MARJINAL İKAME HADDİ:tüketicilerin aynı tatmin seviyesinde kalmak şartıyla bir br daha fazla x elde edebilmek için y’den vazgeçmeye razı olacağı miktar. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Ders Notları
SLUTSKY YAKLAŞIMI:tüketicinin reel gelirini sabit tutmanın yollarından biri olan ve paranın satın alma gücünün sabit tutulmasını sağlayan teori.Tüketicinin reel gelirini sabit tutmak için nominal geliri başlangıçtaki seviyelerine gelinceye kadar azaltılır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
KISMİ DENGE ANALİZİ(MARSHALL):bir malın veya faktörün fiyatının piyasada nasıl belirlendiğini ve değiştiğini piyasalar arasındaki karşılıklı bağımlılığı hesaba katmadan inceleyen analiz. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
GENEL DENGE ANALİZİ/WALRAS:herhangi bir malın arz ve talebini etkileyen tüm faktörlerin göz önüne alınmasıyla yapılan denge analzidir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Edgeworth Modeli: Bu modele göre fiyat rekabeti sonucu fiyat ve üretim miktarı sürekli dalgalanacak ve denge fiyatı ve denge miktarı ortaya çıkmayacaktır. Rekabet sonucunda fiyat en alt düzeye kadar düşecek,ama fiyat bu düşük düzeyde kalmayacaktır.Çünkü firmalardan biri diğer firmanın müşterisinin kendisine kaymayacağını düşünerek fiyatı yükseltebilmekte ve böylece fiyat ilk belirlenen düzeye salınabilmektedir. Hem Cournot hem …
ANTİ-TRÖST YASALARI: oligopolcü firmaların aralarında anlaşarak ya da birleşerek monopol gücü elde etmelerine veya elde etmeye kalkışmalarını yasaklamaya yönelik yapılan yasal düzenlemelerdir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
ALTERNATİF MALİYET:bir şeyin seçilmesi nedeniyle vazgeçilen en iyi alternatifin değeri. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
KARTEL:benzer mal veya hizmetleri üreten firmaların;fiyatları belirlemek,üretimi kısmak,piyasaları bölüşmek veya yeni teknolojilerin uygulanmasını sınırlandırmak gibi amaçlarla aralarında yapmış oldukları anlaşma. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
SERBEST BÖLGE: Bir ülkenin coğrafi sınırları içerisinde yer almakla birlikte o ülkenin gümrük tarifeleri sistemine dahil olmayan ve dış ticaretin serbestçe yapıldığı yerlerdir. Genel olarak serbest bölgeler; ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı ve fiziki olarak …
SWAP ANLAŞMALARI: 2 ülke merkez bankaları aralarında imzalanan ve ulusal paraların değişimini öngören anlaşmalardır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
NORMATİF REFAH ARTIŞI KURALI:toplumda bir kimsenin refahı düşürülmeden en az bir kişinin geliri artırılmışsa toplumun refahı artmış demektir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
ROYALTY:bir lisans hakkı veya ticari marka sahibi olan kişinin bir başkasına devrettiği bu hak. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
KNOW-HOW YÖNTEMİ:bir firmanın kendi üretim ve işletme yöntemlerini aynı dalda çalışan ya da çalışmak isteyen bir başka firmaya açıklamasıdır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
EKONOMİK BÜYÜME AŞAMALARI /ROSTOW: *geleneksel toplum aşaması *hazırlık aşamasındaki toplum *kalkışa geçiş aşamasındaki toplum(sanayileşmenin ilk evresidir.) *olgunluk aşamasındaki toplum *tüketim aşamasındaki toplum İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
