| ÜNİTE I ÜREME |
| I.EŞEYSİZ ÜREME |
| Eşeysiz üreme: Bölünme olgunluğuna erişen bir canlının eşey hücresi oluşturmadan kendine benzer yavrular meydana getirmesine denir. |
| Eşeysiz üremenin özellikleri: |
| • Yavru hücre ile ata hücrenin genetik yapısının aynı olması. |
| • Dişi ve Erkek gametler olmadan bireyin tek başına üremeyi gerçekleştirmesi |
| A.BÖLÜNME |
| Bölünme: Öglena eşeysiz üreme şekillerinde görülür. |
| Öglena: Boyuna bölünerek çoğalır. |
| B.TOMURCUKLANMA |
| Tomurcuklanma: Bölünme olgunluğuna erişmiş ata hücrede oluşan çıkıntının bölünerek gelişmesi, bazen de ayrılarak gelişmesi şeklinde gerçekleşen üreme. |
| Tomurcukların üreme özellikleri |
| • Oluşan hücre, atasının özelliklerini taşır. |
| • Canlı, başka canlıya gerek duymadan üremesi gerçekleşir |
| • Yeni hücre, ata hücreden bir çıkıntı şeklinde oluşur. |
| • Yavru canlının genetik yapısı atası ile aynıdır. |
| • Bira mayası ve hidralarda görünür |
| • Oluşan hücre ana canlıya bağlı kalabileceği gibi bağımsızda yaşayabilir. |
| • Yavru canlılar ana canlı ile koloni oluşturabilir |
| Bira mayası: Tomurcuklanma ile çoğalır. |
| Hidra: Tomurcuklanma ile çoğalır. |
| C.SPORLAMA |
| Mantar: Sporlanarak üreme görülür |
| Eğrelti otu: Sporlanma ile çoğalabilir. |
| D.VEJETATİF ÜREME |
| Vejetatif üreme: Ana bitkinin gövde, dal yaprak gibi organlarının döllenme olmaksızın gelişerek yeni bitki oluşturmasına denir. |
| Vejetatif üreme: Tohum üretme yeteneğini kaybetmiş yüksek yapılı bitkilerde gözlenen eşeysiz üreme şekline denir. |
| Söğüt ağacı: Vejetatif üreme görülür. |
| II.EŞEYLİ ÜREME |
| Eşeyli üremenin eşeysiz üremeye göre üstünlüğünün sebebi; İki ataya ait özelliklerin birleşmesidir. |
| Eşeyli üreme: Mayoz bölünme, döllenme, gamet oluşumunda görülür |
| Gametler |
| • Üreme organlarında oluşur. |
| • Vücut hücrelerinin yarısı kadar kromozom taşır. |
| • Mayoz bölünme sonucu oluşurlar. |
| Eşeyli üremenin özellikleri |
| • Mayoz bölünmenin görülmesi |
| • Mayoz bölünme sonucunda yumurta ve sperm adı verdiğimiz iki gametin oluşması |
| • Gametler oluşurken Krossing-over adı verdiğimiz parça değişiminin gerçekleşmesi ile canlılarda yeni gen kombinasyonlarının görülme olasılığının artması |
| • Yumurta ve spermin birleşmesi sonucu döllenmenin gerçekleşmesi |
| Döllenme: |
| Döllenme, haploit yapıda olan bir yumurta ve bir spermin birlenmesine denir. |
| Dişi ve erkek gametlerin birleşmesine denir |
| Döllenme |
| • Eşeyli üreyen canlılarda dişi canlı, sahip olduğu genleri yumurtası ile erkek canlı ise spermi ile bir sonraki kuşağa aktarabilir. |
| • Döllenme sonucu meydana gelen yavru hem anne hem de babaya ait genleri taşır. |
| • Çevreye daha uyumlu ve dayanıklı bireyler oluşur |
| • Bu olay eşeyli üremeyi eşeysiz üremeden üstün kılar |
| Döllenmiş yumurtanın etrafında döllenme zarının oluşmasının amacı: Başka spermlerin yumurtaya girmesini engellemek |
| Mayoz bölünme, Döllenme Krossing-over : eşeyli üreme görülür. |
