Devlet adına kamulaştırma kararını kim alır?
Kamu yararı kararı verecek merciler şunlardır:
a) Kamu idareleri ve kamu tüzelkişileri;
1. 3 üncü maddenin ikinci fıkrasında sayılan amaçlarla yapılacak kamulaştırmalarda ilgili bakanlık,
2. Köy yararına kamulaştırmalarda köy ihtiyar kurulu,
3. Belediye yararına kamulaştırmalarda belediye encümeni,
4. İl özel idaresi yararına kamulaştırmalarda il daimi encümeni,
5. Devlet yararına kamulaştırmalarda il idare kurulu,
6. Yükseköğretim Kurulu yararına kamulaştırmalarda Yükseköğretim Kurulu,
7. Üniversite, Türkiye Radyo – Televizyon Kurumu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu yararına kamulaştırmalarda yönetim kurulları,
8. Aynı ilçe sınırları içinde birden çok köy ve belediye yararına kamulaş- tırmalarda ilçe idare kurulu,
9. Bir il sınırları içindeki birden çok ilçeye bağlı köyler ve belediyeler yararına kamulaştırmalarda il idare kurulu,
10. Ayrı illere bağlı birden çok kamu tüzelkişileri yararına kamulaştırmalarda Bakanlar Kurulu,
11. Birden çok il sınırları içindeki Devlet yararına kamulaştırmalarda Bakanlar Kurulu.
b) Kamu kurumları yararına kamulaştırmalarda yönetim kurulu veya idare meclisi, bunların olmaması halinde yetkili idare organları,
c) Gerçek kişiler yararına kamulaştırmalarda bu kişilerin, özel hukuk tüzelkişileri yararına kamulaştırmalarda ise; yönetim kurulları veya idare meclislerinin, yoksa yetkili yönetim organlarının başvuruları üzerine gördükleri hizmet bakımından denetimine bağlı oldukları köy, belediye, özel idare veya bakanlık.
Çoğunlukçu demokrasi: çoğunluk prensibine dayanır. Çoğunluğun kararı her şeyin üstündedir. Demokrasi, azınlık hakları, kuvvetler ayrılığı, çift meclis gibi yollarla sınırlanamaz. Çoğulcu demokrasi: toplumun çoğunluk tarafından yönetildiğini reddetmez ancak mutlak ve sınırsız bir çoğunluğu reddeder ve çoğunluğun yönetim hakkının azınlığın temel haklarıyla sınırlı olduğunu söyler. Ülke için en iyi olan çeşitli grupların varlığı ve bunlar arasındaki özgür tartışmadan doğar.
Kurumlar vergisi neden tam mükellef dar mükellef diye ayrılır? Bu ayrımdaki amaç nedir?
Mütekabiliyet ilkesi gereği çifte vergilemeyi önlemek
harrod domar ve solow büyüme modellerlini açıkla
harrod domar: kapitalist ekonomide iktisadi büyümenin koşullarını inceler. Dengeli bir büyüme için yatırım tasarrufa eşit olması gerekir ancak tasarruflar ve yatırımlar ayrı unsurlara bağlıdır. Dolayısıyla Harrod – Domar modeline göre sistem istikrarsızdır. solow büyüme: bir ekonomide faktörlerdeki verimlilik artısı ile gelen büyümeye denir.
franchise kavramı
Bir sistem veya marka sahibinin, belirli süre ve koşullar altında bedel karşılığı sistem ve markasını yatırımcılara kullandırmasına yönelik uzun vadeli bir antlaşmadır
Soğuk hindi nedir
Enflasyonun şok politikalarla düşürülmesini öngören politika
Faktöring nedir?
İşletmenin mal ve hizmet satışından elde edeceği alacağın likit fon sağlamak için temlik etmesi
Swap işlem nedir
TARAFLARIN FAİZİ YADA DÖVİZ CİNSİNİ DEĞİŞTİRMEK SURETİYLE YAPMIŞ OLDUKLARI TAKAS SÖZLEŞMELERDİR. İki tarafın bir varlık yada yükümlülüğe bağlı olan nakit akışını aralarında değiştirdikleri işlemdir
Swezzy dirsekli talep eğrisi nedir?
Fiyatların neden değişmediğini sabit kaldığını açıklar. Firma fiyatını düşürürse diğer firmaların takip edeceğini ancak fiyat yükseltirse diğer firmaların takip etmeyeceğini düşünür. Her iki durumda da firma zararlı olduğu için fiyatlarını değiştirmez
Bedelsiz ithalat
Yurtdışında elde ettiğin gelir ve kazançlarla ve yurtiçine girmesi zorunlu olmayan bu gelir kazançla orda satın aldığın malları yurtiçine getirmen yani bir nevi ithal etmen. Dikkat etmen gereken yer bu malları yurtiçine getirdiğin için yurtiçinden dışarı döviz çıkısına yol açmamış olman bu ne nedenle bedelsiz ithalat deniyor.
FATURA DÜZENLENMESİ 7 GÜN. FATURAYI DEFTERE GEÇİRME SÜRESİ 10 GÜN. FATURAYA İTİRAZ 8 GÜN
Metzler gecikmesi ile robertson gecikmesi arasındaki fark?
Robertson gecikmesi gelirin kazanılması ile harcama arasında gecen zaman farkı iken meltzer de üretimin yapılması ve satışı arasında gecen zaman farkından dolayı gelirin elde edilmesinden dolayı gecikme.
