İSİM TAMLAMALARI

Bir ismin aitlik, sahiplik özelliği bakımından başka bir isimle tamamlanmasına isim tamlaması denir.

İsim tamlamaları da tıpkı sıfat tamlamaları gibi tamlayan ve tamlanandan oluşur.

Tamlayan ekleri (ilgi ekleri): -ın /-in /-un /-ün
Tamlanan ekleri (iyelik ekleri): -ı /-i /-u /-ü

BELİRTLİ İSİM TAMLAMASI

Tamlayanı ilgi eki (-in); tamlananı da iyelik eki (-i) almış isim tamlamasıdır.

*Baka kalırım giden geminin ardından.

* Beyaz bir ay doğuyor fıstıkların arkasından

* Kaza, okulun yolunda meydana gelmiş.

*Duvarın üstünden atlamaya çalışınca düştü.

* Havanın güzelliği herkesi piknik alanlarına döktü.

* Mahalledeki evlerin ikisi yıkılacak.

* Rüzgarda binaların çatıları uçmuş.

* Yazarken kalemimin ucu kırıldı.

* Davulun sesi uzaktan hoş gelir.

* Duvarın sıvaları hep dökülmüş.

* Eve gidince sobanın kovasını değiştir.

NOT:

Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan arasına başka türden sözcükler girebilir.

* Gazetenin ilk sayfası

* Kitabın   yırtık   sayfası

* Ahmet’in kırmızı gömleği 

NOT:

Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan yer değiştirebilir.

* Sevgisi her şeye değerdi annemin.

* Hiç kesilmedi uğultusu rüzgârın.

* Çıkmıyor sözleri aklımdan onun

* Dalgası vurur denizin kıyıdaki taşlara.

NOT:

Belirtili isim tamlamalarının tamlayanı ya da tamlananı zamir olabilir.

*Bizim evimiz          *Benim kararım         *Onun hedefi          *Bazılarının cildi

*Odanın biri              *Ünlülerin birkaçı

NOT:

Tamlayan ya da tamlanan birden çok kullanılabilir.

*Çocukluğumun acıları, sevinçleri, umutları.

 

*Annemin, babamın ve kardeşimin özlemi.

BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASI

Tamlayanın ek almadığı, yalnızca tamlananın ek aldığı tamlamalara Belirtisiz isim tamlaması denir.

*Gül bahçe-(s)-i

*Çanakkale Boğaz-ı

*Sabah rüzgar-ı

*Fotoğraf yarışma-(s)-ı

* Ev çiçek bahçesi gibi kokuyor.

* Düşünce çantamdaki parfüm şişesi kırılmış.

* Artık masa örtüsünü değiştirme vakti geldi.

*Yarınki hava durumuna göre pikniğe karar vereceğiz.

*Bilgisayar ekranı karşısında fazla kalmak, göz sağlığı açısından zararlıdır.

* Yastık kılıflarını değiştirmek gerek.

*Senin odandaki çalışma masasını öbür odaya taşıyalım.

NOT: Bazı birleşik kelimeler belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşturulmuşlardır.

*aşçıbaşı     *yüzbaşı     * hanımeli

*kadınbudu *kuşburnu  *keçiboynuzu

ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI

İki ya da daha çok ad tamlamasının iç içe kullanıldığı biri tamlama çeşididir. Zincirleme ad tamlamasında, tamlayan ya da tamlanan kendi içinde bir ad tamlaması oluşturur.

* Ali’nin babasının işi

*Taş duvarın üstü

*Bahar mevsiminin güzelliği

* Dolabın kapağının kolu

* Sinema salonunun kapısı kapanınca kimseyi içeri almazlar.

* Dükkandaki masa örtüsünün rengi çok hoştu.

* Üst kattaki çelik kapının anahtarı nerede?

* Yaz mevsiminin güzelliği dondurma yiyebilmektir.

* Dün akşam öğrenci yemekhanesinin masalarını değiştirmişler.

*Arabanın kapısın kolu açılmaz hale gelmiş.

SIFAT TAMLAMASI

Bir veya daha fazla sıfatın bir (veya daha fazla) ismi sayı, renk, biçim, hareket, durum, sayı ve yer bakımından nitelediği veya belirttiği kelime gruplarına sıfat tamlaması denir. Sıfatlar her zaman isimlerden önce gelir. Dolayısıyla sıfat tamlamalarında tamlanan isim, tamlayan ise sıfattır.

Sıfat tamlamalarında, tamlanana (isme) sorduğumuz “nasıl, hangi, kaç, kaçıncı?” sorularıyla tamlayanı (sıfatı) bulabiliriz.

* Öteki sorulara geçiniz.

* Her gün iki saat ders çalışır, bir saat de kitap okurum.

* Kaçıncı sınıfta okuyor?

* Kaçar kişilik gruplar hâlinde gideceğiz?

*Evlerine yuvarlak masa almışlar.

 

İlgili Kategoriler

-6.Sınıf Ders Notları 6.Sınıf Türkçe Ders Notları