| Krossing – over görünmesinde etkiler |
| • Tür içinde genetik çeşitliliğin artmasında |
| • Çevre koşullarına daha dayanıklı bireylerin oluşturulmasında |
| • Bireyin yaşadığı çevreye uyumunun kolaylaşmasında |
| • Canlının yaşama ve üreme şansının artmasında |
| İzogami |
| • Şekil ve büyüklükleri aynı olan gametlerin birleşmesi sonucu görülen üreme şeklidir. |
| • ulotrix, chlamydomonas, spirogyra gibi (yeşil alglerde) görülür. |
| Heterogami: Şekil, büyüklük ve yapı yönünden farklı gametlerin birleşmesi sonucu görülen üreme şeklidir. |
| Heterogami şekilleri: Anizogami, Oogami |
| Anizogami: Kara yosunu ve eğrelti otu gibi canlılarda görülen, dişi ve erkek gametlerin şekil ve yapı yönünden az farklılık gösterdiği üreme şekline denir. |
| Oogami: İnsan gametlerine bakıldığında heterogami şekli görülür |
| Oogami: Anizogaminin ileri hali olup, gametlerde farklılığın oldukça fazla olduğu üreme şekli |
| Konjugasyon: |
| • Bakterilerde görülen eşeyli üreme şekline denir. |
| • Yeni gen kombinasyonları oluşturur |
| • Antibiyotiklere karşı bakterilere direnç kazandırır |
| Konjugasyon: Bakterilerin atibiyotiklere karşı direnç kazanılmasında gösterdiği üreme şekline denir. |
| Hermafroditizm: Basit yapılı bazı hayvanlarla, bitkilerin çoğunda görülen ve aynı bireyde, hem dişi hem de erkek üreme hücreleri üretilerek canlının kendi kendini döllemesi şeklinde üremeye denir. |
| Hermafroditizm |
| Hayvanlar aleminde basitten karmaşığa doğru ilerleyen bir organizasyon sürecinde gittikçe azalır. |
| Ayrı eşeyliliğe göre ilkel sayılır. |
| Bu üreme şeklinde birey kendi kendini dölleyebilr. |
| Kraliçe arı, İşçi arı: Diploid (2n) yapıdadır |
| Erkek arı: Haploit (n) kromozoma sahiptirler. |
| Erkek arı: Kraliçe arıda bulunan haploit kromozomlu yumurta hücresi mitoz bölünme ile gelişerek oluşur. |
| Meteganez: Plazmodyum insan kanında eşeysiz, anofel cinsi sivri sineğin dişisinin tükürük bezinde eşeyli ürer bu üreme şekline metagenez denir. |
| Metagenez (Döl degişimi) : Eşeyli ve eşeysiz üremenin düzenli olarak birbirini takip etmesine denir. |
| III. ÇİÇEKLİ BİTKİLERDE EŞEYLİ ÜREME |
| Bir çiçekte hem dişi hem erkek organ bulunuyorsa tam çiçek ( erselik ), dişi veya erkek organdan sadece biri bulunuyorsa eksik çiçek adını alır. |
| Erselik canlılar: Dişi ve erkek üreme hücrelerini üretebilen canlılar |
| Çift çenekli bitkilerin özellikleri |
| • Yaprak damarlarının ağsı yapıda olması |
| • Kambiyum bulunması |
| Tek evcikli bitki: Bir ağacın farklı dallarında hem dişi hem erkek organ bulunuyorsa tek evcikli bitki adını alır. |
| Tek evcikli bitkiler: Çam, fındık, ceviz |
| İki evcikli bitki: Dişi ve erkek organlar farklı ağaçlarda bulunuyorsa iki evcikli bitki adını alır. |
| İki evcikli bitkiler: Söğüt, kavak |
| Kavak: İki evcikli bitkilerdendir. |
| Kavak: Dişi ve erkek organları farklı ağaçta bulunur. |
| Stamen: Çiçekli bitkilerde üreme organıdır. |
| Çiçekli bitkilerde stamenin kısımları: Anter, flament, Pistil |
| Çiçekte sırayla polen oluşumu. |
