ULUSLAR ARASI İKTİSAT
BAĞLI KREDİ:krediyi veren ülkenin kendi mallarının satın alınması şartıyla sağlanmış olan kredilerdir.
CE:bir ürünün avrupa birliği direktifleri ile belirlenen sağlık,güvenlik,çevrenin ve tüketicinin korunması gereklerine uygun olduğunu gösteren bir birlik işaretidir.
DAMPİNG:ihracat endüstrisindeki bir firmanın malını dış piyasada içpiyasadakinden daha düşük bir fiyata satma uygulaması.
FORWARD PİYASA:dövizin ulusal para karşılığında gelecekte belli bir süre sonra teslim edilmek koşuluyla bugunden yapılan alım-satım sözleşmeleri.
GELİR DAĞILIMI TEORİSİ(STOLPER-SAMUELSON):gümrük tarifeleri uluslar arası uzmanlaşmadan yararlanmayı engeller ve ulusal geliri düşürücü etkide bulunur.
GRUBEL-LLOYD ENDEKSİ:endüstri içi ticaret,bir ülkenin aynı endüstriye ait malları hem ihraç hem de ithal etmesi biçimindeki ticarete verilen genel isimdir.Endeks 0-1 arasında değişen değerler alır.
GÜMRÜK BİRLİĞİ:üyelerin hem kendi aralarındaki ticarette gümrük tarifeleri ve kotaların kaldırıldığı hem de birlik dışında kalan ülkelere karşı tek bir ortak tarifenin uygulandığı iktisadi birlik.
İKİNCİ EN İYİ TEOREMİ:bir ekonominin herhangi bir alanında optimumdan uzaklaşıldığında tüm ekonomide de optimumdan uzaklaşılacağını söyler.Bu durumda ekonominin tümünde optimuma ulaşabilmek için tek yol sorunun kendisini çözmektir.Hangi alanda olumsuzluk varsa o alandaki sorunu çözmekten başka seçenek yoktur.
J EĞRİSİ ETKİSİ:devalüasyonu izleyerek ticaret bilançosu önce daha da bozulmakta,sonra ise düzelme eğilimine girmektedir.Bu da j harfine benzemektedir.
KARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜK TEORİSİ(DAVİD RİCARDO):bir ülke ürettiği malların hangisinin üretiminde daha yüksek bir üstünlüğe sahipse o mallarda uzmanlaşmalıdır.
KARTEL:benzer mal veya hizmetleri üreten firmaların;fiyatları belirlemek,üretimi kısmak,piyasaları bölüşmek veya yeni teknolojilerin uygulanmasını sınırlandırmak gibi amaçlarla aralarında yapmış oldukları anlaşma.
KLİRİNG:malın malla değişimine dayanan,fakat takastan biraz daha geliştirilmiş bir ticaret şeklidir.
KNOW-HOW YÖNTEMİ:bir firmanın kendi üretim ve işletme yöntemlerini aynı dalda çalışan ya da çalışmak isteyen bir başka firmaya açıklamasıdır.
KUTUPLAŞMA TEORİSİ(myrdal):AGÜ ile GÜ arasındaki serbest ticaretin ve ekonomik bütünleşmelerin yoksul ülkeleri daha yoksul,zengin ülkeleri ise daha zengin yaptığı ana fikrine dayanır.Dolayısıyla ticaretin serbestleştirilmesi az gelişmiş ülkelerdeki cılız sanayinin çökmesi ve bu ülkelerdeki nitelikli işgücü ve sermayenin daha yüksek kazançlardan yararlanmak amacıyla gelişmiş ülkelere göç etmesi ile sonuçlanır.
LEONTİEF PARADOKSU:faktör donatımı teoremine göre emeğin bol olduğu ülkeler emek yoğun mal üretip ihraç ederlerken,sermayenin bol olduğu ülkeler ise sermaye yoğun mallar üretip ihraç ederler.Leontief’in abd’deki araştırması ise abd’de sermaye bol olarak bulunmasına rağmen emek yoğun mal üretimi ve ihracıgerçekleşmektedir.Bu paradoksa denir.
MUTLAK ÜSTÜNLÜK TEORSİ/ADAM SMİTH:bir ülke hangi malları daha düşük bir maliyetle üretiyorsa o ülke söz konusu mallarda uzmanlaşmalı ve bunları ihraç ederek pahalıya üretebildiklerini yurt dışından ithal etmelidir.