KLİRİNG:malın malla değişimine dayanan,fakat takastan biraz daha geliştirilmiş bir ticaret şeklidir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
MUTLAK ÜSTÜNLÜK TEORSİ/ADAM SMİTH:bir ülke hangi malları daha düşük bir maliyetle üretiyorsa o ülke söz konusu mallarda uzmanlaşmalı ve bunları ihraç ederek pahalıya üretebildiklerini yurt dışından ithal etmelidir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
RECYCLİNG:dış ödemeler bilançosu fazla veren ülkelerde biriken döviz rezervlerinin uluslar arası finans kuruluşları aracılığıyla dış ödemeler bilançosu açık veren ülkelere transferi sürecidir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
TEKLİF EĞRİLERİ(A.MARSHALL):ülkenin belli miktar veya hacimdeki ithal malı karşılığında önerdiği ihraç malı tutarına teklif denir.Bu anlamda ithal malı birer br artırılırken ,bunların karşılığında ülkenin kendi malından önereceği miktarları gösteren eğriye denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
YIKICI DAMPİNG:ihracatçı firmanın yabancı piyasayı ele geçirebilmek ve o piyasada monopol oluşturabilmek için yerli firmaların dayanamayacağı kadar düşük fiyatlardan o piyasaya mal satmasıdır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
NEO KLASİK BÜYÜME MODELİ/SOLOW:nüfus artışına ve teknolojik değişmeye tasarruf,yatırım ve ekonomik büyümenin nasıl cevap verdiğini açıklayan büyüme teorisidir.Nüfusun büyüme oranı ve teknolojik değişme oranı ekonomik büyüme oranını etkilemektedir.NEO klasik büyüme teorisinde nüfusun büyümesi ve teknolojik değişme dışsal olarak ifade edilmektedir.Solow,ekonominin istikrarlı bir büyüme trendinin olduğunu ortaya koymaktadır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
ROSENSTEİN-RODAN MODELİ:ekonomiyi durgunluktan kurtarmak ve yatırımların en uygun dağılımını gerçekleştirebilmek için büyük hacimde yatırım yapılması gerekir.Kamuda başlayan sanayileşme,özel sektörün de buradaki dışsallıkların yarattığı ek fayda ve özel teşvikler sonucu ek yatırımlara girişmesini ve kalkınmanın dengeli bir şekilde genele yayılmasını sağlar. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
MUSGRAVE’İN KALKINMA MODELİ:ekonomik kalkınma ve büyümenin başında ,kamu yatırımlarının toplam yatırımlara oranı büyüktür.Ekonomi olgunluyk dönemine kaydıkça da kamu harcamaları artık eğitim,sağlıkve diğer sosyal hizmetlere kayar. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
SİNGER-PREBİSH TEZİ:dış ticaret hadlerinin uzun dönemde tarım ülkeleri ihracatçısı ülkeler aleyhine ve sanayi mamulleri ihracatçısı gelişmiş ülkeler lehine değiştiğini savunur. Bu tez;ihracat fiyatları endeksinin ithalat fiyatları endeksine bölünmesiyle bulunan dış ticaret hadlerinin az gelişmiş ülkeler aleyhine seyrederek bu ülkeleri fakirleştirdiğini savunmaktadır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
RYBZNCSKY TEOREMİ:iki mallı ve iki faktörlü bir modelde tam çalışma koşulları altında eğer tek bir faktörün arzı artırılacak olursa ,onu yoğun olarak kullanan malda üretim genişler,diğer malda ise daralır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