| • Stamende iki tane çiçek tozu kesesinin bir araya gelerek anteri oluşturması |
| • Polen ana hücrenin mayoz bölünme geçirerek dört tane mikrosporu oluşturması |
| • Mikrosporların mitoz bölünme geçirerek dört tane poleni oluşturması |
| Anter: Polen ana hücreleri çiçeğin bu kısmında oluşur. |
| TOZLAŞMA VE DÖLLENME |
| Tozlaşma: Çiçekli bitkilerin erkek organında bulunan polenlerin herhangi bir yolla dişicik tepesine konmasına denir. |
| Çiçekte sırasıyla tozlaşma ve döllenme |
| • Polen tüpünün oluşması |
| • Vegatif çekirdeğin kaybolması |
| • Generatif çekirdekten sperm oluşması |
| • Zigot oluşması |
| Tozlaşma öncesi tohum taslağında bulunanlar: Antipot çekirdek, Sinerjit çekirdek, Polar çekirdek |
| Tohum taslağının oluşumu: Çiçekli bitkilerde üreme olayında, tozlaşmadan önce gerçekleşir. |
| Tohum kabuğu: Embriyoyu olumsuz koşullardan korur. |
| Endosperm: Çimlenme gerçekleşene kadar embriyoyu besler. |
| Embriyo: Zigotun mitoz bölünme sonucu oluşur. |
| Meyve: Tohum ve dişi organın gelişmesiyle meydana gelen yapıya denir. |
| Gerçek meyve: Dişi organdan (ovaryum) gelişen meyveye denir. |
| Basit gerçek meyve: Tek bir dişi organdan gelişen meyve |
| Basit gerçek meyveye Örnek: Kiraz, Erik Zeytin |
| Kiraz: Tek bir dişi organ (ovaryum) gelişen meyvedir. |
| Erik: Sadece dişi organda gelişen meyve. |
| Bileşik gerçek meyve: Birden fazla dişi organda gelişen meyvedir. |
| Bileşik gerçek meyveye örnek: Ahududu, Böğürtlen |
| Böğürtlen: Bileşik gerçek meyveye örnektir. |
| Böğürtlen: Birden fazla dişi organdan (ovaryum) gelişen meyvedir. |
| Yalancı meyve: Dişi organ (ovaryum) ve çiçek tablasının diğer kısımlarından gelişen meyveye denir. |
| Basit yalancı meyve: Tek bir dişi organ ve çiçek tablasından meydana gelen meyveye denir. |
| Basit yalancı meyveye örnek: Elma, Armut |
| Elma: Tek bir dişi organ ve çiçek tablasından gelişen meyvedir |
| Bileşik yalancı meyve: Birden fazla dişi organ ve çiçek tablasından gelişen meyveye denir. |
| Bileşik yalancı meyveye örnek: Çilek |
| Çilek: Bileşik yalancı meyveye örnektir. |
| Rüzgar,Hava,Su: Bitkilerde erkek organa ait polenlerin dişi organ tepeciğine ulaşmasının yollarındandır. |
| IV.HAYVANLARDA DÖLLENME |
| Hayvanlar aleminde genellikle eşeyli üreme görülür |
| Gonat: Dişi üreme organı olan ovaryum ile erkek üreme organı olan testise denir. |
| Hayvanlarda Dış döllenme ve iç döllenme olmak üzere iki şekilde döllenme görülür |
| DIŞ DÖLLENME |
| Dış döllenme: Dış üreme sisteminin dışında gelişen döllenmeye denir. |
| İç döllenmede görülen özellikleri |
| • Döllenmenin dişi üreme sisteminde gerçekleşmesi |
| • Gametlerin olumsuz çevre şartlarından korunması |
| • Gametlerin az sayıda olması |
| • Döllenmenin gerçekleşmesi yardımcı eşey organlarının gelişmesi |
| İç döllenmeyi dış döllenmeden ayıran özellikler |
| Gametlerin dış ortam şartlarından korunmesı |
| Gametlerin az sayıda olması. |
| İç ve dış döllenmenin ortak özelliği: Yumurta ve sperm hücrelerin üretilmesi |
