BİLİM VE TEKNOLOJİ TARİHİ

TÜRKLER

Asya’da bilime ilk kez önem veren milletleden birisi de Türklerdir. kesici aletler, buğday ve arpa tarımının yapıldığını gösteren araçlar bulunmuştur.  atı evcilleştirme, Türklerde görülmüştür, arabayı icat etmişlerdir , bakır ve kurşunu karıştırarak alaşım olarak boronzu ilk kullananlar Türklerdir. Bugünkü pantolon dediğimiz giysinin ilk örneklerini Türkler icat etmişlerdir, Gökyüzünün de, kutup yıldızı çevresinde döndüğüne inanılıyordu. Bir yıl 360 gün  Türklerin matbaayı Çinlilerden önce ilk icat eden millet olduğunu göstermektedir.

ÇİN

Çin’de kullanılan sayı sistemi on tabanlıdır. , abaküs ve çarpım cetveli gibi bazı basit aletler de kullandıkları bilinmektedir.takvim uygulamasında Çin uygarlılıklarında yıldızlar esas alınmıştır. Çinliler, barut, kağıt ve matbaanın icadıyla bilinirler

HİNDİSTAN

Hindistan’da, rakam sistemi kullanılıyordu. Hindistan’da kullanılan sayı sistemi, on tabanlı

Sıfırı ilk defa hintli matematikçiler kullanmıştır. Hintliler cebir alanında birinci ve ikinci derece denklem çözümleriyle ilgilenmişler ve trigonometri alanında ise sinüs ve kosinüs fonksiyonlarını kullanmışlardı Ay ve Güneş tutulmaları hakkında bilgileri vardı.

MEZOPOTOMYA

Sümerler, Akadlar ve Babiller, Mezopotamya uygarlığının doğmasına neden olan kavimlerdir.

Özellikle Babilliler, 60 tabanlı sayı sisteminin yanında 10 tabanlı sayı sistemini de kullanmışlardır. Çemberi 360 dereceye bölme düşüncesini de ortaya koymuşlardı. Marematiksel astronominin kurulmasına, özellikle BabillileR öncülük etmiştir

Evrenin, bütün olarak, su üzerinde bulunduğuna inanıyorlardı.

MISIR

Mısırlılar, özellikle matematik, astronomi, kimya ve tıp bilimlerinde parlak bir gelişme göstermişlerdir. On tabanlı sayı sistemini kullanmışlardır Cebirde, “Aha” hesabı adı ile verilen bir yöntem geliştirmişlerdi.

GİRİT,MİKEN,MİNOS

Urartu,Hitit,Frigya,Lidya;Girit ve MikeN uygarlıklarıdır.

__Hititlerin mezopotamya kökenli “şekel” ve “mina” adlı ağırlık birimlerini kullandıkları, en çok bakır ve tunçtan eşyalar yaptıkları, çivi yazısı ve hiyeroglif yazı olmak üzere iki çeşit yazıları oldukları bilinmektedir. Hititler, iki tekerlekli savaş arabasını ilk yapan ulustur

 Mezopotamya kökenli oldukları sanılan “şekel” ve “mina” adlı ağırlık birimlerini kullanmışlardır.

__Urartu uygarlığı çivi ve resim yazılarını kullanmışlardır. Urartular,özellikle mimarlıkta ve el sanatlarında çok ustatıydılar.

__ Batı Anadolu’da gelişen Frigya uygarlığıda, bilim ve sanatta ileri bir seviyedeydi. Başkentleri

Gordion ve Midas ‘da bulunan kazılardan Frigyalıların fenike yazısını kullandıkları bilinektedir.  simbal ve flüt gibi bazı müzik aletlerini icat etmişler ve müzikte çok ileri gitmişlerdir.

__ Batı Anadolu’da kurulan ikinci önemli uygarlık, Lidya uygarlığıdır. Lidyalıların en önemli başarısı ve Dünya uygarlığına katkıları, ilk defa madeni parayı icat etmeleri ve kullanmalarıdır Üçgen biçimindeki kayıklarıyla tanınırlar.

 ÜNİTE:2

THALES VE ÖĞRENCİLERİ

  İlk Yunan matematikçisi olan Thalestir. Thales’in bu düşünceleri “materyalist felsefe”nin doğmasına yol açmıştır.