Soğuk hindi nedir, açıklar mısınız enflasyonun şok politikalarla ani bir şekilde düşürülmesi yeni klasikler önermiştir
alonj ne demektir? Kambiyo senedi üzerinde yer kalmadığında senetle ilgili işlemleri göstermek amaçlı senede eklenen kâğıt
Limit fiyatlandırma kısa ve öz açıklayacak olan var mı? Oligopol piyasalarında firmanın hem maliyetlerini karşılayıp hem de piyasaya girişlere engel olmasını sağlayan fiyatlama
Mali kar ile ticari kar arasındaki fark nedir mali kar: ticari kar-vergiden muaf gelir+eksik değerlenen değerler-fazla değerlenen değerler+kanunen kabul edilmeyen değerler Ticari kar TTK ya göre hesaplanan kar. Mali kar vuk a göre hesaplanan kardır. Mali kar vergi öncesi matrahtır.
rassal yürüme: Sürekli gelir önsavını rasyonel beklentiler çerçevesinde ele alarak tüketimdeki değişmeleri öngörmenin mümkün olmadığını ve tüketimdeki değişmelerin yalnızca gelir ve servetteki beklenmeyen değişmelerden kaynaklandığını ileri süren ve Robert Hall tarafından ulaşılan sonuç. Bireylerin ekonomideki mevcut bilgileri kullanarak gelecekteki ortalama gelirlerini hesaplayamaması sonucunda tüketimleri dalgalanarak rassal bir seyir izler
Rachat nedir? İhtiyari amortisman yani devletin elinin bollaştığı dönemlerde borcunu vadesinden önce ödemesidir
ricardo – barro denklik teorisi: david ricardo devletin bütçe açıklarını vergileri artırmak yerine borçla kapaması durumunda iktisadi karar birimleri gelecekte bu borçların vergi artışına neden olacağını bilir ve tüketim yapmak yerine tasarruflarını artırır yeni klasik Robert barro ricardonun görüşlerini yeniden ele almıştır ve bu görüşe ricardo barro etkisi denmiş
Emisyon primi nedir? Devletin egemenlik gücüne dayanarak elinde bulundurduğu para basma yetkisini uygulayarak katlanılan maliyetle piyasaya sürdüğü değerli kâğıdın arasındaki olumlu farktır. Emisyon enflasyona neden olabilecek bir olgudur.
DUL KÜPÜ: Kaldorcu gelir dağılımı teorisi olarak da ifade edilen fonksiyonel gelir dağılımı teorisidir. Ücretliler ve sermaye sahiplerinin tasarruf eğilimleri sabit tutulduğunda, gelir içindeki kar payının yatırımın hâsılaya oranı ile belirlenmesi şeklinde özetlenebilmektedir. Bu durum ücretlilerin kazandıkları harcamaları; sermaye sahiplerinin ise harcadıklarını kazanmalarına neden olmaktadır.
Nazım Hesaplar: İşletmenin sahibi olmadığı ancak izlenmesine ihtiyaç duyulan değerlerin kaydedildiği hesaplardır. İşletmenin varlık ve kaynaklarında değişime neden olmayan işlemler nazım hesaplarda izlenir. Ancak bu işlemler gelecekte işletme değerlerinde bir değişime neden olabilir. Nazım hesap kullanacak işletmeler ihtiyaçlarına ve işletme yapısına uygun olarak nazım hesap grubu oluştururlar.
Mali kar ile ticari kar arasındaki fark nedir?
Mali kâr ve ticari kâr birbirinden farklı kavramlardır. Bu iki kârın birbirinden farklı olmasının temel nedeni farklı esaslar dikkate alınarak hesaplanmalarıdır.
Mali kâr vergi kanunlarında yer alan düzenlemeler sonucunda tespit edilen kârdır ve genelde verginin matrahını da teşkil eder.
Bu aşamada ticari kâr ile mali kâr arasındaki en önemli farklılık ticari kârın tespitinde indirim konusu yapılabilen bazı giderler, vergi uygulaması açısından kanunen kabul edilmeyen gider niteliğine sahiptir ve mali kârın tespitinde dikkate alınmaz.
Mali kâr ile ticari kâr arasındaki farklılık gider yönünden olduğu kadar gelir yönünden de mevcuttur. Vergi uygulaması açısından bazı kazanç ve iratlar vergiden istisna tutulmuştur. Dolayısıyla mali kârın tespitinde bu kazançlar vergi matrahına dahil edilmeyecektir. Oysa bu kazançlar ticari kârın içinde yer alabilecektir.
Vergi dampingi ile vergi rekabeti arasındaki temel fark nedir?
Enflasyon ataleti”, nedir? Enflasyonu düşürmeye yönelik uygulanan politikalara karşın, iktisadi karar birimlerinin geçmiş dönem enflasyon beklentilerini sürdürmeleri nedeniyle, genel ve/veya kesimsel enflasyon oranının düşmeye direnç göstermesi, dolayısıyla yapışkan hale gelmesi. krş. Fiyat katılığı
Histerisiz etkisi nedir ekonominin bir şok sonrası dengeden uzaklaşması ve bu sokun ortadan kalkması ile denge durumuna geri dönememesidir yeni keynesler savunur Histerisiz Etkisi(Çekim hipotezi):Yeni Keynes yenlere göre doğal işsizlik sabit değildir, cari dönemde durgunluk ortaya çıkınca işsizlik artar. Durgunluk atlatıldıktan sonra ortaya çıkan fiili işsizlik doğal işsizliği de artırır
Gölge fiyatı: kamunun ürettiği mal ve hizmetlerin gerçek bedellerinin hesaplanamamasından dolayı benzer mal ve hizmetlerin bedellerinden yararlanılarak ortaya çıkarılan bedele gölge fiyat denir.
Tobin in q’ Teorisi: Firmanın mevcut değeri/yenilenme maliyeti arasında oran kurarak bir değerleme yapar. Bu oranı “q” ile ifade eder. q > 1 firmanın mevcut değeri yüksektir, kar yapıyordur, yatırımlarına devam etmelidir. q < 1 ise, piyasa değeri yenileme değerinden düşüktür. firma için yeni yatırımlara gitmek karlı değildir. q = 1 ise yeni yatırımlar için uygun koşullar söz konusu değildir. yıpranmadan kaynaklanan güç kaybını telafi edecek yatırımlar yapar.
köşe dengesi nedir? tüketici iki maldan birini hiç tüketmez gelirini sadece diğer malın tüketimine ayırırsa bu durumda köşe dengesi oluşur. aynı şekilde üretici bir girdiyi hiç kullanmaz üretime ayırdığı bütçesini sadece diğer girdinin istihdamına ayırırsa bu durumda köşe dengesi oluşur.