| Alabalık: Dış döllenme görülür. |
| Alabalık |
| • Döllenme şansı fazladır. |
| • Gametleri az sayıdadır. |
| • Döllenme dişi üreme sisteminde gerçekleşir. |
| Alabalıklarda döllenme şansını artırmak için geliştirilen yöntemler |
| • Çok sayıda gamet oluşturulması |
| • Çok sayıda yumurta oluşturulması |
| • Döllenmenin özel üreme bölgelerinde gerçekleştirilmesi |
| Köpek Balığı: İç döllenme görülür. |
| V.İNSANLARDA ÜREME |
| İnsanda dişi üreme sistemleri: Rahim, Yumurtalık, Döllenme borusu |
| Yumurtalık: Falikül kesesi dişi üreme sisteminin bu organında bulunur. |
| İnsan üreme sisteminde yumurtalığın görevi: Olgunlaşan yumurtayı, fallop borularına atmak. |
| Rahim: |
| Dişi üreme kısımlarından dölütü beslemek ve korumakla görevlidir. |
| Gebelik sırasında dölütü besler ve korur |
| Yumurtalıkların görevi |
| • Falükül keselerinde yumurta üretmek |
| • Yumurtayı fallop borusuna atmak |
| • Hormon üretmek |
| Folikül: İnsanlarda menstural döngünün ilk devresidir. |
| Folikül devresi |
| • Hipotalamustan RF salgılanması |
| • Hipofizden FSH salgılanması |
| • Östrojen hormonunun rahimi etkilemesi |
| • Rahimde mitoz bölünme sonucu dokunun kalınlaşması |
| Korpus leteum devresi: Falikül hücrelerinin çatlayarak sarı renkli lutein hicrelerine dönüşmesi, mestrual döngünün bu evresinde gerçekleşir. |
| Mestruasyon: İnsanların dişilerinde mestrual döngünün en son evresidir. |
| LTH: İnsanların dişilerinde, doğumdan sonra süt bezlerinin gelişimini sağlayarak, süt sağlısını başlatan hipofiz hormonudur. |
| Kambiyum: Çift çenekli bitkilerde kök ve gövdenin enine büyümesini sağlayan yapıya denir. |
| İkincil bölünebilir doku (Kambiyum) |
| • Kök ve gövdenin enine büyümesini sağlama |
| • Kök ve gövdenin iç yapısında bulunma |
| • Sadece çift çenekli bitkilerde bulunma |
| Yerçekimi, Sıcaklık, Su ve Nemlilik: Bitkilerin gelişiminde rol oynayan çevresel etmenlerdendir. |
| Endosperm: Bitki büyümesinde etki eden hormonlardır. |
| Endosperm: 3n kromozom bitkinin bu yapısında bulunur. |
| Endospermin görevi: Çiçekli bitkilerde çimlenene kadar embriyoyu beslemek |
| Mezoderm: Hayvanlarda görülen embriyonik tabakalardandır. |
| Embriyonal gelişim sırasıyla: Bölünme, Gastrulasyon, Farklılaşma ve organogenez |
| Embriyonik indüksiyon: Hayvanlarda embriyonal gelişmenin gastrulasyon evresinde, embriyonik tabakaların birbirini etkilemesi ile görülen doku farklılaşmasına denir. |
| Embriyonik indüksiyona örnek: Sinir ekoderminin, baş ekodermini uyarması ile göz oluşumu |
| Epidermis (üst deri): İnsanlardaki embriyonik tabakalardan biri olan ektodermden oluşur. |
| Plâsenta: Memelilerde embriyonun korunması , beslenmesi, solunum ve boşaltımını sağlayan özel yapıya denir. |
| Başkalaşım (metamorfoz) : Yumurtadan çıkan bir canlının eğrin oluncaya kadar geçirmiş olduğu değişim evreleridir. |
| Hamam böceği: Başkalaşım ( metamorfoz ) görülür. |
| Kertenkele: Başkalaşım görülmez |
| Yılan: Başkalaşım görülmez |
