüğü arttığında artmaktadır. Benzer şekilde grubun söz birliği etmesi ve mevkii ve saygınlık da uyma davranışı gösterilmesi olasılığını arttırmaktadır. Ayrıca otoriteyle kurulan fiziksel yakınlık yani otoriteyle yüz yüze olma da uymayı arttıran bir etkendir.
Neler Öğrendik?
1.Aşağıdakilerden hangisi bireyin çevresindekilerle etkileşimine dayanan ve sosyal davranış örüntülerinin kabulü ile sonuçlanan sürece verilen isimdir?
A. Toplumsallaşma
B. Toplumsal norm
C. Toplumsal rol
D. Toplumsal statü
E. Uyum
2.I. Grubun büyüklüğü
II. Grubun söz birliği
III. Otoriteye yakınlık
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri uyma davranışını etkileyen faktörlerdendir?
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, II, III
3.Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A. Toplumsal statü, toplumsal yapıdaki kişi, sınıf veya kategorinin pozisyonunu gösterir.
B. Pek çok kişi aynı toplumsal rolü hemen hemen aynı biçimde oynar.
C. Toplumsal norm, ne yapılması veya yapılmaması gerektiğini düzenleyen onaylama ve onaylamamaya ilişkin toplumsal tutumdur.
D. Toplumsal rol, toplumda yer alan geçerli sosyal değer ölçütlerinin kullanılmasıyla ulaşılan bir değerlendirmedir.
E. Aynı topluluk içinde yaşayan insanların çoğunun rollerine uygun davranması sosyal etkiyle açıklanabilir.
4.Aşağıdakilerden hangisi itaatin tanımıdır?
A. Uyma davranışı, belli bir ödül ya da onaylanmak veya belli bir cezalandırmadan kurtulmak ya da kınanmamak için yerine getirilir.
B. Birey uyarılan davranışın içeriğini ödüllendirici bulduğu zaman gerçekleşir.
C. Bireyin bir başka kişi ya da grup ile tatmin edici kendini tanımlayan bir ilişki kurmak ya da sürdürmek istediği durumda uyma davranışı göstermesidir.
D. Bireyin çevresindekilerle etkileşime geçmesidir.
E. Bireyin kaynağın rolünün tamamı ya da bir parçasını yüklenmesidir.
5.şağıdaki deneylerden hangisinde oto-kinetikten yararlanılarak uyma davranışı incelenmiştir?
A. Asch’in deneyi
B. Sherif’in deneyi
C. Milgram’ın deneyi
D. Leonard Bickman’ın deneyi
E. Lawrence Berkowitz’in deneyi
6.Belli sayıda denekten oluşan gruplara birer çift kart dağıtılmıştır. Kartlardan birinde, aralarında belirgin uzunluk farkları bulunan üç çizgi vardır. Diğer kartta ise tek bir çizgi görülmektedir. Deney yürütücüsünün üniversitede çalışan asistanları ile birlikte bir odaya aldığı deneğe X çizgisinin, A, B ve C çizgilerinden hangisinin eşi olduğunu sorulmuştur. X’in B’nin eşi olduğu açıkça görülmektedir. Fakat deney yürütücüsü özellikle asistanlarına C demeleri konusunda önceden senaryosunu hazırlamıştır. Bunu bilmeyen ve kendisine en son söz verilen deneklerin %35’i çekinerek de olsa asistanların cevaplarına uygun cevaplar vermiştir. Bu deney uyma davranışını etkileyen aşağıdaki faktörlerden hangisine örnek olarak verilebilir?
A. Grubun büyüklüğünün etkisi
B. Grubun söz birliği etkisi
C. Mevkii ve saygınlığın etkisi
D. Yüz yüze olmanın etkisi
E. Grubun kararlılığının etkisi
7.Milgram, deneyini Yale Üniversitesi yerine Bridgeport’ta bulunan eski bir binada bilinmeyen bir kurum adına tekrarlamıştır. Deneyin diğer bütün koşulları ilk deneyle aynı olmasına rağmen, deneklerin itaat oranı ciddi derecede azalmıştır. Bunun sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
A. Otoriteye yakınlık
B. Grubun büyüklüğü
C. Grubun söz birliği
D. Mevkii ve saygınlık
E. Kurbana yakınlık
8.Aşağıdakilerden hangisi özdeşleşme için söylenemez?
