İktisat teorisi püf noktalar



İKTİSAT TESTİ ÇÖZ

İKTİSAT TEORİSİ PÜF NOKTALARI

**Dersane notlarımdan son değişiklikleri kapsayacak biçimde hazırlanmıştır.

Ünite -1

**Altı çizili ve parantez içindeki yerleri kolayca akılda kalsın diye kodladım.

*İktisadın çalışma alanı :
– İktisadi olaylar ( hareket olacak) : üretim,tüketim,alış veriş, ticaret,bölüşüm,borçlanma v.b.
-İktisadi miktarlar (neden ortaya çıkmış? ) : büyüklük,küçüklük,etkileyen nedenler
-İktisadi organizasyonlar : Kurum ve organizasyonlar

*İktisadın y(o)rum görevi : (Ö)zel görevidir. Analiz vardır.Kurallar yapısı ; yani kuram ortaya koyulur. Çünkü ; Kuransız gerçek anlamsızdır. ( bu sözün anlamı şudur ; gerçeğin nedenini bilmiyorsak araştırma yapmak ,kurallar ortaya koymak anlamsızdır.

*İktisat = Kıt kaynaklar olacak + akılcı insan davranışları (homo economicus) olacak.
Seçenekleri ortaya koyar, karar vermez. Arkadaşlık,yurtseverlik gibi konularla ilgilenmez.

Homo economicus gerçek hayatta görülmeyen, mükemmel olan ve bu kişiliğe sahip , asla hata yapmayan insanlardır. Bu nedenlerle varsayımsaldır.

sonuçlar nasıl değişecek sorusuyla mantıksal akıl yürütmeler yapar. En önemli yöntemdir. En önemli araçlarından biri matematiktir.à*Mantıksal akıl yürütme yöntemi :gerçeklerin değişmesi halinde

Ekonomik bir model kafada canlandırılır ve genişletilerek gerçek yaşama yakın bir görünüm elde edilir.
*(is)tatistiksel yöntem : Geçm(iş)te derlenmiş veriler arasında kurallar bulmaya ve yorum yapmaya çalışır.
-Doğal bilimlerdeki kontrollü deneylerin sosyal bilimlerdeki kötü ikamesidir. ( Yani; iktisatta deney olmadığı için sosyal olaylar düşünülür ve deney yerine kullanılır)
-Sonuçları yaklaşık değerlerdir, kesin sonuçlar veremez. ( İktisatta hiçbir zaman kesinlik yoktur!)
– İncelediğimiz değişkenin dışında kalan değişkenler mutlaka değişecektir. ( Buna engel olmamız mümkün değildir.)
-Mantıksal akıl yürütmenin tamamlayıcısıdır( sınavlarda genelde en çok sorulan maddedir)

*Fonksiyonel ilişki
Q= Miktar d=Talep P= Fiyat / Talep fonksiyonu = Qd=f(P)
P(fiyat) her zaman bağımsız , d(Talep) her zaman bağımlı değişkendir. Talep fonksiyonunun bize anlattığı şey , bu fonksiyonun kapalı gösterimde olduğudur .
Fonksiyon azalan/Açık gösterimdedirà Fonksiyon artan / Açık gösterimdedir Qd=50-2P àQd=50+2P

*Bir fonksiyonel ilişkide 3 farklı anlatım yolu vardır:
– Sözel
-Çizimle anlatım( Geometrik ya da Grafiksel )
En kısa , zahmetsiz ve yoruma yer bırakmayan anlatımdır.à-Cebirsel anlatım

*Değişkenler:
-Dışsal(Eksojen) değişken : Değeri modelin dışında belirlenir
-İçsel(Endojen) değişken: Değeri modelin içinde belirlenir
-Stok değişken: Zamanı şu an durdurduğumuzda söyleyebileceğimiz,hazır,birikmiş,hemen değişmeyen değişkenlerdir. Zamanın belli bir anında ölçülür. Örn: Servet,Dış borç;Sermaye,Maden
-Akım değişkeneğeri sürekli değişir, hazır değildir, hemen söylenemez. Belli bir zaman dilimi söylenmelidir. Örn: Aylık,yıllık,günlük,milli,saniye,saat kavramları ile ifade edilir. Gelir, Servet stok, GSMH,GSYİH.

*Fonksiyon çiziminde ve yorumunda dikkat edilecek noktalar :
-Her çizimin başlığı olmalı
-Eksenlerin isimleri yazılmalı
-Eksenlerin değerleri yazılmalı
-Fonksiyonu ifade eden eğri bulunmalıdır

*Değerler:
T pxqà- Toplam değer
A “başına düşen” olarak ifade edilir . Örn: bir birim başına düşen… TR/qà-Ortalama değer
M “bir birim artırdığımızda..” ve “mevcut değiştiğinde toplamda meydana gelen değişiklik.” ∆TR/∆q ∆= değişimi ifade ederà-Marjinal değer

* Fiyat (P) her zaman bağımsız, Miktar (Q) her zaman bağımlı değişkendir!!!!

*C= Tüketimi ifade eder. Bir fonksiyonun başında C varsa bağımlı değişken odur.Fonksiyonun sonunda bir harf varsa Örneğin : ( C= 100+0,20 Y ) gibi Y= bağımsız değişkendir.

*Azalan fonksiyon demek ters yönlü ilişki demektir. Örneğin bir X ve Y düşünelim. X artarsa (↑) , Y azalır (↓)

*Artan fonksiyon aynı yönlü ilişki demektir. Yani X artarsa (↑) , Y de artar (↑ )

Ünite-2

*İhtiyaç: Karşılandığında haz, karşılanmadığında elem doyumsuzluk verir. ( örn: su içmek)

*Fayda : Malların ihtiyacı giderme özelliğidir. (örn: su içince elde edilen şey)

*Tüketici : Mal tüketen kişidir.

*Mal: İnsan ihtiyaçlarını karşılayan her türlü fiziki varlık ve hizmetlerdir.

*Mal kümesi:

-n gibi sonlu (sayılabilir) mal ve hizmetlerden oluşur . n< ∞
-en az sıfır en çok sonsuz miktarda tüketilir. Yani alttan sıfırla sınırlı üstten sınırsızdır. Bu durum bize, hiçbir malın tüketiminin negatif değer alamayacağını söyler. 0≤x ≤∞

*İktisadi alıcılık ( Homo Economicus):
)J(Bu bölümü çalışırken olayları hikayeleştirdim. Bence çok işe yaradı

Geçen ünitede Homo Economicus ların mükemmel yapıya ve karaktere sahip , asla hata yapmayan , analiz ve araştırma yapan kişiler olduğunu söylemiştik. Şimdi de bazı özelliklerini belirtelim :
1) JTam bilgiye (Enformasyona sahiptirler) : Yani piyasada her şeyi bilirler. Ben bunu “ Ne,Nerede,Kaça ?” cılar olarak adlandırdım. Ve böyle çalıştım. Ne ,nerede,kaça? Hepsini biliyorlar çünkü
2) Seçici olma : Adı üstünde; yani seçim yapıyorlar. Bu yüzden de “doyumsuzlar”
3) Çoğu aza tercih etme : Yani fazla olanı tercih ediyorlar. ( Bu özellikleriyle bu iki maddeye ‘doyumsuzluk varsayımı da denir’ )
4)  AàTercihler arası tutarlı olma: Genel olarak şöyle anlatılır > B ve B>C ise A>C olmalıdır. Örneğin siz Sinemaya gitmeyi > Kitap okumaya , Kitap okumayı da > Ders çalışmaya tercih ediyorsanız , Sinemaya gitmeyi > Ders çalışmaya tercih etmelisiniz. Bu maddeye “tutarlılık varsayımı” ve “tercihler arası geçişkenlik varsayımı” denir.

J*Fayda fonksiyonunu çalışırken konuyu sevimli hale getirebilmek için Ordinalistlere de kendi içimde ( sözelciler ) dedim . Aynı okuldaki gibi sayısalcı- sözelci rekabeti olsun diye. Ama siz ,Ordinalistlerin “Sırasalcılar” olduğunu bilin ve espriyi içinizden yapın

*****Ordinalist amcalar Kardinalist amcalar ne yaparsa tersini yaparlar !!!

Kardinalistler (Sayısalcılar ) Ordinalistler (Sırasalcılar)

– Gossen,Jevons,Walras -Antonelli, Edgeworth ,İvring Fisher
( Antonelli Ege’de Fish avlar )
-Fayda sayılabilir ( util) – Fayda sayılamaz, sıralanır
-Fayda toplanabilir – Fayda toplanamaz
-Fayda objektiftir – Fayda subjektiftir
-Birlikte ve ayrı ayrı kullanımda fark yok -Fark var

*Fayda Fonksiyonu: Tüketicinin tükettiği malla tüketimden sağladığı fayda arasındaki ilişkiyi gösteren fonksiyondur.Özellikleri :
1) Fayda fonksiyonu Artan bir fonksiyondur.
2)Tüketim miktarı sabitken (C) , Tüketim miktarı artarsa toplam fayda azalarak artar
3)Her bireyin fayda fonksiyonu farklıdır. Bu nedenle bireyler arası fayda karşılaştırması yapılamaz.
4)Fayda fonksiyonları sürekli ve iki kez türevi alınabilir fonksiyonlar olmalıdır.

*

I.Bölgede: MU (marjinal fayda) Pozitif ve azalıyorken (+↓) , Toplam fayda (TU) azalarak artar (↓ ↑ )
II.Bölgede : Marjinal Fayda (MU) 0 iken , Toplam fayda (TU) Maksimum olur (çan eğrisinin tepe noktası)
III:Bölgede : Marjinal fayda (MU) negatifken (-) , Toplam fayda (TU) azalır. (↓ )

*Azalan marjinal Fayda İlkesi : Diğer malların tüketim miktarı sabitken ( ceteris paribus) , tek bir malın tüketim miktarı artarsa , Toplam fayda (TU) azalarak artar. (↓ ↑ )
MU= ∆TU/∆q ∆= değişimi ifade eder
1. fiyat (ilk fiyat)à 2. fiyat (son fiyat) / 1àTU2-TU1/ Q2-Q1 2

Farksızlık ( Eş fayda ) eğrileri : Aynı fayda düzeyini gösteren farklı mal bileşimlerinin geometrik yeridir. Araştırmasını Hicks yapmıştır. *** Akılda kalması açısından ben bu eğrilere fa-fa ( farksızlık-fayda)eğrileri dedim. Özellikleri:
1)Üzerlerindeki her nokta AYNI üretim düzeyini gösterir.
2)Negatif eğimlidirler. X artarsa (↑) , Y azalır (↓)
3)Orijine göre DIŞ BÜKEY dirler. ( Azalan Marjinal İkame Oranı –MRS- ) NOT: Dış bükey ifadesi görünce aklımıza “Azalan” ifadesini getirmeliyiz.Dış bükey olmak demek orijinde içe kıvrılan demektir. İç bükey olmak orijinde dışa kıvrılan demektir. ( “artan” ifadesini aklımıza getirmeliyiz )
4)Orijinden uzaklaştıkça daha yüksek fayda düzeyini gösterirler.
5)Birbirlerini ve eksenleri kesmezler.