Thales kendi adıyla anılan teoremin dışında, aşağıdaki teoremleri de geometriye kazandırmıştır:

• İkizkenar bir üçgenin tabanına komşu olan açılar birbirine eşittir
• Bir dairenin çevresindeki bir noktayı, çapın uçlarına birleştiren doğru parçaları arasındaki açı diktir.

• Yarıçap, bir daireyi iki eşit parçaya böler.
• İki açısı ve bir kenarı eşit olan üçgenler birbirine eşittir.
• İki doğru birbiriyle kesiştiğinde karşıt açılar birbirine eşittir.

Özet olarak, Thales’in bilime olan katkıları şunlardır:

• Evrende olan bitenleri, doğaüstü mitolojik güçlere dayandırarak açıklamaya son vermiştir.
• Geometriye ispat kavramını sokarak, matematik düşünceyi amprik işlemlerle sınırlamaktan kurtarmıştır.

• Evrendeki nesneleri tek bir maddeye indirgeyerek, olup bitenleri evrensel bir ilkeye dayanarak açıklamak yolunu açmıştır

Anaximander

Anaximander’e göre, evrenin temel yapı taşı, “sınırsız” ya da “sonsuz” adını verdiği soyut yani maddesel olmayan bir kavramdır. Anaximander’in, evrenin yapı taşını sınırsız adını verdiği soyut bir kavram olarak tanımlaması, “metafizik” yani “fizik ötesi düşünce”yi benimsediğini göstermektedir

Anaximanes

hava veya buharı evrenin temel yapı taşı olarak önermiştir. (hava→ rüzgar →bulut→su→toprak ya da taş) şeklinde ifade edilmiştir. Thales’in materyalist görüşünü benimser

Hekataeos

İlk Yunanca coğrafya kitabı olan “Dünya Turu”nun yazarıdır.

PYTAGORAS VE ÖĞRENCİLERİ

Pytagoras, materyalist değil rasyonelist bir kişiliğe sahipti. Pytagoras’ın savunduğu düşünceler, şöyle özetlenebilir: Evrenin temel maddesinden çok, varlığın ve değişmenin gerçek niteliği sorununa önem verilmelidir. matematik üzerine yoğunlaştırmıştır.

Herakleitos

Herakleitos, gerçeğin özünün sayılar değil, değişme süreci olduğunu ifade etmiştir. Her şey sürekli değişim  içerisindedir. Herakleitos’a göre, nesneler arasında en akıcı ve esnek olanı ateştir. düşüncesi metafizik felsefeye dayandır. Özet olarak, Herakleitos, herşeyin göreli olduğunu ve zamanla kaybolup gittiğini savunan bir düşünür olarak bilim tarihindeki yerini almıştır ve diyalektik felsefenin kurucusudur.

Parmenides

Asıl gerçeğin “olma” adını verdiği, değişmeyen, bitmeyen ve hareketsizlik özelliklerini taşıyan soyut bir kavram olduğunu ifade etmiştir düşünceleri metafizik felsefeyi kapsamaktadır

Philolaos

Philolaos’a göre, diğer gezegenler gibi yerküre de bir yörünge etrafında dönmektedir. Onuncu öge, Philolaos tarafından “antikthon” yani Türkçe çevirisiyle “karşıt dünya” olarak tanımlandı

Empedocles

Evrenin yapısını anlamaya çalışan Empedocles, herşeyin temelinde ateş, hava, su, toprak şeklinde dört öge bulunduğunu söyler. Bilim tarihinde ilk su saati deneyi Empedocles tarafından gerçekleştirilmiştir.

ATOMSAL EVREN KURAMI

Democritos

evrende herşey, fiziksel olarak bölünemeyen atomlardan oluşmuştur. Democritos, atomsal evren kuramının kurucusu olması nedeniyle, atom fiziğinin kurucusu olarak kabul edilir.

Kitapları

Bir Daire veya Küreye Teğet Çizmek , Geometri Üzerine, Sayılar Üzerine, İrrasyonel Sayılar Üzerine.

Heredotos

Tarih isimli kitabında kaleme alan Heredotos, tarihçilerin babası kabul edilir.

Socrates

Socrates’in amacı “gerçeği aramak” olarak özetlenebilir.

Hipocrates

 Eserleri Hipocrates Külliyatı”ve Kutsal Hastalık’tır.

