Basın ve ifade özgürlüğü- Modernizmi
***Habermas*** Modernizm tanımı : Dört tane özgürlük kavramı(önemli sınavda çıkar)
- Akıl, bilim ve ilerlemeye duyulan güvendir.
- Modernizm, evrensel ahlak anlayışıdır.
- Özerk, sanat anlayışıdır.
- Basın ve ifade özgürlüğünü simgeler.
Takipçileri(J.J.Rousseo, J.Locke ) bu özellikler bir tane daha eklerler;
5.Doğal haklar; insanların doğuştan getirdikleri haklar.(Yaşama hakkı vb)
-Thomas Paine “gıyaben” yargılanır.” İnsan Hakları” adlı eseri yüzünden. Korkunun egemen olduğu dönemde kitabını yayınlamış. Kimse onu savunmaya cesaret edememiş. Kimse basın özgürlüğünü savunan bu kişiyi savunamıyor. Adalet Bakanı Thomas Erskine denen birisi savunma görevini üstleniyor sadece. Erskine mahkemede savunurken şöyle kavramlardan bahseder; Basın özgürlüğü korkulacak bir şey değildir. Anayasa’nın temel maddelerinden birisi zaten basın özgürlüğünü ifade ediyor diyor. Parlamento her daim bu özgürlüğe karşı çıkmış ama İngiltere’nin bundan korkmasına gerek yoktur. Özgürce konuşma, fikirlerini yayınlama hakkını tesis etmek parlamentonun işi bunu sınırlamak ona düşmez diyor. Tanrı tarafından insanlara bahşedilen değiştirilemez doğal haktır diyor. Savunmasını böyle bitiriyor. Savcı onu da tutuklamalarını emrediyor. Ama salondaki insanlar tepki gösterince tutuklamazlar. Erskine sokağa çıkıyor insanlar neden bu yolsuzluğu savunduğunu soruyorlar. Genel bir çoğunlukta nu alkışlar. İnsanlar arabasının atlarını çözüp kendilerini onların yerine bağlayıp evine kadar çekecek kadar etkileniyorlar konuşmalarından. 1792 tarihi. ( 16, 17 yy. basın özgürlüğünü düşünen bir çoğunluk var.) Ama 18 yy ayırt edici nitelik Aydınlanma düşüncesi. Basın özgürlüğünü gündeme getirip kaynaştıran bir kavram.
-Basının varlığı Siyasal İletişim açısından neyi ifade ediyor?
*Yönetim denetlenecekse, yönetenler demokratik yoldan kontrol edilecekse, yönetenlerin yönetilenler üzerinde bir baskısı olacaksa basın önemli.
*Hakikate ulaşmanın en temel yolu.
*Tanrı insanlara özgür irade bahşetmiştir.( Denetleme-düzenleme-sansür olumsuz geribildirimler olarak görülür)
– 1870’ler bazı imparatorluklar, devlet olma yoluna girmiş, okuma-yazma oranı artmış. İspanya, İngiltere’den sonra ikinci ülkedir basın özgürlüğünü savunan.
– Osmanlı imparatorluğunda o dönemlerde (1827 ?) Arapça ve Türkçe yazı yazmak yasak. 1727 yılında açılan tek basım evi de siyasal yetkililer tarafından kapatılmıştır.1784’te ancak yeniden açılabiliyor.
-Japonya’da Tokugava dönemi. Politik görüşler sansürlü.
– Basın özgürlüğü neden İngiltere’de başlar? İki nedeni var.
1) Magna Carta( 1215) “Monarşinin sınırlandırılması- Parlamento)
2) İngiltere Avrupa’da sanayileşmeye başlayan ilk başlayan ülkedir.
– Nedir Basın Özgürlüğü?
– 18 yy. Devlet baskısının olmaması, insanların kendilerini oto sansüre uğratmaması.
(Gazete kağıdı fiyatlarının yükseltilmesi yazmayı engellemek için oluşturulmuş iktidar denetlemeye çalışıyor.) Basın hem olağanüstü bir fırsat, aynı zamanda da denetlenmezse tehlike yaratır. Basın iktidarın göz boyama aracı olabilir aynı zamanda da toplumu uyandıracak bir araçtır.
