1. Türkiye’de Hayvancılık

   Türkiye hayvan sayısı bakımından Avrupa’da birinci sırada yer alır. Ancak hayvancılıktan alınan verim ve gelir düşüktür. Türkiye’de hayvancılıktan elde edilen verimin yükseltilmesi için alınması gereken önlemler şunlardır:

• Hayvan soylarının ıslahı yapılmalıdır. Yerli ırklar yerine et ve süt verimi yüksek ithal ırklar getirilmelidir.
• Otlaklar ve çayırlar ıslah edilerek korunmalı, erken ve aşırı otlatmalar önlenmelidir.
• Yüksek verim alınan besi ve ahır hayvancılığı yaygınlaştırılmalıdır.
• Süt danası ve süt kuzusu kesimi önlenmelidir.
• Yem bitkilerinin ekim alanı artırılmalıdır.
• Yem sanayisi geliştirilmelidir.
• Hayvancılık eğitimi konusundaki çalışmalar artırılmalıdır.
• Hayvancılık ile uğraşan kişilere teşvik kredileri sağlanmalıdır.
• Hayvan hastalıkları önlenmelidir.
• Pazarlama olanaklarının geliştirilmeli ve alım garantisi verilmelidir.

UYARI! Hayvancılıktan alınan verim birim hayvandan alınan et ve süt üretimidir. Bu nedenle hayvan sayısının artırılması veya çiftçi sayısının artırılması verimi artırmaz. Türkiye’de verimin düşük olmasında işletme azlığı veya hayvan sayısının azlığı değil niteliğinin düşük olması etkili olmuştur.

1. Büyükbaş Hayvancılık

Türkiye’de büyükbaş hayvancılık iki şekilde yapılır. Birincisi ahır ve besi hayvancılığı ikincisi otlak ve mera hayvancılığıdır.

Mera Hayvancılığı	Ahır ve Besi Hayvancılığı
Mera ve otlak adı verilen doğal çayırların bulunduğu alanlarda yapılır.	Kapalı ortamlarda suni yemler kullanılarak yapılır.
Et ve süt üretimi düşüktür.	Üretim iklimden etkilenmez.
Doğal koşullara bağımlılık fazladır.	Yıllar arası üretim dalgalanma göstermez.
Üretim iklimden etkilenir.	Daha çok yabancı hayvan ırkları yer alır.
Üretimde yıllar arası dalgalanma yaşanır.	Büyükşehirlerin çevresinde gelişmiştir.

Sığır 

• Türkiye’de en çok beslenen büyükbaş hayvan türüdür.
• 2013 yılı itibariyle 14 milyon baş sığır vardır.
• Et ve süt verimi küçükbaşa göre daha yüksektir.
• Doğu Anadolu’da Erzurum – Kars platolarında ve Karadeniz’in yaylalarında beslenir.
• Büyükşehirlerin et ve süt ihtiyacını karşılamak üzere çiftlikler halinde bulunur.

Manda 

• Bataklık tarzı sulak alanlarda yetiştirilir.
• Sütü ve kaymağı oldukça önemlidir.
• En fazla sayıda samsun’da bulunur. 

2. Küçükbaş hayvancılık

Türkiye’de beslenen koyun, kıl keçisi ve tiftik keçisinin genel adıdır. Türkiye’de yaygın olan karasal iklim nedeniyle küçükbaş hayvancılık daha yaygındır.

Koyun

• Türkiye’de sayıca en fazla olan hayvan türüdür.
• 34 milyon baş koyun beslenmektedir.
• Karasal iklimden dolayı oluşan bozkır arazisi koyun beslenmesi için elverişli koşullar oluşturmuştur.
• İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da en fazla beslenir.
• Büyükbaş hayvancılığa göre et ve süt verimi düşüktür.

Kıl Keçisi

• Türkiye’nin dağlık engebeli yerlerinde yetişir.
• En fazla Akdeniz’de bulunur.
• Mersin sayıca en fazla olduğu ildir.

Tiftik Keçisi

• Diğer adı Ankara keçisidir.
• Yünü için beslenir.
• Yapay yünlerin çoğalmasıyla önem azalmıştır.
• Ankara sayıca en fazla olduğu ildir.

NOT! Türkiye’de doğal hayvancılık ile bitki örtüsü arasında doğrudan bir ilişki vardır. Hayvanların çene yapıları bazı bitkiler için farklı yapıya sahiptir. Çayır uzun boylu otlar olduğundan koyun gibi çene yapısı küçük olan hayvanlar için değil sığır gibi büyükbaş hayvanlar için elverişlidir. Ya da bozkır küçük boylu otlar olduğu için çene yapısı küçük olan koyun otlaması için daha elverişlidir.