Platon

Platon’un bilime katkısı yalnızca yöntem açısından olmuştur

Eudoxus

Astronominin bilimsel teorisini Eudoxus kurmuştur. Ölçmeye dayanan astronomi ve kozmolojiyi (evrenbilim) birleştirmek suretiyle, gözleme dayanarak evrenin düzenini belirtmeye çalışan bir teorisyendi.

HELENİSTİK ÇAĞ VE İSKENDERİYE’NİN KURULUŞU

Euclides

kaleme aldığı Stoikheia (Elementler) isimli geometri kitabını yazmakla kazanmıştır. Aksiyom, postüla, teorem ve ispatlara dayalı çalışma yöntemine dayalı olan bu kitabın, Batı düşüncesi üzerinde,İncil dışında kalan tüm kitaplardan daha etkili olduğu söylenmektedir.

Elementler kitabında, tanımlardan sonra, beş aksiyom sıralanır:

1. Aynı şeye eşit olan şeyler birbirine eşittir.
2. Eşit miktarlara eşit nicelikler eklenirse, elde edilenler de eşit olur.
3. Eşit miktarlardan eşit nicelikler çıkartılırsa, elde edilenler eşit olur.
4. Birbirine çakışan şeyler birbirine eşittir.
5. Bütün parçalarından büyüktür.

Bunların yanısıra geometriye ait beş tane de postula bulunur:

1. İki noktayı birleştiren en kısa yol, doğrudur.
2. Doğru, doğru olarak sonsuza kadar uzatılabilir.
3. Bir noktaya eşit uzaklıkta bulunan noktaların geometrik yeri, bu noktayı merkez kabul eden bir çemberdir.

4. Bütün dik açılar birbirine eşittir.
5. İki doğru, bir üçüncü doğru tarafından kesilirse, içte meydana gelen açıların toplamının 180o den küçük olduğu tarafta doğrular, birbirlerini keserler.
6. Üçgenin iç açıları toplamı 180o dir.

2. Bir doğruya dışındaki noktadan bir tek paralel çizilebilir.

Pergeli Appolonius

Konikler Hakkında” isimli geometri kitabını kaleme aldığı için “Büyük Geometrici” ünvanıyla anılmıştır. Konikler Hakkında” isimli geometri kitabını kaleme aldığı için “Büyük Geometrici” ünvanıyla anılmıştır.

• Parabol, (2) Çember ve elips (3) Hiperbol

Archimedes

Archimedes’in mekanikte yapmış olduğu buluşlar arasında, bileşik makaralar, sonsuz vidalar, yakan aynalar sayılabilir. Archimedes ilkesine göre, “Bir sıvıya bırakılan ve dengedeki cisme uygulanan kaldırma kuvveti, cismin ağırlığına eşittir”.

 Sısamlı Aristarkhos

Aristoteles’in yer merkezli küreler sistemi şeklindeki evren modelinin gözlemler tarafından doğrulanamamasından dolayı yeni bir evren modeli oluşturmaya karar vermiştir. Bu modele göre, evrenin merkezinde Güneş bulunmaktadır ve Yer’le birlikte diğer gezegenler, güneş merkezli dairesel yörüngeler etrafında dönmektedir.

Güneş ve Ay’ın Uzaklıkları ve Büyüklükleri isimli eseri uzun yıllar astronomi çalışanlarının temel kitabı olmuştur.Bu kitaptaki postülaları şöyle sıralayabiliriz:

1. Ay, ışığını Güneş’ten almaktadır.
2. Yer, Ay’ın yörüngesinin merkezindedir.
3. Yarımay döneminde, Ay’ın Güneş’e olan uzaklığını göze birleştiren doğrultular arasında 87o dir
4. Yer’in yörüngesinin merkezinde Güneş bulunur.
5. Ay’ın çapını göze birleştiren doğrultular arasındaki açı 2o.dir

Eratostenes

İskenderiye kütüphanesi müdürlerinden biridir ve ünlü bir coğrafyacıdır. Coğrafyadaki en önemli çalışması, yerin çevresini hesaplamasıdır.

İSKENDERİYE MEKANİK OKULU

 Ctesibios

 İskenderiye Mekanik Okulu kurucusu Ctesibios,bilim tarihindeki ilk mekanik kitabını yazmıştır. Ctesibios’un en önemli buluşları, basma tulumba, su saati ve su orgudur.

Heron

Heron, İskenderiye Mekanik Okulu’nun temsilcisi olan bilim adamlarından biridir.