– Modern basın özgürlüğünü doğuran 4 temel yaklaşım vardır. İngiltere’de
1) Teolojik
2) Bireyin haklarına başvuran yaklaşım
3) Faydacılık
4) Hakikat bağlamında
TEOLOJİK YAKLAŞIM: Devlet sansürünü tanrının insanlara ihsan eylediği akıl adına inceliyor, eleştiriyor.
-İngiltere’deki iç savaş döneminde ortaya çıkıyor.
-Colin Milton kitapları belirli ruhsata(Sansüre) göre çıkmasına izin veren hükümet, hükümet değildir diyor. Tanrı aşkıyla özgür ve bilgili ruh arasında ilişki kuruyor. Tanrı sevgisi insanı özgür, serbest kılar. Bilgili insanın serbest kalabilmesi için özgür bir basına ihtiyaç vardır. Basın üzerine konan her tür sınırlama etkisiz ve yararsızdır çünkü Hristiyanlıkta özgür yaşama müdahale edilmesi, Tanrının insana vermiş olduğu akla müdahalesidir. Tanrı insanlara akıl vermiş, okuma ve iyi-kötü ayrımı yapabilme becerisi vermiştir. Tanrı bize olan güvenini istediğimizi okuyup, kendi aklımızla değerlendirmemiz için aklı vermiştir. Bir kötülük kavramı var ama buna siyasal iktidar karar veremez. Herkes bu aklı etkili bir şekilde kullanamaz ama bırakın insan kendi kararını özgür iradesiyle versin diyor.
– “Kötülük iyiyi sınamak için vardır.”
BİREYİN HAKLARINA VURGU YAPAN YAKLAŞIM
-Bireyin doğuştan gelen haklarından biri basın özgürlüğüdür. Bu anlayış basın özgürlüğünü dini motiflerin dışına çıkartır. Basına karşı konan kısıtlamalar yalnızca din dışı değil insanın temel doğal haklarına da aykırıdır.
-Matbaanın keşfi bizi dini baskılardan kurtardı ama bu sefer de iktidar baskısına sokmamalıdır.
-Her tarafta o ülkeyi yönetenler soyluların diliyle halkı susturmaya çalışıyor, oysa basın halkın dilini kullanır, denetleme düzenleme hakkını savunur. Yöneticinin kişisel çıkarlar gözetmesine ve akraba kayırıcılığına engel olur derler.
FAYDACILIK
-***Kamuoyu üzerindeki devlet sansürü istibdata verilmiş açık bir kart. Sansür yönetilenlerin mutluluğunu en üst seviyeye çıkmasına engeldir.
Jeremy Bentham’ın bu kuramına göre en iyi hükümet ;en iyi yasayı çıkartan değil, yönetilenlerin mutluluğunu da en üste çıkartan hükümettir.
Esas mesele Bentham’a göre Siyasal İletişimin iki şeyi yapabilmesidir;
1)Siyasal iktidar yasaları yapar.
2)Serbest pazardaki mantık gibi sivil toplum içinde insanların özgürce düşünmesine olanak tanır.
-Eğer özgür basın yoksa özgür seçimden vs de söz edilemez.
HAKİKAT
-Yurttaşlar arasındaki tartışmanın sınırsız olması yoluyla ulaşılır. Yanlış, doğrunun önünde ayakta kalamaz.
-Tek bir hakikat yoktur. Bazen yanlış söylenen şeylerin içinde bile hakikat kırıntısı bulunabilir.
– Hakikat kuramcıları kanı ve düşüncelerin basında özgürce dolaşabileceğini savunur. Hakikat 3’e ayrılır;
1) Hükümet tarafından yanlış olduğu iddiasıyla susturulan düşünce belki de doğru olabilir.
2)Bir düşünce yanlış bile olsa içinde birkaç dirhem hakikat barındırır.
3)Eğer bir görüş hakikatin kendisi bile olsa, karşıt fikirlerle zorlanmadığı takdirde önyargıya dönüşür.
-“Bir toprak kurulacaksa, eski toprağı yıkmak zorundasınızdır.” Friedrich Nietzsche
-Geçmiş ya da bugünün gerçekleri farklı fikirlerle zorlanmadıkça ön kabule dönüşür. Zorlandıkça yeni gerçekler çıkabilir.