A. Özdeşleşme (identification), bireyin bir başka kişi ya da grup ile tatmin edici kendini tanımlayan (self-defining) bir ilişki kurmak ya da sürdürmek istediği durumda uyma davranışı göstermesidir.
B. Özdeşleşme sosyal etkinin kabul edilmesi diğeriyle istenen ilişkinin kurulması ya da devam ettirilmesinin bir yoludur.
C. Komünist Çin’deki beyni yıkanan ve hapishane çalışanlarının tutum ve inançlarını benimseyen mahkumun davranışı karşlıklı rol ilişkisine dayanan özdeşleşmeye örnek verilebilir.
D. Özdeşleşmede kaynağın fikirlerine ve davranışlarına inanılır.
E. Özdeşleşme nedeniyle gösterilen uyma davranışı sonrası, birey ilişki üzerindeki olumlu etkiden dolayı memnun olur.
9.Bir kişinin davranış ve hatta bazı durumlarda düşünce ve duygularını gerçek ya da sosyal etki aracılığı ile değiştirmesi ve baskı yönüne doğru eğilim göstermesi dır/dir. Dini gruplara mensup insanlar için uyma davranışı türlerinden geçerlidir. Trafik kurallarına uyan bir birey için uyma davranışı türlerinden geçerlidir.
Yukarıdaki boşluklara gelecek en uygun ifadeler hangi şıkta doğru sırada verilmiştir?
A. Uyma-özdeşleşme-benimseme
B. İtaat-benimseme-uyma
C. Uyma-inanç-özdeşleşme
D. Benimseme-itaat-uyma
E. Özdeşleşme-itaat-uyma
10.Asch’in araştırmasında uyma davranışını en çok etkileyen durumsal faktörün grubun söz birliği etmesi olduğu tespit edilmiştir. Buna karşın grubun fikirlerine karşı çıkan birisinin fikri, diğerlerini de cesaretlendirdiği yapılan deneylerde görülmüştür. Bu durum aynı zamanda bir toplumda ………………….önemini göstermektedir. Boş bırakılan yere konuyla ilişkin olarak getirilebilecek en uygun ifade hangisidir?
A. Azınlığın
B. Çoğunluğun
C. Eşitliğin
D. Hoşgörünün
E. Özgürlüğüm
Neler Öğrendik Yanıt Anahtarı
1 -A*2 -E*3 -D*4 -A*5 -B*6 -C*7 -D*8 -C*9 -A *10 -A
*******************************************************************************
*******************************************************************************
BÖLÜM 6 :UYMAMA DAVRANIŞI
Bölüm Özeti
Öğrenme Çıktısı 1: Uymama, sapma, suç ve suçluluk kavramlarını ayırt edebilme
Sosyolojik açıdan “normal” kabul edilen uymama davranışı, en geniş anlamda ele alındığında toplumsal normlara itaat etmemenin her türünü kapsamaktadır. Uymama, sapma, suç ve suçluluk kavramları çerçevesinde ele alınabilir.
Öğrenme Çıktısı 2:Suça açıklamaya yönelik sosyolojik teorileri değerlendirebilme
Suçu sosyolojik yaklaşım çerçevesinde geliştirilen ilk teoriler geleneksel suç teorileridir. Bunlar, sosyal düzensizlik, sosyal kontrol, sosyal öğrenme, anomi, gerilim ve damgalamadır.
Neler Öğrendik?
1.Aşağıdaki kavramlardan hangisi “bir toplulukta ya da toplumda önemli sayıda insan tarafından kabul edilen bir dizi kurala uymama” olarak tanımlanmaktadır?
A. Suç
B. Sapma
C. Suçluluk
D. Suçlu
E. Anomi
2.Aşağıdakilerden hangisi Robert K. Merton’un geliştirdiği suç teorisidir?
A. Anomi
B. Sosyal kontrol
C. Gerilim
D. Damgalama
E. Sosyal düzensizlik
3.Aşağıdakilerden hangisi sosyal düzensizlik teorisinin esin kaynağı olan şehirdir?
A. Chicago
B. Boston
C. Ankara
D. New York
E. Miami
4.
Aşağıdakilerden hangisi bireylerin etiketlenmelerinin suç işlemeleri üzerinde etkili olduğunu ileri süren teoridir?