NORMATİF REFAH ARTIŞI KURALI:toplumda bir kimsenin refahı düşürülmeden en az bir kişinin geliri artırılmışsa toplumun refahı artmış demektir.
RECYCLİNG:dış ödemeler bilançosu fazla veren ülkelerde biriken döviz rezervlerinin uluslar arası finans kuruluşları aracılığıyla dış ödemeler bilançosu açık veren ülkelere transferi sürecidir.
RYBZNCSKY TEOREMİ:iki mallı ve iki faktörlü bir modelde tam çalışma koşulları altında eğer tek bir faktörün arzı artırılacak olursa ,onu yoğun olarak kullanan malda üretim genişler,diğer malda ise daralır.
ROYALTY:bir lisans hakkı veya ticari marka sahibi olan kişinin bir başkasına devrettiği bu hak.
SERBEST BÖLGE:bir ülkenin coğrafi sınırları içerisinde yer almakla birlikte o ülkenin gümrük tarifeleri sistemine dahil olmayan ve dış ticaretin serbestçe yapıldığı yerlerdir.
SİNGER-PREBİSH TEZİ:dış ticaret hadlerinin uzun dönemde tarım ülkeleri ihracatçısı ülkeler aleyhine ve sanayi mamulleri ihracatçısı gelişmiş ülkeler lehine değiştiğini savunur.
Bu tez;ihracat fiyatları endeksinin ithalat fiyatları endeksine bölünmesiyle bulunan dış ticaret hadlerinin az gelişmiş ülkeler aleyhine seyrederek bu ülkeleri fakirleştirdiğini savunmaktadır.
SWAP ANLAŞMALARI: 2 ülke merkez bankaları aralarında imzalanan ve ulusal paraların değişimini öngören anlaşmalardır.
TEKLİF EĞRİLERİ(A.MARSHALL):ülkenin belli miktar veya hacimdeki ithal malı karşılığında önerdiği ihraç malı tutarına teklif denir.Bu anlamda ithal malı birer br artırılırken ,bunların karşılığında ülkenin kendi malından önereceği miktarları gösteren eğriye denir.
TÜREV PİYASALAR:takas,opsiyon,vadeli işlemlere dayalı faaliyetlerin yürütüldüğü piyasalardır.
YIKICI DAMPİNG:ihracatçı firmanın yabancı piyasayı ele geçirebilmek ve o piyasada monopol oluşturabilmek için yerli firmaların dayanamayacağı kadar düşük fiyatlardan o piyasaya mal satmasıdır.
EKONOMİK BÜYÜME AŞAMALARI /ROSTOW:*geleneksel toplum aşaması
*hazırlık aşamasındaki toplum
*kalkışa geçiş aşamasındaki toplum(sanayileşmenin ilk evresidir.)
*olgunluk aşamasındaki toplum
*tüketim aşamasındaki toplum
MUSGRAVE’İN KALKINMA MODELİ:ekonomik kalkınma ve büyümenin başında ,kamu yatırımlarının toplam yatırımlara oranı büyüktür.Ekonomi olgunluyk dönemine kaydıkça da kamu harcamaları artık eğitim,sağlıkve diğer sosyal hizmetlere kayar.
NEO KLASİK BÜYÜME MODELİ/SOLOW:nüfus artışına ve teknolojik değişmeye tasarruf,yatırım ve ekonomik büyümenin nasıl cevap verdiğini açıklayan büyüme teorisidir.Nüfusun büyüme oranı ve teknolojik değişme oranı ekonomik büyüme oranını etkilemektedir.NEO klasik büyüme teorisinde nüfusun büyümesi ve teknolojik değişme dışsal olarak ifade edilmektedir.Solow,ekonominin istikrarlı bir büyüme trendinin olduğunu ortaya koymaktadır.
ROSENSTEİN-RODAN MODELİ:ekonomiyi durgunluktan kurtarmak ve yatırımların en uygun dağılımını gerçekleştirebilmek için büyük hacimde yatırım yapılması gerekir.Kamuda başlayan sanayileşme,özel sektörün de buradaki dışsallıkların yarattığı ek fayda ve özel teşvikler sonucu ek yatırımlara girişmesini ve kalkınmanın dengeli bir şekilde genele yayılmasını sağlar.