Neden negatif eğimlidirler ? Çünkü; aynı fayda düzeyinde kalabilmek için biri artırılırsa diğeri azaltılır.

*Marjinal İkame Oranı (MRS) : hep – çıkar. Miktar ( en son söylenen ) her zaman üste yazılır. Bir malın tüketimi ‘1 birim artırıldığında’ diğer maldan kaç tane vazgeçildiğini gösteren orandır. MRS= ∆Y/∆X = Y2-Y1/ X2-X1

*Özel farksızlık eğrileri:
1. Artan Marjinal İkame oranı(MRS) Orijine İçbükey ( D ye benzer) bir eğridir. Vazgeçiş oranı giderek artar .Bağımlılık yapıcı maddeler için geçerlidir. Yatay eksende Eroin , Dikey eksende Esrar.
2. Sabit marjinal ikame oranı (MRS) Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inen negatif eğimli düz bir doğrudur.Vazgeçiş oranları aynıdır. Ekmek ve Pasta örneğini kullandık.Yatay eksende ekmek, dikey eksende pasta.

3.MRS=0 (Tamamlayıcı mal/ Birlikte Kullanılan mal) Dik açı yapıp eksenlere paralel uzanırlar.Ayakkabının sol teki ve sağ teki en çok kullanılan örneklerdendir.Yatay eksende ayakkabının sol teki Dikey eksende sağ teki olacaktır.

*Bütçe Kısıtı: Tüketicinin bütün parasını kullanarak tüketebileceği mal bileşimlerini gösteren doğrudur.

M= Bütçe anlamına gelir. M=X. PX + Y. PY => y= M/ PY – PX / PY .X

* Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru çizilmiş bir eğri düşünelim. Eğrimiz yatay ve dikey eksenlerdeki X ve Y noktalarını kesecek. Eğri içinde ve dışında bir A ve B noktası olduğunu varsayalım.X ve Y noktalarında tüm para X ‘e ve Y’ye harcanmıştır. A noktasında param artmış ( yani elimde para kalmış) B noktasında ise tüketim olanaksız hale gelmiştir)

* Tüketici Dengesi (Fayda Maksimizasyonu): Tüketici dengesi ,farksızlık eğrisinin bütçe kısıtına teğet olduğu noktada oluşur.Her mala harcanan “son liraların” sağladığı marjinal faydalar birbirine eşit olmalıdır

Denge C noktasında sağlanmıştır.

*Tüketici dengesinin değişmesi
1.Zevk ve tercihlerin değişmesi: Sol yukarıdan sağ aşağıya inen doğru üzerinde sağa yatık U biçimli iki eğri bulunmaktadır. Yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya bütün kaymalarda “ZEVK VE TERCİHLER” Değişmiştir. Farksızlık eğrisi hangi mal eksenine daha yakınsa tüketici o malı tercih ediyordur.
2.  BTE ( Birysl.Talep Eğr)soruluyordur.àFTE(Fiy.Tük.Eğr) / Fiyat+Tüketim miktarı derseà Fiyat+ Geometrik yer derse à Fte. Den hareketle Bireysel Talep eğrileri oluşur. Ben bu eğrilere Fener Bahçe Eğrileri diyorum. F(Fiyat) , B(Bireyseli) ‘yi tamamlamalıdır. **Eğer soruda àMal fiyatlarının değişmesi: Sol yukarıdan sağ aşağıya inen doğrunun önünde ve bu doğruya bitişik, üçgen oluşturacak biçimde bir doğrudaha vardır. Eğer doğruda içeri doğru kayma varsa yatay eksendeki ürünün fiyatı artmış , Dışa doğru kayma varsa fiyat azalmıştır. Bu doğrularla Fiyat Tüketim Eğrilerini
3.  Engel eğrisi soruluyordur.àGTE (gelir Tüketim Eğr.) / Sadece gelir derse à Gelir+geometrik yer derse àBütçenin değişmesi: Sol yukarıdan sağ aşağıya inen doğrunun önünde ve bu doğruya paralel bir doğru daha vardır. Eğer dışa doğru kayma varsa sermayem artmış,içe doğru kayma varsa sermaye azalmıştır. Bu doğrular yardımıyla Gelir Tüketim Eğrisi / GTE Den hareketle Engel eğrisi oluşur. Ben bu eğrilere Gel-gel eğrisi adını verdim ( Gelir-Engelleri aşar)**Eğer soruda

*Bir malın fiyatı arttığında talep miktarının azalmasının iki nedeni vardır :
-İkame etkisi: Bir malın fiyatı artarsa diğer malların fiyatı ucuzlar ve söz konusu mala talep azalır.
-Gelir etkisi: Bir malın fiyatı arttığında gelirin satın alma gücü düşeceği için söz konusu mala talep azalır.

**** İkame ve gelir etkisi Talep kanununu açıklamak için kullanılır ( Dikkat! Sınav sorusu olabilir)

Ünite-3

*Talep: Bir malın fiyatı ile tüketim miktarı arasındaki ters yönlü ilişkidir.Bundan dolayı eğri negatif eğimlidir.

*Piyasa talebi : Bireysel talep eğrilerinin yatay toplamıdır. Bu eğriler sol yukarıdan sağ aşağı doğru inen negatif eğimli düz doğrulardan oluşur. Örneğin: Araba piyasasında Tüketici olarak Ali ve Ayşe isimli iki müşteri olsun.Ali’nin araba için ayırdığı para 8 lira ,Ayşe’nin ayırdığı para 5 lira olduğunda piyasa talebi, ( 8+5’ten) 13 lira olacaktır .

*Q= miktar / d=Talep / P =fiyat/ G= Gelir/f= fonksiyon
Qd = f( P; G(elir), PİKAME, PTAMAMLAYICI MAL ) / Qd = her zaman bağımlı değişkendir.

*Talebin fiyat esnekliği ( Talep esnekliği)
• Nokta esnekliği = >
1-eski miktar / 2- yeni miktar
Q2-Q1/ Q1 // P2-P1/P1

•Yay (ark ) esnekliği=>
Q2-Q1/ Q2+Q1
——————-
P2-P1/ P2+P1

diyorsa Nokta Esnekliği soruluyordur. Yay esnekliğini ayrıca belirtir.à***** Eğer soruda Talep esnekliği nedir, esneklik nedir ?
*******Eğer soruda Nispi diyorsa esneklik soruluyordur.
****Bütün esneklik hesaplamalarında, miktar (son verilen) her zaman üste yazılır .Esneklik, duyarlılık demektir.

Tam esnek talep (Є= ∞) : Tüketici fiyattaki değişime karşı talebi tamamen kesmektedir. Yani bu durum bize, fiyat artarsa talebin biteceğini söyler. Yatay eksende miktar ( Q ) , Dikey eksende Fiyat (P) bulunur. Talep eğrimiz (D) Miktara paralel bir doğrudur.

Esnek talep (Є> 1) : Esneklik değeri 1’den büyüktür.Tüketici, fiyattaki değişime karşı yüksek oranda talebini düşürür.
Birim esnek talep (Є=1) : Esneklik 1’e eşittir..Tüketici,fiyattaki değişimle aynı oranda talebini değiştirmektedir.
***Her noktasında Birim esnek olan eğri ikizkenar hiperboldür. ( Talep =1) Orijine göre dışbükey ( dışa bükülmüş) bir eğridir.

İnelastik talep (0<Є<1): Esneklik değeri 0 ile 1 arasındadır. Tüketici, fiyattaki değişime karşı daha düşük oranda talebini değiştirmektedir.
Tam İnelastik talep (Є= 0) : Esneklik değeri 0 dır. Tüketici fiyattaki değişime karşı talebini değiştirmemektedir.yani duyarsızdır. Bu eğrimiz dikey eksene paralel düz bir doğrudan oluşur.

*** Bir eğri ne kadar dikse , o kadar inelastiktir (esnek değildir) ; Ne kadar yatıksa , o kadar esnektir.

* Gelir esnekliği:
-Є G >pozitiftir (normal mal)à0
– Є G< )Jnegatiftir (düşük,giffen, kendi tabirimle ‘aşağılık’ mal à0
– 0<Є G< Zorunlu malà1
– Є G >Lüks mal ( 1’i L nin dikey kısmına benzetebiliriz)à1

*Çapraz fiyat esnekliği:
– Є AB > 0 Pozitif (aynı yönde değişen) İkame veya rakip mallardır
– Є AB < 0Negatif (ters yönde değişen) Tamamlayıcı veya birlikte kullanılan mallardır.

Ünite-4

* Üretim faktörleri
-Emek — > iş gücü–>insan–>ücret
-Serm(a)ye–>makine,araç gereç–>f(a)iz
-Doğal Kay(n)ak–>Toprak,madenler–> Ra(n)t
-Girişimci–> işletmeci–>kar

***Para ürünü yaratmaz, Kiralar ya da satın alır!!!!!!!!!!!!!

*Çok kısa dönem: sadece elde bulunan malların satışına izin verir ( L=emek,K=sermaye sabit)
*Kısa dönem:sadece tek bir dirdi değişken,diğerleri sabit (L=emek değişken ,K=sabit)
*Uzun dönem: tüm girdile değişkendir ( L=emek,K0sermaye değişken)

*Sabit girdi: Miktarı değişmeyen girdi
*değişken girdi:miktarı değişir
*Teknoloji:Hangi girdi,ne oranda kullanılıp ,ne kadar üretim yapılacağını anlatır.

Toplam fiziki ürün: TPP –> eldeki işçi miktarıyla yapılan toplam üretim
Ortalama fiziki ürün –>APP TPP/L “bir işçi başın düşen”üretim
marjinal fiziki ürün–>MPP ∆TPP/∆L = Toplam değişimi ,miktarın değişimine böleriz
*1)Toplam fiziki Ürün(TPP) , 2)Ortalama Fiziki ürün (APP) ve Marjinal fiziki ürün(MPP) ; ( 1. ve 2.grup eğriler) alt alta olmak üzere :
-MPP artarken (↑), TPP artarak artar (↑↑)
-MPP pozitif azalıyorken (+ ↓) ,TPP azalarak artar (↓↑ )
-MPP = 0 İken TPP maksimum
-MPP negatifken (-) , TPP azalır (↓ )

***** APP ve MPP birbirini aynı yönde takip eden eğrilerdir.
-APP artarken (↑ ) MPP, APP den büyüktür
-APP azalırken (↓ ) MPP,APP den küçüktür.
-APP nin maksimum ve minimum noktalarında MPP, APP ‘yi keser.