– İngiltere 18 yy. basını hem hükümeti denetleyen hem de hakikate ulaşmada en temel kavramlar
-Hükümet neden denetlenmeli?
-Bir yönetici sınırsız yetkiye sahipse bir süre sonra koltuğunun müptelası haline gelir. Denetlenmezse, kontrol edilmezse bir hükümet onun demokratik olduğunu söyleyebilir miyiz?
.** -Tek bir görüş varsa bir ülkede basın özgürlüğü şeklen vardır *
– ***Yurttaşların her tür görüşünün dillendiği ülkelerde basın özgürlüğü olur.***
-Baskı ve tehditle karşılaşılırsa basın özgürlüğünden söz etmek mümkün değildir.
-Yurttaşlar tarafından tartışılan şeyler basın özgürlüğünü yaratır. Her tartışma uzlaşmaya götürmez ama başka tür düşüncelerden alıkoyar.
-Basın özgürlüğünü ÖNYARGISIZ ve DOĞMA’ sız ele almamız gerekir.
Burada iki tür müdahale ile karşılaşırız
1)Yayınlanmadan önce
2)Yayınlandıktan sonra toplatılma yöntemi, basın özgürlüğüne vurulmuş bir darbedir.
-Siyasal iktidarın ve özgür basının olduğu ülkelerde denetlenir. Sadece pohpohlanan bir basının denetimi varsa, orada basın özgürlüğünden söz edilemez.
–DESPOTİZM—
-Bir Fransız düşünür; ”hükümetler açısından en zor olanın hükümetin eylem ve yasaları hakkında homurdanma ve yakınmalarıdır. Bunları keselim “diyor. Despotizm budur diyor.
-Ferdinand Tönnies; “Kamuoyu” adlı eserinde ;“Kamuoyunun farkında olmayan, göz önüne almayan yazarlar aptaldır.” Diyor.
-Üç temel özellikten söz eder Devletin Modern Toplum Özelliği olarak;
1) Pazara sahip olacak
2) Modern devlet olacak,
3) Kamuoyuna sahip olacak
-Kamuoyu ortaçağdaki o araştırmadan, soruşturmadan duyulan kör inancı törpüler. Araştırma, sorgulama, farklı eserler incelemeye yöneltir insanları.
18 yy. sonu 19 yy. başı rasyonel kamuoyunun oluşmasında etkili sınıf “ Burjuvazi”. Kamusal olanı ortaya çıkartıp despotizme karşı mücadele yürütülmüştür. Burjuva kesimlerinin varlığı mutlak monarşilere karşı basın özgürlüğünün oluşumuna katkıda bulunmuşlardır. Gazeteler, okur-yazar sayısının artması akıl sahibi tartışabilen insan fikrini ortaya çıkartmıştır.
Burjuva sınıfı, siyasal otoritelerin yönetilenlerle kedi-fare oyunu oynadıklarını söyler. Her tür siyasi iktidar kendini meşru olarak gösterebilir. Krallık, başkanlık sistemi de dahil. Her rejim kendisini meşruti olarak gösteremez, parlamenter denetimi gereklidir. Parlamenter sistemin gelişmesine katkıda bulunur basın özgürlüğü. *Parlamentonun varlığı bir ülkenin demokratik olup olmadığının göstergesidir.*
People Opinion ( Halk Düşüncesi)
-İngilizlerin” Opinion”u mu daha kesin “oy” mu? Oy sizi bağlar.
Kamuoyu düşüncesi( Kesin, kati konular)
“Kamuoyu” var mıdır yoksa kurgu mudur? Kamuoyu araştırma şirketlerinin hesaplarıyla oluşturulan bir kamuoyu kavramı yoktur. Kamuoyu tek bir şey değildir. Birden fazla küçük kamuoyları vardır. Sesini en fazla çıkaran, konuşturulabilen kesimlerdir. Sorun hangisinin sesini duyurabileceği ile ilgili. Despotik yönetimler birden fazla kamuoyu istemezler. Birden fazla grubun kendisi hakkında fikir yürüteceğini düşünür. Tek bir kavram varmış gibi hareket ederler. Güvenilir değildir kamuoyu onlara göre. Tercihini değiştirmek için kamuoyunun kampanyalar hazırlanır. Gündem belirlerseniz, sizi takip eder bu daha iyidir diyorlar.