6183: Kamu Alacaklarının tahsil ve takip usullerini , Yani devletin yaptırım gücünü kullanalarak vergi alacağının cebren tahsilini düzenler.
AMME ALACAĞININ KORUNMASI Amme alacağının cebren takip ve tahsili öncesinde korunması ile ilgilidir. Alacağın tahsilinin tehlikeye girmesini önlemek ve alacaklı amme idaresinin haklarını korumak amacını taşır. ( Teminat isteme , İhtiyati Haciz , İhtiyati Tahakkuk , Diğer koruma hükümleri )
TEMİNAT İSTEME Vergi ziyaı ve kacakcılık suçlarının işlenmesi halinde resen ve ikmalen vergi tarhı işlemlerinde kayba uğratılan verginin ve kesilecek cezanın tahsilini güvence altına almak üzere borçludan teminat istenmesidir.Borçlu kendi rızası ile teminat göstermediği hallerde 15 gun içinde tahsil dairesi boçlunun malvarlığına ihtiyati haciz tatbik eder.Teminat isteme aynı zamanda ihtiyati haciz ve ihtiyati tah.nedenidir.Hazine tahvil ve bonoları , menkul ve gayrminekul mallar teminata konu olabilir.Tahsil dairesi teminat türlerini yeterli bulmazsa kefaletde geçerli olabilir.Borç ödenmediği takdirde teminat paraya çevrilir.
İHTİYATİ HACİZ İleride tahakkuk edecek olan henüz vadesi gelmemiş yada vadesi geçtiği halde ödeme emri tebliğ edilmemiş bulunan amme alacağının tahsil güvenliğini sağlamak üzere yapılan hacze denir. İhtiyati haciz süresizdir. Alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memurun kararı ile tatbik edilir.Bu görev, Vergi Dairesi Başkanlığı kurulan yerlerde Vergi Dairesi Başkanına aittir.İhtiyati haciz tatbikinde; haczin tebliği tarihinden itibaren 7 gün içinde ihtiyati hacze karşı vergi mahkemesinde dava açılabilir.
Nedenleria)Teminat istenmesini gerektiren haller mevcutsa b) Borçlunun belli bir ikametgahı yoksa c) Borçlu kaçmışsa, kaçma ihtimali varsa, mallarını kaçırma ve hileli yollara sapma ihtimali varsad) Borçlu istenilen teminatı veya kefili göstermemişse, yahut şahsi kefalet teklifi veya gösterdiği kefil kabul edilmemişse
- e) Borçlu mal bildiriminde bulunmamışsa veya noksan bildirimde bulunmuşsa f) Hüküm verilmiş olsun ,olmasın para cezasını gerektirecek işlenmiş bir fiil nedeniyle amme davası açılmışsa
KALDIRILMASI Menkul Mallar ve Şahsi Kefalet Hariç Teminat Gösterilmesi , İhtiyati Hacze İlişkin Nihai Yargı Kararı-İhtiyati Hacze Konu Kamu Alacağının Kaldırılmasına İlişkin Nihai yargı kararları,VUK Hükümlerine Göre Hataların düzeltilmesi
İHTİYATİ TAHAKKUK Amme alacağının korunması ile ilgili tedbir uygulamasıdır.VUK Kapsamına giren bir kısım vergi ve resimler için uygulanır. Mükelleflerin henüz tahakkuk etmemiş borçlarının tarh, tebliğ ve itiraz yollarından geçmeden (normal tahakkuk yolları) izlenmeden yapılan işlemdir.İhtiyati haciz uygulama sında hangi miktarda amme alacağı için haciz uygulanacağını belirtir. a) 13.Mad. 1,2,3 ve 5. bentlerinde yazılı sebepler
- b) Mükellef hakkında amme alacağının tahsiline engel olduğu iddiasıyla takibata girişilmesi c) Teşebbüsün muvazaalı olduğu ve gerçekte başkasına ait olduğu hususunda deliller elde edilmesi halinde vergi dairesi müdürünün yazılı talebi üzerine defterdar veya vergi dairesi başkanı mükellefin henüz tahakkuk etmemiş borçlarından Bakanlıkca tespit ve ilan edilecek olanlarla bunların zam ve cezalarının derhal tahakkuk ettirilmesi hususunda yazılı emir verebilir
-İhtiyati tahakkuk; GV, KV, Geçici, KDV, Damga, VİV, ÖTV, ÖİV ve BSMV ile bunlara ait zam ve cezalar için tatbik edilir. Tahakkuk eden vergi , resim ve bunların zam ve cezaları kanunlarına göre ödeme zamanları gelmeden tahsil olunmaz.Ancak bu miktardaki kamu alacağı için de ihtiyati haciz tatbik olunur. İhtiyati tahakkuktan sonra alacak, ilgili olduğu vergi kanununa göre tahakkuk ettirilir. İhtiyati tahakkukla, ilgili vergi kanununa göre yapılan tahakkuk arasındaki fark, özel kanuna göre yapılan tahakkuk dikkate alınarak düzeltilir.
