FİNANSAL SİSTEM VE İŞLEYİŞİ
Mal ve hizmetlerin üretimi, tüketimi, alım ve satımı, bunlar karşılığında yapılan ödemeler, borç alma, borç verme, yatırım gibi ekonomik faaliyetler genel ekonomik yapı içinde gerçekleşmektedir.
Ekonomik yapı ise reel ve finansal olmak üzere iki temel sektöre ayrılmaktadır. Bunlardan üretim, tüketim, değişim, reel yatırımlar gibi olanları reel sektörü ilgilendirirken, finansal nitelikte olan varlıkların üretim ve değişlimi ise finansal sektörün konusunu oluşturmaktadır.
Piyasa ekonomilerinde reel sektörün işleyişi mal, hizmet ve parasal akımların birlikte gerçekleşmesini gerektirmektedir. Üç aşamalıdır:
Birinci aşama: “Mal ve hizmet akımı” Bu akımın başlangıç noktasını hane halkı ve işletmeler oluşturur. Hane halkı üretim için gerekli üretim faktörlerini (sermaye, emek) firmalara sağlamaktadır. Firmalar ise hane halkı için tüketim malları sağlamakta, hane halkı ise bu malları satın almaktadır. Mal ve hizmet akımı hiç durmadan devam ederken ters yönlü bir akım da aynı şekilde devam etmektedir.
Finansal Sistem ve Reel sektörün ihtiyaç duyduğu fonlar finansal sektör tarafından toplanır ve reel sektöre kullandırılır. Ekonomide mal ve hizmet akımları ile tam ters yönde oluşan parasal akımlar sürekli bir şekilde devam etmektedir
İkinci aşlama: Devletin yer aldığı, vergiler ile mal hizmetlerin oluşturduğu bir süreçtir. Devlet vergi toplayarak gelir elde etmektedir. İkiye ayrılır:
> Dolaysız vergiler; gelir vergisi, kurumlar vergisi, emlak vergisi, taşıt vergisi gibi doğrudan vergi dairelerine yatırılan vergilerdir.
> Dolaylı vergiler ise ürün fiyatlarına karışmış durumda olan vergilerdir.
Üçüncü aşama: Dış âlem ilişkileri yer almaktadır. Ekonomideki yabancı ülkelerle ilişkiler işletmeler, devlet ve hane halkları kanalıyla sağlanmaktadır. Bu anlamda ekonomik birimler bir taraftan dış satım (ihracat) yapmakta, diğer taraftan da dışarıdan alım (ithalat) yapmaktadır. Bu akımların ters yönlü istikametinde dışarıya ithalat karşılığı gelir akımı ve ihracat karşılığı ülkeye giren, satılan mal karşılığı, gelir akımı olmaktadır. İthalat ülke için gelir azaltıcı etki yaparken, ihracat ülkenin gelirini arttırıcı etki yapar.
Bir ekonomide makro ekonomik dengenin gerçekleşmesi, gelir – harcama eşitliğinin sağlanabilmesine bağlıdır.
SİSTEM: Belirli bir amaca yönelik olarak, aralarında doğrudan ya da dolaylı ilişkiler bulunan ve aynı zamanda karşılıklı olarak birbirlerini etkileyen parçaların oluşturduğu bütündür.
Finansal sistem, belirli kişi ve kurumların, piyasaların, araçların ve organizasyonların beraberce çeşitli finansal fonksiyonları yerine getirmek üzere, bir araya gelmeleri sonucunda oluşan bir bütündür. Finansal sistem, aslında kendisini de kapsayan genel ekonomik sistemin bir alt sistemidir.
Finansal sistem, fonksiyonları itibariyle ekonominin mikro ve makro performansının belirleyicisi durumundadır.
Yasal-kurumsal düzenlemeler: Finansal sistemin etkinliği onun tam bir açıklık ve güven içerisinde işlemesi ile mümkündür. Bunun yanında finansal sistemin etkin ve sağlıklı çalışmasının kurallar, denetim ve yaptırımlar gibi üç temel