ANADOLU UYGARLIKLARI
Anadolu, gerek konumu gerek yaşama uygun olduğundan dolayı göç ve istilalara uğramış, böylece çok değişik kültürlerin bir arada olduğu bir harmana dönüşmüştür.
Siyasal derinliği Yontmataşa uzanan Tarih öncesi bilinen ilk yerlerşim merkezi BURDUR- HACILAR’dır.
Yontmataşa tanıklık eden : Antalya, Karain,Beldibi, Belbaşı
Cilalitaşa tanıklık eden: Diyarbakır, Çayönü, Konya, Çatalhöyük
Maden Devrine tanıklık eden: Yozgat Alişar, Çorum Alacahöyük
HİTİTLER
- M.Ö. 2000’lerde kafkas üzerinden Anadoluya gelen ve bir Ari kavmi olan Hititler M.Ö. 1800’lerde İç Anadoluda başkent Hattuşaş olmak üzere kurulur.
- Yapı önce feodal
- Daha sonra krallık yıkılarak valıliklere dönüştürülerek merkezi otorite güçlendirilir.
- Hititte kraldan daha fazla yetkiye sahip Pankuş Meclisi vardır.
- Tarihte ilk meclisi hititler açmıştır.
- Yazdıkları anal adlı yıllıklar haberci tarihin başlangıcı olmuştur.
- Mezopotamyadan etkilendikleri için çivi ve hiyeroglif yazısını kullanmışlardır.
- Aile Hukukunun temellerini atmışlardır.(Medenin Kanun)
- Anadoluda ilk merkezi birliği kurmuşlardır.
- Meşrütiyet Rejimin ilk örneğini vermişlerdir.
- Mısırlar ile Kadeş Sav. yapmı ve Barışını İmzalamışlardır.( “Mısırlar-Hititler” Suriye-Lübnan paylaşımı sorunu yüzünden Siyasi tarihin kayda geçen ilk savaşı olan M.Ö. 1296 Kadeş savaşı yapıldı. Daha sonra Mısırlar ve hititler Orta Asur tehlikesine karşı 1280 Kadeş antlaşması imzalandı. Kayda geçen ilk antlaşmadır. Kadeş Antlaşması Diplomasi Tarihinin başlangıcıdır.)
- Taht kavgalarımı önlemek için ilk vesaret yasasını çıkarmışlardır.
- Ege göçleri ile Anadoluya gelen Frigler tarafından yıkılmıştır.
FRİGYALILAR
- Ege göçleriyle Anadoluya gelen
- Hititleri yıkan İç Anadolu Siyasal Merkez Gordion
- Dinsel merkez Midas
- Fenike alfabesini kullanmıştır.
- Feodal bir devlettir
- İç Anadoluda (Ticaret yollarının kavşağında) kurulmasına rağmen Ticarette gelişmemiş ticaretten çok tarıma yönelmiştir.
- Kaya mimarisinde ilerlemiş
- Tarımı koruyucu kanunlar yapmışlardır.
- Frigler tam bir tarım ve çiftçi toplumudur.
- En büyük tanrısı KiBELE’dir.
- Ana tanrıça kültürünü Anadoluya getirmişlerdir.
- Kimerler taraından yıkılmıştır.
LİDYALILAR
- Batı Anadoluda Gediz Menderes arasında kurulmuştur.
- Başkent Sard’tır.
- Fenike Alfabesini kullanmışlardır.
- Ticarette çok ileri olan lidyalıların tarihe en büyük katkıları “Mübadele” yöntemlerine son vererek ticarette değişim ve dolaşım aracı olan PARA ‘yı bulmuşlardır.
- İlk altın ve gümüş parayı Lidyalılar bastırmıştır.
- Para sayesinde güçlü bir ekonomiye sahip olmalarına rağmen kısa bir sürede yıkılmalarının nedeni güçlü ve ulusal bir ordu yerine paralı ordulara yer vermesidir.(Lejyon)
- Lidyalıları Persler yıkar.
İONLAR
- Batı Anadoluda M.Ö. 2000 lerde Dor İstilasından kaçarak gelen Akadlar tarafından kurulmuştur.
- İonlar Polis adı verilen ve rekabetten dolayı birleşemeyen şehir devletlerinden oluşmuştur. (Efes, Milet, Foça, Symra(İzmir))
- Krallık olan rejim Dor istilasının sonrasında soylu egemenliğinin kurulması ile Aristokrasi olur.
- Aristokrasi ilk İonda görülür.
- Denizcilikte çok ileri olup Yunanla aynı politikayı izlemişlerdir.
- Deniz ticaret kolonilerini kurmuşlardır.
- Bilim ve teknikte çok ileri olup İyonya özgür düşüncenin ve bir çok bilimin doğduğu yerdir.
İONYA’ nın Gelişmişliğinin Nedenleri:
- Anadoluda kurulmuş olmaları
- Ön asyada gelen ticaret yolları üzerinde bulunmaları.
- Denizcilik sayesinde değişik kültürleri tanımaları
- Dinsel bağnazlıktan uzak siyasal baskıdan uzak özgür bir ortama sahip olmaları.
- Tarım ve koloni gelirleri sayesinde uygarlığın gelişmesi için gerekli zenginliğe sahip olmaları.
- Fenike alfabesini geliştirerek Yunanlılara aktarmışlardır.
- Mimaride İon nizamı denilen tarzı yapıp Artemi ve hera tapınaklarını yapmışlardır.
- İonlar önce pers egemenliğine girecek daha sonra pers savaşları sonunda özgür kalacak en son büyük İskender tarafından yıkılacaktır.
URARTULAR
- M.Ö. 99 yy. Doğu Anadoluda başkent Turuşba (Van) olmaz üzere kurulan
- Dilleri Ural -Altay dillerine benzerliğinden dolayı doğudan geldikleri tahmin edilen
- Ekonomisi tamamen köle emeğine dayanan
- D. Anadoluyu sulama kanalları, Kaleler ve tapınaklarla donatmışlardır.
Medler tarafından yıkılmışlardır.