Hızlandırma hipotezi nedir? işsizliğin düşürülmesi isteniyorsa o zaman enflasyon giderek hızlanması gerekir. bu olguya hızlandıran hipotezi denir.
edgewort kutu diyagramı nedir? Dikey ve yatay kenarların ya farklı malları ya da farklı faktörleri simgelediği bir dikdörtgen olup dikdörtgenin alanı içinde yer alan noktaların çeşitli mal veya faktör bileşimlerini gösterdiği ve en etkin tüketim veya üretim bileşimlerinin kayıtsızlık eğrileri veya eş ürün eğrileri aracılığıyla belirlendiği ve Edgewort tarafından geliştirilen bir çözümleme aracı. tüketicilerin farksızlık eğrilerinin teğet olduğu noktaların geometrik yerine sözleşme eğrisi denir. sözleşme eğrisi üzerinde pareto optimalite sağlanmıştır. yani sözleşme eğrisi üzerinde hareket tüketicilerden birinin faydasının artmasına ve diğerinin faydasının azalmasına yol açar.
devletin para basarak elde ettiği gelire senyoraj geliri deniyor ve para arzının artması ile enflasyon oranında artış oluyor bu artış ile halkın elinde tuttuğu paranın satın alma gücünde azalma meydana geliyor işte buda enflasyon vergisi oluyor
reel konjonktür teorisi ile dikotomi yaklaşımı yeni klasik akım içinden çıkmış bir teori reel gsyi deki dalgalanmaları açıklıyor ekonomide zirve çöküş dip toparlanma ve genişleme evreleri vardır devlet ekonomi dipte olsa bile müdahale etmemelidir yeni klasiklere göre en iyi politika politikasızlıktır klasik dikotonomi ise klasik iktisatçılar göre para ekonomik ilişkilerin üzerini örten bir tür peçedir para arzındaki değişmeler yalnız fiyatlar genel seviyesine aynı yön ve oranda etki edecektir fisher denkleminde mv=pt de m ne yön ve oranda değişirse p o yön ve oranda değişir
likitide kısıtı? Gelecekteki gelir karşılığında ödünç alınarak finanse edilebilecek en çok cari tüketim veya yatırım miktarı.
tercih çarpıklığı? Erdemli malların devlet tarafından sunulmaması durumunda ortaya çıkan durum
tüketim bulmacası? kuznets Keynes gelir artıkça ortalama tüketim eğiliminde azalma meydana gelir diyor kuznets ise uzun dönemde ortalama tüketim eğilimi değişmez keynesin mutlak gelir hipotezini zayıflatan görüş zaten Keynes kısa dönemli analiz yapmış içinde bulunduğu dönemde zaten harcanabilir gelir artışının ortalama tüketim eğilimini düşürmesi doğal insanların tüketeceği şeyler sınırlı
- prıce yöntemi? devlet borçlarının ödenmesi için bir fon kuruluyor bu fon sayesinde bileşik faiz elde edilerek borçlar otomatik olarak bu fondan ödeniyor
hıcks ve slutsky yaklaşımı? diğer değişkenler sabit iken fiyat düştüğünde talep artar talep artmasındaki etki toplam etkidir bu etkiyi ikame ve gelir etkisi olarak ikiye ayırmışlar tüm mallar için ikame etkisi fiyat ile ters yönlü olarak talebi etkiler normal mal için gelir etkisi fiyat ile ters yönlü talebi etkilerken düşük mallar için gelir etkisi fiyat ile talebi doğru yönlü etkiler hicks analizi ile slutsky analizinde yöntem farklılıkları var hicks geometrik analiz yapıyor slutsky matematiksel hicks fayda düzeyini sabit tutuyor slutsky reel geliri sabit tutuyor birinde yeni bir farksızlık eğrisi var diğerinde yok gibi
oyun teorisi? karar birimleri nasıl davranacaklarına karar verirken, diğer karar birimlerinin davranışlarını hesaba katarak sonuca gitmeye çalıştıkları ortamda, karar birimlerinin davranışlarını inceleyen yaklaşım nash dengesi de bir denge çıktı denge durumu varken karşı oyuncunun hile yapmadığı varsayımı altında kendisinin hile yapmasının kendisine hiçbir yarar sağlamayacağı denge durumudur. hakim strateji karşı tarafın kararı ne olursa olsun kendisi için en iyi olan stratejiye denir.
asli ve tali kurucu iktidar? ilk anayasayı kuran asli, kurulu anayasayı değiştiren tali
kanunsuz emir? Kamu hizmetlerinde herhangi bir sıfat ve suretle çalışmakta olan kimse, üstünden aldığı emri, yönetmelik, tüzük, kanun veya Anayasa hükümlerine aykırı görürse, yerine getirmez ve bu aykırılığı o emri verene bildirir. Ancak, üstü emrinde ısrar eder ve bu emrini yazı ile yenilerse, emir yerine getirilir; bu halde, emri yerine getiren sorumlu olmaz. Konusu suç teşkil eden emir, hiçbir suretle yerine getirilmez; yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz.
leontief paradoksu? sermaye yoğun ülkelerin sermaye yoğun malları ihraç etmesi, emek yoğun ülkelerin ise emek yoğun malları ihraç etmesi gerekirken ABD. nin bu sava rağmen emek yoğun mal ihraç etmesidir.
HAPİS HAKKI: Tacir, ticari işlerden doğan alacağını tahsil edemiyorsa, borçluya ait olan ve kendi yanında bulunan menkul kıymeti veya kıymetli evrakı alacağına karşılık (borç ödeninceye kadar) alıkoyar. Buna hapis hakkı denir. Ancak, burada alıkonulan kıymetin ödenmeyen alacakla ilişkisinin bulunması gerekir.
KAZANÇ YOKSUNLUĞU: Malvarlığında meydana gelebilecek bir artışın önlenmiş olması.
UYGUN İLLİYET BAĞI: Haksın fiilin genel yaşam deneyimlerine, olayların olağan akışına göre böyle bir zararın oluşumuna neden olmasıdır.
ALIKOYMA HAKKI: Bir kişinin hayvanı bir taşınmaza zarar verdiğinde taşınmazın sahibi o hayvanı, zararın ödenmesine kadar alıkoyabilir.
GİDERİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ: Bir hayvanın bakımını ve yönetimini sürekli veya geçici olarak üstlenen kişi hayvanın verdiği zararları giderme yükümlülüğündedir.
