TÜRK EDEBİYATINDA ÖNEMLİ ROMAN VE ŞAHISLAR
1)ŞAİR EVLENMESİ
*Edebiyatımızın Batılı anlamda ilk tiyatro eseri olarak bilinir.
*Görücü usulü ile evlenmenin eleştirisinin yapıldığı eser tek perdelik bir töre komedisidir.
*Şahıslar,Müştak Bey,Kumru Hanım ve Sakine Hanım’dır.
2)ARABA SEVDASI
*Edebiyatımızın ilk realist romanı olan bu eser yanlış Batılılaşmanın da önemli bir eseri olarak kabul edilir.
*Züppe bir genç olan Bihruz’un sokak kadını Periveş’in peşinden koşmasını konu alan eserdir.
*Şahıslar,Bihruz Bey ve Periveş’dir.
3)VATAN YAHUT SİLİSTRE
*Edebiyatımızın oynanan ilk tiyatro eseri olarak bilinir.
*Vatan sevgisinin vurgulandığı eserde İslam Bey’le Zekiye’nin aşkı da anlatılmıştır.
*Şahıslar:İslam Bey,Zekiye ve Abdullah Çavuş’tur.
4)İNTİBAH
*Edebiyatımızın ilk edebi romanı olarak bilinir.
*Ali Bey,Dilaşup ve Mahpeyker arasında geçen olaylar anlatılmıştır.
5)CEZMİ
*Edebiyatımızın ilk tarihi romanı olarak bilinir.
*Kırımlı komutan Adil Giray’ın İranlılara esir düşmesi ve Osmanlı askeri Cezmi ile yaşadıkları anlatılmıştır.
*Şahıslar Adil Giray ve Cezmi’dir.
6)ZAVALLI ÇOCUK
*Görücü usulüyle evlendirilmek istenen bir genç kızın başından geçenler anlatılmaktadır.
*Şahıslar Şefika ve Ata’dır.
7)KARABİBİK
*Edebiyatımızın ilk köy romanı ve İstanbul dışını konu edinen ilk romanıdır.
*Antalya’nın Kaş ilçesinin Beymelek köyünde yaşayan Karabibik’in köyde var olma mücadelesi anlatılmaktadır.
*Şahıslar Karabibik,Yosturoğlu,Huri ve Hüseyin’dir.
8)ZEHRA
*Edebiyatımızın ilk natüralist ve psikolojik roman denemesi olarak kabul edilir.
*İntikam ateşiyle yanıp tutuşan Zehra’nın sonu ölümle biten psikolojik çöküntülerle dolu yaşamı anlatılmıştır.
*Şahıslar Zehra,Suphi ve Sırrıcemal’dir.
9)SERGÜZEŞT
*Edebiyatımızın ilk realist roman denemesi olarak kabul edilir.
*Esir ticareti olarak verilen Dilber’in cariye olarak satılması ve intihar etmesi anlatılmıştır.
*Şahıslar Dilber ve Celal Bey’dir.
10)TAAŞŞUK-I TALAT VE FİTNAT
*Edebiyatımızın ilk yerli romanı olarak bilinmektedir.
*Görücü usulü ile evliliğin eleştirisinin yapıldığı eserde Fitnat ve Talat’ın ölümle sonuçlanan aşkı anlatılır.
*Şahıslar Talat,Fitnat,Ali Bey’dir.
10)FELATUN BEY’LE RAKIM EFENDİ
*Yanlış Batılılaşmanın ilk örneklerinden olması açısından önemlidir.
*Batılılaşmayı yanlış anlayan Felatun Bey ile Rakım Efendi’nin karşılaştırılması anlatılır.
11)AŞK- I MEMNU
*Servet-i Funun’un önemli konularından yasak aşkı işlemiştir.
*Şahıslar Adnan Bey,Bihter,Behlül ve Nihal’dir.