NEDENLERİTeminat İstenmesini Gerektiren Haller,Borçlunun Belli Bir İkametgahının Bulunmaması,Borçlu Kaçmışsa , Mallarını Kaçırması Hileli Yollara Sapma İhtimali Varsa , Borçlu Mal Bildiriminde Bulunmamışsa Veya Noksan Bildirimde Bulunmuşsa , Teşebbüsün Muvazaalı Olduğu Hususunda delil elde edilmesi,Borçlu Hakkında Amme Alacağının Tahsiline Engel Olduğu İddiasıyla takibe girişilmesi.
DİĞER KORUNMA HÜKÜMLERİ:a.Amme Alacaklarında Rüçhan Hakkı(Garameten Taksim) 3.şahıslar tarafından haczedilen mallar paraya çevrilmeden evvel o mal üzerine amme alacağı için de haciz konulursa, bu alacak da hacze iştirak eder ve aralarında satış bedeli garameten taksim olunur.Garameten taksim, satış bedelinin alacaklılar arasında hisseler oranında dağıtılmasıdır. Böylece, alacaklı tahsil dairesi hacze sonradan katılmasına rağmen amme alacağı sıraya girmemekte, diğer alacaklı şahısların alacağına göre öncelik almaktadır.Rehinli alacaklıların hakları mahfuzdur. Gümrük resmi, bina ve arazi vergisi gibi eşya ve gayrimenkulün aynından doğan amme alacakları tahsilinde rehinli alacaklardan evvel gelir.
b.Amme Alacaklarını Kesip Ödemek Zorunda Olanlar Amme alacağını borçlusundan kesip tahsil dairesine yatırmak zorunda olan hakiki ve hükmi şahıslar, bu görevlerini zamanında yerine getirmezlerse, ödenmeyen alacak hakiki ve hükmi şahıslardan bu Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
c.İptal Davaları 6183 sayılı Kanun, kamu alacaklarının korunması ve tahsilini temin etmek amacıyla borçlunun bazı tasarruf ve işlemlerinin yargı denetimine alınarak iptali yoluna gidebileceğine ilişkin hükümlerdir.
d.İvazsız Tasarrufların Hükümsüzlüğü Amme alacağını ödememiş amme borçlusu Ödeme müddetinin başından geriye doğru iki yıl içinde veya ödeme müddetinin başlamasından sonra yaptığı bağış ve ivazsız tasarruflar hükümsüz sayılır.
e.Hükümsüz Sayılan Diğer Tasarruflar Amme alacağını ödemeyen borçlulardan;Ödeme müddetinin başlamasından sonra yaptıkları tasarruflar hükümsüz sayılır 1-Mevcut bir borcu temin için yapılan rehinler 2-Geçerli ödeme araçları dışında bir şekilde yapılan ödemeler 3-Vadesi gelmemiş bir borç için yapılan ödemeler.4- Amme Alacağının Tahsiline İmkan Bırakmamak için yapılan Tasarruflar hükümsüz sayılır.
f.3.Şahısların Hak ve Mecburiyetleri ilgili mad.de sözü edilen tasarruf ve muameleler nedeniyle açılan iptal davalarını alacaklı amme idaresinin kazanırsa bu muamelelerden faydalananlar:- Elde ettiklerini,- Elden çıkarmışlarsa takdir edilecek bedelini vermeye mecburdurlar. Bunlar verdikleri şeyden dolayı amme idaresinden bir talepte bulunamazlar.
g.Tasfiye Halinde Amme AlacağıTasfiye memurları tasfiyeye başlandığını üç gün içinde tahsil dairesine bildirirler. Amme idaresinin her türlü alacaklarını ödemeden veya ödemek üzere karşılık ayırmadan tasfiye sonucu elde edilenleri dağıtamazlar veya herhangi bir tasarrufta bulunamazlar. Aksi halde tahakkuk etmiş ve edecek amme alacaklarından tasfiye memurları veya tasfiyeyi yürütenler şahsen ve müteselsilen mesul olurlar.