| Yılan: Döllenmiş yumurtalarında kalın kabuk ve embriyonik örtüler vardır. |
| Deniz yıldızı: Başkalaşım görülmez. |
| Deniz yıldızı: Bu canlılarda yenilenme aynı zamanda bir üreme şeklidir. |
| Fare: Bu canlılarda başkalaşım gözülmez. |
| İnsanların hem dişi hem de erkeklerinde görülen hormonlar: LH, FSH, Testosteron, Östrojen |
| Erkek üreme sisteminde görevli hormonlar: LH, FSH, Testesteron |
| Testesteron: İnsanlarda sperm üretimini sağlayan hormondur. |
| FSH: Dişi yumurtalıklarından östrojen hormonunun salgılanmasında direkt etkili olan hormondur. |
| FSH: Erkeklerde tesislerindeki seminifer tüpleri içindeki sperm üretiminin başlamasında etkili hormondur. |
| LH: Erkeklik üreme sistemindeki tesisleri hormon üretmesi için uyarır. |
| LH: Dişilerde ovulasyon evresinde östrojen hormonunun seviyesinin düşmesine bağlı olarak hipofiz bezinden bu hormonun salgısı artar. |
| Eğer varsa tek yumurta ikizinden: Organ nakli gerektiğinde doku reddi söz konusu değildir. |
| Kan: İnsanlarda kan hücreleri yenilenebilir özelliğe sahiptir. |
| Bir bezelye tohumunun çimlenmesi sırasında ihtiyaç duydukları: Oksijen, Nem, Sıcaklık |
| Pikment hücreleri: İnsan embiryosunda ektoderm tabakadan oluşur. |
| Yer çekimi: Bitki gelişimine etkisi olan çevre etmenlerinden biridir. |
| Erkeklerdeki seminal sıvıyı oluşturan bezler: Prostat bezi, Seminal kese, Cowper bezi |
| Ovulasyon : İnsanların dişilerinde folikül kesesinde oluşan yumurtanın folikülün çatlamasıyla, yumurtalıktan fallop borusuna geçtiği devreye denir. |
| Ovulasyon devresi: Ovaryumdan atılan yumurtanın fallop borusuna geçmesi menstrual döngünün bu devresinde görülür. |
| Fallop borusu: Yumurtalıktan gelen yumurtayı rahime iletir. |
| Yumurta hücresi; İnsanlarda haploit kromozoma sahiptir. |
| Sperm – Yumurta: Haploid (n) yapıdadır. |
| Dış döllenme özellikleri: Gametlerin yok olma tehlikesi yüksektir. |
| Dış döllenmede üreme şansını arttıran faktörler |
| • Çok sayıda gamet oluşturma |
| • Özel üreme bölgelerine göç etme |
| Plasenta |
| • Bol miktarda kılcal damar içerir. |
| • Embiryoyu doğuma kadar korur. |
| • Embiryonun solunum ve boşaltımını sağlar. |
| Tek çenekli (monokotiledon) bitkilerinin özellikleri |
| • Gövdede iletim demetlerinin dağınık olması |
| • Genellikle otsu yapıda olma |
| • Yaprak damarlarının paralel olması |
| Tek çenekli bitkileri çift çekenli bitki (kotiledon) ayıran özellik: Gövdede iletim demetlerinin dağınık olması |
| Buğday: Tek çenekli monokotiledon bitkilerdendir. |
| Bölünerek üremenin özelliği: Atasıyla aynı özellikleri taşıyan bireyler oluşturur. |
| Fasülye |
| Yaprakları genellikle ağsı damarlıdır. |
| Odun ve soymuk boruları arasında kambiyum bulunur. |
| Embriyolarında iki çenek yaprak bulunur. |
| Fasülye: İki çenekli ( Dikotiledon ) bitkilerdendir. |
| Badem: Odun ve soymuk boruları arasında kambiyum bulunur. |
| Badem: iki çenekli (Diketiledon) bitkilerdendir. |
| Mısır: Çimlenme sırasında embriyonik gövde doğrudan toprak üzerine çıkarak gelişir. |