A. Anomi
B. Dış kontrol
C. Gerilim
D. Sosyal bağ
E. Damgalama
5.Aşağıdakilerden hangisi sosyal bağın elementlerinden birisi değildir?
A. Adanmışlık
B. Katılım
C. Sevgi
D. Bağlılık
E. İnanç
6.Aşağıdakilerden hangisi ilk olarak Emile Durkheim tarafından Toplumsal İş Bölümü adlı kitabında ileri sürülen kavramdır?
A. Gerilim
B. Sosyal bağ
C. Öz kontrol
D. Anomi
E. Ayırıcı birliktelik
7.Aşağıdakilerden hangisi Edwin Sutherland tarafından geliştirilen suç teorisidir?
A. Sosyal öğrenme
B. Sosyal düzensizlik
C. Damgalama
D. Anomi
E. Gerilim
8.Aşağıdakilerden hangisini gerilim teorisine getirilebilecek bir eleştiridir?
A. Sosyal olarak düzensiz görülen bölgelerde bile suç işlemeyen bireyler vardır.
B. Teori, ilk suçlunun suç tekniklerini ve tanımlarını nasıl öğrendiğini açıklamamaktadır.
C. İnsanların nasıl sosyalleştiğine yanıt vermemektedir.
D. Toplumsal engellemelerle veya eşitsizliklerle karşı karşıya gelen her birey, suç işlememektedir.
E. Kan davaları ve töre cinayetleri gibi suçları açıklayamamaktadır.
9.Aşağıdakilerden hangisi sosyal kontrol teorilerine esin kaynağı olan düşünürdür?
A. Durkheim
B. Freud
C. Hobbes
D. Locke
E. Merton
10.Öz kontrol teorisine göre öz kontroldeki zayıflığın nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A. Genetik
B. Kötü ebeveynlik
C. Toplumsal baskı
D. Arkadaş etkisi
E. Damgalama
Neler Öğrendik Yanıt Anahtarı
1 -B*2 -C*3 -A*4 -E*5 -C*6 -D*7 -A*8 -D*9 -C*10 -B
*******************************************************************************
*******************************************************************************
BÖLÜM 7: SOSYAL VE HUKUKİ BİR OLGU OLARAK MÜLKİYET
Bölüm Özeti
Öğrenme Çıktısı 1: Sahip olma duygusunu ve mülkiyeti açıklamadaki rolünü değerlendirebilme
Mülkiyetin ortaya çıkışında talep ve kıtlık kadar insanın ruhi yapısı da etkili olmuştur. Yapılan araştırmalarda mülkiyetin temelinde sahip olma duygusunun yer aldığı ve bu duygunun insanların kişiliklerini oluşturmada ve diğer insanlarla ilişkilerini belirlemede etkili olduğu ortaya konmuştur. Yani mülkiyet, sadece hukuki ve sosyal bir olgu değil, aynı zamanda duygusal, fiziksel, iktisadi, eylemsel bir gerçeklik olma özelliği taşımaktadır.
Öğrenme Çıktısı 2: Tarihsel süreçte mülkiyeti ve mülkiyeti etkileyen faktörleri açıklayabilme
İlkel toplumlarda ziraat, toplama ve avcılık için kullanılan eşyalar da ortak mal kabul edilmiş iken, ilkel insanın vücudunun saldığı, salgıladığı veya dışarıya attığı her ürün, vücudun her parçası ve birkaç küçük eşya ferdi mülkiyete konu olmuştur. Orta Çağ ve Yeni Çağ’da ise kolektif mülkiyet yerini ferdi mülkiyete bırakmıştır. Günümüzde ise mülkiyetin özel bir biçimi olan fikri mülkiyetten söz edilmektedir.
Öğrenme Çıktısı 3:Mülkiyetin sosyal yönünü açıklayabilme
Neler Öğrendik?
Güliz Ger ve Russell W. Belk tarafından 1990 yılında mülkiyetin psikolojisine dair Alman, İngiliz, Fransız, Türk ve ABD vatandaşlarına çeşitli sorular sorulmak suretiyle bir araştırma yapılmıştır. Araştırma verileri aşağıdaki tabloda yer almaktadır. 1 ve 2. soruları bu tablodaki verilere göre yanıtlayınız.
1.Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A. Türk vatandaşları, ABD vatandaşlarına göre daha materyalisttir.