**işçi miktarı 0 iken TPP de 0 olacağı için TPP eğrisi her zaman orijinden başlar!!!

**Uzun dönemde azalan verimler yasası söz konusu değildir.!!

*Ölçek ekonomileri :

Ölçek ekonomisi denilince aklımıza firmanın büyümesini getirmeliyiz.(Girdi miktarını sabit (5) kabul ediyoruz )

-Ölçeğe göre artan getirinin fonksiyonunda mutlaka bir artış olacaktır. Örn: L işçi sayısını , K sermaye (makine ) yi gösteriyorken : 5x(2L,1K)= 10×10 yani sabit girdi ile (5) üretim 10 kat olur
-Ölçeğe göre azalan getirinin fonksiyonunda mutlaka bir azalış olacaktır . Örn: L işçi sayısını , K sermaye (makine ) yi gösteriyorken : 5x(2L,1K)=2×10 yani sabit girdi ile (5) , üretim 2 kat olur
-Ölçeğe göre sabit getirinin fonksiyonunda aynı oran olacaktır. Örn: L işçi sayısını , K sermaye (makine ) yi gösteriyorken : 5x(2L,1K)=5×10 sabit girdi ile üretim aynı oranda olacaktır.
**ölçeğe göre getiri demek :Teknoloji ve girdi oranı sabit olmak koşulu ile girdi artarken (↑), üretim hangi hızla artar?

*Eş ürün eğrileri: Aynı üretim düzeyini gösteren farklı girdi bileşimlerinin geometrik yeridir.Ben bu eğrilere ür-ür eğrileri adnı verdim ( Ürün-üretim)

Bu eğriler özellik itibariyle farksızlık eğrileriyle benzeşir. Tek bir nokta haricinde diğer bütün özellikleri aynıdır. Ayrıldıkları nokta; orijine göre dışbükeylikte Azalan Marjinal Teknik İkame Oranı (MRTS) koşulu geçerlidir.

Marjinal Teknik İkame Oranı(MRTS) nedir? : Bir girdinin , 1 birim daha fazla kullanılması için diğer girdiden ne kadar vazgeçildiğini gösteren orandır.

MRTS= – ∆K / ∆L ( L= emek , K= sermaye)

*Artan MRTS: Çan eğrisi biçiminde D ye benzer bir eğridir. Orijine içbükeydir. Artan oranda vazgeçiş vardır.
*Sabit MRTS:Sol yukarıdan sağ aşağıya inen negatif eğimli düz bir doğrudur. En çok kullanılan örneklerden biri: Yatay eksende elektrik, Dikey eksende Doğalgaz olduğunun var sayılmasıdır.Sabit oranda vazgeçiş vardır.
*MRTS=0 ik açı yapıp eksenlere paralel uzanan doğrulardan oluşur.örnek olarak Yatay eksende un dikey eksende su olduğunu kabul ederiz.

*Maliyet Kısıtı: Bütçe Kısıtı ile aynı mantıkta işler. Maliyet Kısıtı: Eldeki maliyet olanaklarının hepsi kullanılarak, kullanılabilecek girdi bileşimlerini gösterir.
Sol yukarıdan sağa aşağı doğru inen negatif eğimli düz bir doğrunun , yatay ve dikey eksenleri kestiğini farz edelim. Yatay eksende bir L(emek) ve dikey eksende de K(sermaye) noktası olsun .Doğrunun içte kalan kısmında bir A noktası ve dışta kalan kısmında da bir B noktası olsun. Doğrunun kestiği L ve K eksenlerinde elimdeki tüm para L’ ye Ve K’ ya harcanmıştır.A noktasında param artmış (elimdeki maliyet olanaklarının hepsini kullanmamışım) B noktasında ise Maliyetim yetersiz( Kullanılması olanaksız bölge)dir.

*Denge noktası eş ürün eğrilerinin maliyet kısıtına teğet olduğu nokta olan
( C noktamız) ‘da sağlanmıştır.

*Teknolojinin değişmesi : Sol yukarıdan sağ aşağıya inen doğru üzerinde U biçimli iki eğri olsun.yatay eksende Emek yoğun teknoloji ( L noktası) , Dikey eksende sermaye yoğun teknoloji ( K noktası) vardır. Hangi yönde kayma varsa o teknoloji benimsenmiştir.
*Girdi fiyatlarının değişmesi: Sol yukarıdan sağ aşağıya inen doğrunun önünde, bu doğruya bitişik ve üçgen oluşturacak biçimde bir doğru daha vardır. İçe doğru kayma varsa (Sol kısım) işçi fiyatları artmış, dışa doğru kayma varsa (sağ kısım) fiyatlar azalmıştır.

*Maliyet olanaklarının değişmesi: Sol yukarıdan sağ aşağıya inen doğrunun önünde, bu doğruya paralel bir doğru daha vardır. Dışa kayma varsa maliyet olanaklarım artmış, İçe doğru kayma varsa olanaklarım azalmıştır.

**Maliyet olanaklarının değişmesi maliyet kısıtını paralel olarak kaydırır.

*Genişleme yolu:Farklı maliyet noktalarından oluşan yeni üretici noktalarının geometrik yeridir.

**teknolojinin ve girdi fiyatlarının değişimi genişleme yolunun şeklini değiştirir.

**Eğer soruda:
* teğet,türev derse ; marjinal soruluyordur.
Orijinden başlayan derse ; ortalama soruluyordur.

*Optimal demek ; denge demektir olabilecek en iyi noktayı gösterir.
*Katlanılan maliyet; firmanın üretim için cebine fazla para koymasıdır.

*Toplam fiziki ürünün TPP azalma koşulu MPP nin negatif olmasıdır.
*Üretim miktarından bağımsız derse Sabit maliyet , Üretime başlayan (başlanan) derse Değişir maliyet soruluyordur.

*Maliyetle verim ters orantılıdır.

Ünite-5

*Maliyet para demektir.

*Kısa dönem maliyetler:

TC= Toplam maliyet / TFC= Toplam sabit maliyet / TVC= toplam değişir maliyet NK= Normal kar

**TC=TFC+TVC+NK
*Toplam Maliyet( TC) : Firmanın elindeki girdilerle yaptığı maliyettir.
*Toplam Sabit Maliyet(TFC) ( püf: T ve F ( F yi B ‘ye benzetirsek) Üretimden Tamamen Bağımsız olan maliyetlerdir. Makine,demirbaş,binalara ait ödemeler,amortisman,kira,idari personel aylıkları,sigorta primleri. Yataya paralel bir doğrudur.
*Toplam değişir Maliyet (TVC) ( püf: T ve V( v , içine altın atılan bir kova ve altın arttıkça artıyor) Üretim Arttıkça artan maliyetlerdir.işçilik,hammadde,enerji. Firma hiç üretim yapmazsa TVC=0
*Normal Kar : Asgari kardır
*Ortalama sabit maliyet(AFC): “bir birim başına düşen” + sabit maliyetlerdir. Örn parça başı üretim.
*Ortalama değişir maliyet(AVC): “bir birim başına düşen”+değişir maliyetlerdir. TVC/Q.Eğrimiz başlangıçta hızla artar,miktar arttıkça hızı yavaşlar.
*Ortalama Toplam maliyet(ATC-AC) “bir birim başına düşen” +toplam maliyetlerdir.
Formülümüz çok çok önemlidir:**TC/Q Ya da TFC+TVC/Q ya da **AFC+AVC yıldızlılar çok iyi bilinmelidir.
*Marjinal maliyet(MC): Son birimin toplam maliyette yarattığı değişimdir. ∆TC/∆Q

**ATC VE AVC önce azalan sonra artan eğrilerdir.ATC VE AVC arasındaki fark zamanla azaldığı için eğriler zamanla birbirine yaklaşır.
*AFC Orijine dışbükey (azalan) bir eğridir
**TVC ve TC eğrilerinin önce azalarak,sonra artarak artmasının nedeni AZALAN VERİMLER YASASI dır.
**Aynı eğrilerin U Biçimli olmasının nedeni de AZALAN VERİMLER YASASI dır.
*Toplam maliyetler asla azalmaz
*Ortalama maliyet eğrileri (ATC/AVC),marjinal maliyeti(MC) minimum noktalarında keser.
** Ortalama toplam maliyet eğrileri için (ATC) firma hiç üretim yapmazsa TC;TFC kadardır.

*Kapasite Sorunu:
-Tam kapasite: firmanın minimum(en düşük)maliyetle yaptığı üretimdir.örn:600
-Atıl (eksik) kapasite:Firmanın tam kapasitenin altında yaptığı üretimdir.Örn:400
-Aşırı(kapasite üstü) kapasite:Tam kapasitenin üzerinde yapılan üretimdir.Örn:900
-Maksimum kapasite: Üretebileceği en yüksek üretimdir.Örn:1000

*uzun dönem ortalama maliyet(LRATC): yatay eksene paralel geniş dış bükey bir eğridir.1)Azalarak başlar,2)sabit devam eder ve 3)artarak sürer.
1.bölgede artan getiri varsayımıyla azalan maliyet
2.bölgede sabit getiriyle paralel
3.bölgede azalan getiriyle artan maliyet söz konusudur.

Bu eğri kısa dönem ortalama maliyet eğrilerini bir zarf gibi içine alır. Girdilerin bileşim oranı değişmez.
**Eğrinin başındaki LR , “Long Run” dan gelmektedir. Yani uzun koşu,uzun soluk,uzun dönem olarak çevrilebilir.

*Uzun dönem marjinal maliyet(LRMC): Firmanın üretim kapasitesini 1 birim artırdığında toplam maliyetlerde oluşan değişimdir.

***LRMC,LRATC yi minimum noktasında keser.

**Uzun dönem hangi koşuldaysa kısa dönem de o koşulu sağlar
***LRATC nin U şeklinde olmasının nedeni firmanın önce artan,sonra sabit, en son da azalan getiriyle çalışmasıdır.

**Pozitif ölçek ekonomileri derse eğri AŞAĞI,
Negatif ölçek ekonomileri derse eğri YUKARI kayar!!!!!!!!!!!!!!!!!!

**Kısa dönem soruluyorsa – Azalan verimler kanunu,
Uzun dönem soruluyorsa -Ölçeğe göre getiri

Ünite-6

*Piyasa,üreticinin (Arz) ve Tüketicinin ( Talep) karşılaştığı yerdir.
*Tam rekabet piyasası gerçek hayatta pek görülmez
*Mükemmel rekabet vardır.
*** Bir piyasada satıcı çoksa piyasaya giriş serbest demektir!!!!!

*Özellikleri:
-Atomize olma : Çok sayıda alıcı ve satıcı vardır ( atom kadar çoklar)
-Homojen mal: aynı türde mallardır.Hiçbir malın diğerlerinden farkı yoktur.***Bu nedenle , bu piyasada reklama gerek yoktur. (önemlidir)
-Şeffaflık : Tam bilgiye sahip olmaktır.Piyasadaki her şey bilinir.
-Mobilite: ( Mobil den akılda kalabilir/ Mobil= hareket) Piyasada hareketlilik vardır. Bu nedenle piyasada Tek fiyat geçerlidir.

