Muhabir için doğru soruyu sormak önemli
AB ilerleme raporu, alan için zihin açıcı.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları da önemli. AİHS 10.madde ifade özgürlüğü üzerine.
Bir iktidarı eleştirme sınırı özel bir kişiyi göre daha geniştir. Medya en etkili argümandır.
AB’nin kurulma süreci
Avrupa’da bir veba salgını var. Nüfus hızla düşüyor.
Sonrasında savaşlar çıkıyor. Savaşların temel malzemesi demir ve kömür. Bunlar kontrol edilirse savaşlar çıkmaz. Amaç savaşmadan sorun çözmek.
Temel İlkeler
- Yolsuzlukla mücadele
- İlerleme ve reform için mücadele
- Adaletsizliğe karşılar
- Bağımsız bir yapı
- Yanlışa karşı ortak savaş
Politzer; Macar. Amerikan iç savaşına katılmak için yola çıkıyor ama katılamıyor. Gazeteci oluyor. Hem kendisinin hem de ailesinin yönetimden birinin kızıyla evlenince maddi gücü artıyor. Gazete alıyor. Gazetecilik ilkelerini de belirleyen bir adam. Gazeteciler savaş karşısında tavır almalıdır diyor yoksa halk zarar görür diyor.
Siyaset muhabirliğinde etkili iletişim kurma, çevre ve tanışmak çok önemli.
Siyaset muhabirleri liderleri izler. (Parti özelinde) Eskiden bir muhabir hem başbakanı hem de iktidar partisini izleyebiliryordu. Başbakan ve iktidar partisi lideri aynı kişi. İki dönemdir ülkemizde dört büyük siyasi parti var. Tüm radyo ve tv kanallarında muhabirler var. Ama yine de örneğin CHP’ye bakan bir muhabir var yani tek bir partiye odaklanıyor. Ama aynı zamanda diğer partilere de bakıp, ilgilenebiliyor.
Siyaset muhabirinin alanı belli
Cumhurbaşkanı
Başbakanı
Ana Muhalefet
Vs.
Hem liderler hem parti nasıl çalışıyor bilmemiz gerek. Çünkü haber kaynağına ona göre ulaşılır.
Lider Kavramı – Thomas Moore – Ütopya
İdeal lider kral özelinde, liderin sağlığı kendi sağlığı değil halkın sağlığı olmalıdır. Çünkü o halk için liderdir.
Liderin zenginliği, kendi zenginliği değil halkın zenginliği. Yoksul halk zengin lider ikiliği olamaz. Liderin görevi halkın zenginliği ve refahıdır. Halk da zaten kendini zenginleştirsin diye o lideri seçer.
Zenginlik bir anlamda özgürlük de getirir. Yoksul insan savaştan çekinmez, kaybedeceği bir şeyi yoktur çünkü.
Halkın mutluluğu.
Halkın yoksulluğunu liderin güvencesi saymak yanlış. Devleti korumak için halk zenginleştirilmeli. Aksi takdirde halkın bağlılığı kalmaz.
“Kendin zengin olmaktansa, zenginlere baş olmak”
Siyasetçiler zorla bu konuma getirilmiyor. Halka hizmet için gönüllü olarak geliyor ve bu işe talip oluyorlar.
Bu noktada siyasetin finansı önem kazanıyor. Türkiye’de siyaset finansı ve siyaset partileri ve seçim kanunu iki sorunlu konudur.
Demokratik parlamenter sistem – CB’yi ilk kez halk seçti. Ama yazılı kural değişmedi.
AGİT – Seçim güvenliğini değerlendirdi ve CB’nin meydana çıkmasının hukuk dışı olduğunu söylediler.
Öngörülebilir Hukuk
Düzenli idare ilkesi. Kanunların geriye yürümezliği, haklı bir neden olmadan geçmiş teamül ve tatbikatlardan dönülmemesi.
AY 101.Madde – CB’nin nitelikleri ve tarafsızlığı, CB’NİN, seçilen kişinin seçildiği andan itibaren partisiyle ilişiği kesilir.
