Letrizm
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra görülen ve öncülüğünü Romen asıllı İsidore Isou’nun yaptığı bir şiir akımıdır.
- Dadaizmle bazı hususlarda benzerlik gösteren ve önemli ölçüde bu akımdan doğan letrizm, mevcut şiir-edebiyat anlayışlarının tamamını reddeden ve bütünüyle yıkmak isteyen bir anlayıştır.
- Söz konusu reddediş, şiirin sadece bilinen birtakım genel ifade biçimlerine, şekline, muhtevasına değil, dilin yüzyıllar içinde teşekkül etmiş geleneksel işleyişi ve onun anlam dünyasınadır.
- O kadar ki kelimelerin yapısı ve anlamı da reddedilerek en gelişmiş ifade ve anlaşma vasıtası olan dil, saf harf ve sese indirgenir.
- Zira letristlere göre yüzyıllardan beri çıkarlarımıza alet ettiğimiz dilin saflığı yok edilmiştir. Onu başlangıcındaki saflığına döndürmeli ve bu konuda hürriyetine kavuşturmalıyız. Bu da dilin, en küçük birim durumundaki harflere ve onların karşılıkları olan seslere indirgenmesiyle mümkün olur. Üstelik böylece evrensel bir dil ortaya konacaktır.
- Ses taklidi yoluyla anlam ötesi bir müzikalite yaratmak isteyen letristler, alfabeye 19 yeni harf daha ekleyerek, söz konusu amaçlarını gerçekleştirmeye çalışırlar.
- Bir noktaya kadar yeni anlatım yolları arayışı olarak değerlendirilebilecek olan letrizmin, gerçekte estetik ve sanatla hiçbir ilgisi yoktur. Letristlerin savunduğu doğrultuda yazılan metin hiçbir anlamı olmayan birtakım seslerin peş peşe sıralanmasından başka bir şey olamayacaktır.
- Aslında akım dadaizmde olduğu gibi, İkinci Dünya Savaşı yılları ve sonrası dönemlerin dengesini yitirmiş gençliğine ait bir isyan hareketidir.