C- HALİFELİĞİN KALDIRILMASI (3 mART 1924) HALİFELİĞİN VE TEOKRATİK DEVLET DÜZENİNİN SAKINCALARI. HALİFELİĞİN KALDIRILMASI VE HANEDANIN YURT DIŞINA ÇIKARTILMASI. ŞERİYE VE EVKAF VEKALETİNİN KALDIRILMASI
3 Mart 1924’te “Halifenin ilgası ve hanedanı Osmaniye’nin Türkiye Cumhuriyeti memaliki hariciyesine çıkartılması” dair kanunun 1. maddesiyle hilafet kaldırıldı.Aynı gün Şeriye ve Evkaf Bakanlığı ve Erkan-ı Harbiye Bakanlığı kaldırıldı. Tevhid-i Tedrisat kanunu kabul edildi.
Rejimi güvenceye almak ve ümmetçilikten ulusçuluğa geçmek için 3 Mart 1924 kanununun 2. maddesinde “Osmanlı hilafet ve hanedanına mensup hiç bir erkek ve kadın diğer mensupları Türkiye Cumhuriyeti içinde ikamet edemez” yasasıyla hanedanın sürgün edilmesinin amacı rejimi güvenceye almaktır. 3. maddede ülkeyi terk etmeleri için on gün süre verilmiştir.
Halifeliğe son verilip hilafet haklarının TBMM’de saklı tutulması ve hanedanın yurt dışına çıkartılması ile ulusal egemenliğe dayalı devlet yapısındaki teokratik yapılanmayı etkisizleştirmek, devrimlerin yapılmasındaki engelleri ortadan kaldırmak ,cumhuriyet rejiminin geleceğini güven altına almak, laik devlet düzenine geçmek , inanç özgürlüğünü geliştirmek ve devlet otoritesini güçlendirmek amaçlanmıştır.
Mustafa Kemal’i halifeliğin kaldırılmasına yönelten en önemli sebep, halife kaldığı sürece inkılapların yapılamayacağı düşüncesidir.
TBMM Osmanoğullarından Abdülmecit Efendiyi halife atadı ve uyacağı kuralları bildirdi. TBMM, Abdülmecit efendiden Halife dışında unvan kullanmaması ve uyacağı kuralları bildirerek en üstün otorite olduğunu göstermiştir. Ancak, halife saltanat kurumunun mirasçısı gibi davranmaya başlamış, yönetimde iki başlılık yaratmış ve Osmanlı ailesinin denetimine girmişti. Bunlar halifeliğin kaldırılmasına ortam hazırlamıştır.
Ülkeden ayrılan Vahdeddin ; İslam dünyasının desteğiyle egemenliğini sürdürmek için Hindistan müslümanlarından halifenin haklarını savunmasını istemiştir.
Halifeliğin kaldırılması, laik ve çoğulcu demokrasiye geçmeye ve medreselerin kaldırılması gibi yeniliklere ortam hazırlamıştır.