İNSAN HAKLARI, YURTTAŞLIK ve DEMOKRASI DERS NOTLARI
1-İnsan nedir?
İnsan düşünme özelliği olan ,iletişim kurabilen,aklını kullanabilen sosyal bir varlıktır.
2-İnsana ait özellikler nelerdir?Kısaca bu özellikleri açıklayınız.
*Düşünme:Düşünme sayesinde soru sorar,karar verir,merak eder.
*Konuşabilme:Sosyal bir varlık olduğu için insanlarla iletişim kurmak zorundadır.
*Aklını kullanma:Aklını kullanarak alet yapar,kullanır.
*Eğitilebilme-eğitme:Bu sayede bilgi ve beceriler elde eder.
*Toplumsal olma:Yaşamak için diğer insanlara ihtiyaç duyar.Onlarla bir araya gelir.Kurallar koyar ve kurallara uyar.
*Duygusal olma:Güler,ağlar,eğlenir,espri yapar,kızar.Bazen bunları ifade edebilmek için sanattan yararlanır.Resim yapar,şarkı söyler,heykel yapar,oyunlar oynar.
3-İnsanı insan yapan değerler nelerdir?
Özgürlük,eşitlik,barış,dürüstlük,kardeşlik,adalet,sevgi,saygı,hoşgörü,dostluk,dayanışma,yardımlaşma gibi değerler; insana özgü ,ortak evrensel değerlerdir.İnsan ayrıca kültürel mirasına sahip çıkar ve onu gelecek nesillere aktarır.
4-İnsanlık nedir?Örnek veriniz.
Bütün insanları içine alan bir kavramdır. Kendi çıkarlarını gözetmeden başkalarını düşünme, gözetme, insanları sevme durumudur. Bütün insanların insanca bir yaşam sürdürmesi için ulaşılmak istenen amaçtır.
Örnek: Zor durumda olan hiç tanımadığımız birine yardım eden kişi, kendi çıkarları için değil de insanlığın gereği olarak yapıyorsa o zaman insana yaraşır biçimde davranmış olur.
5-İdeal insan nasıl olmalıdır?
*Fikirlere saygı duyar *Ben merkezli yaşamaz *Barışçıl *Empati yapabilen *Affedebilen *Evrensel düşünen *Ön yargıları olmayan *Doğayı seven *Okumayı seven insandır.
6-Hak nedir?
Kişinin herhangi bir şey üzerinde, tartışılmaz ve herkes tarafından kabul edilmiş yetkisidir. Hak sayesinde her şeyi yapmakta, söylemekte, almakta, düşünmekte, ifade etmekte özgür olmuş oluruz.
Örneğin; kantinden tost almak için sıra bekliyorsunuz. Sizden sonra gelen biri, sizin önünüze geçmeye çalışıyor. Bu durumda hakkınız çiğnenmiş olur. Sıraya girmiş olmak size sıranız geldiğinde tost alma hakkını verir.
7-Temel haklarımız nelerdir?
Temel haklarımız vazgeçilmez,devredilmez ve dokunulmazdır.
*Yaşama hakkı:İnsanın en temel hakkıdır.Hiç kimsenin yaşamına dokunulmaz.Herkes diğerinin yaşam hakkına saygı göstermek zorundadır.
*Kişi dokunulmazlığı hakkı:Kimseye işkence yapılamaz,kimsenin yaşamına son verilemez,kimseye saldırı yapılamaz.
*Sağlık hakkı:İnsanların sağlıklı yaşayabilmesi için önlemlerin alınması,sağlık koşullarının yerine getirilmesidir.
*Eğitim hakkı:Yeterli sayıda okulların olması,öğretmenlerin yetiştirilmesi,maddi imkanı olmayan öğrencilere destek olunması,özel eğitime ihtiyacı olanlara yönelik okulların açılmasıdır.İlköğretim kız erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve devlet okullarında parasızdır.
*Dilekçe hakkı:Hakkınızın alındığı durumlarda ilgili birime dilekçeyle başvurup hakkınızı aramaktır.
*Seçme ve seçilme hakkı:Seçme;yönetimdeki yöneticileri oy kullanarak belirlemesi.Seçilme;Toplumu yönetmeyi isteyen kişilerin,halk tarafından beğenilerek belli bir süre görevlendirilmesidir.Demokratik yönetimlerin temel ilkesidir.
* Konut dokunulmazlığı hakkı:Konut bireyin içinde oturduğu,özgürce davrandığı,ailesiyle birlikte olduğu yerdir.İnsanlar evlerinde yaşama hakkına sahiptir bu nedenle hiç kimsenin konutuna dokunulmaz.
*Özel yaşamın gizliliği hakkı:Bizim için özel olan anlar,bilgiler,olaylar güvence altına alınmıştır.Bilgimiz ve iznimiz olmadan telefonlarımız dinlenemez,mektupları açılmaz okunmaz.
BU HAKLARIMIZ DEVLET TARAFINDAN GÜVENCE ALTINA ALINMIŞTIR!
DEVLETİN HAKLARI İYİLEŞTİRME ve GELİŞTİRME SORUMLULUĞU VARDIR.
8-Kendi yaşamınızdan haklarınız nelerdir,örneklendiriniz?
*Bedensel ve ruhsal olarak sağlıklı gelişebilme hakkımız vardır.Sağlıkla ilgili bir problemimiz olduğunda evde ailemiz,okulda öğretmenlerimiz bizimle ilgilenmelidir.
*Yeterli beslenme,barınma,dinlenme hakkımız vardır.Ailemiz bize bakmakla yükümlüdür.Evimizde beslenir,barınır ve dinleniriz.
*Sevgi,anlayış görme ve korunma hakkımız vardır.Ailemiz bizi her türlü kötülükten korumak zorundadır.Onlar tarafından sevgi ve anlayış görürüz.Düşüncelerimizi rahatça söyleyebiliriz.
*Ücretsiz eğitim:Okullarda ücretsiz okuma hakkımız vardır.Her aile çocuğunun ilköğretimini tamamlatmak zorundadır.
*Oyun hakkı ve yeteneklerinin geliştirilmesi hakkımız vardır.Evde ve okulda oyun oynarız.
*Hoşgörü,barış ve kardeşlik ruhu içinde ailemiz ve öğretmenlerimiz tarafından yetiştirilme hakkımız vardır.