**Uzun dönemde firmalar sadece normal kar ederler!!
***Atomize olma ve Homojen mal özellikleri bir arada düşünüldüğünde ; Alıcı ve satıcıların FİYAT ÜZERİNDE SÖZ HAKKI YOKTUR!!!!!

**Yatay eksende Miktar (Q) , Dikey eksende Fiyat (P) olmak üzere , içeride büyük bir çarpı (X ) işareti olduğunu düşünelim. Arz (S), (çarpının yukarı ucu – XS),Talep (D) (çarpının aşağı ucu – XD ) , çarpının orta noktası da denge noktasıdır. Yukarı kısımda oluşacak üçgene Arz fazlası (Artık) , Aşağı kısımda oluşacak üçgene Talep fazlası (kıtlık) adı verilir.

**Tüketici rantı ( Tüketici- talep edendir=satın alandır) : Tüketicinin, bir malı satın almaya razı olduğu fiyatla ,gerçekte ödediği fiyat(denge fiyatı) arasındaki farktır.Talep eğrisiyle denge fiyatı arasındaki üçgendir. ( yukarıda kalan parçadır)

**Üretici rantı (Üretici – arz edendir=satandır) ; Üreticinin bir malı satmaya razı olduğu fiyatla, gerçekte sattığı fiyat (denge fiyatı) arasındaki farktır. (aşağıda kalan parçadır)

*R=hasılat (gelir)
-Toplam hasılat(gelir) (TR)= Firmanın satışlardan elde ettiği toplam paradır. P x q (fiyat x miktar)
-Ortalama hasılat (AR) “bir birim başına düşen” hasılattır. TR/Q= PXQ/Q=P
-Marjinal hasılat (MR) “son br satışın” toplam hasılatta yarattığı değişmedir.∆TR/∆ Q

****Bilinmesi gereken en önemli formül : D=P=AR=MR
**Eğim =P dir ve orijinden başlar.

*Kısa dönem firma dengesi ( Maksimum kar- minimum zarar)
-Toplam kar (TP) = TR-TC
-Ortalama kar (AP)= AR-AC
-Marjinal kar(MP)= MR- MC

TC>TR , AC>AR ( C ve R harflerini kodlayıp “acar” dedim ) – ZARAR
TR>TC, AR> AC ( R ve C harflerini kodlayıp “raca” dedim ) –KAR
TR = TC , AR= AC – BAŞABAŞ NOKTASI

***Denge derse MR= MC

*** Kısa dönem arz eğrisi:
-P=AVC – KAPANMA NOKTASI(önemlidir soru çıkma ihtimali yüksek)
-P=ATC-NORMAL KAR(önemlidir soru çıkma ihtimali yüksek)
-P>ATC –AŞIRI KAR

***Kısa dönem arz eğrisi AVC üzerindeki MC eğrisidir!!!!!!!!
**MR=MC=ACMİNİMUM=P -Uzun dönem denge koşuludur.!!!!!!!!

Ünite-7

Monopol(tekel) piyasa:Tek satıcının olduğu piyasadır.Eğrisi,piyasa talep eğrisiyle aynıdır ve negatif eğimlidir.

***Eğer soruda;
…OPOL derse – alıcı sayısı çok
…OPSON derse satıcı sayısı çoktur.

**Fiyat artarsa talep azalır, çümkü firma satışı artırabilmek için fiyatı düşürmek zorundadır!!!
**Tam rekabet piyasasında D=P=AR=MR koşulu geçerliyken,eksik piyasalarda ( monopo,oligopol,monopolcü rekabet) D=P=AR>MR KOŞULU GEÇERLİDİR!!!! (Dikkat önemlidir)

***Eksik rekabet piyasalarında MR’ın Talep (D) ,Fiyat (P) ve ortalama hasılattan (AR) küçük olmasının nedeni FİRMANIN SATIŞINI ARTIRABİLMEK İÇİN FİYATI DÜŞÜRMEK ZORUNDA OLUŞUDUR!!!!!!

**Monopol piyasada toplam hasılat eğrisi (TR) ÇAN EĞRİSİ biçimindedir
Monopolcü firma,ASLA üretimini marj.hasılatın (MR) negatif olduğu , yani; toplam hasılatın azalmaya başlaığı seviyeye taşımaz!!! (Bu, satış yapmak için üste para verildiği anlamına gelir.)
**En fazla MR=0,TR= maksimum olduğu yere kadar üretim yapılır.

TC>TR , AC>AR ( C ve R harflerini kodlayıp “acar” dedim ) – ZARAR
TR>TC, AR> AC ( R ve C harflerini kodlayıp “raca” dedim ) –KAR
TR = TC , AR= AC – BAŞABAŞ NOKTASI

***Denge derse MR= MC

Doğal monopol:Bir firmanın,iki ya da daha fazla firmadan daha “düşük” maliyetle üretim yapmasıdır.

Oluşma koşulları:
-FİRMANIN ÖLÇEĞE GÖRE ARTAN GETİRİYLE(sürekli azalan ortalama maliyetle) çalışması.(ölçek ekonomileri)
-PATENT UYGULAMALARI
-KNOW-HOW(nasıl yapılacağını bilmek olarak çevriliyor)SAHİBİ OLMAK
-BİR DOĞAL KAYNAĞA SAHİP OLMAK

**Firma, bir malı satmak için farklı fiyat uygulaması yapmalıdır
Bu,3 şekilde gerçekleşir:
-piyasa alt bölümlere ayrılabilmeli (zengin-fakir)
-Piyasa bölümlere ayrılırken ciddi bir marj.maliyet olmamalı
-farklı talep esnekliklerine sahip müşteriler belirlenmelidir (tam-öğrenci)

***Eleştiriler:
-kaynak dağılımında etkinliğin bozulması: firmaların özellikle üretimi kısıp malı yüksek fiyattan satmaları
-kaynak israfı:reklam yapılması
-gelir dağılımının bozulması:Uzun dönemde normal karın olduğu piyasalarda geçerli değildir (örn.monopolcü rekabet)

**Monopson piyasa: Tek alıcının olduğu piyasa türü.Monopsoncunun tek amacı kar maksimizasyonudur.Örnevlet (şeker pancarı.çay.tütün piyasaları)

**İki yanlı tekel: Bir alıcı ve bir satıcı vardır. Dengeyi belirleyen tarafların pazarlık güçleridir. Pazarlığın olduğu fiyat aralığına ANLAŞMA BÖLGESİ denir.Örn :işçi-işveren piyasaları (genelde baskın taraf) ,silah üretimi(tek firma )-devlet (baskın taraf)

Ünite-8
Monopolcü(tekelci) rekabet:
**Bu piyasa ilk defa 1933’te Chamberlain tarafından analiz edilmiştir.!!!!!!
Homojenlik hariç tam rekabet varsayımına dayanır.satılan ürünler HOMOJEN DEĞİLDİR. Örn. Diş macunu piyasası
**MONOPOLCÜ REKABET PİYASASI UZUN DÖNEMDE TAM REKABET PİYAYASINA YAKLAŞIR!!!!!!

**Eğer soruda “rekabet” derse satıcı çok yani giriş serbest.
piyasaya giriş serbestse – uzun dönemde normal kar vardır.

**Oligopol piyasa:Az sayıda büyük firmanın faaliyette bulunduğu piyasa türüdür. Firmalar,karşılıklı bağımlılık içindedirler.Örn.otomobil piyasası.
**Firmalardan biri bir strateji yaparsa ,diğeri farklı bir şey yapmak zorundadır .Yoksa,pazar payını kaybeder.

***Az sayıda firma varsa kar maksimumdur!!!!!! Karı dışarıdan gelen firmalarla paylaşmamak için piyasaya girişe engeller getirilmiştir.!!!!!!!!!

***Birinci grup teoriler (Klasik model)
Kilit kelime: “REKABET”

-Cournot modeli: Firmaların birbirinin “üretim” kararından etkilendikleri ancak bağımsız davrandıkları varsayımına dayanır.ÜRETİM DÜZEYİNİ VERİ ALIR.
-**Edgeworth modeli (ejwörth okunuyor) : Firmaların,üretim kapasitelerinin sınırlı olduğu varsayımına dayanır.yani,bir firma TEK BAŞINA ÜRETİM DÜZEYİNİ KARŞILAYAMAZ.
BU MODELDE:
-Fiyat veüretim rekabeti
-Belirli ve sınırlı üretim kapasiteleri
-Üretim maliyeti sınırı vardır
-Denge miktarı ve fiyatı yoktur.
-**Sweezy modeli: Firmalar,birbirlerinin fiyat artırışlarını takip etmezken FİYAT DÜŞÜRÜŞLERİNİ takip ederler. Buna DİRSEKLİ TALEP MODELİ denir.

**Eğer soruda Dirsekli talep modelinin düşünürü/mimarı/ortaya çıkaranı derse- SWEEZY
SWEEZY nin ortaya çıkardığı model derse -DİRSEKLİ TALEP MODELİ (EN ÇOK SORULAN DÜŞÜNÜRLER GENELLİKLE SWEEZY VE EDGEWORTH)
*ikinci Grup teoriler :
Kilit kelime “ANLAŞMA”

1. Fiyat liderliği:
-Büyük firma
-Etken firma
-Anlaşmaya bağlı fiyat liderliği
-Barometrik(en eski) fiyat liderliği
“Büyük-Et-An-Barı” ile hatırlanabilir!!
2.Kartel:Firmalar,fiyat.satış,üretim kararı,satış stratejisi…. gibi konularda tek vücut gibi hareket ederler.

kartellerin anlaşma şekilleri:
-Üretim miktarı
-Fiyat (indirim yok)
-Bölge
-Uzuza ithal-pahalı satış

**Önemlidir,Kartelde :
-Fiyat ve ticaret yasaktır!!
-Rekabette engel vardır!!!
-Pazar kotası alanı
-Standart fiyat
-Ortak kar maksimizasyonu/piyasayı paylaşma görülebilir.

