GELİR VE İKAME ETKİLERİ-ENGEL EĞRİLERİ ve MALLARIN NİTELİĞİ
HİCKS ve SLUTSKY YAKLAŞIMI
P↓ | İKAME ETKİSİ① | GELİR ETKİSİ② | TOPLAM ETKİ①+② |
NORMAL MAL(Üstün Mal)
0<em<1 »Zorunlu Mal em>1 »Lüks Mal |
─
Talep edilen mal miktarında artış yaşanır. Q↑ |
─
Talep edilen mal miktarında artış yaşanır. Q↑ |
─
Toplam etki negatif. Talep edilen mal miktarında artış yaşanır. Q↑ |
GİFFEN MAL
|
─
Talep edilen mal miktarında artış. Q↑ |
+
Talep edilen mal miktarında azalış. Q↓ |
+
GE>İE Talep edilen mal miktarında azalış yaşanır. Q↓ |
DÜŞÜK MAL(Giffen olmayan)
em <0 |
─
Talep edilen mal miktarında artış. Q↑ |
+
Talep edilen mal miktarında azalış. Q↓ |
─
İE>GE Talep edilen mal miktarında artış olur. Q↑ |
Normal Mal | 0<em<1 »Zorunlu Mal. Bu durumda Engel Eğrisi pozitif eğimli olup, gelir eksenine doğru kıvrılmaktadır. Eğriye çizilen teğet miktar eksenini keser. | ||
em>1 »Lüks Mal. Bu durumda Engel Eğrisi pozitif eğimli olup, miktar eksenine doğru kıvrılmaktadır. Eğriye çizilen teğet gelir eksenini keser. | |||
Düşük Mal | em <0» Düşük Mal. Engel Eğrisi negatif eğimlidir.
Düşük malların en dip noktası Giffen malı olarak adlandırılır. |
||
Diğer Durumlar | em=0 sıfır esnek maldır. Bu durumda talep, gelirdeki değişmeden etkilenmez. Engel Eğrisi ise miktar eksenine diktir.
em=1 birim esnek maldır. Bu durumda, gelirde meydana gelen bir birimlik artış, talebi de aynı oranda arttıracaktır. Bu durumda Engel Eğrisi orijinden çıkan bir doğrudur.
|
(Yatay Eksende Gelir, Dikey Eksende Miktar varsayımı.) (em= Talebin Gelir Esnekliği)
TELAFİ EDİLMİŞ TALEP EĞRİSİ TABLOSU
TETE |
FARKLI YANLAR | ORTAK YANLAR | |
NORMAL MAL | *Eğrinin eğimi, alışılmış talep eğrisinden fazla, esnekliği ise azdır.
*Yönü, alışılmış talep eğrisi ile aynı olup negatif eğimlidir. *Talep kanunu geçerlidir. |
* Daima negatif eğimlidir. *yalnızca ikame etkisini yansıtır. |
|
DÜŞÜK MAL | *Eğrinin eğimi, alışılmış talep eğrisinin eğiminden az, esnekliği ise fazladır.
*Yönü, alışılmış talep eğrisinin eğimi ile aynı olup negatiftir. *Talep kanunu geçerlidir. |
||
GİFFEN MAL | *Telafi edilmiş talep eğrisi negatif eğimlidir.
*Alışılmış talep eğrisi ise pozitif eğimlidir. *Talep kanunu geçersizdir. |
*Fiyat tüketim eğrisi pozitif eğimli ise, bireysel talep eğrisi negatif eğimlidir bu nedenle talebin fiyat esnekliği 1’den küçüktür. ed<1(talep inelastik). Bundan dolayı malın fiyatında meydana gelecek azalma talep edilen miktarı artıracaktır. Fakat malı satan firmaların toplam hasılatı(TR) azalır. Marjinal hasılatı(MR) da negatif değerlidir. |
*Fiyat tüketim eğrisi negatif eğimli ise talebin fiyat esnekliği 1’den büyüktür. ed>1(esnek talep) bu durumda malın fiyatında meydana gelen azalma malı satan firmaların toplam hasılatını(TR) artırır. Marjinal hasılatta(MR) pozitif değerlidir. |
*Fiyat tüketim eğrisi miktar eksenine paralel, DMYH eksenine dik ise ed=1(birim esnek) bu durumda malın fiyatında meydana gelen azalma veya artma malı satan firmaların toplam hasılatını(TR) etkilemez yani değişmez. Marjinal hasılatları(MR) da sıfırdır. |
*Fiyat tüketim eğrisi miktar eksenine dik, DMYH eksenine paralel ise ed=0(Tam inelastik), malın fiyatında meydana gelen azalma Toplam hasılatı(TR) azaltır. |
*ed=sonsuz(tam esnek talep) bu durum talep kanunun istisnasıdır bundan dolayı fiyat tüketim eğrisi oluşmaz. Fakat malın fiyatında meydan gelen azalma toplam hasılatı(TR) artırır. |
FİYAT TÜKETİM EĞRİSİ VE TALEBİN FİYAT ESNEKLİĞİ
GELİR TÜKETİM EĞRİSİ VE TALEBİN GELİR ESNEKLİĞİ(dikey eksende Y malı yatay eksende X malı)
*Gelir tüketim eğrisi pozitif eğimli ise em>0 her iki malda(X-Y) normal(üstün) maldır. |
*Gelir tüketim eğrisi pozitif eğimli ve dikey eksene doğru bükülür ise X için em>1, Y için em<1 dir. |
*Gelir tüketim eğrisi pozitif eğimli ve dikey eksene doğru bükülür ise X için em<1, Y için em>1 dir. |
*Gelir tüketim eğrisi negatif eğimli ise em<0 yani Düşük maldır. |
*Gelir tüketim eğrisi orijinden geçen düz bir çizgi ise em=1 dir. |
*Gelir tüketim eğrisi pozitif eğime sahipse her iki malda normal maldır. Negatif eğime sahipse biri normal diğeri düşük maldır. Fakat her ikisi birden düşük mal olamaz. |
ESNEKLİK FORMÜLLERİ
*Talebin Fiyat Esnekliği
ed = (∆q/∆p) X (P1/Q1) = (Q2-Q1 / P2-P1 ) X (P1/Q1 )
*Talebin Yay Esnekliği
ey = (∆q/∆p) X (P2+P1) / (Q2+Q1)
*Talebin Gelir Esnekliği
em>0 ise Normal Mal(üstün mal)
em = (∆Q/∆M) X (M1/Q1) em<0 ise Düşük Mal
em>1 ise Lüks Mal(kuvvetli üstün mal)
0< em<1 ise Zorunlu Mal(zayıf üstün mal)
*Talebin Çapraz Esnekliği
eç<0 ise Tamamlayıcı Mal
eç= (∆qx/∆Py )/ (Px/Qy) eç>0 ise İkame Mal(rakip mal)
eç=0 ise İlişkisiz-Bağımsız Mal