Mechanica (Mekanik) ve Pneumatica (Pnömatik) isimli iki önemli kitabı bulunur.

Catoptrics (yansıma) isimli kitabı yazmış.

Philon

Sekiz ciltlik Mekanika Syntaxis isimli eseri savaş sırasında mekaniğin uygulamaları konusunda yazılmış ilk eserdir. Eserin içinde şu bölümler yer alır:

1. Kaldıraçların kullanılması,
2. Liman inşaatı,
3. Balistik araç yapımı,
4. Pnömatik,
5. Sur ve kale duvarlarının inşaatı,
6. Surların savunulması,
7. Kuşatma tekniği.

ÜNİTE:3 ROMA DÖNEMİNDE BİLİM VE TEKNOLOJİ TARİHİ

EPİKÜR’CÜLÜK VE STOA’CILIK

Epikuros

Epikuros’un ahlak felsefesinin ana düşüncesi, mutluluk, amacı, insanin mutluluğa giden yolunu araştırmaktır

Zenon

bir insanın, zenginlik, mutluluk ve sağlığa, erdemle ulaşabileceğine inanıyordu. Çünkü erdemli insanlar, duygusal denge ve huzura kavuşmuş olarak, mutlu olmak için gereken koşullara sahiptirler.

Plinius

suvarilerin cirit kullanmasıyla ilgili bir kitap yazmıştır. Bilim dünyası ise, onu, Naturalis Historia (Doğa Araştırmaları) adlı eseriyle tanımaktadır.

• 1. kitap: Giriş ve kaynak dizini
• 2. kitap: Evren (yıldızlar, gezegenler, astronomi)
• 3-6. kitaplar: Yeryüzünün fiziksel ve tarihsel coğrafyası
• 7. kitap: İnsan anatomisi ve fizyolojisi
• 8-11. kitaplar: Zooloji, tanımlar
• 12-19. kitaplar: Botanik, bitki yapısı, tohumlar, üretim ve benzeri konular
• 20-27. kitaplar: Bitkilerden elde edilen ilaçlar ve tedavi ettiği hastalıklar
• 28-32. kitaplar: Hayvanlardan üretilen ilaçlar
• 33-37. kitaplar: Mineraller,madencilik ve madenlerin tıp, mimarlık gibi alanlarda kullanımı

Menelaus

matematik, astronomi ve fizik çalışmaları yapmış Yunanlı bir bilim adamıdır. Yay uzunluklarının ölçülmesi ve küre yüzeyine çizilen üçgenlerle iligili 6 ciltlik kitabı var.

Bundan başka, Menelaus, küresel üçgenlerin iç açılarının toplamının, düzlemsel üçgenlerden farklı olarak, 180o den büyük, küçük veya eşit olabileceğini belirterek, bunu kanıtlayan ilk bilim adamı olarak bilim tarihinde yerini almıştır

Diophantos

Ünlü bir matematikcidir. denklem sistemlerinin çözümüyle ilgili işlemlere Diophantos Analizi adı verilmiştir.. Diophantos Analizi’nden yararlanılarak geliştirilen bilgisayar programlarının bulunduğu bilinmektedir.

Batlamyus

 astronomi alanındaki çalışmaları ile tanınmaktadır. Yaşadığı döneme kadar olan astronomi

Fakat en çok astronomi alanındaki çalışmaları ile tanınmaktadır. Yaşadığı döneme kadar olan astronomi bilgilerini Mathematike Syntaxis (Matematik Sentezi) isimli bir kitapta toplamıştır. Bu eser Arapçaya almegest olarak çevrilmiştir.

Eserdeki kitaplar

• I. Kitap: Yermerkezli evren sisteminin temel bilgileri
• II. Kitap: Menelaus teoremi, küresel trigonometri bilgileri ve kirişler tablosu
• III. Kitap: Güneşin hareketleri ve yıllık süreleri
• IV. Kitap: Ayın hareketleri ve aylık süreleri
• V. Kitap: Ay ve güneşin uzaklıkları ve usturlabın yapılışı (Şekil 3.6)
• VI. Kitap: Gezegenlerin hareketleri, Güneş ve ay tutulmaları
• VII. ve VIII. Kitap: Sabit yıldızlar kataloğu
• Diğer kitaplar: Hareketli yıldızlar ve gezegenlerin hareketleri

Batlamyus Katoptrik (Yansıma) isimli kitabında yaptığı deneyler sonucunda elde ettiği üç prensipten bahsetmektedir:

1. Aynada görülen nesneler, gözün bulunduğu konuma bağlı olarak aynadan nesneye yansıyan görsel ışın yönünde görülürler.

2. Aynada görülen nesneler, nesneden aynaya çizilen dikme yönünde görülebilirler.
3. Işığın dik doğrultuyla yaptığı gelme ve yansıma açıları birbirine eşittir.