| Mısır: Monokotiledon bitkilerdendir. |
| Mısır: İleti demetleri gövdede dağınık olup kambiyum bulundurmaz |
| Erkek üreme sistemi ile ilgili hormonlar: Testis, FSH, LH |
| Testis: İnsanlarda erkek üreme sistemi ile ilgili bir organdır. |
| LH: İnsanda dişide ovulasyon evresinde hipofiz bezi tarafından salgılanarak, ovulasyonun gerçekleşmesini sağlayan hormondur. |
| LH: Mesnstrual döngünün ovulasyon evresinde salgılanarak yumurtadaki falikül keselerin çatlamasını sağlar. |
| Sürüngen – Kuş: Bu iki canlı grupların her ikisinde yumurta kalın ve kabuklu örtülüdür. |
| Kuş ve sürüngenlerde embriyo gelişimi ana vücudun dışında gelişir. |
| Memelilerde embriyo gelişimi ana vücudun içinde gelişir. |
| Sürüngenlerde görülen embiryonik örtünmeler: Amniyon kesesi, Allantoyisi, Koryon |
| Kuşlar: Döllenme gerçekleştikten sonra döllenmiş yumurtaların dişi tarafından dış ortama bırakılması ve embriyonal gelişimin yumurta içinde gerçekleşmesi bu canlılarda görünür. |
| Kuşlarda embriyonik örtülerden olan vitellüs kesesinin görevi: Beslenme için gerekli olan besi toplama |
| Vitellüs kesesi: Bu embriyonik örtüler hem kurbağaların hem de sürüngenlerin döllenmiş yumurtalarında bulunup embriyonun beslenmesini saglar. |
| Amniyon kesesi: |
| • Embriyoyu olumsuz koşullara karşı korur |
| • Embriyoya hareket kolaylığı sağlar |
| • İçindeki sıvıyla birlikte embriyoryu olumsuz koşullara karşı korur |
| Amniyon kesesi: Kuşların döllenmiş yumurtalarındaki embriyonik örtülerden embriyoyu olumsuz koşullara karşı korur |
| Koryon: Sürüngenlerde bulunan embriyonik örtülerden embriyonun en dışında bulunan koruyucularındandır. (solunumda etkili olma) |
| Blastomer: Zigotta mitoz bölünmeler sonucu meydana gelen hücrelere denir. |
| Bölünme: Embriyo gelişiminde blomasterin moruyla dönüştürdüğü evredir. |
| Morula: Zigotta mitoz bölünmeler sonucu oluşan dut şeklindeki yapıya denir |
| Endoderm, Mezoderm, Ektoderm: Memelilerde, embriyonik tabakaların içten dışa doğru sıralanışıdır. |
| Çiçekteki dişi organın kısımları: tepecik, yumurtalık |
| Generatif çekirdek: Sperm çekirdeğini oluşturur. |
| Progesteron, östrojen; İnsanda bu hormonlar yumurtalıkta salgılanır. |
| Progesteron: Dişilerde menstruasyon evresinde korpus leteumun bozulması sonucu yumurtalıkta salgılanan bu hormonunun üretimi azalır. |
| Monokotiledon bitkilerin özellikleri |
| • Genellikle yaprak damarları paraleldir. |
| • Genellikle otsu yapıdadır. |
| • Gövdede iletim demetlerinin dağınık olması |
| Çimlenme sırasında enzimlerin aktif görev yapabilmesi için uygun olması gerekenler; Nemlenme, Sıcaklık, Oksijen |
| Sitokinin: Bu hormonlar tomurcuk gelişimi, tohum çimlenmesi ve yaprakların geç yaşlanmasında etkilidir. |
| Etilen; Meyvenin olgunlaşmasını ve yaprak dökümünü hızlandırır. |
| Oksin: Bitkinin doğrudan ışık almayan uç kısmında hormonlardan üretilir. |
| Oksin: Bitkilerde boyuna büyüme ve gelişmeyi sağlayan en önemli hormondur. |
