5216 SAYILI KANUNA GÖRE BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BÜTÇESİ
- KURULUŞ:Belediye sınırları içerisindeki ve bu sınırlara en fazla 10,000 metre uzaklıktaki yerleşim birimlerinin son nüfus sayımına göre 750,000 den fazla olan il belediyeleri fiziki yerleşim durumları ve ekonomik gelişmişlik düzeyleri de dikkate alınarak kanunla büyük şehir belediyesine dönüştürülebilirler.
- Büyükşehir belediyesinin görev yetki ve sorumlulukları:
- İlçe ve ilk kademe belediyelerinin görüşlerini alarak büyükşehir belediyesinin stratejik planını yıllık hedeflerini yatırım programlarını ve bunlara uygun olarak bütçesini hazırlamak.
- Çevre düzeni planına uygun olmak kaydıyla büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5,000 ile 1/25,000 arasındaki her ölçekte nazım imar planı yapmak yaptırmak ve onaylayarak uygulamak;büyük şehir içindeki belediyelerin nazım plana uygun olarak hazırlanacakları uygulama imar planlarını bu planlarda yapılacak değişiklikleri parselasyon planlarını ve imar planının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde uygulama imar planlarını ve parselasyon planlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar planlarını ve parselasyon planlarını yapmak veya yaptırmak.
- Kanunlarla büyükşehir belediyesine verili görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje yapım bakım ve onarım işleriyle ilgili her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak.
- Büyükşehir belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki iş yerine büyükşehir belediyesi sorumluluğunda bulunan alanlarda işletilecek yerlere ruhsat vermek ve denetlemek.
- Belediye kanunun 69,73 maddelerindeki yetkileri kullanmak
- Büyük şehir ana planı yapmak veya yaptırmak ve uygulamak
- Büyükşehir belediyesi yetki alanındaki meydan bulvar cadde ve ana yolları yapmak yaptırmak bakım ve onarımını sağlamak.Bulvar cadde,yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek.
- Coğrafi ve kent bilgi sistemlerini kurmak.
- Sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak çevrenin tarım alanlarının ve su havzalarının korunmasını sağlamak.
- Gıda ile ilgili olanlar dahil birinci sınıf gayrisıhhi müesseseleri ruhsatlandırmak ve denetlemek yiyecek ve içecek maddelerinin tahlillerini yapmak üzere laboratuarlar kurmak ve işletmek.
- Büyükşehir belediyesi yetkili olduğu ve işlettiği alanlarda zabıta hizmetlerini yerine getirmek.
- Yolcu ve yük terminalleri kapalı ve açık otopark yapmak yaptırmak işletmek işlettirmek veya ruhsat vermek
- Büyükşehir in bütünlüğüne hizmet eden sosyal donatılar bölge parkları hayvanat bahçeleri hayvan barınakları kütüphane müze spor dinlenme eğlence ve benzeri yerleri yapmak yaptırmak işletmek işlettirmek.
- Gerektiğinde sağlık eğitim ve kültür hizmetlerine bina ve tesis yapmak
- Kültür ve tabiat varlıkları ile tarihi dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekanların ve işlevlerin korunması
- Toplu taşıma hizmetini yürütmek.
- Su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek baraj ve diğer tesisleri kurmak
- Mezarlık alanlarını tespit etmek ve defi ile ilgili hizmetleri yürütmek.
- Her çeşit toptancı halleri ve mezbahalarını yapmak yaptırmak işletmek.
- İl düzeyinde yapılan planlara uygun olarak doğal afetlerle ilgili planlamaları ve diğer hazırlıkları büyükşehir ölçeğinde yapmak.
- Sağlık hizmetleri,hastaneler,gezici sağlık üniteleri ile yaşlılar çocuklar kadın ve gençlerle yönelik her tür sosyal ve kültürel hizmetleri yürütmek.
- Merkezi ısıtma sistemleri kurmak,kurdurmak,işletmek veya işlettirmek
- Afet riski taşıyan veya can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturan binaları insandan tahliye etmek ve yıkmak
BÜYÜK ŞEHİR BELEDİYESİNİN GELİRLERİ
- Genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinde ilçe ve ilk kademe belediyelerine verilen paylardan Bakanlar kurulu tarafından belirlenecek oranlar içinde ayrılarak iller bankası tarafından gönderilecek pay.
- Büyük şehir belediyesi sınırları içerisinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden maliye bakanlığı tarafından hesaplanıp ertesi ayın sonuna kadar ilgili büyükşehir belediyesine yatırılacak %5 pay.
- 2464 sayılı belediye gelir kanununda yer alan eğlence Vergisinin %20’si müşterek bahislere konu olan yarışların yapıldığı yerin belediyesine%30’u nüfuslarına göre dağıtılmak üzere diğer ilçe ve ilk kademe belediyelerine ayrıldık dan sonra kalan %50si
- Büyükşehir belediyesine bırakılan sosyal ve kültürel tesisler spor eğlence ve dilenme yerleri ile yeşil sahalar içinde tahsil edilecek her türlü belediye vergi resim harçları.Binalar üzerindeki her türlü ilan ve reklam vergileri ile asma tahsis ve bakım ücreti.
- Park yerlerin işletilmesinden elde edilen gelirin ilçe ve ilk kademe belediyelerine nüfuslarına göre dağıtılacak %50 sinden sonra kalacak %50si
- Belediye gelir kanununda belirtilen oranda ve esaslara göre alınacak yol su ve kanalizasyon harcamalarına katılma payları
- Kira faiz ve ceza gelirleri
- Kamu idare ve müesseselerinin yardımları
- Bağlı kuruluşların kesin hesaplarındaki gelirleri ile giderleri arasında oluşan fazlalık sonucu aktarılacak gelirler
- Büyükşehir belediyesi iktisadi teşebbüslerinin safi hasılatından büyükşehir belediye meclisi tarafından belirli oranda alınan hisseler
- Büyükşehir belediyesinin taşınır taşınmaz mal gelirleri
- Yapılacak hizmet karşılığı alınacak ücretler
- Şartlı ve şartsız bağışlar
- Diğer gelirler.
Bakanlar kurulu 1. Fıkranın (B) bendindeki %5 pay oranı 2katına kadar artırmaya veya kanuni haddine indirmeye etkilidir.Bu payın %75 i bu tutardan düşülerek doğrudan ilgili belediye hesabına kalan %25’i ise büükşehir belediyelerine nüfuslarına göre dağıtılır.Hesaplama ve dağıtım işlemleri Maliye bakanlığınca yapılır.