12)MAİ VE SİYAH
*Edebiyatımızda Batılı anlamda ilk teknik romanımızdır.
*Ahmet Cemil’in arkadaşı Hüseyin Nazmi’nin kızı olan Lamia’yı sevmesi ve birçok olumsuzluklar anlatılır.
*Şahıslar Ahmet Cemil,Lamia ve Hüseyin Nazmi’dir.
13)EYLÜL
*Edebiyatımızın ilk psikolojik romanıdır.
*Suad ve Necip’in kendi içinde yaşattıkları yasak bir aşk anlatılmaktadır.
*Şahıslar Suad,Necip ve Süreyya’dır.
14)ŞIK
*Şöhret Bey ve Madam Potiş arasında geçen olaylar anlatılmaktadır.
15)ŞIPSEVDİ
*Meftun Bey,Kasım Efendi ve kızı Edibe arasında geçen olaylar anlatılmaktadır.
16)MÜREBBİYE
*İhtiyar kişi olan Dehri Bey’in İstanbul’da yaşayan Anjel’i evine getirerek yaşadığı çıkmaz olaylar anlatılır. 17)HUZUR
*Psikolojik bilinçaltını ortaya çıkarması ile konuşulmuş önemli bir romandır.
*Bu romanda yazar Doğu-Batı ikilemini çözmeye çalışmıştır.
*Şahıslar Mümtaz,Suat,Nuran ve İhsan’dır.
18)KİRALIK KONAK
*Türk romanında kuşak çatışmasının sembol romanıdır.
*Baba,çocuklar,damat ve torunlar arasında geçen üç kuşağın çatışmasının anlatıldığı romandır.
*Şahıslar Naim Efendi,Servet Bey ve Sekine Hanım’dır.
19)YABAN
*Edebiyatımızın ilk tezli romanıdır.
*1.Dünya Savaşında kolunu kaybeden Ahmet Celal’in yaşadığı olaylar anlatılmaktadır.
*Şahıslar Ahmet Celal ve Salih Ağa’dır.
20)HÜKÜM GECESİ
*2.Meşrutiyetten sonraki parti kavgalarını anlatan belgesel niteliğindeki romandır.
*Şahıslar Ahmet Kerim ve Samiye’dir.
21)NUR BABA
*Tarikatların yozlaşmasına vurgu yapan ve tekkelerin sebep olduğu yıkımları anlatan ilk ve ciddi romandır.
*Şahıslar Nur Baba ve Nigar Hanım’dır.
22)SODOM VE GOMORE
*Ahlaki bozukluk içindeki Mütakere dönemi İstanbul’unun yozlaşan toplumsal yapısı eleştirilerek anlatılmıştır.
*Şahıslar Sami Bey,Leyla ve Necdet’dir.
23)PANOROMA
*İnkilaplarla birlikte değişen politika,toplum ve kültür yaşamı anlatılır.
24)ANKARA
*Yeni kurulan Ankara’nın durumu anlatılmaktadır.
25)HEP O ŞARKI
*Abdülaziz devrimindeki yaşam anlatılmıştır.
26)BİR SÜRGÜN
*2.Abdülhamit’e karşı Paris’e kaçan Jön Türkler anlatılmaktadır.
27)YAPRAK DÖKÜMÜ
*Dört kız ve bir erkek çocuğu babası olan Ali Rıza Bey’in aile yapısı anlatılmaktadır.
*Şahıslar Ali Rıza Bey,Ferhunde,Fikret ve Şevket’dir.
28)ÇALIKUŞU
*Öğretmen olan Feride’nin sevdiği Kamuran’la yaşadığı aşk anlatılmıştır.
*Şahıslar Feride,Kamuran ve Münevver’dir.
30)YEŞİL GECE
*Cumhuriyet ilanından sonra yenilik karşıtları ve yenilikçiler arasındai mücadele anlatılmaktadır.
*Şahıslar Ali Şahin,Rasim ve Eyüp Hoca’dır.