Batlamyus tarafından benimsenen ışığın kırılmasıyla ilgili prensipler şunlardır:

1. Işık, az yoğun ortamdan çok yoğun ortama ya da çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken kırılır.
2. Işık doğrusal olarak yayılır ve farklı yoğunluktaki iki ortamı ayıran sınırda doğrultusunu değiştirir.

3. Gelme ve kırılma açıları birbirine eşit değildir, fakat aralarında nicel bir ilişki vardır.
4. Görüntü, gözden çıkan bir ışının uzantısında elde edilir.

Amasya’lı Strabon

Amasya’da yaşamış ve coğrafya konusunda çalışmış bir bilim adamıdır.

 Anadolu ve çevresinde yapmış olduğu geziler sırasında edindiği bilgileri onyedi bölümden oluşan Coğrafya isimli kitapta toplamıştır.

Lucretius

Atomsal Evren Kuramı’nın yanısıra Stoacılık ile Epikürcülük düşünce akımlarını benimsemiş Roma dönemi düşünürlerindendir.En önemli eseri olan De Rerum Natura’da (Varlıkların Doğası Üzerine), varlıkların nasıl oluştuğunu araştırarak, varlığı madde ve boşluk olmak üzere iki parçaya ayırarak, bunlardan maddenin atomlardan meydana geldiğini ifade etmiştir.

Celcus ve Efesli Rufus

calcus

Milata yakın yıllarda yaşamış olan Celcus, tıp alanında çalışmış bir bilim adamı, düşünür ve ünlü hatiplerden biridir. Sekiz ciltten oluşan De Re Medicana (Tıbbi Konular Hakkında) isimli bir tıp alanında bir kitap yazmıştır. De Re Medicana, özellikle teşhis ve tedavi yöntemleri açısından son derece önemlidir.

Efes’li Rufus

İnsan Vucudunun Parçalarının İsimleri Hakkında, İnsan Vucudunun Anatomisi, Nabız Hakkında, Böbrek ve Mesane Hastalıkları Hakkında gibi kitapları kaleme almıştır

 Galenos

İskenderiye’de yaşamış önemli bir tıp adamıdır. Anatomi ve fizyoloji alanındaki çalışmalarını, maymun ve domuz vücutları üzerinde yaparak, bazı kas ve iç organlar hakkında bilgiler edinmiştir.

Kozan’lı Dioscorides

Roma döneminde, tıp ve özellikle askeri tıp alanında çalışmalar yapılarak, tedavi edici ilaçlar sınıflandırılmıştır. Materia Medica’da (Tıbbi Bitkiler) tıbbi bitkiler hakkında kısa bilgiler verilerek, bunların nerelerde bulundukları ve hangi hastalıklara iyi geldiği konusunda bilgiler verilmiştir.

Vitrivius

 De Architectura Libri Decem (Mimarlık Üzerine On Kitap),kitabı var.

Vitrivius adamına ilişkin oranları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Avuç içi (palm) dört parmak genişliktedir.
• Ayak (foot) taban yüzeyi dört parmak genişliktedir.
• Dirsekten orta parmak ucuna kadar olan uzaklık (cubit), altı avuç içi uzunluktadır.
• Dirsekten orta parmak ucuna kadar olan uzaklığın (cubit) dört katı, bir insan boyu kadardır.
• Bir insan boyu, yirmidört avuç içi genişliği (palm) kadardır.
• Yana açılmış kolların uçları arasındaki uzaklık, adamın boyu kadardır.
• Alının üst tarafından alt dudağa kadar olan uzunluk, adamın boyunun onda biri kadardır.
• Çene altından alının üst tarafına kadar olan uzunluk, adam boyunun sekizde biridir.
• Göğüsün üst tarafından alının üst tarafına kadar uzunluk, adam boyunun yedide biridir.
• Omuzun en büyük genişliği, adam boyunun dörtte biridir.
• Alının üst tarafından meme uçlarına kadar uzunluk, adam boyunun dörtte biridir.
• Dirsekten koltuk altına kadar uzunluk, adam boyunun sekizde biridir.
• Karış uzunluğu, adam boyunun onda biridir.
• Penisin bulunduğu nokta, adamın vücut merkezidir.
• Ayak uzunluğu, adam boyunun yedide biridir.
• Ayak tabanından dize kadar uzunluk, adam boyunun dörtte biridir.
• Diz altından penise kadar uzunluk, adam boyunun dörtte biridir.
• Çene altından buruna kadar uzunluk, yüz boyunun üçte biridir.
• Kaş ile alının üst tarafına uzunluk, yüz boyunun üçte biridir.
• Kulak boyu, yüz boyunun üçte biridir.