| Absisik asit: Bazı bitkilerde uyku halindeki tomurcuk gelişimini engelleyen hormondur. |
| Omurilik: İnsanın embriyosundaki ektoderm tabakasından oluşur. |
| Radyasyon, Uyuşturucu madde, kontrolsüz ilaç kullanımı; Özellikle embriyonal gelişimin ilk üç ayında karşılaşıldığında embriyoda embriyoda anormalliklere neden olur. |
| Hücrede kültürü yönteminin bilimsel çalışmalarının kullanıldığı yerler |
| • Kanserlerin aydınlatılmasında |
| • Bir çok hastalığın tedavisinde |
| • Canlıların genetik haritalarının aydınlatılmasında |
| • Mikroorganizmalara karşı aşı üretilmesinde |
| Genetik şifre bozukluğu; Kanser oluşumuna neden olan iç faktörlerdendir. |
| Kuş ve sürüngen yumurtaları kalın bir kabukla örtülüdür. |
| Allantoyis: Kuş ve sürüngen yumurtalarında bulunan embriyonik örtülerden azotlu boşaltım maddelerinin depo edilmesi ve solunumunda etkilidir. |
| Doğum sonrası sağlıda azalma olan hormonlar; Progesteron, Östrojen |
| İkincil bölünür dokular; Mantar kambiyum, Kambiyum |
| Paratiroit bezi: Endoderm tabakalardan oluşur |
| Tiroit bezi: Endoderm tabakadan oluşur. |
| Tek yumurta ikizlerinde aynı olanlar; Cinsiyet, Kan grubu, Protein yapısı |
| Jenerasyon görülen yapılar: Kan, Epitel |
| Jenerasyon yenilenme yeteneği; Kan hücresi, Epitel hücresi, Rahim mukoza hücresi |
| Epitel: Yenilenebilir hücrelerdir. |
| Doku nakli |
| • Nakledilecek organın zamanında alıcıya ulaştırılması |
| • Ölen kişinin sağlığında organ bağışı yapmış olması |
| • 18 yaşında altındaki kişilerin öldüğünde, ailesinin izin vermesi |
| Kornea: Doku nakli daha kolaydır. |
| Alyuvarlar: Sıtman hastalığı etkeni olan Plazmodyum, insanın alyuvar hücrelerinde çekirdek bölünmesi gerçekleştirerek çoğalır. |
| Endospermin içinde bulunan besin maddeleri: Yağ, protein, nişasta |
| Dikotiledon bitkilerin özelligi: Odun boruları ile soymuk boruları arasında kambiyum bulunur. |
| Tohumun çimlenmesi: Uygun nem, Uygun sıcaklık, Yeterli oksijen zorunludur. |
| Tohumun çimlenmesinde ilk önce gerçekleşen: Endospermin su alarak şişmesi |
| Giberellin: Bu hormonlar tohumun çimlenmesi için uygulanır. |
| Giberellin: Gövdenin uzamasını ve meyvenin büyümesini hızlandıran hormon. |
| Giberellinin bitki büyümesindeki etkisi: Meyve büyümesidir. |
| Böbrek: Bu organ mezodermden oluşur. |
| Alt deri: Mezoderm tabakadan oluşur. |
| Anemi: Gebeliğin 16. Haftasında yapılan amniyosentez ile bebekte oluşabilecek bu hastalık tespit edilemez. |
| Gebeliğin 16. Haftasında amniyon sıvısı alınarak dölütün kromozonları incelenir. Bu incelemede: Down sendromu, Spina bifida, Hemofili hastalıkların tespiti için yapılır. |
| Diploit kromozoma sahip: Yumurtalık hücresi, Zigot |
| Zigot |
| • Anne ve babaya ait genleri taşır. |
| • Yumurta ve spermin birleşmesi sonucu oluşur. |
| • Bir takım kromozom anneden, bir takım kromozom babadan gelir. |
| Zigot oluşumu: Çiçekli bitkilerde döllenmeden hemen sonra oluşan olay. |
| Ovaryum: Dişi üreme organını tanımlar |