Ünite -9

Bu ünitede bilinmesi gereken birkaç soru var arkadaşlar:

1.Arz edenler HANE HALKLARI ,Talep edenler FİRMALARDIR.
2.Girdi talebi-TÜREV TALEP(türetilmiş talep)
3.Marjinal Ürün hasılatı formülü= MRP(L)=MP(L) XMR
Marjinal ürün değeri formülü = VMP(L) YA DA(MRP(L)= MP(L)XP(x)
4.Rekabet piyasasında emek talebi= MRP(L)=W
5.Monopson Piyasada girdi koşulu = MRPXMFC
Monopsoncu firmanın emek telep eğrisi=ÇİZİLEMEZ
6.Emek talebi= MRP(L) (ARP’nin altında kalan MRP(L) eğrisi)
7.Rekabetçi piyasada “kısa dönemde” MRP(L) eğrisinin NEGATİF olma nedeni-AZALAN VERİMLER YASASI (marj ürün ve marj hasılat azalandır)
8.Kısa dönem girdi eğrisinin negatif olma nedeni -ÜRÜN(ÇIKTI) ETKİSİ
faktör ikame etkisi -UZUN DÖNEMDE GERÇEKLEŞİR (DAHA YATIKTIR)
9.Girdiden bahsederse -EKONOMİK RANT
10.Faktör(emek) arzı TAM ESNEK ise Ekonomik rant SIFIR,
TAM İNELASTİK ise ekonomik rantta YAPILAN TÜM ÖDEMELER GEÇERLİDİR.
11.* emek arz eğrisinin NEGATİF OLMASI İÇİN ,İKAME ETKİSİ (İ.E) < GELİR ETKİSİ (G.E) (boş zaman talebi pozitif)
*emek arz eğrisinin POZİTİF olması için İ.E>G.E
*emek arz eğrisi DÜŞEY EKSENE PARALELSE İ.E=G.E

12.bireyin faydasının maksimize olduğu nnoktada farksızlık eğirisinin eğimi (MRS)- BÜTÇE KISITININ EĞİMİNE EŞİTTİR.
13.Emeğin marj.verimi ARTARSA(malın piyasa fiyatı artarsa) -EMEK TALEP EĞRİSİ SAĞA
Emeğin marj.verimi AZALIRSA(malın piyasa fiyatı düşerse) -EMEK TALEP EĞRİSİ SOLA kayar
14.uzun dönem talep eğrisinin kısa dönem talep eğrisinden daha yatık ve duyarlı olmasının nedeni-Üretim sürecinde girdiler arası ikamenin olmasıdır.

Ünite-10
**Firmalar veri denge fiyatı altında karlarını maksimize ederler.Bu çevrede ulaşılan dengeye REKABETÇİ GENEL DENGE adı verilir
**rekabetçi genel denge: Tüm piyasalarda sağanan eşanlı(aynı zamanda) denge.LEON WALRAS.(önemlidir)
**rekabetçi kısmi denge:Tek piyasadaki dengenin araştırıldığı,diğer piyasaların sabit varsayıldığı analiz.ALFRED MARSHALL (önemlidir)
**en çok kullanılan refah kriteri : PARETO OPTİMUMU başkalarının refahını azaltmadan “bir bireyin refahı artarsa ,toplum refahı da artar” der.

**Edgeworth Kutu diyagramı: Ekonomide 2 mal ve 2 tüketici vardır.
farksızlıkeğrileri orijine dışbükeydir
fayda fonksiyonları bağımsızdır.
tam rekabet koşulları vardır
analize devlet,dış ticaret,işlem maliyeti DAHİL DEĞİLDİR.
tüm piyasalarda arz-talep eşittir
tüm tüketiciler bütçe kısıtları dahilinde faydalarını maksimize ederler.

MRS(a) =MRS(b)= PX/PY

**BİRİNCİ TEOREMareto optimum noktalarının birleşmesiyle elde edilen eğri ANLAŞMA veya SÖZLEŞME EĞRİSİDİR.
**İKİNCİ TEOREM:rekabetçi denge vardır.
**Üreticiler arası genel denge:
2mal üretilmekte ve 2 girdi kullanılmaktadır.
üretim faktörlerinin toplam miktarı sabittir.
girdiler homojendir
teknoloji veridir
eş ürün eğrileri orijine dışbükeydir

not : eş ürün eğrisi vatsa MR”T”S koşulu geçerlidir.

**Eş ürün eğrilerinin birbirine teğet olduğu noktaların geometrik yerine ETKİN ÜRETİM SETİ denir.

MRTS(x)KL=MRTS(y)KL=PL/PK
**üretici derse T yi arayın.
**Üretim imkanları eğrisi ETKİN ÜRETİM Seti’nden türetilir.

**Üretim imkanları sınırı eğrisi:belli şartlarda mallardan birinin belirli bir miktarı ile, diğer maldan üretilebilecek maksimum miktarı gösterir.

**Bir içbükey eğri içinde A noktası ve dışında da bir B noktası varsa ; A noktası- etkinsizlik ,B noktası ise – OLANAKSIZ(kaynakların yetersiz olduğu ) bölgedir.

**Marjinal dönüşüm oranı= MRT (yx) =∆Y/∆X

**Eğer soruda; ölçeğe göre azalan getiri derse- orj.içbükey
Ölçeğe göre artan getiri derse-orj.dışbükey
Ölçeğe göre sabit(İşçi+sermaye+farklı oran) derse-içbükey
Sabit+aynı oran derse-doğrusal.

**rekabetçi piyasada genel denge “MRT”
MRS(A)yx=MRS(B)yx=MRTyx=Px/Py

**İkinci en iyi teorem:
-üreticinin monopolcü olması
-dışsallıkların olması
-kamusal malların varlığı
bu maddelerden biri bile gerçekleşmezse PARETO OPTİMUMU sağlanamaz.

**KALDOR KRİTERİ : parayı kazanan, ihtiyaçlarını karşılaması ya da çeşitli hizmetlerden yararlanabilmesi için kaybedene para öder.kazananın cebinde hala para kalırsa bu durum sosyal bir iyileşmedir.
**HİCKS KRİTERİarayı kaybeden olumsuz koşullar oluşmaması için kazanana para ödeyerek onu engellemeye çalışır.Para kazanan bunu kabul etmezse(ikna olmazsa) iyileşme sağlanmıştır.

**SCİTOVSKY KRİTERİ : avantajlı olanın kazancı, kaybedenin zararından büyükse iyileşme vardır. Kazançlı olanların zarar görenleri ikna edebilmesi, zarar görenlerin de kazançlı olanları ikna edememeleri gerekir.

***Üç kriterin de ortak yanı, kazananın kaybedene potansiyel olarak parasal ödeme yapacakları varsayılır.

ÜNİTE-11

MAKRO İKTİSATTA TEMEL KAVRAMLAR

Makro iktisadın İnceleme alanı:Ulusal gelir,büyüme,işsizlik,enflasyon,ödemeler bilançosu gibi güncel konulardır.

Arz yanlı iktisat:Arz yanlı iktisat denilince aklımıza KLASİK İKTİSATÇILAR gelmelidir. Ayrıca; Neoklasik,parasalcı,yeni klasik iktisat,reel konjonktür dalgaları analizi,Avusturya okulu da bilinmelidir. (Zaman zaman bunlardan sorular çıkabiliyor!!!)

Burada “para” dan bahsedeceğiz. “Para” dan kasıt,dolaşımdaki paradır.

* Ekonomide ortaya çıkan sorunların kaynağı PARASAL SORUNLARDIR
*SAY YASASI kuramı geçerlidir. Yani; her arz kendi talebini yaratır. ( anlamı : arzın içinde talep vardır) Para arzı vasıtasıyla, fazla ya da eksik talep yaratılmadığı sürece ekonomide paradan kaynaklanan sorun olmaz.
*Devlet müdehalesine karşıdırlar. ( Çünkü, üretim oldukça talep arkadan gelir)
*Fiyatlar ESNEKTİR , KURALA DAYALI İSTİKRAR POLİTİKALARI önerilmektedir.

Talep yanlı iktisat:Talep yanlı iktisat denilince aklımıza KEYNESÇİ iktisatçılar gelmelidir.Ayrıca; Alman tarihçi okul,ortodoks keynesçilik/neoklasik-keynesçi sentez,post keynesçi iktisat,yeni keynesçi iktisat da bilinmelidir. (Zaman zaman bunlardan da sorular çıkabiliyor!!!)

Küçük bir dipnot olarak belirtelim: John M. Keynes’in ortaya çıkışı 1929 büyük buhran sonrasına rastlar.

*Ekonomide ortaya çıkan sorunların kaynağı TALEP tir. (HARCAMA SEVİYESİ)
*EKONOMİDE ANA İSTİKRARSIZLIK KAYNAĞI:HARCAMALAR ‘dır.( Talep ve Talebin arzı belirlemesinden dolayı istikrarsızlık ortaya çıkar.
*Devlet müdehalesi gerekir ( Çünkü, halkın sağlayamadığı talebi devlet sağlar )
*Fiyatlar YAPIŞKAN dır, DURUMA DAYALI İSTİKRAR POLİTİKALARI önerilmektedir.

Arz yanlı görüş ve Talep yanlı görüş birbirinin tersini söyler.İkisi arasındaki temel ayrılık ; ÖZEL MÜLKİYET VE GİRİŞİMCİLİĞE DAYANAN PİYASA EKONOMİSİNİN İSTİKRARI ÜZERİNEDİR. ( Yani; Özel mülkiyet ve girişimciliğin olduğu bir piyasada istikrar da vardır.)

İSTİKRAR POLİTİKASI

Amaçlar:

*Fiyat istikrarı
*Tam istihdam
*Ekonomik büyümenin gerçekleşmesi

Araçlar:
I/ (PA)RA POLİTİKASI
Merkez bankası tarafından belirlenir.Para artırılıp azaltılır

*PAra arzı
*FAiz oranı : 2’ye ayrılır *Nominal (enflasyondan arındırılmamış.piyasada görünen) faiz /
*Reel ( içinde enflasyon barındıran ) faiz

***ben buna akılda kalması açısından PA-FA politikası diyorum
II/ (M)ALİYE POLİTİKASI
Maliye bakanlığı veya Hükümet tarafından belirlenir.Harcamalar yoluyla etkilemeye çalışılır.

*(Devletin kasasından çıkan) Ka(m)u harcamaları
*(V)ergiler

***ben buna akılda kalması açısından V i M politikası diyorum

III/GELİRLER POLİTİKASI

Stagflasyon sonrası ortaya çıkan ücretler,istihdam ve değişkenlerdir
*Ücret kontrolleri
*Fiyat kontrolleri

REEL FAİZ ORANI= NOMİNAL FAİZ ORANI-BEKLENEN ENFLASYON

PERFORMANS ÖLÇÜLERİ

A) EKONOMİK BÜYÜME :Reel GSYiH ‘daki artıştır

EKONOMİK BÜYÜME ORANI = Yt-Yt-1 /Yt-1
Y= gelir t=zaman

Dipnot: Enflasyonun artması , paranın alım gücünün düşmesi demektir

BÜYÜMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
*Nüfus artışı ve kalitesi
*Ekonomik teşvikler(yani,üretimi teşvik etmek)
*Reel gelirlerden yatırıma ayrılan pay ( ne kadar yüksekse o kadar artar)
*Teknolojik gelişmeler

GAYRİSAFİ HASILA:Belirli bir dönemde üretilmiş nihai malların piyasa değerleri toplamıdır . Mal ;

*Piyasada satılmalı
*Nihai mal olmalı ( ara mallar hesaba katılmaz)
*Cari dönemde üretilmeli ( cari: içinde bulunulan dönem )

ANLAMLARI:
Safi : Net olan / Gayri safi : Net olmayan / Hasıla: Üretim

ÖNEMLİ BİR KURAL :
Gayri safi den Amortismanlar düşülürse safi elde edilir
Safi den de Dolaylı vergiler düşülürse Gelir elde edilir sadece adı değişir. Şöyle ki;

GSYH-AMORTİSMAN=SAFİ YURT İÇİ HASILA / GSMH-AMORTİSMAN =SAFİ MİLLİ HASILA
SAFİ YURT İÇİ H. – DOLAYLI VERGİ = YURT İÇİ GELİR / SAFİ MİLLİ H. – DOLAYLI V. = MİLLİ(ULUSAL) GELİR

HEM YURT İÇİ(sadece yurdun içindeki) GELİR HEM DE MİLLİ(yurt içinde ve dışında yaşayan türk vatandaşlarının elde ettiği) GELİR = ÜCRET+FAİZ+RANT+KAR

KİŞİSEL GELİR = MİLLİ (ULUSAL) GELİR+FAİZ AYARLAMALARI+KAR PAYLARI+TRANSFER GELİRLERİ-(DAĞITILMAMIŞ KURUM KARLARI+SOSYAL GÜVENLİK KATKILARI+KURUMLAR VERGİSİ)

EKSİ Yİ PARANTEZ İÇİNE DAĞITMAYI UNUTMAYINIZ!!!!!!!!!