LEONTİEF PARADOKSU:faktör donatımı teoremine göre emeğin bol olduğu ülkeler emek yoğun mal üretip ihraç ederlerken,sermayenin bol olduğu ülkeler ise sermaye yoğun mallar üretip ihraç ederler.Leontief’in abd’deki araştırması ise abd’de sermaye bol olarak bulunmasına rağmen emek yoğun mal üretimi ve ihracıgerçekleşmektedir.Bu paradoksa denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
KUTUPLAŞMA TEORİSİ(myrdal):AGÜ ile GÜ arasındaki serbest ticaretin ve ekonomik bütünleşmelerin yoksul ülkeleri daha yoksul,zengin ülkeleri ise daha zengin yaptığı ana fikrine dayanır.Dolayısıyla ticaretin serbestleştirilmesi az gelişmiş ülkelerdeki cılız sanayinin çökmesi ve bu ülkelerdeki nitelikli işgücü ve sermayenin daha yüksek kazançlardan yararlanmak amacıyla gelişmiş ülkelere göç etmesi ile sonuçlanır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
KARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜK TEORİSİ(DAVİD RİCARDO):bir ülke ürettiği malların hangisinin üretiminde daha yüksek bir üstünlüğe sahipse o mallarda uzmanlaşmalıdır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
GRUBEL-LLOYD ENDEKSİ:endüstri içi ticaret,bir ülkenin aynı endüstriye ait malları hem ihraç hem de ithal etmesi biçimindeki ticarete verilen genel isimdir.Endeks 0-1 arasında değişen değerler alır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
GELİR DAĞILIMI TEORİSİ(STOLPER-SAMUELSON):gümrük tarifeleri uluslar arası uzmanlaşmadan yararlanmayı engeller ve ulusal geliri düşürücü etkide bulunur. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
FORWARD PİYASA:dövizin ulusal para karşılığında gelecekte belli bir süre sonra teslim edilmek koşuluyla bugunden yapılan alım-satım sözleşmeleri. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
DAMPİNG:ihracat endüstrisindeki bir firmanın malını dış piyasada içpiyasadakinden daha düşük bir fiyata satma uygulaması. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
CE:bir ürünün avrupa birliği direktifleri ile belirlenen sağlık,güvenlik,çevrenin ve tüketicinin korunması gereklerine uygun olduğunu gösteren bir birlik işaretidir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
BAĞLI KREDİ:krediyi veren ülkenin kendi mallarının satın alınması şartıyla sağlanmış olan kredilerdir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
SABİRLER (SİBİRLER) Bugünkü Sibirya topraklarına adlarını vermişlerdir. Doğu Avrupa’ya yerleşmişlerdir. Bizansla mücadele etmişlerdir. Anadolu’ya girerek hem Sasaniler hem de bizansla savaşmışlardır, İstemi Yabgu tarafından Göktürklere bağlanmışlardır. İlgili Kategoriler Tarih Ders Notları
TÜRGİŞLER (659 – 766) Batı Göktürklerin bir kolunun boyudur. Göktürk Devleti yıkılınca, diğer boylarla birleşmişlerdir. II. Göktürk Devleti kurulunca tekrar Göktürk hâkimiyetini kabul etmişlerdir. Daha sonra tekrar bağımsız hale gelmişlerdir. Emevilerin Orta Asya’ya hâkim olmasına engel oldular. Türk tarihinde ilk defa para Türgiş Hükümdarı Bağa Tarkan tarafından basılmıştı Türgiş Devleti’ne Karluklar son verdiler. Kendilerine …