DAİMİ DEFİ: Bir haksız fiilden dolayı, alacağı zamanaşımına uğrayan taraf aynı borç ilişkisinden dolayı karşı tarafa vermekle yükümlü olduğu ifayı yerine getirmekten kaçınabilir.
METZLER PARADOKSU: Gümrük tarifelerinin, ithalatçının önemi yüzünden ithal malların fiyatlarının düşmesine yol açmasıdır.
METZLER GECİKMESİ: Üretimde bulunulması ile üretimin satışından sağlanan gelirin yaratılması arasında geçen zamana denir.
ROBERTSON GECİKMESİ: Ekonomik birimlerin gelirlerini elde ettikleri an ile harcadıkları an arasındaki belli bir gecikme.
LUNDBERG GECİKMESİ: Talebin olduğu an ile talebi karşılamak için üretimdeki artış arasında geçen süre.
PİGOU ETKİSİ (Reel Ankes-Balans Etkisi): Fiyatlarda meydana gelen düşme sonucu reel servette ortaya çıkan artışın tüketim harcamaları üzerindeki etkisi.
MUNDELL MODELİ: Ekonomide iç ve dış dengenin sağlanması için hangi iktisat politikalarının izlenmesi gerektiğini açıklamaya çalışan model. 1962’de R.A. Mundell tarafından geliştirilmiştir. Mundell’e göre para politikası dış dengeyi, maliye politikası ise iç dengeyi sağlamak amacıyla kullanılmalıdır. Maliye politikası tam istihdamın ve fiyat istikrarının sağlanması açısından para politikasından daha etkindir.
LUCAS KRİTİĞİ: İktisat politikasını hazırlama ve uygulama aşamalarında bireylerin ve kurumların bekleyişlerinin de dikkate alınmasını öneren metodolojik bir eleştiridir.
OCKHAM USTURASI: Bir olayı, açıklamak için kullanılacak olan iki açıklamadan daha basit olanı yani daha az varsayımda bulunanı tercih edilmelidir.
FİSHER ETKİSİ: Enflasyon oranlarındaki düşüşünü alacaklıları kazançlı hale getirmesidir.
TIEBOUT ETKİSİ: Bireylerin tercih ettikleri vergileri ve hizmetleri sağlayan yerel ünitelerde(özellikle federal ülkelerde) toplanma eğilimi göstermelerine denir.
HİSTERİSİZ ETKİSİ: Geçici bir şokun işsizlik oranını yükseltmesi durumunda şok ortadan kalktığında işsizlik oranının eski düzeyine geri dönmemesidir.
ARZ YANLI EKONOMİ YAKLAŞIMI
Üretim faktör maliyetleri üzerindeki, toplu pazarlık ücreti, yüksek vergi, sosyal güvenlik fonları vb gibi maliyet öğelerinin hafifletilmesi gerektiği görüşünü savunan yaklaşım.
BÜTÇE YANSIMASI
Kamu gelir ve harcamalarının çeşitli gelir grupları itibariyle net etkisini belirlemeye çalışan yöntem.
ÇAPRAZ YANSIMA
Belirli bir malı yükümlü kılması gereken verginin, talep esnekliği sert olan bir başka malın fiyatını artırmak suretiyle devredilmesi.
EMİSYON VERGİSİ
Çevre kirliliğinden kaynaklanan negatif dışsallıkları içselleştirme amacına yönelik düzeltici bir vergi.
GÖLGE FİYAT
Üretim faktörlerinin, tüm gerçek maliyetlerinin dikkate alınarak saptanan fiyatı.
HOŞ OLMAYAN MONETARİST ARİTMETİK
Uzun dönemde bütçe açığının borçla finansmanının parasal finansmandan daha enflasyonist olması durumu.
HIZLANDIRILMIŞ AMORTİSMAN
Sabit varlıkların fiziksel sürelerinden daha kısa sürede gerçekleştirilmiş amortisman.
İKİZ AÇIK
Kamu kesimi borçlanma gereksinimi yanında, cari açığın oluşması.
MALİ TEVZİN (nedense bunu soracaklarmış gibi geliyor
Mali fonksiyon ve gelirlerin idareler arası dağılımı.
MONETİZASYON
Kamu borçlarının Merkez Bankası para tabanının genişletilmesiyle itfa edilmesi.
likidite tuzağı
Verili bir faiz oranında halkın arz edilen tüm para miktarını tutmaya hazır olduğu durum.
mali sürüklenme
Büyüyen bir ekonomide bütçe gelirlerindeki otomatik artışın ekonomi üzerinde ters bir etki yaratarak, ekonomiyi aşırı ölçüde istikrara getirmesi olgusu.
ricardian denge
Borçlanmayla finansmanın vergilerin ertelenmesinden ibaret olduğu ve bunun da şimdiki vergileme ile denk olduğu şeklindeki önerme.
vergi gayreti
Vergi yönetiminin vergi toplama, yükümlüsünün de vergiye uyma çabaları.
vergi harcaması
Vergi avantajları yoluyla, tahakkuk eden verginin mükellefin kullanımına bırakılması.
vergi kapasitesi
Bir ekonominin veri üretim kapasitesinde ve vergi yasaları çerçevesinde sağlayabileceği vergi geliri
Tüketici rantı,
Tüketiciler bir malı belli bir fiyattan almaya razı iken arzın fazlalığı ya da talebin düşüklüğü nedeni ile malın fiyatı ödemeye razı oldukları miktarın altına düşerse tüketicinin sağladığı bu avantaja tüketici rantı denir.
üretici rantı
Üretici ürettiği bir malı belli bir fiyattan satmaya razı iken piyasa koşulları malın fiyatını razı olunan miktarın üzerine çıkartırsa üreticinin elde ettiği bu avantaja üretici rantı denir.
Ankes
Taahhütleri karşılamak üzere bulundurulan nakit rezervdir. Türk bankacılık uygulamasında Ankes oranı disponibilite oranından farklı anlamda kullanılmakta ve disponibilite oranından daha dar bir likidite nispetini ifade etmektedir.