KULLANILABİLİR GELİR= KİŞİSEL GELİR – KİŞİSEL VE VERGİ DIŞI ÖDEMELER

GSYH+ NET DIŞFAKTÖR GELİRLERİ = GSMH

NOMİNAL GSYH : Cari fiyatlarla hesaplanan GSYH
REEL GSYH: Temel yıl fiyatlarıyla hesaplanan GSYH
POTANSİYEL GSYH:Tam istihdam durumunda üretilecek çıktı
FİİLİ ÇIKTI:Tam istihdamın olmadığı durumda üretilecek çıktı

GSYH AÇIĞI= POTANSİYEL ÇIKTI- FİİLİ ÇIKTI

ÖNEMLİ YÖNTEMLER

1-KATMA DEĞER YÖNTEMİ
Kolaylık olsun diye piyasada sadece ekmek üretildiğini düşünelim

Çİftçi ——————– Buğdayı üretir
50 L’ya Fabrikaya satar — Fabrika un yapar
70 L’ya Fırına satar——–Fırın ekmek yapar
100 L ‘ya Tüketiciye satar.

70-50=20
100-70=30

Değer = 100 ( 50+20+30) görüldüğü gibi ara malları hesaba katmadık. Eğer katsaydık , çok fazla mal üretilmiş gibi ekonomide şişkinlik oluşacaktı.

GELİRLER YÖNTEMİ

GSYH= ÜCRET+FAİZ+RANT+KAR+DOLAYLI VERGİ+AMORTİSMAN-NET DIŞFAKTÖR GELİRLERİ

HARCAMA YÖNTEMİ ( ÖNEMLİDİR!!!!!!)

GSYH=C+I+G+(X-M)
C=tüketim harcamaları (hane halkı tüketecek)
I=yatırım ( fiziksel ve beşeri sermayeye yani eğitim seviyesine yapılan net lavelerdir. STOKLAR DAHİL EDİLİR, FİNANSAL YATIRIMLAR yani HİSSE SENEDİ,TAHVİL v.b DAHİL EDİLMEZ)
G=kamu harcamaları ( Kamu çalışanlarının ücret ödemeleri,savunma harcamaları gibi harcamalardır.EMEKLİ MAAŞ ÖDEMELERİ,İŞSİZLİK YARDIMLARI,KAMU BORÇLARININ FAİZ ÖDEMELERİ v.b. DAHİL EDİLMEZ)
NET İHRACAT NX ( X-M ‘İN DİĞER ADI) = ihracat (X) ile ithalat (M) arasındaki farktır
NX pozitif ise TİCARİ FAZLA , negatif ise TİCARİ AÇIK vardır. Pozitif olunca GSYH ‘YA EKLENİR.

ENFLASYON:Genel anlamıyla fiyatların artış hızıdır.
Enflasyon oranı:Belirli bir dönemde fiyatlar genel düzeyide ortaya çıkan artıştır.

ENFLASYON ORANI= Pt-Pt-1 / Pt-1
P=fiyatlar genel düzeyi

Enflasyon endeksleri
LA(S)PEYRES ENDEKSİ
*Sabit sepete dayanır
*Temel yıl fiyatlarıyla hesaplanır.
sepetin içindekiler hiç değişmez hep aynı kalır.
-TEFE
-TÜFE(İTHAL MALLARINI İÇERİR)
TÜFE nin yeni adı ÜFE olmuştur.

PAASCHE ENDEKSİ

*Değişen sepete dayanır
*Cari yıl fiyatlarıyla hesaplanır.

-GSYH Deflatörü ( Tüketim,yatırım ve kamu mallarını kapsar; ithal mallarını kapsamaz )
GSYH Deflatörü = Nominal GSYH / REEL GSYH

ÖDEMELER BİLANÇOSU
Bir ülkede yerleşik kişilerin diğer ülkelerdeki yerleşik kişilere olan ekonomik ilişkilerini gösteren hesap.

1-Cari işlemler hesabı
*Mal ticareti(görünür ticaret)
*Hizmet ticareti(görünmez işlemler hesabı) YUrt dışında yapılan hükümet hizmetleri
*Tek yanlı transferler(ülkeler arası bağış,hibe v.b.)
2-Sermaye hesabı( Sermaye ithali ve ihracı)
3-Resmi Rezervler Hesabı(döviz rezervleri)
4-İstatistiki Farklar Kalemi (denkleştirici hesap. Yani bilanço hesaplarında olduğu gibi , eksiklik veya fazlalık söz konusu olduğunda kalemler bu hesaba atılarak denkleştirilir)

Trend yolu(trend büyüme oranı): Tüm üretim faktörlerinin tam istihdamı durumunda GSYİH ‘nın izleyeceği yoldur.Fiili çıktı potansiyel çıktıldan belli nedenlere sapar.Ortaya çıkan Sapmalarda dibe doğru yönelme gerileme,yukarıya doğru tırmanma genişleme veya toparlanmadır.Gerileme dönemlerinde işsizlik artar,ekonomik durgunluk ortaya çıkar.Genişlemede enflasyonist baskılar kendini gösterir. Gerileme dönemi ve sonrasında enflasyon düşer,genişleme döneminin sonunda yükselir.

Okun yasası:BÜYÜME ile İŞSİZLİK arasında ilişki kurar. Her %1 lik büyümede %0.5 oranında işsizlik azalır

Philips eğrisi:ENFLASYON ile İŞSİZLİK arasındaki ters yönlü ilişkidir

DOĞAL BÜYÜME ORANI
Ulusal gelirin uzun dönemde ortaya çıkan seyridir.Belirleyicileri:
*Nüfus artışı ve nüfusun kalitesinin artması
*Tekolojik gelişmeler
*Reel gelirden yatırımlara ayrılan oran
*Ekonomik teşvikler

DOĞAL İŞSİZLİK ORANI (DİO):
*Denge sağlandıktan sonra ekonominin içinde bulunduğu uzun dönem işsizlik oranıdır
*Doğal büyüme oranına karşılık gelen işsizlik oranıdır
*Enflasyon oranının büyüme eğiliminde olmadığı işsizlik oranı düzeyidir.
*Yapısal işsizlik ,friksiyonel işsizlik,doğal işsizlik oranının en büyük kalemidir.

FRİKSİYONEL İŞSİZLİK: geçici işsizlik veyadaha iyi bir iş bulabilmek için iş arama sürecindeki nüfusun oluşturduğu işsizlik

FİYAT ÜCRET RİJİTLİĞİ:Fiyat ve ücretlerin aşağı doğru esnek olmaması sorunudur.
Rijitlik: yapışkanlık demektir

EMEK PİYASASI RİJİTLİĞİ:SENDİKACILIĞIN GELİŞİM VE YAYGINLIĞI,SOSYAL DEVLET ANLAYIŞININ GELİŞİMİ,SİYASAL İKTİDARLARIN İŞSİZLERE SAĞLADIĞI OLANAKLAR emek piyasası rijitliğini ARTIRMAKTADIR

ÇALIŞMA TEŞVİKLERİ: doğal işsizlik oranını azaltıcı,çalışma güvencesini ( işsizlik sigortası gibi)artırıcı etkide bulunur

EMEK GÜCÜNÜN BİLEŞİMİ: ÇALIŞAN NÜFUS İÇİNDE KADINLARIN YERİ GÜN GEÇTİKÇE ARTMAKTADIR.Bu durum doğal işsizlik oranını yükseltir.Çünkü ev kadını olarak işsiz sayılmayan kadınlar,çalışma hayatında işsiz sayılmaktadır.

İŞSİZLİK ORANI= İŞSİZ SAYISI/TOPLAM İŞ GÜCÜ
İŞ GÜCÜ= İSTİHDAM EDİLENLER+İŞSİZLER

Dönem içinde fiyatlar genel düzeyi biliniyorsa veya dönem sonumdaki ücret
Beklenen reel ücret (we)= reel ücret (W) /fiyatlar genel düzeyi (P)

w=gerçekleşen ücret
Pe= beklenen fiyat düzeyi

we=W/Pe olarak da bilinir

Parasal ücret — w= Pe.W/Pe

NOMİNAL DÖVİZ KURU (E) Döviz piyasasında belirlenen kurdur. 1 Dolar 1.300.000 gibi
REEL DÖVİZ KURU (e) İki ülke arasındaki mallar arasında değişim oranını ,satın alma gücündeki değişimleri göterir.E yükseldiği halde reel anlamda yükselmemiş,düşmüş olabilir.

