FAKTÖR PİYASALARI
Üretim faktörlerinin (işgücü,sermaye ve toprak)alınıp satıldığı piyasalardır
Faktör Talebi: Faktörlere olan talebin özelliği türev talep olmasıdır.
Türev Talep: Ekonomik birimlerin mallara olan doğrudan taleplerinin,bu malların üretiminde kullanılacak kaynaklara dolaylı olarak yarattığı taleptir.
Faktör Talebini Etkileyen Etmenler
1–Talep edilen malın miktarı: Eğer bir mala olan talep artarsa,bu malı üretmek için kullanılan kaynaklara olan talepte artar.
2-Faktörün Verimliliği: Kaynakların verimliliği arttıkça kaynak talebi de artar.kaynak verimliliği: a) diğer kaynakların miktarı b) teknoloji c) diğer faktör fiyatları
Otomasyon: İşgücü yerine makine kullanılmasıdır.
MARJİNAL ÜRÜN GELİRİ (DEĞERİ): Ek faktör birimlerinin kullanılması sonucu firmaların toplam gelirinde ortaya çıkan artıştır.
MRP= ^TC/^Q1 veya MFC=P1 . MRP>MFC ise faktör istihdam etmeye devam eder.
MRP=MFC ise faktör alımını durdurur ve karını maksimize eder.
Faktör Talep Esnekliği: Fiyat değişikliğinde,talep edilen faktör miktarının değişme oranını gösterir.
FAKTÖR TALEBİ ETKİLEYEN ETMENLER
1)Malın Talep Esnekliği:Talep esnekliği ne kadar yüksekse faktör talep esnekliği de o kadar yüksek olur.
2)Marjinal Ürün Gelirinin Azalma Oranı: MRP yavaşça azalırsa faktör talep esnekliği de o kadar yüksek olur.
3İ)Faktör Maliyetinin Toplam Maliyet içindeki Payı: Bu pay arttıkça faktör talep esnekliği de artar.
4)Faktörler Arası İkame: İkame kolaylaştıkça faktör talep esnekliği artar.
5)Zaman: Zaman uzadıkça faktör talep esnekliği artar.
FAKTÖR ARZI: Faktörün sahibinin sahip olduğu faktörü üretimde kullanması amacıyla kiraya verip vermemesi kararıdır.
Geriye Dönük Arz Eğrisi: Faktör sahiplerinin belirli bir gelir düzeyine ulaşıncaya kadar faktör arz ettiklerini,bu gelir düzeyinden sonra faktör fiyatları artsa da faktör arzını arttırmadıklarını gösteren eğridir.
Faktör Piyasasında Denge: Faktör arzını faktör talebine eşitleyen denge fiyatıdır.
B) FAKTÖR GİDERLERİ
1) Ücret: İş gücünün kullanımı karşılığında ödenen bedeldir.
a) Parasal Ücret: İşçilerin çalışmaları karşılığında saat başına haftalık yada aylık olarak aldıkları para miktarıdır.
b)Reel Ücret: Bir kişinin parasal ücreti ile satın alabileceği mal ve hizmet miktarı
2) Faiz: Bir borç anlaşması ve onun satışı ile ilgili getiriyi ifade eder.sermayenin getiri oranıdır.
a)Nominal Faiz oranı:Ölçülebilen ve günlük yaşamda karşılaşılan faiz oranıdır.
b)Reel Faiz oranı:Beklenen enflasyon oranına göre düzeltilmiş faiz oranıdır. Reel Faiz oranı= Nominal Faiz oranı – Beklenen enflasyon oranı
*Denge faiz oranı ödünç verilebilir fon arzı ve talebin eşitlendiği düzeyde belirlenir.*Faiz oranını farklılaşmasına neden olan temel unsurlar risk,vade,ve likiditedir.