ANÜİTE HESAPLAMALARI
Eşit zaman aralıklarıyla eşit miktarlarda yapılan ödemeler serisine anüite denir. Bunun yanında vade boyunca faiz de değişmemektedir. Uygulamada anüite formüllerini çeşitli amaçlar için kullanmak mümkündür. Sigorta ve emeklilik ödemeleri ile borç taksitlerinin hesaplanması gibi.
Anüitelerin Bugünkü Değeri
Anüitelerin Gelecek Değeri
Her dönem alınacak ya da verilecek “A” ile ifade edilen eşit taksitlerin “n” dönem sonunda “i” faiz oranıyla ne değere ulaşacağının hesaplanmasıdır.
Devamlı Anüiteler
Yukarıda bahsedilen anüiteler, normal anüiteler olup devam süreleri bellidir. Devamlı anüitelerde vade olmayıp eşit ödemeler sonsuza kadar devam eder.
Örnek: Devamlı olarak yılda 1.000 TL kâr payı ödemesi taahhüt edilen bir imtiyazlı hisse senedinin değeri, piyasa faiz oranı %25 kabul edildiğinde ne olacaktır?
> Döviz kuru: Bir para birimi ile başka bir para birimi arasındaki değişim oranıdır.
Eğer döviz kuru, bir birim yabancı para ile değiştirilebilen yerli para miktarı olarak tanımlanıyorsa (1$ = 2 TL gibi) direkt kotasyon yöntemi; Tersine döviz kuru, bir birim yerli patanın karşılığı olan yabancı para tutarı (1TL = 0,5$ gibi) şeklinde ifade edilirse buna da dolaylı kotasyon adı verilmektedir. Ülkemizde kurlar direkt kotasyon yöntemiyle açıklanmaktadır.
Buna göre döviz kurunun yükselmesi Türk Lirası’nın değer kaybetmesi, kurun düşmesi de Türk lirası’nın değer kazanması anlamına gelmektedir.
İki para birimi arasında doğrudan doğruya uygulanan kura düz kur denilmektedir.
Çapraz kur: Yurtiçi piyasalarda yerli para içermeyen gösterimler yani yabancı paraların birbirleri cinsinden değeridir.
> Nominal döviz kuru: Bir para biriminin başka bir para birimi cinsinden değeridir.
> Reel döviz kuru: Nominal kurların belirli bir zaman içerisinde yabancı ülkedeki enflasyon oranı ile yurtiçi enflasyon oranına göre düzeltilmesinden elde edilen kurdur. Reel döviz kurunu hesaplamak için;
Er = Reel Döviz Kuru E= Nominal döviz kuru Pt = Yabancı ülkedeki enflasyon oranı P = Yurtiçi enflasyon oranı formülü kullanılır.
> Satın alma gücü paritesi teorisi: Tek fiyat kanunu ilkesine dayandırılmaktadır. Bu kanun, dış ticarete konu olan tamamıyla özdeş malların, taşıma giderleri ve dış ticaret kısıtlamaları olmaması durumunda, bütün dünyada fiyatının aynı olacağını ifade etmektedir.
Normal koşullarda döviz kuru ile mal ve hizmet ihracı arasında pozitif bir ilişki bulunduğu varsayılır. Çünkü kurun yükselmesi ile ihraç ettiğimiz mallar, yabancılar için ucuzlayacağından ihracatımız artacak ve böylece döviz arzı artacaktır.
Geleneksel döviz kuramı yaklaşımlarından en önemlileri:
> Dış ticaret akımları yaklaşımı: Dövizin denge fiyatı, ithalat ve ihracattan kaynaklanan döviz arz ve talebine göre belirlenmektedir.
İthalat > İhracat => Dış ticaret bilançosu açık verir İthalat < İhracat => Ulusal para değer kaybına uğramaktadır
Bretton-Woods sisteminin çöküşü ile, birçok ülkede sabit kur sisteminden esnek kur sistemine geçilmeye başlanmasıyla birlikte, döviz kurlarında meydana gelen dalgalanmalar, geleneksel yaklaşımların döviz kurlarını açıklanmada yetersiz kalmasına neden olmuştur.
Faiz Paritesi Yaklaşımı: Ülkelerin faiz oranları arasındaki farklılıklara dayanarak döviz kurlarını açıklamaktadır.
Faiz paritesi yaklaşımı, döviz kurlarının belirlenmesinde daha çok makroekonomik yapıyı göz önüne almakta ve ödemeler bilançosunun sermaye hareketleri hesabını analize dâhil etmektedir.
Yurt içi faiz oranı (i) > Yabancı Faiz Oranı (i) = > TL’nin değer kaybetmesi beklenir Yurt içi faiz oranı (i) < Yabancı Faiz Oranı (i) = > TL’nin değer kazanması beklenir
İTL = TL cinsinden varlıklara uygulanan faiz
İ$= $ cinsinden varlıklara uygulanan faiz
Et= Spot (cari) döviz kuru
Et+1= Beklenen döviz kuru nominal faiz oranını belirleyen reel faiz ve enflasyon olduğu için. Faiz oranının yüksek olması enflasyonun da yüksek olduğu anlamına geleceğinden o ülkenin parası değer kaybedecektir.
Örnek: Yabancı ülke faiz oranları %5 iken yerli paranın %3 değer kazanmasının beklendiği durumda faiz paritesi koşuluna göre yerli faiz oranı % kaç olmalıdır?