31)DUDAKTAN KALBE
*Lamia ve Hüseyin Kenan arasında yaşanan yasak aşk anlatılmıştır.
31)ACIMAK
*Mürşit Efendi ve Zehra karakterleri arasında geçen romandır.
32)ATEŞTEN GÖMLEK
*Milli Mücadeleyi anlatan en başarılı romandır.
*Şahıslar Peyami,Binbaşı İhsan’dır.
33)SİNEKLİ BAKKAL
*Doğu Batı karşılaştırılmasının yapıldığı başarılı bir eserdir.
*Şahıslar Rabia,Vehbi Dede,Selim Paşa ve Pregrini’dir.
33)TÜRK’ÜN ATEŞLE İMTİHANI
*Anı türünde olan bu eser Halide Edip’in 1.Dünya Savaşından sonrasından Cumhuriyete kadar yaşadığı anıları anlatmıştır.
34)VURUN KAHPEYE
*Aliye’nin Tosun Bey ile ilişkisi ve Yunanlılara karşı verdiği mücadele anlatılmaktadır.
35)HANDAN
*Romanda kahraman Refik Cemal çevresinde gelişen olaylarda Abdülhamit dönemi kültürel yapısı ve yeni sosyal akımlar anlatılmıştır.
36)YORGUN SAVAŞCI
*Mütareke devrinin bulanık havası ve Kurtuluş Savaşı’nın ilk direnme ve örgütlenme hareketlerini anlatan bir eserdir.
*Şahıslar Yüzbaşı Cemil ve Neriman’dır.
37)DEVLET ANA
*Osmanlıların aşiretten devlet kurumlarına geçişinin anlatıldığı en tanınmış örnek romandır.
*Romanın adı romanın kahramanı olan Devlet Hatun’dan alınmıştır.
38)AYAŞLI VE KİRACILARI
*Türkiye’nin çeşitli katmanlarından gelmiş insanların aynı ortamda anlatılıp bir Türkiye fotoğrafının ortaya konulması açısından önemlidir.
*Şahıslar Ayaşlı İbrahim Efendi’dir.
39)KÜÇÜK AĞA
*Kuvayi Milliye yıllarını anlatan sembol romanlardandır.
*Şahıslar İstanbullu Hoca,Salih ve Ali Emmi’dir.
40)FATİH HARBİYE
*Doğu-Batı karşılaştırılmasının yapıldığı en önemli romanlardandır.
*Neriman’ın Batı hayranlığı nedeniyle yaşadıkları ayrılık Neriman’ın tekrar Şinasi’ye dönmesi anlatılır.
*Şahıslar Neriman,Şinasi ve Macit’tir.
41)DOKUZUNCU HARİCİYE KOĞUŞU
*Peyami Safa’nın kendi hayatını anlattığı otobiyografik romanıdır.
*Şahıslar Nüzhet ve Hasta Genç’tir.
42)KUYUCAKLI YUSUF
*Köylünün zengin ve memur olan ayrıcalıklı kesimle çatışmasının anlatıldığı sembol romanlardandır.
*Şahıslar Kuyucaklı Yusuf,Muazzez,Kaymakam ve Şahande Hanım’dır.
43)YILANLARIN ÖCÜ
*Köy gerçeğini anlatan en başarılı yapıtlarımızdandır.
*Haksızlığa başkaldıran Kara Bayram ile annesi Irazcanın toprak mücadelesi ve köyde yaşayanların birbirine üstünlük kurması anlatılmaktadır.
*Şahıslar Kara Bayram,Irazca ve Haceli’dir.
44)TÜTÜN ZAMANI
*Egeli tütün ekicilerinin özel yaşayışları anlatılmaktadır.
*Romanda aşkını aile çevresini bütün kasaba halkına karşı tek başına ve cesaretli savunan Zeliş’in olayları anlatılmaktadır.
