DIŞSALLIKLAR
Dışsallık nedir?
Bir ekonomik birimin üretim veya tüketim faaliyetinin, diğer ekonomik birimleri olumlu yada olumsuz etkilemesi sonucu ortaya çıkan fayda ve maliyetlerdir.
Bir birey yada firma yaptığı ekonomik bir faaliyetten sağladığı fayda dışında, diğer birey veya firmalara fayda sağlıyor (dışsal fayda) veya zarar veriyor ise (dışsal zarar) dışsallık oluşmaktadır. Dışsallık; iki ekonomik birimin üretim veya tüketim faaliyetinden, üçüncü kişilerin fiyat mekanizması dışında fayda veya zarar görmesidir. Yani bireylerin fayda fonksiyonları veya firmaların üretim fonksiyonları fiyat mekanizması dışında bir üretim veya tüketim faaliyetinden etkilenmesidir.
Örn. Eskişehir’de bir fabrikanın atığı, Porsuk çayını kirletiyorsa çıkan kokular bireylerin fayda fonksiyonlarını olumsuz etkilemekte, aynı zamanda porsuk çayında kayık kiralayan işletmecilerin üretim fonksiyonunu olumsuz etkilemektedir.
Dışsal zarar söz konusu olunca devlet, faaliyet düzeyini aşağıya çekecektir. Dışsal fayda durumunda ise; faaliyet düzeyini arttırma (teşvik etme) yönünde düzenleme yapacaktır.