Büyük Ölçekli İşletmeler: İşletmeler genel olarak ekonomik faaliyetlerini devam ettirmek, mal ve hizmet üretmek, pazarlamak ve bu yolla büyümek ve kar etmek isterler. Organik bir yapıya benzetilebilecek işletmeler kurulurlar ve büyürler. İşletmeleri büyümeye ekonomik koşullar, çevre koşulları, gelişen teknoloji, müşteri ihtiyaçlarının artması, rekabet ortamı gibi koşullar iter.
Büyüme birçok şekilde ifade edebilir. Satışların artması, kâr edilmesi, hacim artışı, personel veya iş hacminin artması gibi niceliksel veya niteliksel büyüklüklerle ifade edilebilir. Büyümenin işletmeye birçok fayda sağladığı gibi bazı zararları da olabilir. Aynı zamanda işletmeler büyüklüklerine göre bazı türlere ayrılabilir. İşletmelerin büyümesi işletmenin ihtiyaç duyduğu parasal desteği sağlayan ve organizasyon veya yapısında değişiklere neden olan bir faaliyettir. İşletmelerde sadece teknik yönden değil pazar ve çevre ile ilgili olarak da en uygun büyüklük çeşidi belirlenmeli en uygun büyüklük seçilmelidir. Çalışan sayısı 100’den fazla olan şirketler ülkemizde büyük ölçekli işletmeler olarak değerlendirilmektedir. Büyük işletmelerin çoğu anonim şirket biçiminde örgütlenen kuruluşlardır. Bu yüzden sermaye piyasalarıyla önemli ilişkileri vardır. Bu işletmelerin hisse senetleri, genellikle sık sık el değiştirir, alınıp satılır.
Büyük İşletmelerin Faydaları:
– Makine ile üretime ve kitle üretimine kolayca imkân verir. Böylece hem geniş bir tüketici alanına hitap eder hem de birim maliyetler düşer.
– Ürünlerde normlaşma ve standartlaşma kolayca temin edilir, iş gücünü ve makineleri daha verimli kullanma imkânı doğar.
– Ar-Ge faaliyetleri için harcamada bulunmak, buluş ve yeniliklerden daha fazla yararlanmak mümkündür. Böylece yeni ürünler geliştirilir.
– Modern işletmecilik uygulamalarına daha sık rastlanır. Daha etkin organizasyon kurulup, uzman personel ile etkin işbölümü yapılır.
– Uzmanlaşma olgusu bütün üretim faaliyetlerinde uygulanabilir. Daha iyi eğitim, yetişme ve yükselme imkânı sağlanır.
– Çok sayıda personel çalıştığı için ülke istihdamını belirli ölçüde çözümler.
– Seri ve kitle üretimi yaptıkları için ülke doğal kaynaklarının gelişmesinde önemli bir yer alır.
– Üretimde atık maddeler daha iyi değerlendirilebilir, hatta tekrar kullanılabilir.
– Riskler daha kolay dağıtılır; zira çeşitli sektörlere girilebilir ve dünyadaki gelişmeler her an takip edilebilir.
– Yüksek finans gücü sayesinde, daha kolay ve düşük maliyetle para ve kredi sağlanır.
– Satın almada, üretimde, pazarlamada artan pazarlık gücü, iskontolar gibi nedenlerle büyüklükten kaynaklanan tasarruflar sağlanır.
Büyük İşletmelerin Zararları:
– Ekonomik kriz dönemlerinde sabit giderlerini kısma imkânları olmadığından kârları ortadan kalkar veya azalır. Bu da büyük risklere sebebiyet verebilir.
– Örgütlenme maliyetleri yüksek olduğu için yeniden düzenleme gerektiğinde yüksek maliyetlerle karşı karşıya kalınabilir.
– Bürokratik bir örgüt yapısı içine girmeleri kaçınılmazdır.
– Ekonomik kriz dönemlerinde yapacakları işi yavaşlatma eylemi ülkeyi bunalıma sokan durumu hızlandırır.
– Tekelleşmeye gidilebilir.
-Siyasal güç haline gelebilir.