*Eserin kahramanı Zeliş edebiyatımızın en sevilen kahramanlarından biri olmuştur.
45)BEREKETLİ TOPRAKLAR ÜZERİNDE
*Şahıslar İflahsızın Yusuf,Köse Hasan ve Pehlivan Ali arasında geçen olaylar anlatılır.
46)İNCE MEMED
*Abdi Ağa ve Hatçe arasında köyde geçen bir olay anlatılmaktadır.
47)ANAYURT OTELİ
Eserin en önemli kahramanı Zeberced’dir.
48)TUTUNAMAYANLAR
*Postmodernist yazılmış ilk roman olarak kabul edilir.
*Şahıslar Selim,Metin ve Zeliha’dır.
49)KORSAN ÇIKMAZI
*Postmodernist yazılmış önemli eserdir.
*Şahıslar Berni,Turan ve Bora’dır.
50)HÜRREM SULTAN
*Cumhuriyet dönemi önemli tiyatrolardandır.
51)GÜN OLUR ASRA BEDEL
*Roman işkence sonucu geçmişleri unutturulan yaşadığımız dünyada Türklerin Rus politikları ile hissettirilmeden mankurtlaştırılmasının bir belgesidir.
*Şahıslar Yedigey,Kazangab’dır.
52)ESİR ŞEHRİN İNSANLARI
*Mütakere dönemi Osmanlı aydınlarının anlatıldığı’’ Esir Şehir’’ üçlemesinin ilk kitabıdır.
*Şahıslar Kamil Bey,Nemin Hanım,Nedime Hanım’dır.
53)KIRIK HAYATLAR
*Şahıslar Ömer Behiç ve Leyla’dır.
54)GÖNÜL HANIM
*I. Dünya Savaşı’nda Kafkas Cephesinde esir düşüp Sibirya’daki bir kampa götürülen Üsteğmen Mehmet Tolun ile Tatar kızı Gönül arasındaki aşk hikayesini ve Mehmet Tolun ve Türkçü bir Macar’ın kamptan kaçıp Gönül ve abisi Bahadır ile Orhun Abileri’ni ziyaret edip yurda dönüş maceralarını anlatır.
*Şahıslar Üsteğmen Mehmet Tolun’dur.
55)ÜÇ İSTANBUL
*Roman Addulhamit’in istibdat döneminde başlar ve Ankara Hükümeti’nin kurulduğu yıllarda son bulur.
*Romanda İstanbul’un üç dönemi (İstibdat dönemi İstanbul, İttihat ve Terakki dönemi İstanbul ve mütareke dönemi İstanbul) anlatılır. Bu dönemler Adnan’ın yaşamındaki üç dönemi de kapsar; fakir ve idealist Adnan, zengin ve “önemli” Adnan, hasta ve bedbaht Adnan.
*Şahıslar Adnan’dır.
—YAŞAR KEMAL’İN ESERLERİNİ UNUTMANIZ İMKANSIZ—
*Genellikle Çukurovadaki ırgatları,köylüleri,işçileri,yoksulları eserlerine konu edinen yazarımızdır.
*Öyküsü :Tek öyküsü Sarı Sıcak’tır.
*Röportajı:Gezmek için ”Peri Bacaları”na giden yazar ”Bu Diyar Baştan Başa”,”Bir Bulut Kaynıyor”diyerek ”Çukurova’yı Yana Yana” arar.
*Destansı Romanları:Üç Anadolu Efsanesi,Ağrı Dağı Efsanesi,Binboğalar Efsanesi ve Çakırçalı Efe’dir.