e= E.px/P
P= ülke içi fiyatlar düzeyi px= dış fiyatlar

1.Servet nasıl bir değişkendir
a.bağımsız
b.stok
c.bağımlı
d.dışsal
e.içsel
2.C=300+0,50Y Fonksiyonunda bağımlı değişken hangisidir
a.y
b.C
c.0,50/300
d.0,50
e.300
3.y=20+5Px fonksiyonu nasıl bir fonksiyondur
a.artan
b.sabit
c.azalan
d.logaritmik
e.üstel
4.Bir malın tüketim miktarı arttıkça ne olur
a.Toplam fayda azalır
b.marjinal fayda artar
c.marj.fayda azalır
d.toplam fayda negatif olur
e.Toplam fayda ile marj fayda eşittir
5.Hicks’e göre fiyat değişiminin yarattığı etkiler hangisinde doğru verilmiştir
a.Talep ve ikame etkisi
b.Gelir ve kar etkisi
c.Talep ve gelir etkisi
d.İkame ve kar etkisi
e.Gelir ve ikame etkisi
6.yatay düzlem üzerindeki ekmek tüketimi 4 ,dikey düzlem üzerinde et tüketimi 4 br olduğuna göre et ile ekmegin marjinal tüketim oranı nedir
a.0,5
b.1
c.1.5
d.2
e.2.5
7.Bütçe doğrusunun eğimi hangisine eşittir
a.Px
b.Py
c.-px
d.-Px/Py
e.-Py/Px
8.Gelir esnekliği birden büyük olan mal nasıl bir maldır
a.lüks
b.düşük
c.normal
d.ikame
e.tamamalayıcı
9.Xd=f(Px;Py,I,Z) şeklinde verilen talep fonksiyonunda X malının fiyatını gösteren Px nasıl bir değişkendir
a.Bağımlı
b.bağımsız
c.stok
d.akım
e.içsel
10.Talep fonksiyonu miktar eksenine dikse (püf:miktar ekseni yatay olandır)esneklik hangi değeri alır
a.e=sonsuz
b.e>1
c.e<1
d.e=0
e.e=1
11.Üretimin azalan oranda artmasına ne ad verilir
a.ölçeğe göre artan getiri
b.ölçeğe göre azalan getiri
c.ölçeğe göre sabit getiri
d.ölçeğe göre maksimum getiri
e.ölçeğe göre minimum getiri
12.Hangisi üretim faktörlerinden değildir
a.toprak
b.emek
c.girişim
d.ücret
e.sermeye
13.Üretimde bazı girdilerin değiştiği dönem hangi dönemdir
a.uzun dönem
b.orta dönem
c.kısa dönem
d.çok kısa dönem
e.çok uzun dönem
14.I.ölçeğe göre artan verim
II.Ölçeğe göre azalan verim
III.ölçeğe göre sabit verim
üretim miktarı girdideki artıştan iki kat fazla artıyorsa ,üretimde yukarıdaki durumlardan hangisi ya da hangileri gerçekleşir
a.yalnız I
b.YalnızII
c.Yalnız III
d.I ve II
e.I ve III
15.Toplam değişir maliyet (TVC)ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur
a.TVC yatay eksene paralel bir doğrudur
b.TVC azalan bir eğridir
c.TVC azalan bir doğrudur
d.TVC sürekli azalan bir eğridir
e.TVCsürekli artan bir eğridir
16.Firma,tam kapasite çıktı düzeyinin altındaysa hangisi doğrudur
a.tam kapasite
b.aşırı kapasite
c.Maksimum kapasite
d.optimal kapasite
d.atıl kapasite
17.Ölçeğe göre sabit getiri durumunda uzun dönem ortalama maliyet(LRATC) eğrisinin şekli nasıl olur
a.U harfi şeklinde
b.Artan bir eğri
c.yatay eksene paralel
d.yatay eksene düşey
e.Azalan eğri
18.Bir Y firmasının Toplam sabit maliyetleri (TFC)100 milyon,toplam değişir maliyeti (TVC)20 milyondur.Firma 10 birim üretim yaparsa ortalama toplamm maliyeti (ATC) kaçtır
a.5
b.8
c.10
d.12
e.15
19.Tam rekabet piyasasındaki bir firmanın kapanma noktasında fiyat neye eşittir
a.MC’nin minimum düzeyine
b.ATC’nin minimum düzeyine
c.AVC’nin minimum düzeyine
d.TC’nin minimum düzeyine
e.MC=P deki fiyat düzeyine
20.Bir malı denge fiyatının altında satmaya razı olan üreticilerin bu malı denge fiyatından satmaları durumunda elde edecekleri kazanç nedir
a.sosyal artış
b.fırsat maliyeti
c.üretici rantı
d.tüketici rantı
e.rant benzeri
21.otobüs bilet fiyatlarındaki tam ve öğrenci şeklindeki ayrım neyi gösterir
a.eksik bilgi vardır
b.rekabet vardır
c.tavan fiyat uygulaması vardır
b.taban fiyat uygulaması vardır
d.fiyat farklılaştırılması vardır
22.Bir firmanın iki ya da adaha fazla firmadan daha düşük üretim yapması durumunda ortaya ne çıkar
a.Tam rekabet
b.Doğal monopol
c.Monopolcü rekabet
d.Oligopol
e.İki yanlı tekel
23.Monopolcü firmanın talep eğrisinin şekli nasıldır
a.Yatay eksene paralel doğru
b.yatay eksene dik doğru
c.Sol yukarıdan sağ aşağı inen eğimli doğru
d.Sol aşağıdan sağ yukarı doğru eğimli
e.Sağ aşağıdan sol yukarı doğru eğimli
24.Fiyat ve üretim rekebetinin olduğu,firmanın üretim kapasitesinin belli ve sınırlı olduğu,her firmanın tek başına üretimi karşılayamadığı model hangisidir
a.Cournot modeli
b.Edgeworth modeli
c.Sweezy modeli
d.Fiyat liderliği modeli
e.Chamberlain modei
25.İki satıcının sonsuz sayıda alıcıyla karşılaştığı piyasa türü hangisidir
a.Tam rekabet
b.Monopol
c.Düopol
d.Oligopol
e.Monopson
26.Oligopol piyasalarıyla ilgili ilk teorik tartışma hangi düşünürce gerçekleştirilmiştir
a.keynes
b.Marshall
c.Sweezy
d.Cournot
e.Ricardo
27.Monopolcü rekabet piyasası uzun dönemde hangi piyasaya yaklaşır
a.Monopol
b.Tam rekabet
c.Oligopol
d.Monopson
e.Düopol
28.Monopolcü rekabet piyasasında denge hangisinde gerçekleşir
a.AC=MC
b.AR=MR
c.MR=MC
d.MR=P
e.MC=AC
29.Girdi talebine ne ad verilir
a.Türev talep
b.Efektif talep
c.Yansıtma talep
d.Normal talep
e.Marjinal talep
30.Aşağıdaki durumlardan hangisinde kaynak dağılımı etkisi sağlanamaz
a.Üretici ve tüketicinin piyasa gücüne sahip olmaması
b.Üreticinin fiyat etkileme gücüne sahip olmaması
c.Tam rekabet piyasasında yeterli miktarda mal arz edilmesi
d.Piyasanın var olması
e.Kaynak dağılımının standartlarla örtüşmesi
31.Emek talebi belirlenirken , marjinal oran değeri hangisine eşitlenir
a.Toplam fiziki ürüne
b.Ortalama fiziki ürüne
c.Marjinal fiziki ürüne
d.ücrete
e.malın fiyatına
32.Rekabetçi bir piyasada marjinal ürün hasılatı (MRPL) tam esnek talep eğrisiyle karşı karşıya olduğu için aynı zamanda neye eşittir
a.Piyasa fiyatına
b.Ortalama maliyet
c.Toplam gelir
d.Marjinal maliyet
e.Ortalama değişken maliyet
33.Firmalar veri denge fiyatı altında karlarını maksimize ederler.BU çevrede ulaşılan dengeye ne ad verilir
a.rekabetçi genel denge
b.rekabetçi kısmi denge
c.rekabetçi optimal denge
d.rekabetçi piyasa denge
e.rekabetçi maksimum denge
34.En çok kullanılan refah kriteri hangisidir
a.Fayda imkanları eğrisi
b.Hicks yaklaşımı
c.Genel denge
d.Pareto optimalite
e.Birinci teorem
35.iki tüketici için değişimin son bulduğu marjinal ikame oranlarının eşit olduğu noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğri hangisidir
a.anlaşma eğrisi
b.üretim imkanları sınırı eğrisi
c.etkin üretim seti
d.eşfayda eğrisi
e.bağıt eğrisi
36.Tüketimde dışsallığın bulunmadığıvarsayımı altında yeni bir denge noktasına ulaşılan refah ekonomisinde geçerli olan dengeye ne ad verilir
a.Pareto optimumu
b.refah
c.Birinci teorem
d.İkinci teorem
e.genel denge
Yanıtlar: BBACEBDABDBDCAEECDCCEBCBCDBCAAAAADAD

 

1.yatay eksende yer alan malın fiyatı değiştiğinde oluşan denge noktalarını birleştiren eğri hangi eğridir
a.çapraz-fiyat talep eğrisi
b.arz eğrisi
c.gelir tüketim eğrisi
*d.fiyat tüketim eğrisi
e.talep eğrisi
2.ölçeğe göre artan getiri durumunda kısa ve uzun dönem ortalama maliyet eğrilerinin teğet olma durumu hangi aşamada gerçekleşir
*a.her ikisi için azalma aşamasında
b.her ikisi için artma aşamasında
c.biri minimum diğeri maksimum
d.yalnız biri azalıyorken
e.her ikisi sonsuzken
3.marjinal maliyet azalan olduğunda ortalama maliyet nedir
a.AC sıfırdır
b.AC artandır
*c.AC azalandır
d.AC minimumdur
e.AC maksimumdur
4.üretimde girdi artışına bağlı olarak üretimin artan oranda artmasına ne ad verilir
a.ölçeğe göre sabit getiri
b.ölçeğe göre azalan getiri
c.ölçeğe göre minimum getiri
*d.ölçeğe göre artan getiri
e.ölçeğe göre max.getiri
5.yatay eksende yer alan malın fiyatı arttığında bütçe doğrusunun eğimi ile ilgili ifadelerden hangisi doğrudur
a.eğim yatıklaşır
*b.eğim dikleşir
c.eğim pozitif olur
d.eğim sonsuz olur
e.eğim sonsuz olur
6.tüketici ve üretici rantının en çok olduğu maksimum alışveriş hacminin sağlandığı piyasa türü hangisidir
*a.tam rekbet
b.monopol
c.monopolcü rekabet
d.oligopol
e.eksik rekabet
7.tam rekabet piyasasında firmaların ortalama karını veren formül hangisidir
a.TR-TC
b.TR-MC
c.AR-AC
d.TR-AR
*e.MR-MC
8.TC>TR olduğunda toplam kar fonksiyonu (TP) hangisidir
*a.TP<0
b.TP=0
c.TP>0
d.TPmax.
e.TPmin.
9.monopol piyasasında firmanın ortalama gelir ya da hasılat eğrisine ne ad verilir
a.firmanın toplam gelir eğrisi
*b.firmanın talep eğrisi
c.firmanın marj.gelir eğrisi
d.firmanın farksızlık eğrisi
e.firmanın arz eğrisi
10.çok sayıda satıcı karşısında tek bir alıcının bulunduğu piyasa türüne ne ad verilir
a.oligopol
*b.monopson
c.monopolcü rekabet
d.tam rekabet
e.düopol
11.otomobil piyasası hangi piyasa türüne örnektir
a.monopson
b.monopol
c.tam rekabet
*d.oligopol
e.iki yönlü tekel
12.rekabetçi piyasada firmanın karını maksimize eden emek miktarı neye göre belirlenir
*a.MRP(L)=w
b.MR= MRP(L)
c.MRP(L)=MP(L)
d.w=Px
e.MFC(L)=w
13.kısa dönemde amek talep eğrisinin negatif çizilme nedeni hangisidir
a.ikame etkisi
b.ikame+gelir etkisi
*c.çıktı etkisi
d.gelir etkisi
e.fiyat etkisi
14.bağıt eğrisinin mal düzlemindeki görünümüne ne ad verilir
a.farksızlık eğrisi
b.tüketiciler arası anlaşma eğrisi
c.gelir tüketim eğrisi
d.engel eğrisi
*e.üretim imkanları eğrisi
15.hangisi kullanılarak üretim imkanları sınırı eğrisi elde edilir
*a.etkin üretim seti(bağıt eğrisi)
b.eş ürün eğrileri
c.bireysel talep eğrisi
d.gelir tüketim eğrisi
e.fiyat tüketim eğrisi
16.ortalama değişken maliyet üzerindeki MC eğrisi hangisini ifade eder
*a.firmanın arz eğrisini
b.firmanın gelir eğrisini
c.firmanın zarar eşitliğini
d.firmanın talep eğrisini
e.firmanın hasılat eğrisini
17.monopolcü piyasada firmanın malına yönelik talep eğrisinin değeri neye eşittir
a.firmanın toplam hasılat eğrisine
*b.firmanın ortalama hasılat eğrisine
c.firmanın marj.maliyet eğrisine
d.firmanın marjinal hasılat eğrisine
e.firmanın ortalama hasılat eğrisine
18.monopolcü rekabet piyasasında bir firma ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi gerçekleşmez
a.MR=MC gereklidir
*b. Firmanın MR eğrisi aynı zamanda talep eğrisidir
c. AR eğrisi negatif eğimlidir
d.MR eğrisi negatif eğimlidie
e.talep eğrisi negatif eğimlidir
19.ürünün piyasa fiyatı artarsa hangisi gerçekleşir
a.marjinal fizik ürün eğrisi dikleşir
b.marjinal fizik ürün eğrisi yatıklaşır
c.emek talep eğrisi sola kayar
*d.emek talep eğrisi sağa kayar
e.marjinal fizik ürün değeri sağa kayar
20.tam rekabet piyasasındaki firmanın kısa dönem arz eğrisi hangisidir
a.ortalama toplam maliyetin altında kalan marjinal maliyet eğrisi
b.ortalama değişken ile ortalama toplam maliyet arasında kalan marj.maliyet
c.marjinal maliyetin tamamı
*d.ortalama değişken maliyet eğrisinin üsütnde yer alan marjinal maliyet eğrisi
e.ortalama toplam maliyet eğrisinin üstünde yer alan marjinal maliyet eğrisi