Vergi Temelli Gelir Politikası
Vergi temelli gelir politikaları,
daha düşük parasal ücret artışlarını öneren ve kabullenen firmalarla, işçileri mükâfatlandıran; aşırı ücret artışlarını öneren ve kabullenen firmalarla, işçileri cezalandıran bir vergi sisteminin kullanımıdır.
Arbitraj
Menkul Kıymetler, kıymetli madenler, para, kıymetli evrak gibi değerlerin, iki piyasa arasındaki fiyat farklarından yararlanmak amacıyla fiyatların düşük olduğu yerlerden alınması, fiyatların yüksek olduğu yerlerde satılmasıdır. Ancak, arbitraj denildiği zaman genellikle kambiyo arbitrajı anlaşılmaktadır.
Açık Piyasa İşlemleri (APİ) (Open Market Operations):
Para politikası uygulaması çerçevesinde, merkez bankaları bünyesinde para miktarının artırılıp azaltılması amacıyla, Hazine kağıtlarının alım ve satımının (kesin alım, kesin satım, geri satım vaadiyle alım (repurchase agreements), geri alım vaadiyle satım (reverse repurchase agreements)) yapılması işlemleridir. Bankalar arası Para Piyasası işlemleri de “Açık Piyasa İşlemleri” kapsamı içerisindedir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası bünyesinde bu tür işlemler, Açık Piyasa İşlemleri ve Para Piyasası Müdürlükleri tarafından yürütülmektedir.
Enflasyon Vergisi:
Para, tedavüle çıkaran kurum açısından yükümlülük, talep eden, elde tutan kurum ve kişi açısından ise bir varlık olarak düşünüldüğünde, enflasyon, parayı ihraç eden kurumun yükümlülüğünü, parayı elde tutan kurumun ise varlığını reel olarak azaltır. Bu anlamı ile enflasyon, gelir elde eden açısından vergi özelliği taşımakta, dolayısıyla vergi gibi satın alma gücünün transferine neden olmaktadır.
Moratoryum:
Borçlanıcının, ödeme gücünü kaybetmesi nedeniyle borçlarının tümünü veya bir kısmını ödeyemeyeceğini ilan etmesidir. Genelde borçlu ve alıcı arasında borcun yeniden yapılandırılması ile sonuçlanır.
Paranın Dolaşım Hızı (Velocity):
Bir birim paranın kaç birim mal veya hizmetin el değiştirmesine imkan sağladığını gösterir. GSMH / Para Stoğu ile ifade edilir.
Reeskont:
Iskonto edilmiş, diğer bir deyişle bir bedel karşılığı (ıskonto) el değiştirmiş olan kıymetlerin yeniden bir bedel karşılığı (re-ıskonto) el değiştirmesini ifade eder.
Senyoraj “Beylik Hakkı” (Seniorage):
Para basma yetkisini elinde tutan kurumun, bu yetkisi dolayısıyla para basarak elde ettiği reel gelirdir. Para stokundaki değişimin fiyatlar genel seviyesine oranı ile ifade edilir. Enflasyonun sadece para miktarındaki artışından kaynaklanması durumunda, senyoraj ve enflasyon vergisi birbirine eşit olur.
VERGİ REKABETİ: Ülkelerin sermaye çekmek amacıyla tanıdıkları vergisel teşviklerin diğer ülkelerin vergi tabanlarında aşınmaya neden olmasıdır.
DOTASYON: Devletin kişi ve kurumlara para, mal veya hizmet şeklinde yaptığı koşulsuz veya blok yardımlardır.(Götürü Hibe)
İZ BEDELİ: Ekonomik ömrünü tamamladığı halde fiilen kullanılmasına devam edilen iktisadi kıymetler ile gerçek değeri tespit edilemeyen veya edilmesi uygun görülmeyen ancak, hesaplarda izlenmesi gereken iktisadi kıymetlerin muhasebeleştirilmesinde kullanılan ve muhasebe kayıtlarında yer verilen en düşük tutar(İz Bedeli= 0,01 YTL= 1 Yeni Kuruş). Amortisman süresini tamamlamış ancak fiilen kullanımı devam eden maddi duran varlıklar kayıtlarda “iz bedeli” ile takip edilmelidirler. (Sınavda çıkmış ve yapamamıştım).
TANZİ ETKİSİ: Enflasyonun reel vergi gelirleri üzerindeki olumsuz etkisine denir. Verginin tahakkukundan tahsiline kadar geçen sürede, paranın değerini kaybetmesi nedeniyle ortaya çıkmaktadır.
VERGİ TATİLİ: Gelir ve Kurumlar Vergisinin tamamen veya kısmen geçici bir süre tatil edilmesidir. Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler tarafından; büyük yatırımlara veya belirli sektörlere uygulanan bir vergi politikasıdır.
COASE TEOREMİ (Mülkiyet Hakları Teoremi): Dışsal ekonomilerde mülkiyet hakları tesis edilirse mübadele maliyetinin sıfır olması koşuluyla taraflardan biri diğerinin zararını karşılayarak sosyal optimuma ulaşılır ve ekonomik etkinlik sağlanır
BAUMOL TEOREMİ (Dengesiz Büyüme Hipotezi): Kamu harcamalarının artmasının temel nedenlerinden biri devletin iktisadi faaliyetlerinin emek-yoğun (verimsiz) özellikte olmasıdır.
İKİNCİ EN İYİ TEOREMİ: Pareto optimumu, ekonominin bütün kesimlerinin belirli bir davranış biçimini benimseyeceği varsayımına dayanır. Fakat bu optimumdan bir sapma ortaya çıktığında, refah maksimizasyonuna ek bir sınırlama getirilir. Bu ek sınırlamaya göre, maksimizasyon işlemi tekrar sınırlandırılmalıdır. Ek sınırlamadan dolayı ulaşılacak durumun birincisi kadar iyi olmayacağı bir gerçektir. Bu yüzden, işlem sonunda elde edilen koşullar ikinci-en iyi olacaktır.
SAMUELSON KOŞULU: Kamu malını üretmenin marjinal maliyetinin, bireylerin kamu malından sağladığı faydaların toplamına eşit olmasıdır.