OĞUZLAR (UZLAR) X ve XI. yüzyıllarda Hazar Denizi’nin doğusundan Seyhun Nehri’ne kadar uzanan bölgede yaşarken, bir kısmı Karadeniz’in kuzeyinden batıya gitmişlerdir. Oğuzlar Türk Tarihin en etkin ve aktif boyudur. Oğuzların ana kolundan ayrılarak batıya gidenler kuzey ve güney diye ikiye ayrılmışlardır. Kuzey yolunu takip edenler, Oğur adıyla anılmışlardır. Bulgar Devletini kurmuşlardır. Güney yolunu takip edenler; …
KUMANLAR (KIPÇAKLAR) (1050 – 1239) Asya’nın doğusunda yaşayan Kıpçaklar X. yüzyıl sonlarında Karahıtaylılar tarafından batıya göç ettirildiler. Doğu Avrupa’ya gelip Ruslarla mücadele etmişlerdir. Moğol istilasıyla Macaristan’a gittiler. Yurtlarında kalanlar Moğolların Türkleşmesinde etkili olmuşlardır. Ruslarla mücadeleleri Igor Destanı‘na Oğuzlarla mücadeleleri Dede Korkut Hikâyelerine konu olan Kumanlar, Moğol saldırıları sonucu yıkılmışlardır. İlgili Kategoriler Tarih Ders Notları
PEÇENEKLER Göktürk Devleti’ne bağlı bir topluluk olan Peçenekler, Göktürk Devleti’nin yıkılmasıyla Batı Sibirya’ya göç etmişlerdir. Macarları yerlerinden atarak Rusların Karadeniz’e inmelerini engellemişlerdir. Rusların baskısıyla Bizans topraklarına girip kısa bir süre sonra Bizans ordusunda paralı asker olarak görev almışlardır. Peçenekler Malazgirt Savaşı’nda Türk tarafına geçerek Türklerin savaşı kazanmasına katkı sağlamışlardır. Başka bir Türk kavmi olan Kumanların …
MACARLAR Volga Nehri ile Ural dağları arasında yaşayan Macarlar, Avar ve Sabirlerin baskısıyla, Kuban nehri kıyılarına göç etmişlerdir. IX. yüzyılda Peçenek saldırıları yüzünden tekrar göç etmek zorunda kalmışlardır, bugünkü Macaristan’a gelmişlerdir. Hıristiyanlığı kabul edip kültürel değişikliğe uğramışlardır. İlgili Kategoriler Tarih Ders Notları
BULGARLAR (583 – 665) İdil (Volga) Bulgarları: İdil – Volga Bulgarları ticaret alanında gelişmiştir. Müslümanlarla kurduğu ticari ilişkiler sonucu İslamiyet ile tanışmış ve İslamiyet’i benimsemişlerdir. Altınordu devletinin egemenliği altına girdikten sonra (1237) siyasi varlıkları son bulmuştur. Tuna Bulgarları: Günümüzdeki Bulgaristan topraklarına hâkim olan Tuna Bulgarları 10. yy.’da Hristiyanlığı kabul etmişler ve milli benliklerini kaybetmişlerdir. Milâttan …
KARLUKLAR Göktürkler’e bağlı olarak yaşayan Karluklar, Göktürk Devleti’nin yıkılmasında önemli rol oynamışlardır. Uygur Devletinin yönetiminde önemli görevlerde bulunmuşlardır. Orta Asya hâkimiyeti için Araplarla Çinliler arasında yapılan Talaş Savaşı sırasında Arapların yanında yer almışlardır. Böylece Çinlilerin yenilmesini sağlamışlardır. Not: İslamiyet’i kabul eden ilk Türk topluluğudur, ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlıların kurulmasında etkili olmuşlardır. İlgili Kategoriler …
HAZARLAR (630 – 968) VII – X. yüzyıllarda Kafkaslar ve Karadeniz’in kuzeyinde güçlü bir devlet kurmuş olan bir topluluktur. Müslüman Arap ordularının Hz. Osman Dönemi’nde Kafkasları aşmalarına engel olmuşlardır. Museviliği kabul eden ilk ve tek Türk devleti olan Hazar Devleti yöneticileri, diğer dinlere de hoşgörülü davranmışlardır. Hazar Devleti Rus saldırılarıyla yıkılmıştır. Hazarlarda farklı dini inanışa …