Varro

 Ansiklopedi yazarlarının ilklerinden biri olan Varro Julius Caesar’ın kütüphanesindeki kitapların düzenlenmesi işinde çalışmıştır. Yaşamı boyunca yazdığı yedi eserden en önemlisi olan Disiplin, dokuz bölümden oluşuyordu. Bunlar sırasıyla, Dilbilgisi, Tartışma ve İkna Etme Sanatı (Diyalektik), Hitabet Sanatı (Retorik), Geometri, Aritmetik, Astronomi, Müzik, Tıp, Mimarlık şeklindedir.

ÜNİTE:4                ORTAÇAĞDA BİLİM VE TEKNOLOJİ

Orta Çağ Hristiyan Dünyası’ndaki Matematik Çalışmaları

 Leonardo Fibonacci

İslam dünyasındaki matematik çalışmalarını ve Hint-Arap sayı sisteminin Avrupa ülkelerinde tanınmasını sağlayan önemli bir matematikçidir. günümüz matematikçileri Fibonacci’yi kaleme aldığı Liber Abaci isimli eserinde geçen bir problemde elde edilen sayı dizisi ile tanırlar.

 Fibonacci sayılarının birleşiminden oluşan Fibonacci dizisinin kullanıldığı yerlere aşağıdaki örnekleri verebiliriz:

1.Ayçiceği

2.papatya çiceği

3. Çam Kozalağı:
4. Tütün Bitkisi:

5.Eğrelti Otu:

Jordanus Nemorarus

Yüzyılda yaşamış Avrupalı matematikçidir.

Eserlerinin başlıkları

1.Mekanik (Scientia de Ponderibus-Ağırlıklar Bilimi):

2. Algorizmi makaleleri
3. Aritmetik:

4.cebir

5.geometri

6. Stereografik izdüşüm

Ortaçağ Hıristiyan Dünyası’ndaki Fizik Çalışmaları

 Robert Grosseteste

Optik konusunda çalışmış ve optiği bilimsel bir kimliğe kavuşturmada katkıları olan bir bilim adamı olan Robert Grosseteste ışık konusuna tamamen mistik ve metafizik bir yaklaşım ileriye sürmüştür.

Önerdiği dört farklı ışık benzeşimiyle, hem optiği hem de tüm varlıkları açıklamayı hedeflemiştir:

1. Tümevarım yönteminin kullanılmasıyla bilgi kazanımı süreci, göz yoluyla maddesel görmeye benzer bir olay olarak gerçekleşir. (Işık bilgisinin felsefesi)
2. Işık, ilk maddesel form ve maddesel bir dünyada ilk ışık noktasının kendi kendine yayılması sonucudur. (Işığın metafiziği)
3. Maddesel dünyadaki her şey, her tür nedensellik ışığın doğrusal yayılması ile benzerdir. (Işık fiziği)
4. Doğaüstü doğrular, ışıktaki benzerlikleri kullanılarak açıklanabilir. (Işık teolojisi)

Bu dört ışık benzeşiminin tümüne Işık Felsefesi veya Metafiziği adı verilir.

Roger Bacon

Fransisken mezhebi keşişlerindendir. Doctor Mirabilis (Olağanüstü Bilim Adamı) olarak nitelendirlmiş. Doğa araştırmalarında, doğru bilgiye ancak deney yaparak ulaşılabileceğini savunarak, bilimsel bilginin elde edilmesinde deneysel yöntemi ifade eden ilk bilim adamı olmuştur. Roger Bacon, optikle ilgilenmiş, mercekler ve aynalar, ışığın niteliği, gökkuşağı oluşumu ile ilgili çalışmalar yapmıştır.