B. Alman vatandaşları, İngiliz vatandaşlarına göre daha cimridir.
C. Fransız vatandaşları Türk vatandaşlarına göre daha kıskançtır.
D. ABD vatandaşları, Fransız vatandaşlarına göre daha cimridir.
E. İngiliz vatandaşları, Alman vatandaşlarına görre daha sahiplenicidir.
2.I. Akrabalık ilişkileri
II. Kültürel faktörler
III. Ekonomi
Araştırma sonucunda Türk vatandaşlarına dair ulaşılan sonucun nedeni yukarıdakilerden hangisi/hangileri olamaz?
A. I
B. II
C. III
D. I, II
E. I, III
3.Aşağıdakilerden hangisi mülkiyet türlerden biri değildir?
A. Gayrimenkul mülkiyeti
B. Kamu mülkiyeti
C. Birlikte mülkiyet
D. Kolektif mülkiyet
E. İlkel mülkiyet
4.Mülkiyetin ortaya çıkışı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A. Mülkiyetin ortaya çıkması için sadece talep yeterlidir.
B. Mülkiyetin ortaya çıkması için sadece kıtlık yeterlidir.
C. Mülkiyetin ortaya çıkması için sadece kıtlık ve talep koşullarının ikisinin aynı anda bulunması yeterlidir.
D. Mülkiyetin ortaya çıkışında insanın ruhi yapısının hiçbir etkisi yoktur.
E. Mülkiyetin ortaya çıkışında kıtlık ve talep gibi insanın ruhi yapısı da etkili olmuştur.
5.İlkel toplumlarda mülkiyete ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A. İlkel toplumlarda toprak üzerinde ferdi mülkiyet vardır.
B. Ziraat, toplama ve avcılık için kullanılan eşyalar da ortak mal kabul edilmiştir.
C. İlkel toplumlarda toplumsal mülk değerlidir.
D. Kişinin karısı üzerinde ferdi mülkiyeti vardır.
E. İlkel toplumlarda ferdî mülkiyet çok az meta üzerinde söz konusudur.
6.Aşağıdakilerden hangisi Antik Yunan ve Roma toplumlarında mülkiyete bakışı anlamada önem arz eden bir olgu değildir?
A. Ocak
B. Aile
C. Din
D. Kilise
E. Kolektif mülkiyet
7.Aşağıdakilerden hangisi kolektif mülkiyeti savunduğu için Aristoteles tarafından eleştirilmiştir?
A. Cicero
B. Platon
C. Seneca
D. Marx
E. Dagan
8.“İnsani gelişim temelli sosyal-yükümlülük” teorisi aşağıdakilerden hangisine aittir?
A. Duguit
B. Comte
C. Dagan
D. Alexander
E. Aristoteles
9. Aşağıdakilerden hangisi “mülkiyet, birçok kurumun toplamından oluşan bir şemsiyedir” demiştir?
A. Platon
B. Cicero
C. Dagan
D. Alexander
E. Duguit
10.Aşağıdakilerden hangisi XIX. yüzyılda, teknolojik gelişmeler nedeniyle hızla artan icatların korunmasına yönelik mucitler tarafından dile getirilmeye başlayan haklardır?
A. Fikri mülkiyet hakları
B. Ulaşım hakları
C. Kişilik hakları
D. Miras hakkı
E. Evlenme hakkı
Neler Öğrendik Yanıt Anahtarı
1 – C*2 – C*3 – E*4 – E*5 – A*6 – D*7 – B*8 – D*9 – C*10 – A
*********************************************************************************
*********************************************************************************
BÖLÜM 8: SOSYAL VE HUKUKİ BİR OLGU OLARAK AİLE
Bölüm Özeti
Öğrenme Çıktısı 1: Evlilik tiplerini sıralayabilme
Evlilik tipleri, çevre, eş sayısı ve yerleşilen mekana göre incelenir. Eş sayısına göre ise tek eşle evlilik (monogami)
ve çok eşle evlilik (poligami) vardır. Yerleşilen mekan aile tipinin anaerkil ya da babaerkil oluşu
ile bağlantılıdır. Son olarak çevre ölçütünde evlilikler, grup içi (endogami) ve grup dışı (egzogami) olmak
üzere iki farklı tiptedir.
