SOYUT NORM DENETİMİ/SOMUT NORM DENETİMİ İptal Davası (Soyut Norm Denetimi)
Anayasa’ca belirtilen bazı organların doğrudan iptali istenilen hukuk kuralı hakkında iptal edilmesi amacıyla dava açmasıdır. 1982 Anayasası’na göre,
Kanunların ve Anayasa değişikliklerinin şekil bakımından denetimi için iptal davası Cumhurbaşkanı veya TBMM üye tam sayısının 1/5’i (110 milletvekili) tarafından Resmi Gazete’de yayımlandıkları tarihten itibaren 10 gün içinde açılır.
Kanunların esas (içerik) denetimi için iptal davasını ise, Cumhurbaşkanı, TBMM üye tamsayısının 1/5’i , İktidar partisi meclis grubu, Ana muhalefet partisi meclis grubuResmi Gazete’de yayınlanmalarından itibaren 60 gün içinde açabilir.
Kanun Hükmünde Kararnameler ile TBMM İçtüzüğünün şekil ve içerik denetimi içiniptal davasını ise, Cumhurbaşkanı, TBMM üye tamsayısının 1/5’i, İktidar partisi meclis grubu, Ana muhalefet partisi meclis grubu Resmi Gazete’de yayınlanmalarından itibaren 60 gün içinde açabilir SOMUT NORM DENETİMİ – itiraz yolu, defi yolu da denir
Herhangi bir mahkemede görülmekte olan bir davada uygulanacak kanun ya da kanun hükmünde kararnamenin, davaya bakmakta olan mahkemece kendiliğinden veya taraflarca , Anayasa’ya aykırı olduğu iddiası ile Anayasa Mahkemesi’ne götürülmesidir.
Anayasa Mahkemesi, itirazın, kendisine ulaşmasından başlamak üzere 5 ay içinde kararını verir ve açıklar. Bu süre içinde karar verilmezse ilgili mahkeme davayı yürürlükteki kanun hükümlerine göre sonuçlandırır. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin kararı, esas hakkındaki karar kesinleşinceye kadar gelirse, ilgili mahkeme buna uymak zorundadır.
Anayasa Mahkemesi iptal (itiraz) istemini ret ederse aynı kanun ya da kanun hükmünde kararname 10 yıl süreyle bu yolla Anayasa Mahkemesi’nin önüne getirilemez.