John Pecham

görme ile ilgili açıklamaları İbn el Heysem’inkilere yakındır. Perspectiva Communis (Cisimlerin Genel Görünümleri) adlı eseri, İbn el Heysem’in Kitab el Menazır adlı eserinin uzun ve karmaşık kopyası şeklindedir.

Görme adlı bölümde şu satırlara yer verilmiştir:

• Işık ve renk gözü etkiler.
• Işıklı nesneden gelen ışınlar bir piramit oluştururlar.
• Işıklı cismin her bir noktası, ortamı yarı-küresel olarak aydınlatır.
• Bir cismin yaydığı ışınlar, ortamı birbirine karışmaksızın aydınlatırlar.
• Gözün üzerine düşen kuvvetli ışıklar, ortamdaki görsel nesneleri gizlerler.
• Güçlü ışık, zayıf ışıkta görünmeyen pek çok görsel nesneyi görünür hale getirir.
• Cisimlerin renkleri, üzerlerine düşen farklı ışıklara göre değişik görünür.
• Görme, göz üzerine dik olarak düşen yayılım çizgileri aracılığıyla oluşur.
• Hiçbir şey ışıksız görünmez.

Witelo

Witelo’ya gore, görme, gözden çıkan ışık ışınları vasıtasıyla gerçekleşmez. Göz ve ışık ışınlarına dayalı teoriyi savunmayan tek bilim adamı Witelo’dur

ORTA ÇAĞ İSLAM DÜNYASI’NDAKİ MATEMATİK ÇALIŞMALARı

Abdülhamit İbn Türk

sayılar teorisi ve cebir alanında çalışmalar yapmış bir Türk Müslüman matematikçidir.

Eserleri

1. Kapsamlı Hesap Kitabı
2. İşlemler Kitabı
3. Hesaplama ve Sayıların Özel likleri ve Çeşitleri Kitabı

Sabit İbn Kurra

Harran’da doğmuş olan döneminin önde gelen matematikçi ve astronomlarındandır. Yunanca ve Süryanice biliyordu Apolonnius, Archimedes, Euclides ve Batlamyus gibi bir çok Yunan bilim adamlarının eserlerini Arapça’ya çevirmiştir. sihirli kareleri incelyen ilk matematikçidir.

Kereci

Bağdat’ta yaşamış ünlü matematikçilerden birisidir.Cebir ve geometrinin yanı sıratenik konularda da yazılmış eserleri vardır.

Ömer Hayam

Horasan eyaletinin Nişabur kentinde doğdu ve eğitimini burada sürdürdü Astronomi, fizik, matematik, cebir ve tıp alanında çalışmalar yaptı. Risale-i Cebr isimli eserinin 1851’de batı dillerine çevrilmesiyle, dünya çapında tanınan bir matematikçi kimliğine kavuşmuş oldu (Euclides’in Kitabının Problemli Postülaları Üzerine Yorum) adlı eseri vardır. Cebir Sorunlarına İlişkin kanıtlar adlı bir eseri daha vardır.

Fergani

Memun döneminin önemli astronomu olan Fergani, astronomi üzerine kapsamlı eser yazan ilk bilim adamıdır Astronomi Esasları isimli eserinde, evrenin ve gezegenlerin büyüklükleri, gezegenlerin ve sabit yıldızların uzaklıkları, çapları konusundaki bilgileriiçermektedir. Ünlü İtalyan şair Dante Alighieri  Fergani’den çok etkilenmiştir.

 Battani

Urfa’nın ilçesi olan Harran’da doğmuş ünlü astronom ve matematikçidir. Astronomi’deki en büyük başarısı, Güneş yılını 365 gün 5 saat 46 dakika ve 24 saniye olarak ölçmesidir Battani’nin bugüne ulaşan tek kitabı olan, Zic-i Sabi kitabıdır. Ay’daki

bir bölgeye Batı dillerinde geçen adı olan Albategnius adını vermiştir

Ebu’l Vefa El Buzcani

 İran’lı bir matematikçi ve astronom olan Ebu’l Vefa el Buzcani Bağdat’ta matematik eğitimini tamamladıktan sonra, özellikle trigonometri alanında çalışmalar yaptı ve bugüne ulaşmayan trigonometri kitapları yazdı.

İlgili Kategoriler

Anadolu AÖF AÖF Ders Notları