LİNDAHL FİYATLAMASI: Her bir bireyin marjinal vergi fiyatı, elde edilen kamusal malın marjinal değerine eşit olmalıdır.
AYNİ HAK
Eşya üzerinde doğrudan doğruya mutlak egemenlik yetkisi veren ve herkese karşı ileri sürülebilen hak.
AZINLIK HAKKI
Şirket sermayesinin %50’sinden fazlasına sahip olanların, şirketi yönetme ve denetleme hakkının karşısında, azınlıkta kalan ortakların kanunen sahip oldukları haklar.
BEYAZ CİRO
Senet malikinin, senedin arkasına sadece imzasını atarak yaptığı ciro.
BİLANÇO
Bir işletmenin belli bir tarihteki alacak ve borçlarını iki sütun halinde gösteren muhasebe kaydı.
DEF’İ
Bir talep karşısında kalan borçlunun, talebin varlığını kabul ve ancak özel bir nedene dayanarak, bunu yerine getirmekten kaçınacağı yolundaki savunması.
ELBİRLİGİ MÜLKİYETİ
Kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyeti.
ENVANTER
Bir kurum veya kişiye ait olan alacak ve borçların belirli bir tarihte ayrı miktar ve değerlerini gösteren döküm cetveli.
HAKSIZ FİİL
Bir kimsenin, ister bile bile, ister savsama yoluyla olsun, bir başkasını hukuka aykırı olarak zarara uğratmasına neden olan eylem.
HUZUR HAKKI
Ana sözleşmeye hüküm konarak veya sonradan genel kurul kararıyla miktarı belirlenerek, yönetim kurulu üyelerine, katıldıkları her toplantı için verilen para.
TAHKİM MÜESSESESİ: Özellikle uluslararası ticarette, taraflar arası uyuşmazlıkların çözümü için başvurulan yoldur.
UNCITRAL: Birleşmiş Milletler Ticaret Hukuku Komisyonu
UNIDROIT: Birleşmiş Milletler Özel Hukukun Birleştirilmesi Uluslararası Enstitüsü
DONATMA İŞTİRAKİ: Birden fazla şahsın ortak mülkiyet şeklinde sahip oldukları bir gemiyi deniz ticaretinde kullanmalarıyla meydana gelen bir çeşit şirkettir.
HAZİRUN CETVELİ: Anonim şirketlerde genel kurul toplantısına katılan pay sahipleri ya da temsilcilerin, ad ve soyadlarını, ikametgâhlarını ve pay miktarlarını gösteren tablodur.
MURAHHAS AZA: Anonim şirketlerde yönetim kurulunun yetkilerinin tümünü veya bir kısmını bu kurulun kararıyla üzerine alan üyeye denir.
ULTRA VİRES: Tüzel kişiliğin ehliyetini şirketin konusu ile sınırlandıran yaklaşımdır.
ECRİ MİSİL: Bir malın kullanılmasından doğan yararların para ölçüleriyle takdiri.
Yoksulluk nafakası Medeni kanun hükümleri uyarınca boşanma neticesinde hükmedilen bir nafakadır. Şartları:
1-Kesinleşmiş bir boşanma kararı olmalıdır.
2- Mutlaka açık bir talep olması gerekir.
— Yazılı yada Tutanağa geçirilmek şartı ile sözlü olabilir. Eşlerin her ikisi de isteyebilir.
3-Nafaka isteyen eşin kusurunun diğer eşten fazla olmaması gerekir.
— Yani asli kusurlu olmamalıdır. Eşit kusur halinde de nafakaya hükmedilebilir.
4-Boşanma sonucu eşin yoksulluğa düşmesi gerekir,
— Hakim tarafından araştırılmalıdır.
— Yoksulluk nafakası süresiz olarak hükmedilmelidir. “Bir yıl, 5 yıl yada 10 ay süre ile” gibi süre konulamaz.
KARIŞIK
ACENTA: Ticari mümessil ticari vekil, satış memuru veya müstahdem gibi bir sıfatı olmaksızın bir sözleşmeye dayanarak belirli bir bölge içinde daimi bir suretle ticari bir işletmeyi ilgilendiren akitlerde aracılık etmeyi veya bunları o işletme adına yapmayı meslek edinen kimse
Aciz vesikası: Alacaklı alacağının tamamını alamamışsa kalan miktar için kendisine verilen vesika
emredici vekalet:seçilen vekilin tüm ülkenin olmayıp sadece kendisini seçenlerin temsilci olması ve bu vekillerin kensini seçenler tarafından azledilebilme halidir..
teferruğ:açık arttırmaya çıkarılıp satılamayan malların bedelinin %50si ödenerek idarece satın alınması durumudur…
temel günah bir ülkenin uluslararası piyasalardan kendi ulusal parası ile borçlanamama durumudur
Abatemet sistemi=matrahtan indirilen mutlak tutarların küçük ve orta gelirlerde çok yüksek tutulmasına karşılık,indirimlerin gelirdeki artışa paralel giderek azaltılması ve en sonunda sıfıra düşürülmesine abatement sistemi denir.
friedman savage hipotezi: gelır duzeyı bellı bır sevıyenın altında dusunce paranın marjınal verımlılıgı azalır kişinin luks mallara olan düşkünlugu artar
TAĞŞİŞ:altın paranın bileşimine bakır karıştırılarak değerinin düşürülmesine tağşiş denir.
KDV gibi dolaylı vergilerde niçin artan oranlı tarife uygulanamaz? çünkü tabanı geniş vergilerdir bunlar şahsileştirilemez
Soğuk artan oranlılık:yüksek enflasyonun görüldüğü ülkelerde,artan oranlı gelir vergisi tarifesi uygulanması durumunda matrah enflasyon nedeniyle artar.sonuçta matrah vergi oranı daha yüksek üst dilimlerden vergilendirilir.bu sonuca soğuk artan oranlılık denir.
Modern vergi ayni değil,nakdi bir ödemedir niçin?