*Romanı:”İnce Memed” birgün ”Orta Direk”in yanındaki ”Teneke”nin içindeki ”Ölmez Otu”nu ”Yusufçuk Yusuf”a içirir ve yusufçuk yusuf ölür bunu gören ince memed ”Demirciler Çarşısı Cinayeti”ni işler birden ”Yer Demir Gök Bakır” olur.Pişman olan ince memed keşke onu öldüreceğime şurdaki yılanı öldürseydim be diyerek isyan eder.(Yılanı Öldürseler)Yanındaki arkadaşlarına baksanıza ”Fırat Suyu Kan Akıyor” diyen ince memedin yanında ”Kimsecik”ler kalmaz.Artık arkadaşları da yanından giden memed ne yapacağını şaşırır ve elindeki ”Beyaz Mendil”i cebinden çıkarır ve akan kanları silmeye başlar.Bunun böyle de olmadığını gören ince memed biraz ilerideki ”Kalenin Kapısı”na gitmeye karar verir tam oraya varırken kale kapısının üstündeki kuşlar ürperir ve kaçarlar.(Kuşlar da Gitti).Tam her şey bitti diyen ince memed bir bakar sabah olmuş ve ”Tanyeri Horozları”nın öttüğünü görür artık ince memed ”Namus Düşmanı” olmuştur.
—ORHAN KEMAL’İN ESERLERİNİ UNUTMANIZ İMKANSIZ—
*Genellikle Adana ve İstanbul’daki fabrika işçilerini eserlerine konu edinen yazarımızdır.
*Romanı:’’BEREKETLİ TOPRAKLAR ÜZERİNDE’’ yaşayan ”ÇAMAŞIRCININ KIZI” yani ”ELİN KIZI” ”ÖNCE EKMEK” diyerek herkesi ”GREV” yapmaya çağırır.Amacından sapan grev birden ”EKMEK KAVGASI” değil ”MAHALLE KAVGASI”na dönüşür.Hemen olay yerine gelen polis çamaşırcının kızını hapse atar ve ”72.KOĞUŞ”ta kalan kız burada ”AVARE YILLAR” geçirir.Aradan aylar yıllar geçer ve kızın bir tanıdığı olan ”MÜFETTİŞLER MÜFETTİŞİ”özelliğinde büyük bir adam gelir ve kızı buradan çıkartır.Hapisten çıkan kız doğru ”BABA EVİ”ne gider ve hemen ”ARKA SOKAKLAR”a gidip ”ÜÇ KAĞITÇI”lık yapmaya başlar.Kısa bir süre sonra başına ”DEVLET KUŞU” konan kız ”ESKİCİ VE OĞULLARI”yla ortak olduğu parasını ”CEMİLE” ve ”MURTAZA” ile ”KARDEŞ PAYI” yaparak bölüştürür bunun üzerine kendisine güzel bir ”HANIMIN ÇİFTLİĞİ’ni alarak paşa paşa yaşar.
—KEMAL TAHİR’İN ESERLERİNİ UNUTMANIZ İMKANSIZ—
*Romanı:”Esir Şehrin Mahpusu’nda kalan daha çok sapıklıklarıyla bilinen ”Devlet Ana” ,”Karılar Koğuşu”nda da kaldığı için ”Esir Şehrin insanları” devlet anaya karşı tepki göstererek bu pislik bizim namusumuza(Namusçular) leke sürüyor diyerek tepkilerini söylerler ve devlet ananın bu koğuştan gitmesini isterler bunun üzerine devlet ana buradaki kişilerle yolunu ayırır ve başka koğuşa gider(Yol Ayrımı)Tüm bunlar olurken devlet tarafından hapisteki kişiler için ”Kurt Kanunu” yani af çıkartılır ve esir şehrin insanları artık ”Hür Şehrin İnsanları” olurlar artık serbest de kalan devlet ana da çıkınca hemen kankası olan ”Yorgun Savaşçı”nın yanına gider ve özlem giderirler yorgun savaşçı devlet anaya ben sana demedim mi rahmet yollarımızı tekrar kesecek diye.”Rahmet Yollarını Kesti”der ve hemen çocukluk anılarının olduğu ”Sağırdere”nin yanına giderler.