1-hangisi bütçe doğrusunun eğimini göserir
a.Py/Px
b.Px.x+Py
*c.- Px/Py
d.Py/M
e.Py/C

2-Milli gelir nasıl bir değişkendir
a.artan
b.azalan
c.sabit
*d.akım
e.stok

3-geçmişte derlenmiş veriler arasında kurallar bulmaya çalışan yöntem hangisidir
a.iktisadi yöntem
b.sözel anlatım
c.çizimle anlatım
d.cebirsel anlatım
*e.istatistiksel yöntem
4-gelir esnekliği 1 den büyük mallar nasıl mallardır
a.zorunlu
b.giffen
c.ikame
*d.lüks
e.ilgisiz mal

5-gelirde %10 oranında artış olduğunda X malı talebinde % 30 luk artış gerçekleşiyorsa talebin gelir esnekliği kaçtır
*a.3
b.4
c.5
d.1,5
e.2

6-marjinal ikame oranının 0 olması durumunda farksızlık eğrisinin şekli nasıldır
a.azalan
b.artan
c.sabit
*d.eksenlere paralel ve 90 derecelik açı yapar
e.ikizkenar hiperbol şeklindedir

7-üretimde girdiler iki kat arttığında üretim iki kattan fazla artıyorsa ölçeğe göre getiri nedir
*a.ölçeğe göre artan getiri
b.ölçeğe göre sabit getiri
c.ölçeğe göre azalan getiri
d.ölçeğe göre değişmeyen getiri
e.ölçeğe göre durağan getiri

8-X= 20+5Px şeklindeki fonksiyonel ifade için hangisi doğrudur
a.X bağımsız değişkendir
b.Eğim 10 dur
*c.artan bir fonksiyondur
d.Px bağımlı değişkendir
e.azalan bir fonksiyondur

9- sol yukarıdan sağ aşağı doğru inen negatif eğimli doğru üzerinde u biçimli iki eğri olsun.Yatay eksende X ve diket eksende Y malı varken tüketici dengesinin aşağı kaymasının nedeni nedir
a.Y malının fiyatının artması
*b.tüketicinin zevk ve tercihlerinde değişme
c.Y malının fiyatının düşmesi
d.X malına olan talebin artması
e.Her iki mala olan talebin azalması

10-mal ve hizmetlerin insan ihtiyacını giderme özelliğine ne ad verilir
*a.fayda
b.mal
c.ihtiyaç
d.tüketici
e.mal kümesi

11-tam rekabet piyasasında kar maksimizasyon koşulu nedir
a.TR=AC
b.AC=ATC
*c.MR=MC
d.TR=MC
e.D= AFC

12-kartelde karın artması için ne yapılmaz
a.üretim miktarında anlaşmaya varmak
*b.rekabeti teşvik etmek
c.belirlenen fiyattan satış yapmak
d.malı ucuza alıp pahalı satmak
e.bölgede anlaşmaya varmak

13-üretim miktarı toplam maliyet
1 70
2 80
3 90
4 110
5 170

yukarıdaki tabloya göre 4. birimin marjinal maliyeti nedir

a.10
*b.20
c.30
d.40
e.50

14- 4.birimin ortalama maliyeti kaçtır
a.100
b.120
*c.140
d.160
e.180

15-bağımsız değişkeni bir birim artırdığımızda toplam değerde meydana gelen değişme nedir
a.ortalama değer
*b.marjinal değer
c.oran değer
d.artan değer
e.sabit değer

16- ekonomide negatif dışsal ekonomiler varsa hangisi söylenebilir
a.kısa dönem ortalama maliyet eğrisi aşağı kayar
b.kısa dönem toplam değer eğrisi yukarı kayar
*c.uzun dönem ortalama maliyet eğrisi yukarı kayar
d.kısa dönem maliyet eğrisi değişmez
e.negatif dışsal ekonomilerin eğrisi çizilemez

17-belirli bir mal ve hizmeti üreten birimlerin arasında ne objektif , ne de subjektif fark yoksa tam rekabet piyasasının hangi özelliği geçerlidir

a. mobilite
b.giriş-çıkış serbestliği
c.şeffaflık
*d.homojenlik
e.tam bilgi

18-Bir malı yüksek ücretten satın almaya razı olan alıcıların , bu malı denge fiyatından almaları sonucu ortaya çıkan kazanca ne ad verilir
*a.tüketici rantı
b.üretici rantı
c.rant benzerleri
d.üretici faydası
e.tüketici tercihi

19-bir firmanın, iki ya da daha fazla firmadan daha düşük maliytte üretim yapmasına ne ad verilir

a.düopol
b.düopson
*c.doğal monopol
d.oligopol
e.monopolcü rekabet

20- üretimde bazı girdilerin değiştiği döneme ne ad verilir
a.çok kısa dönem
b.uzun dönem
*c.kısa dönem
d.orta dönem
e.piyasa dönemi

21-bir toplumda tüm diğer bireylerin refahı değişmeksizin ,bir bireyin refahı artırılırsa toplumun refahı artar ifadesini hangisi açıklar
*a.Pareto Değer Yargısı
b.Dirsekli talep modeli
c.Edgeworth modeli
d.Gelir dağılımı modeli
e.Sweezy modeli

22-her firmanın,rakibin fiyat yükseltmelerini takip etmeyeceği ;ancak fiyat düşürüşlerini takip edeceği modelin adı nedir
a.Cournot Modeli
*b.Dirsekli Talep Eğrisi Modeli
c.Klasik model
d.Örümcek ağı modeli
e.Edgeworth modeli

23-monopolcü fimanın marjinal maliyet ve marjinal gelir eğrilerinin negatif olma nedeni nedir

a.Gelirin fiyata bağlı olması
b.Fiyatın veri olması
c.piyasada birden fazla aalıcı ve satıcı olması
*d.Satış miktarının artırılması için fiyatın düşürülmek zorunda oluşu
e.Gelirin ve talebin birbiriyle ilgili olması

24-hangisi piyasa talep fonksiyonunda yer alan bağımsız değişkenlerden biri değildir
a.Tüketicinin geliri
b.Malın fiyatı
c.Tüketicinin zevk ve tercihleri
d.Diğer malların fiyatı
*e.Malın talep edilen miktarı

25-işgücü arz teklif eğrisinin eksenlerinde hangisi yer alır
a.Fiyat ve işsizlik oranı
b.Ücret ve enflasyon
c.Açık iş sayısı ve işsiz sayısı
*d.Gelir ve Boş zaman
e.Enflasyon ve İşsizlik

26-monopsoncu firmanın girdi satın aldığı piyasada tam rekabet koşullarının geçerli olduğu varsayımı altında karşılaştığı arz eğrisiyle ilgili olarak hangisi doğrudur
*a.Miktar eksenine paralel bir doğru
b.Malın piyasa talep eğrisine dik bir doğru
c.Miktar eksenine göre azalan bir doğru
d.Miktar eksenine göre artan bir doğru
e.Negatif eğimli düz doğru

27-Toplam fiziki ürün maksimumken hangisi gerçekleşir
a.Ortalama fiziki ürün birdir
*b.Marjinal fiziki ürün sıfırdır
c.Marjinal fiziki ürün sonsuzdur
d.Toplam maliyet toplam gelirin altındadır
e.Ortalama fiziki ürün sıfırdır

28-bir endüstride ücret düşüşünden tüm firmalar yararlanıyorsa endüstri talep eğrisiyle ilgili hangisi doğrudur
a.daha yatık olur
*b.dikleşir
c.azalır
d.artar
e.sağa kayar

29-gelir etkisi nedeniyle emek arz eğrisinin şekli nasıldır
a.artan bir eğri
b.sabit bir eğri
c.yatay eksene paralel
d.dikey eksene paralel
*e.negatif eğimli

30-A ve B gibi iki tüketici, X ve Y gibi iki mal kullanımı durumunda hangisi genel dengeyi gösterir
a.A (MRS) y,x= B(MRS) y,x,= -Px/Py
*b.A (MRS)y,x= B (MRS) y,x = MRT y,x=Px/Py
c.A (MRTS) y,x= B(MRS Y,x= Px/Py
d.B (MRS) y,x= A (MRT) y,x
e.X (MRTS) A = Y (MRTS ) B = Px

31-Cournot modeli hangi piyasa için kullanılır

a.Monopol piyasa
b.Doğal monopol
c.Düopol
*d.Oligopol
e.Düopson

 

İlgili Kategoriler

İktisat Ders Notları



Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir