BORÇLAR
BORÇ
Açık olarak veya zımmen (kapalı olarak) ifade olunan bir anlaşmaya dayanarak, bir başkasına olan kanuni ödeme yükümlülüğüdür.
- Satıcılar Hs.:
İşletmenin faaliyet konusuyla ilgili mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçların takip edildiği pasif karakterli bir hesaptır.
Kredili (veresiye) olarak alınan mal yada yararlanılan hizmet nedeniyle hesap alacaklandınlır., herhangi bir şekilde ödenmesi durumundaysa borçlandırılır. Hesabın alacak kalanı işletmenin senetsiz borçlarının toplamını gösterir.
İşletme herbir satıcısına olan borçlanın izleyebilmek için Satıcı Hesap Kartı kullanabilir. Yardımcı defterlere kayıt, yevmiye defterinden değil, yevmiye defterindeki kayda-kaynak olan belgelerden yapılır
- Borç Senetleri Hs.:
Ticari faaliyetlere bağlı olarak verilen bono ve kabul edilen poliçeler sonucu meydana gelen senetli borçların izlendiği hesapatır. İşletmenin aldığı mal ve hizmet karşılığında senet vermesi durumunda hesap nominal değeri (senedin üzerinde yazılı tutar) üzerinden alacaklandınlır, senedin ödenmesi durumdaysa yine nominal değeriyle borçlandınlır.
- Alınan Depozito ve Teminatlar Hs.:
3.Kişilerin belirli bir işi yapmalanm, aldıkları bir değeri geri vermelerini sağlamak amacıyla ve belli sözleşmeler nedeniyle gerçekleşecek alacağın karşılığı olarak alınan depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin takip edildiği hesaptır. Alınan depozito ve teminatlar hesabın alacağına, geri ödendiğinde yada hesaba sayıldığındaysa bu hesabın borcuna kaydedilir.
- Ortaklara Borçlar Hs. :
Esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri nedeniyle ortaklara borçlar (ferdi işletmelerde şirket sahibine) borçlu bulunduğu hesaptır. Borcun doğması halinde hesap alacaklandınlırken, ödendiğinde hesap borçlandınlır.
- Personele Borçlar Hs.:
Personelin tahakkuk etmiş olup henüz ödenmemiş net ücret, prim ve ikramiye gibi ücret eklentilerinin ve diğer nedenlerden doğan alacaklannın takip edildiği hesaptır. Tahakkuk eden personele borçlar bu hesabın alacağına ödendiğindeyse borcuna kaydedilir.
Ücret :
Bir üretim faaliyetine bedensel ve düşünsel çaba harcayarak katkıda bulunan kişiye emeğinin karşılığı olarak verilen bedeldir.
Kök Ücret :
İşverenin, çalışanlanna yapmak zorunda olduklan hizmetler karşılığında ödediği bedeldir. İşçilerin çalışmadıkları hafta tatili ve resmi tatil ücretleri de kök ücret içinde yer alır.
Fazla Mesai Ücreti:
Günlük çalışma süresinin dışında fazladan yapılan çalışmalar karşılığında ödenen ücrettir.
Prim :
İşçinin verimini artırmak ve verimli çalışmaya özendirmek amacıyla normal çalışma karşılığı ücretten ayn olarak yapılan ödemeler yada sağlanan menfaatlerdir.
İkramiye :
İşverenler tarafindan, bir buluş karşılığı yada işinde gösterdiği beceri ve basan karşılığında işçiye ödenen bir ücret eklentisidir.
Kasa Tazminatı :
(Mali sorumluluk Tazminatı) Kendi kusuru olmaksızın zarara uğrayan yada uğradığı varsayılan kişiye bu zararını karşılamak amacıyla yapılan ödemelerdir.
Yıllık İzin Ücreti :
Personele yılın belli bir zamanında dinlenmesi için çalışma karşılığı olmaksızın ödenen ücrettir.
Diğer Ücret Eklentileri :
Yemek yardımı, ulaşım yardımı, aile yardımı, yakacak yardımı, konut yardımı, sosyal sigortalar işveren pirimi, kıdem tazminatı gibi ödemelerdir.
İşveren çalıştırdığı personelin brüt ücretlerinden :
- Gelir Vergisi Kanununa göre Gelir Vergisi
- Sosyal Sigortalar Kanununa göre İşçi Sigorta Primi
- Damga Vergisi Kanununa göre Damga Vergisi
- Tasarruf teşvik primi keserek belirli süreler içinde ilgili kurumlara yatırmak zorundadır.
- Diğer Çeşitli Borçlar Hs.:
Ticari olmayıp diğer hesaplar kapsamına girmeyen çeşitli borçlar bu hesapta izlenir. Borcun doğması halinde alacak, ödenmesi halindeyse borç kaydedilir.
- Alınan Sipariş Avanstan Hs.:
İşletmenin satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği tutarlar bu hesapta izlenir. Alıcılardan alınan avanslar bu hesabın alacağına; malın teslim edilmesi veya hizmetin görülmesi halindeyse borcuna kaydedilir.
Avans :
İleride bir mal yada yaptırılacak hizmet veya bunlara ilişkin olarak yapılacak giderlere sayılmak üzere
önceden verilen yada alınan para veya benzeri değerdir.
- Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs.:
İşletmenin ekonomik faaliyetlerinde bulunmasının sonucu ilgili mali mevzuat uyarınca mükellef veya sorumlu sıfatıyla işletmenin kendisine, personeline, 3. Kişilere ilişkin olarak ödenmesi gereken vergi, resim, harç ve fonların izlendiği hesaptır.
Vergi, resim ve harçların tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve işlemler ortaya çıktıkça hesap alacaklandınlır, ödenmesi halindeyse borçlanır. Yardımcı hesaplan :
- Ödenecek gelir vergisi hs.
- Ödenecek kurumlar vergisi hs.
- Ödenecek damga vergisi hs.
- Ödenecek KDV hs.
- Ödenecek fonlar hs.
Ödenecek KDV’nin Muhasebeleştirilmesi:
İşletmenin l ay süresince yaptığı işlemler sonucu ödediği kdv tutan (Hesaplanan Kdv), aldığı kdv tutarından ( İndirilecek Kdv’den) fazlaysa, fark ay sonunda 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs.nın ve onun alt hesabı Ödenecek KDV hs.nın alacağına kaydedilir. Ödeme yapıldığındaysa bu hesap borçlandırılarak kapatılır. ( Hesaplanan kdv – İndirilecek kdv = Ödenecek Kdv)
- Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hs.:
İşletmenin, personelin tahakkuk etmiş ücretlerinden sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre kesintiye tabi tutmakla yükümlü bulunduğu, personele ait emeklilik keseneği ve sigorta primleriyle bunlara ilişkin işveren katılma paylan ve işverence sosyal güvenlik kuruluşlarına ödenecek diğer yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.
Kesintiler yapıldıkça bu hesap alacaklandınlır, ödemeler yapıldığındaysa borçlandırılır.