Öğrenme Çıktısı 2:Türkiye’deki evlilik olgusunu
açıklayabilme
Grup içi/dışı evlilik ayrımı açısından Türk toplumuna ilişkin genelleştirilebilecek bir kuraldan söz etmek mümkün değildir. Fakat akraba evlilikleri özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da görülmektedir. Hukuki olarak evlilik yaşı 18 olmasına rağmen erken yaşta evlilikler mevcuttur. Ayrıca Türk Medeni Kanunu, evlilik memuru tarafından kıyılan ve belli şekli şartların yerine getirilmesi gereken bir nikah usulü öngörmüş ve bu nikahtan önce dini nikah kıyılması yasaklanmıştır.
Öğrenme Çıktısı 3: Boşanma ve Türkiye’de boşanma olgusunu açıklayabilme
Türk Medeni Kanunu’nun birden fazla boşanma sebebi kabul etmiştir. Bunlar, evlilik birliğinin sarsılması, eşlerin karşılıklı rızası, herhangi bir nedenle açılmış boşanma davasının reddinden itibaren üç yıllık sürenin geçmiş olması ve bu süre içinde yeniden ortak hayatın kurulaması, zina, cana kast, pek fena muamele, cürüm ve haysiyetsizlik, terk ve akıl hastalığı gibi çeşitli durumlardır.
Neler Öğrendik?
1.Aşağıdakilerden hangisi çevre ölçütüne göre kabul edilen aile tiplerinden biridir?
A. Anaerkil aile tipi
B. Babaerkil aile tipi
C. Endogami
D. Monogami
E. Poligami
2.Aşağıdakilerden hangisi yerleşilen mekana göre kabul edilen aile tiplerinden biridir?
A. Anaerkil aile tipi
B. Endogami
C. Monogami
D. Poligami
E. Egzogami
3.Aşağıdakilerden hangisi arasındaki evlilik Türk Medeni Kanunu tarafından yasaklamamıştır?
A. Üst soy ile altsoy arasında
B. Kardeşler arasında
C. Amca ile yeğenleri arasında
D. Evlat edinen ile evlatlığın arasında
E. Süt kardeşler arasında
4.Türk Medeni Kanunu’na göre olağan evlilik yaşı aşağıdakilerden hangisidir?
A. 18
B. 17
C. 15
D. 14
E. 20
5.Aşağıdakilerden hangisi Türk Medeni Kanunu tarafından açıkça sayılan boşanma sebeplerinden biri değildir?
A. Evlilik birliğinin sarsılması
B. Eşlerin karşılıklı rızası
C. Zina
D. Pek fena muamele
E. Çocuk sahibi olamama
6.Aşağıdakilerden hangisi TÜİK verilerine göre akraba evliliklerinin en yaygın olduğu bölgedir?
A. Marmara Bölgesi
B. Güneydoğu Anadolu Bölgesi
C. Akdeniz Bölgesi
D. Ege Bölgesi
E. İç Anadolu Bölgesi
7.Aşağıdakilerden hangisi erken yaşta evliliğin nedenlerinden biri olarak düşünülemez?
A. Ailenin ekonomik yükten kurtarılacağı düşüncesi
B. Başlık parası
C. Eğitim düzeyinin yüksek olması
D. Çevrede erken yaşta evliliğin yaygın olması
E. Aile namusuna ilişkin kaygılar
8.Aşağıdakilerden hangisini İslam Hukuku ve Türk Medeni Kanunu aynı şekilde düzenlemiştir?
A. Kuzenler arası evlilik
B. Evlilik yaşı
C. Evlilik töreni
D. Boşanma sebepleri
E. Boşanma usulü
9.Aşağıdakilerden hangisi babasoyu sistemine göre farklı soydan kabul edilmektedir?
A. Baba
B. Amca
C. Dayı
D. Amca oğlu
E. Erkek kardeş
10.UNICEF verilerine göre Dünya’da erken yaşta evliliğin en fazla görüldüğü bölge aşağıdakilerden hangisidir?
A. Avrupa
B. Batı ve Merkez Afrika
C. Antartika
D. Güney Amerika
E. Orta Asya
Neler Öğrendik Yanıt Anahtarı
1 -C*2 -A*3 -E*4 -A*5 – E*6 – B*7 -C*8 -A*9 -C*10 -B
*********************************************************************************
*********************************************************************************