KIRGIZLAR (840 – 1207) Kırgızlar, Göktürk ve Uygurların idaresi altında kalmışlardır. Uygur Devleti’ni yıktıktan sonra burada kendi devletlerini kurmuşlardır. Fakat bu yerde de fazla kalamayıp, dönmüşlerdir. Ötüken bölgesini terk edip eski yurtlarına geri dönmüşlerdir. Bugün de bağımsız bir devlete sahip olan Kırgızlar, 1207’de Moğol hâkimiyetini kabul etmiş, Ötüken’i Moğol-lara kaptırarak Orhun kültürünün yok olmasına …
AVARLAR (560 – 805) yüzyılda Orta Asya’da bir devlet kurdular. Bu devletin Göktürkler tarafından yıkılmasıyla batıya göç Kafkaslara gelip Bizans’la mücadele ettiler. Romanya ve Macaristan’a yerleşip Orta Avrupa’da güçlü bir imparatorluk kurdular. Böylece hem Asya’da hem de Avrupa’da devlet kurmuşlardı Slavları ve Rusları etkileyerek günümüz Orta ve Doğu Avrupa’sının etnik yapısının şekillenmesinde etkili olmuşlardır. Tarihte …
UYGUR DEVLETİ (745 – 840) Uygur Devleti’nin ilk hükümdarı Kutluk Bilge Kağan’dır. Ötüken bölgesinde kurulmuş Orta Asya’da kurulan son büyük Türk federasyonudur. Daha sonra Karabalgasun (Ordu – balık) şehrini kurup başkent yapmışlardı Uygurlar yerleşik hayat düzenini benimsemiş olmaları dolayısıyla Hunlar ve Göktürklerden farklı bir özelliğe sahiptirler. Uygurlar siyasi başarılarından çok kültürel ve medeni faaliyetleriyle tanını …
GÖKTÜRK (KUTLUK) DEVLETİ (682 – 745) Göktürkler 681 yılına kadar Çin esaretinde yaşadılar. Kutluk İlteriş Kağan’ın II. Göktürk Devleti’ni kurmasıyla esaret hayatı sona erdi. Bağımsızlık savaşı sonucu kurulan ilk Türk devletidir. Kutluk Kağan, Göktürkleri bir idare altında topladı. Devleti Türk töresine göre yeniden düzenleyip teşkilâtlandırdı. Milli birlik duygusunu sağlamlaştırmak ve devleti ekonomik bakımdan güçlendirmek için …
GÖKTÜRK DEVLETİ (552 – 630) Orta Asya’da kurulan ikinci büyük Türk devleti, Göktürk Devleti’dir. Türk adını ilk defa bir devlet adı olarak kullanan Göktürklerdir. Kurucusu Bumin Kağan’dır. Başkentleri Ötüken‘dir. Bumin Kağan Türk devlet geleneğine uygun olarak devleti doğu -batı olarak ikiye böldü ve batı bölgelerinin yönetimini kardeşi İstemi Yabgu‘ya verdi. İstemi Yabgu, Akhun Türk Devleti’ni …
HUN DEVLETLERİ Asya Hun Devleti (Büyük Hun İmparatorluğu) (MÖ IV. yy – MÖ 216) Orta Asya’dan göç etmeyen Türk toplulukları tarafından güçlü devletler kurulmuş Orta Asya’da Türkler tarafından kurulmuş olan ilk teşkilatlı devlet Asya Hun Devleti’dir. Asya Hun Devleti Orhun – Selenga ırmakları ve Ötüken bölgesinde kurulmuş Kurulduğu yer ve kurucusu tam olarak bilinmemektedir. İlk …
İSKİTLER (SAKALAR) (MÖ VII. Yy. – II. Yy.) MÖ 7. yy.’da Karadeniz’in kuzeyinde yerleşmiş bir topluluktur. Karadeniz’in kuzeyine Kafkaslardan gelmişlerdir. İskitler en parlak dönemlerini Alp Er Tunga döneminde yaşamışlardır, inanışları, yaşayışları kurdukları kültür ve medeniyetleri Türk kavimleri ile birçok ortak özellik göstermektedir. Atlı göçebe ve savaşçı bir topluluk olan İskitler, Yunanlılarla sıkı ticari ilişkilerde bulunmuşlardır. …
TÜRKLERİN ORTA ASYA’DAN GÖÇLERİ Türkler çeşitli sebeplerden dolayı ana yurtlarından ayrılmışlar ve bu göç hareketleri binlerce yıl devam etmiştir. Türklerin göç hareketleri ilk göçler ve kavimler göçü olarak ikiye ayrılır. İlk Göçler; Altaylar, Tanrı Dağları, Kazakistan ve Harezm’in güneyine yayılan Türkler, daha sonraki yüzyıllarda Çin’in batısına ve Türkistan’a gelmişlerdir. Kavimler Göçünden sonra: Türkistan’a, Asya’nın güneyine …