3. Kümes Hayvancılığı

• Tavuk, kaz, ördek, hindi gibi hayvanların genel adıdır.
• En fazla tavuk beslenir. Bunlar içinde et tavuğu
• Büyükşehirlerin et ihtiyacını karşılamak üzere gelişmiştir.
• Bolu,Konya, Manisa, Ankara, Bursa geliştiği diğer yerlerdir.
• Kapalı ortamlarda yapıldığından iklimden etkilenmez.

4. Arıcılık

• Türkiye’nin yüksek, dağlık, engebeli yapısı ve kısa mesafelerde değişen iklim şartlar bitki çeşidi yarattığından arıcılık için elverişli koşullar oluşmuştur.
• Doğu Karadeniz, Hakkâri ve Menteşe’de gelişmiştir.
• Muğla, Adana, Rize illeri bal üretiminde öndedir.
• Türkiye Dünya’nın en önemli bal üreticisi ve tüketicisi ülkelerden biridir.

NOT! Türkiye’de bal verimi oldukça yüksektir. Bu durumun en önemli nedeni arıcılığın yapılma yöntemidir. Türkiye’de arıcılık gezici arıcılık şeklinde yapılır. Bu durum yıl boyunca bal üretimi yapılmasını sağlar. 

5. İpek Böcekçiliği

• Dut yaprağı ile beslenen bir kurtçuk olan böcekten elde edilir.
• Yapay ipeğin yaygınlaşması ile eski önem azalmıştır.
• Antalya üretimde birincidir.
• Güney Marmara’da işleyen tesisler bulunur.

UYARI! İnci Kefali Van Gölü’ne karışan akarsu ağızlarında avlanır ve bulunduğu bölgenin önemli bir balık ihtiyacını karşılar. Dikkat edilmesi gereken husus Van Gölü’nün tatlı su gölü olmamasıdır. Balıklar gölde değil karışan akarsular üzerinde avlanır. 

Deniz

• Türkiye’de deniz balıkçılığında birinci sırada Karadeniz gelir.
• Üretimin yaklaşık % 77,2’si Karadeniz’den sağlanmıştır. Bunu % 8,4 ile Marmara izlemektedir. Ege % 7,2 ve Akdeniz % 7,1 oranında paylara sahiptirler.
• Balık miktarı en fazla Karadeniz’de en az Akdeniz’dedir.
• Balık çeşidinde ise Akdeniz birinci sırada gelir.
• Bunu sırasıyla Marmara, Ege ve Akdeniz takip eder.
• En çok avlanan balık hamsidir.

UYARI! Karadeniz’de 200 metreden derinde bulunan kükürtlü hidrojen gazları balık yaşamasını engellemektedir. Balıklar 0 – (-200 ) derinliktedir. Bu durumun nedeni ise Karadeniz’in milyonlarca yıl boyunca göl olması ve bütün canlıların, bakteriler ve mikroorganizmaların Karadeniz dibinde birikmesidir.

NOT! Karadeniz’in balıkçılıkta birinci sırada olmasının başlıca nedenleri şunlardır:

• Balıklar için en uygun üreme alanlarının serin sular olması ve Karadeniz’in en serin deniz olması
• Plankton adı verilen balık besin maddelerinin en fazla Karadeniz’de olması
• Oksijen miktarının en fazla olduğu deniz olması
• Tatlı su karışımının en fazla, tuzluluğun en az olduğu deniz olması
• Karadaki ekonominin yetersiz olması nedeniyle halkın geçimi daha çok denizde araması

UYARI! Karadeniz’den Akdeniz’e gidildikçe su sıcaklığı, deniz tuzluluğu ve balık çeşidi artar. Ancak balıkçılığı geliştiren faktör çeşit değil miktardır. Bu nedenle miktarın en az olduğu Akdeniz en geri sıradadır.

Kültür Balıkçılığı

• En fazla Güneybatı Ege kıyılarında gelişmiştir.
• En fazla çipura ve levrek üretilir.
• Ege’de koy sayısının fazla olması ve denizin sığ olması en fazla yapılmasını sağlamıştır.

NOT! İstanbul ve Çanakkale boğazları balık avlama açısında en avantajlı konumlardan birini oluşturur. Bu alanda yaşanan akıntılar balıkların bir arada bulunduğu alanları oluşturur.

NOT! Türkiye’nin üç tarafı denizlerle çevrilidir. Ayrıca balıkçılık için gerekli olan göl, akarsu ve baraj gibi tatlı su alanları oldukça fazladır. Ancak balıkçılık yeterince gelişememiştir. Bunun başlıca nedenleri şunlardır:

• Su kirliliğindeki artış,
• Aşırı ve usulsüz avlanma,
• Balık sanayinin yetersizliği,
• Su ürünlerini soğutacak depolarının yetersiz olması,
• Pazarlamanın gelişmemiş olması,
• Balıkçılıkla ilgili araştırmaların yetersiz olması,
• Kıyı balıkçılığı şeklinde yapılması, açık deniz balıkçılığı olmaması
• Balık tüketimi konusunda yeterli bilinçte olmamasıdır.

İlgili Kategoriler

Coğrafya Ders Notları