| Oksijen: Uygun şartlar sağlandığında, endospermin içerisindeki besinin parçalanarak kullanılabilecek enerjiye dönüştürülmesi için gereklidir. |
| Anne ile embriyo arasında oluşan plasentayla, embriyonun karşılanan ihtiyaçları: Beslenmesi, Solunum, Boşaltım |
| Kanser hücreleri |
| • Dokularda foksuyonel bozukluğa yol açar |
| • Bulunduğu dokunun hücrelerinden beslenir. |
| • Düzensiz bir yapı oluşturma |
| • Hızla ürer |
| İç döllenmenin özelliği: Döllenme için yardımcı eşey organların gelişmesi |
| Dişilerdeki döllenme borusunun görevi: Yumurtayı rahime iletmek |
| Dişi üreme sisteminde döllenme gerçekleşmese: Korpus leteumun yapısının bozulması |
| Hayvanlarda embriyonal gelişim sırası: Segmentasyon, Blastula, Gastrulasyon, Nörilasyon, Organagenez |
| Segmentasyon: Gelişiminin erken evrelerinde zigotta görülen hızlı mitoz bölünmelere denir. |
| Blastula: Yüksek yapılı hayvanlarda embriyo gelişiminde hücrelerde farklılaşmanın olmadığı safhadır. |
| Gastrulasyon: Embriyonik tabakalar, embriyonal gelişimin bu evresinde oluşur. |
| Nörilasyon: Hayvanların embriyonik gelişiminde sinir dokusu ve sinir sisteminin gelişmesi bu evrede olur. |
| Organogenez: Hayvanlardaki embriyonal gelişimde görülen en son olaydır. (nörilasyon aşamasından sonra görülür) |
| Sinir sistemi: Nörilasyon sonucu insanda bu sistem oluşur. |
| Beyin: Embriyonal gelişimde nörilasyon safasında meydana gelir. |
| Hayvanlarda embriyonal gelişiminde, nörilasyon aşamasından sonra görülür. |
| Bebek ve anne arasındaki göbek bağı: Göbek bağı, plasentayı fetüse bağlar. |
| Doğumdan sonra prolaktin salgılanması: Süt bezlerin gelişip salgılanmasını saglar. |
| Paramesyum: Enine bölünerek çoğalır. |
| Diploit 2n kromozomlu hücreler: Sperm ana hücresi, Zigot, Karaciğer hücresi |
| Falikül: Menstrual döngünün ilk evresidir. |
| Korpus luteum: Dişi üreme sisteminde progesteron hormonunun salğılanmaya başlanması, menstrual döngünün bu evresinde gelişir. |
| Çiçek: Yüksek yapılı bitkilerde görünen üreme organıdır. |
| Sportif oluşumu: Çiçeksiz bitkilerde zigot oluşumundan hemen sonra meydana gelir. |
| Protein yapısı: Ayrı yumurta ikizlerinde aynı veya farklı olabiir. |
| Bu canlılarda jenerasyon aynı zamanda da bir çeşit üreme şeklidir. |
| Yumurtadan çıkan bir canlının ergin oluncaya kadar geçirmiş olduğu değişim evresine denir. |
| Birincil bölünür dokunun özelliği: Bitkini boyca uzamasını sağlama |
| • Embriyoda meydana gelen sindirilmeyen boşaltım maddeleri ve karbondioksit, göbek bağındaki iki atardamar ile uzaklaştırarak plasenta dan anne kanına verilir. |
| • Anne ve dölüt arasında madde geçişi difüzyon ve aktif taşıma ile olur. |
| • Bitkilerde, bölünür (meristem) dokular sayesinde bitkinin büyümesi süreklidir. |
| • Hayvanlarda, yaşamın ileri evrelerinde hücre bölünmesi, yıpranan doku ve organların onarılmasını sağlar. |
| İnsanlarda sinir sistemi: Ekoderm |
| İskelet sistemi: Mezoderm |
| Sindirim sistemi: Endoderm |
| Gametofit: Çiçeksiz bir bitkide sporların nemli toprağa düşüp çimlenmesiyle meydana gelir. |