-vergi eşitliğinin korunması için nakdi ödeme gereklidir.-nakdi ödeme taşıma,depolama ve saklama açısından ayni ödemeye göre oldukça avantajlıdır.-ayni ödemenin daha sonra devletçe nakde çevrilmesi gerekir,bu da başka bir maliyet unsurudur.-ayni ödemenin denetimi güçtür.
dotasyon : bir kamu ekonomisinin başka kamu ekonomisi için yararına belli bir harcama yapmasıdır
Pasif senyoraj:parasal genişleme yolu ile elde edilen gelire denir. Aktif senyoraj(enflasyon vergisi):kişilerin para balanslarında bir azalma nedeniyle elde edilen gelire denir.
Tayınlama(talep kısıtlaması):sınırlı arzın sınırsız talebe bölüştürülmesine tayınlama denir.
Optimal vergileme:toplumun adalet ve etkinlik arasındaki tercihini en iyi bir biçimde yansıtan ve aynı zamanda toplumsal refahı maksimize eden vergilemedir.
emredici vekalet:vekilin tüm milletin değil kendini seçenleri temsl ettiği ve vekillerin seçenler tarafından azledilebildiği durumdur.
arbitraj nedir Piyasalar arası fiyat farklılıklarından yararlanarak gelir elde etme
kanun yararına bozma nedir temyiz itiraz edilmeden kesin karar verilmesi üzerine danıştay başsavcısı yada ilgili kişinin verilen kararı bozulmasını talep etmesi süre sınırı yoktur
mutsuzluk endeksi nedir işsizlik oranı+enflasyon oranı
okun yasasını açıklayın Yasa;reel büyüme oranı ile işsizlık arasındaki ilişkiyi açıklar.yasaya göre buyume oranı %2.25 in uzerıne cıktıgnda her +%1 lik büyüme issizlıgı %0.5azaltr
J EGRİSİ NEDİR devalüasyonun etkilerinin zaman içierinde ortaya .çıkacağını ifade eder
sendikasyon kredisi : lider bir banka (genelde bir yatırım bankasıdır) önderliğinde birden fazla banka veya benzeri ödünç veren kurum tarafından kurulan şirketler birliği tarafından, belli bir amaç için yine kurumlara (bankalar veya büyük holdinglere) büyük tutarlarda verilen uluslararası kredilerdir
verimlilik firmanın sabit girdi miktarıyla maksimum çıktıyı elde etmesidir.etkinlik planlanan performasın gerçekleşen performansa nekadar yaklaştığını gösteren ölçüttür.
para yanılması nedir Reel glr sbt iken nominal geliri degisen bireyin gaza gelip tuketimini arttirmssi
istinabe nedir bir mahkemenin yerleşim yeri dışındaki başka bir mahkemeye bir kişinin ifadesinin alınması veya keşif yapılması için talimat vermesidir
nash dengesi firma rakiplerin stratejileri veriyken kendisi için en iyi stratejiyi belirlemesidir.
Konsinye Mal , satılmak üzere bir komisyoncu veya tüccara bırakılan maldır.Bu satış , malı satan kişinin adına fakat mal sahibinin hesabına yapılır.
meltzer geçikmesi nedir Üretim we üretilenin satışındn gelir elde edilmesine kadr geçen süre
mutlak fiyat nisbi fiyat nedir farkı açıklayın Mutlak fiyat malın para cınsindn değerini ifade eder.nispi fiyat ıse bi malın dıger mal cınsindn degerını ıfade edr.
robertson geçikmesi nedir Gelirn elde edilmesi ile harcanması arasındaki zaman farkı
enflasyon vergisi nedir vergi yasalarından kaynaklı vergi miktarında artış olmaksızın enflasyon nedeniyle mükellefin daha çok vergi ödemesi
marjinal tüketim eğilimi ile çarpan arasındaki ilişkiyi açıklayıniz Marjinal tüketim eğilimi arttıkça çarpan büyür ve harcamalardaki artış milli geliri çarpan büyüdükçe daha çok arttırır.yani çarpan ile mpc arasında pozitif yönlü bir ilişki wardır
haavelmo teorisi Denk bütçe teorisi,kamu harcamaları aynı oranda bi vergi artışı ile yapılırsa milli gelir kamu harcaması artısi kadar artar
gölge fiyat : piyasada oluşan fiyatların marinal fayda ve marinal maliyetten uzaklaştığı durumda ortaya çıkan fiyattır
Fiili Memur: usulüne uygun atama gerçekleşmeden fiilen görev üstlenen kişidir. Burada iyi niyetli 3. kişilerin hakkı korunduğundan bu kişilerin yaptığı işlemler geçerli kabul edilir. Örneğin orman yangını sırasında köylülerden birinin itfaiye gelmeden ormanı söndürmesi olayında o köylü bir fiili memurdur.
Enflasyon ataleti rasyonel bekleyişler teorisinde kişilerin o dönemdeki beklediği enflasyon oranının geçmiş dönemlerdeki gibi olacağını düşünmesi ve bunun gerceklesmesidir. Yani bu kavram enflasyon ile beklentiler arasında ilişkiyi koyar
Yetki genişliği; merkezdeki kuruluşların, merkezden uzakta bulunan bir örgüte, belli işlevleri yerine getirmelerine yetecek bir ya da daha çok yetkiyi, kendi adlarına kullanmak üzere devretmesidir.
Yetki devri; aynı kurum içinde üst kademe yöneticinin, kendi iradesiyle bazı yetkilerini, bazı koşullarda alt kademedeki yöneticilere devretmesidir. Bu yetki devri yöneticinin iradesine göre her an geri alınabilir.