-Bu durum kimse müdahale edemediği için yok sayılıyor.
CB muhabiri en kıdemli muhabirlik değildi, BB muhabirliğiydi ama şimdi CB muhabirliği en önemli muhabirlik oldu.
Cumhurbaşkanı
Genel Sekr.
Genel Sekreter Yard.
Danışmanlar
Gazetecilik ilişki kurma sanatıdır. İkna, güven sağlamak.
Gazeteciler kaynağı yakınında olmalı, sözcüsü değil, yakını değil.
Gazetecinin çalıştığı kurum onu desteklemeli. Aksi durumda haber alamaz ve işinden olur.
Kaynaklarla konuşurken, kim ona yakın bilmeli. CB’nin danışmanları ön planda.
Gazeteci; işine, arkadaşına ve kaynağına asla kazık atmamalıdır. Yoksa rekabet acımasızlaşır.
CB- Kaynak sizi manipüle etmemişse, aksi takdirde haber kaynağı açıklanır.
BB (Başbakan) en önemli muhabirlik. Parlamento muhabirliği apayrı bir alan.
Başbakan; iktidar veya koalisyon ortağı
Türkiye parlamenter bir sistemle yönetiliyor. Yürütmenin başında başbakan vardır.
Başbakan’la doğrudan ilişki önemli. Zor olsa da. Yönetici olduğunu unutmamak lazım, soru sorarken. Bu kişilerin bizden daha bilgili olduğunu aklımızda tutarak açık, eksiksiz bir soru sormalıyız. Bu nokta kendine güven ve bilgi birikimi önemlidir. Fazla tartışmaya da girmemek lazım. Yıldız gazeteciler genelde buradan çıkar.
Prestijli bir alan bu muhabirlik.
Başbakan muhabirliği hepsini kapsıyor. Çünkü tüm bakanlıklarla ilgili haberler buraya da geliyor ve ulaşılıyor.
Başbakan izlendiği için sizinle iletişim kurmak istyenlerin sayısı artıyor. Özellikle bürokratlar.
BB muhabirlerinin performansının yüksek olması gerekir.
BB Danışmanları
Başdanışmanlar: Daha az ve asıl hedef kitle bunlar. Her konuda ilgi kurmak istiyorlar. İmajını pazarlamak amacı var. Gazetecilerle ilişki içindeler.
CB başdanışmanları daha resmiler. BB danışmanları ise daha açık.
Başbakanlık muhabirleri bakanlar için de çok önemlidir.
Akreditasyon sorunu: Gazetecilerin güvenlik soruşturmasından geçmesi söz konusu olamaz. Çünkü onlar zaten başka bir kurumun çalışanı. Bakanlığın yada başbakanlığın değil. Önceden bakanlıklar isim talep etmezlerdi ancak artık böye değil. Muhabirler eskiden binanın her yerine girip çıkabilirken durum bugün böyle değil.
2000’lerden sonra akreditasyon sorunu başladı. Buna sebep olarak Başbakanlığın gayriresmi güvenlik biriminde ismi bildirilenler soruşturuluyor. Reddedilen isimler de oluyor. Bu konuda danıştay yürütmeyi durdurma kararı aldı.
Belli gazetecilere, belli sorular sorulduğu için mobbing de var. Otosansür var yani. Gazetecilik mesleğinin gerekleri yapılamıyor. BB muhabirlerini BB’lık belirliyor.
Başbakanlık muhabiri için bakanlar kurulu toplantıları önemli. 2000’lerden sonra bakanlar kurulu toplantıları basına kapatılıyor. Başbakanlık muhabiri bakanlarla ilgili olmalıdır. İlişki kurmalıdır.
Ancak günümüzde muhabirler artık söylenilenleri aynen aktarıyorlar trafik polisi gibi. Bu da mesleki yetenkleri köreltiyor.
Tasarı ve teklif
Tasarı, bakanlar kurulu önerisi.
Teklif, milletvekilleri.