Kıyı Bankacılığı , ülke dışından temin edilen fonların yine o ülke dışında kullandırılmasını amaçlayan bir bankacılık türüdür.Bu tip bankalar genellikle serbest bölgelerde faaliyet göstermektedirler.Kıyı Bankalarının bulundukları ülkedeki banka kurallarına uyma zorunlulukları yoktur , ayrıca bu bankalar bulundukları ülkede mevduat toplayamazlar.Bu bankaların döviz hesaplarına bir kısıtlama konulamaz ve gelirleri vergilendirilemez.
tek düzen hesap planında kullanılan 800 lü hesaplar serbest hesaplardır ve bu hesaplar işletmenin tercihlerine göre kullanılabilir. 900 numaralı hesaplar ise nazım (yardımcı) hesaplardır. Bunlar genellikle yevmiye kayıtları yapılırken hesapların detayları görülür. Nazım hesapları en çok kullananlar bankalardır.(örn. merkez bankasının muhasebe sistemi)
fikri içtima aynı zamanda işlenen birden fazla şuçta sadece en ağır suçun cezası verilmesi,mesela hırsızlık yapmak için evin camını kırdın içeri girdin kasayı soydun diyelim (öyle bişey yapma sakın :)) burada hem mala zarar (camı kırarak) hemde hırsızlık (kasayı soydun ) suçları var burada hırsızlık suçu mala zarardan daha ağır olduğu için sadece hırsızlık şuçundan yargılanması
Gabin şartları 1 edimler arası açık oransızlik karşı tarafın zorda kalmasından yararlanarak meydana gelmesi
2.karşı tarafın düşüncesizliginden yararlanılarak meydana gelmesi
3.karşı tarafın tecrübesizliğinden faydalanarak meydana gelmesi
verimlilik:üretim sonucu elde edilen çıktının o çıktıyı elde etmek için kullanılan girdiye oranıdır.
etkinlik:mevcut kaynakların toplum gereksinimlerini en iyi karşılayacak şekilde üretime koşulmasıdır.
harcama yapma süreci nedir?
taahhüt-tahakkuk-ödeme emrine verile-ödeme harcama süreci
çekirdek enflasyon nedir? turkiyede özel imalat sanayısınındeki fiyatlar esas alınarak hesaplanan enflasyon r dıye bılıyorum mevsımsel dalgalanmalardan daha az etkılenıılsın ve devlet mudahalesnın az olduğu bır sektör olduğu içinde bu sektör seçilmiş
PARETO OPTİMUM ? toplumdaki en az bir bireyin refah düzeyini azaltmadan diğerinin refahını arttırmanın bir yolu yoksa o toplumun refahı optimumdur
Rıhtım resmini açıklayın. iskeleden yararlanan kişilerden alınan vergi
Menkul kıymet nedir? İşletmenin kar payı veya faiz geliri elde etmek amacıyla edindiği varlıklardır.
İthalat çeşitleri nedir? akreditifli ithalat mal mukabili ithalat bedelsiz ithalat gibi
CEZALARIN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ ? Ceza sorumluluğu şahsîdir. Kimse başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz. Tüzel kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanamaz. Ancak, suç dolayısıyla kanunda öngörülen güvenlik tedbiri niteliğindeki yaptırımlar saklıdır.
KANUNUN BAĞLAYICILIĞI ? Ceza kanunlarını bilmemek mazeret sayılmaz. Ancak sakınamayacağı bir hata nedeniyle kanunu bilmediği için meşru sanarak bir suç işleyen kimse cezaen sorumlu olmaz.
suçta ve cezada kanunilik ilkesi ? Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. Kanunda yazılı cezalardan ve güvenlik tedbirlerinden başka bir ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunamaz. İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamaz. Kanunların suç ve ceza içeren hükümlerinin uygulanmasında kıyas yapılamaz. Suç ve ceza içeren hükümler, kıyasa yol açacak biçimde geniş yorumlanamaz.
solow artığı? Sermaye-emek girdilerindeki artış ile açıklanamayan üretim artışına solow artığı denir. sermaye ve emek miktarındaki girdiye göre daha fazla bir üretim artışı olmuştur ve bunu teknolojiye bağlamışlardar bu daha fazla artış solow artığıdır
tüneldeki yılan ne demek? Avrupa para yılanı, üye ülkelerin birbirlerine göre dar sınırlarla dalgalanan ulusal paralarının Amerikan doları karşısında daha geniş aralıklarla içinde dalgalanmasından oluşmaktaydı. Daha somut olarak, iki topluluk üyesinin paraları, birbirlerine karşı en fazla toplam yüzde 2,25 oranında değişebilirken, bunlardan her biri dolar karşısında toplam yüzde 4,5 oranında değer kazanabilecek veya kaybedebilecekti. Sonuç olarak, yüzde 2,25 lik sınır “yılanı”, yüzde 4,5 luk sınır da “tünelin” genişliğini ifade etmekteydi. Yani, yılan böylece tünelin sınırları içerisinde hareket edebilecekti.
kutuplaşma teorisi nedir? gelişmiş ülkeler ve az gelişmiş ülkeler dış ticarette birlik oluşturmaları sonucunda az gelişmiş ülkeler refah kaybı yaşarlar. Azgelişmiş ülkeler ile gelişmiş ülkeler arasındaki iktisadi bütünleşme ve serbest ticaretin azgelişmişler aleyhine işleyeceğini ve sonuçta zengin ülkelerin daha zengin, fakir ülkelerin ise daha fakir hale geleceklerini savunan kuram. G. Myrdal tarafından geliştirilen kutuplaşma teorisine göre gelişmişlerle azgelişmiş ülkeler arasında mal ve faktör hareketlerinin serbest bırakılması durumunda azgelişmiş ülkelerdeki nitelikli işgücü yüksek gelir ve refah beklentisiyle gelişmiş ülkelere akacak, ayrıca yüksek teknolojiye sahip gelişmiş ülke sanayilerinin rekabeti karşısında azgelişmişlerin zayıf olan sanayileri çökecektir. Bu da, zengin ve fakir kutuplaşmasını körükleyecektir.
cezai ehliyet nedir kimlerde bulunur? 12 yaşından büyüklerde ayırt etme gücüne bakılır eğer yoksa ceza sorumluluğu yoktur 12 yaşından küçüklerde ceza sorumluluğu her halde yoktur 12 yaşından küçüklerde güvenlik tedbiri uygulanabilir 12 yasından büyüklere güvenlik tedbiri uygulanır sağır ve dilsizlerde bu sınırlar 3 yıl daha ekleniyor irade dışı geçici bir nedenle alkol ve uyuşturucu madde etkisiyle suç işleyene cezaverilmez tam akıl hastalarına cezaverilmez güvenlik tedbirine hükmolunur. yani genel olrak en az 12 yaşında olmak ve fiili ayırt edebilmek gerekir.
cezayı ortada kaldıran nedenler? meşru savunma ilgilinin rızası amirin emrini ifa zorunluluk hali