Tasarı ilgili bakanlıkça hazırlanır. Örneğin; MEB , 4+4+4. İlgili STK’lar ve kamu kurum kuruluşları tartışır. Olması gereken budur.
BB’a gidiyor. Onaylanırsa tasarı metini Bakanlar Kurulu’na gidiyor. Görüşülünce tasarı adını alıp meclise gidiyor. Tüm tasarılar buraya geldiği için haber malzemesi bol.
Teklif, daha çok parlamento muhabirini ilgilendirir. İktidar yada muhalefet partilerinden verilir. Komisyonda görüşülür. Komisyonda 45 gün görüşülmezse meclis genel kuruluna düşer.
Gazeteci salt cevap yerine karşı soru sorarak kaynağının konuyu açmasını sağlamalıdır.
Tabii hakim ilkesi: Bir davanın hangi hakemi gideceği önceden bilinmemelidir. Davalı da hakimi bilmemelidir.
Bugün Sulh Ceza Hakimliği kanunu var. Kim hangi hakime gidecek herkes biliyor. Bu çok büyük bir yanlış. Tabii hakim ilkesiyle çelişir bu durum.
İktidar Partisi – BB + Genel Başkan
Partinin kendi içindeki toplantılarda bakanlar üye olduğu burada bakanlara da rastlanır. Ama uluslararası bir toplantıya parti üyeleri asla karıştırılmamalıdır. Devletle, parti yönetimi birbirine karıştırılmamalıdır.
BB (Başbakan) Genel Başkan
Bakanlar Kurulu Genel Bşk. Yard. (MYK) her partide değişik sayıda olabilir.
Danışmanlar MKYK
Bürokratlar Kongre kurultay – bir siyasi partinin en etkin birimi
Mahalle delegeleri seçilir ve bunlar ilçe kongresinin üyesi olurlar. İlçe kongresi yapılınca iki delegelik seçilir. İl delegesi ve ilçe bşk ve yönetim kurulu seçilir. İl delegeleri de büyük kongre delegesi seçiliyor. Kurucular ve milletvekilleri de üyedir.
Kongre MKYK üyelerini, o da MYK ‘yı seçiyor. Genel Bşk. Yrd ve Genel başkan MYK’ya başkanlık divanı da denir.
Genel başkan, BB olarak ve Genel Başkan olarak pek çok farklı kişiyle çalışyor. Bu kişi danışmanlarını istediği kişileri atıyor.
Artık bakanlar ve danışmanları arasında bakan yardımcılığı makamı belirdi. Bunları da BB belirledi ve bakanlıkta ikinci güçlü adam müsteşar olduğundan ve onu da BB belirlediğinden bakanlar bir nevi kıskaç altına alındı.
Genel olarak bütün bakanlar milletvekilleri arasından atanır ama şart değildir.
Ama başbakan olmak için milletvekili olmak zorundadır. Eğer seçim hükümeti 2 ay içinde oluşmazsa bu kez parti temsilcilerine göre bakan atanır.
Muhalefet partileri
Bir tek demokraside muhalefet vardır. Demokrasinin gerekliliğidir muhalefet.
Özgür seçim, izleyen meclis ve güçler ayrılığı, hukuk devleti, özgür medya
Özgür bir muhalefetin varlığı : Fren – denge mekanizması (ABD Başkanlık sistemi için kullanılıyor)
Muhalefet
Ana muhalefet ve diğerleri var.
Muhalefetin eskiden bir kanunun iptali için dava açabilme hakkı vardı.
Protokolde yeri bakanlardan öncedir.
Genel Başkan
Başkanlık Divanı (MYK)
Danışmanlar
Daha çok sosyalist ve sol partilerde genel sekreter var. Genel başkandan sonra ikinci isim. Ancak bu zaman zaman sorunlara neden oluyor. Önder Sav CHP örneği.
20 milletvekili üzeri mv sayısı olan her parti grup kurabilir.
Komisyonlara üye vermek ve söz hakkı var.
Bu partilerin grup başkan vekilleri olur grup yönetiminde. Grup başkanı parti vekilidir.
Grup yönetim ve grup disiplin kurulları var.