h.Ortaklığın Feshini İsteme Borçluya ait mal, amme alacağını karşılamıyorsa veya mal yoksa,Yahut borçlu veya ortaklık tarafından belirtilen borç için bu Kanuna göre teminat gösterilmediği takdirde;Borçlunun sermayesi paylara bölünmemiş ortaklıklardaki hisselerinden amme alacağının tahsili için genel hükümler dairesinde ortaklığın feshi istenebilir.
k.LTD Ortaklıkların Amme Borçları Ltd ortakları, şirketten tahsil edilemeyen veya edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulurlar.Ortağın şirketteki sermaye payını devretmesi halinde, payı devreden ve devralan şahıslar devir öncesine ait amme alacaklarının ödenmesinden müteselsilen sorumlu tutulur.Anayasa Mahkemesi Kararı uyarınca bu hükümler 06.06.08 den sonra doğan vergi borçları için uygulanabilecektir.
l.Birleşme, Devir, Bölünme ve Şekil Değiştirme Bu Kanunun tatbiki bakımından;-İki veya daha fazla hükmi şahsın birleşmesi halinde yeni kurulan hükmi şahıs, -Devir halinde devir alan hükmi şahıs,-Bölünme halinde bölünen hükmi şahsın varlıklarını devralan hükmi şahıslar,-Şekil değiş tirme halinde yeni hükmi şahıs eski şekildeki hükmi şahısların yerine geçer
m.Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu a) Tüzel kişilerin b) Küçükler ve kısıtlıların c) Vakıf ve cemaatler gibi teşekküllerin Mal varlığından tahsil edilmeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacakları,Kanuni temsilcilerin,Tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde, teşekkülü idare edenlerin şahsi mal varlıklarından tahsil edilir.Tüzel kişilerin tasfiye haline girmiş veya tasfiye edilmiş olmaları kanuni temsilcilerin tasfiyeye giriş tarihinden önceki zamanlara ait sorumluluklarını kaldırmaz. Amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda kanuni temsilcilerin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar, amme alacağının ödenmesinden müteselsilen sorumlu tutulur. Anayasa Mahkemesi Kararı uyarınca bu hüküm, 06.06.08 den sonra doğan vergi borçları için uygulanır.Temsilciler, teşekkülü idare edenler veya mümessiller, bu madde gereğince ödedikleri tutarlar için asıl amme borçlusuna rücu edebilirler. Kanuni temsilciler hakkındaki takibe ödeme emri tebliği ile başlanır
Ödeme Şekli Ödeme alacaklı tahsil dairesinin yetkili memurları tarafından verilecek makbuz karşılığı yapılır.Maliye Bakanlığının belirttiği (Özel Ödeme Şekilleri) 1.Çizgili çek kullanılmak 2. Mükellef hesabından aynı bankadaki ilgili vergi dairesi veya Merkez Bankası hesabına EFT 3.Vergi dairelerinin veya Merkez Bankasının hesabı bulunan bankalara bu daireler hesabına ödeme 4. Postaneler vasıta kılınmak suretiyle, 5.Kredi kartı ve benzeri kartlar kullanılmak suretiyle,yapılmasını düzenlemeye yetkilidir.Çekin tahsil dairesine veya bankaya verildiği,Paranın bankaya veya postaneye yatırıldığı,EFT üzerine tahsil dairesi hesabına geçtiği gün ödeme yapılmış sayılır.Çekin posta yoluyla tahsil dairesine gönderilmesi halinde ödeme tarihi, çekin tahsil dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihtir.
Ödemenin Mahsup Edileceği Alacaklar Amme alacağına karşılık rızaen yapılan ödemeler sırasıyla:Ödeme süresi başlamış henüz vadesi geçmemiş, İçinde bulunulan takvim yılı sonunda zaman aşımına uğrayacak,-Aynı tarihte zamanaşımına uğrayacak alacaklarda ise her birine orantılı olarak,-Vadesi önce gelen ve teminatsız veya az teminatlı olana mahsup edilir.Bu uygulama, mükelleflerin sadece vergi aslını ödemelerini engellemekte, gecikme zammı ile birlikte borçlarını ödemelerini sağlamaktadır.
Amme alacağına karşılık cebren tahsil olunan paralar, -Önce parayı tahsil eden dairenin, -Artarsa aynı amme idaresinin takibe iştirak etmiş olan diğer alacaklı tahsil dairelerinin takip konusu alacak aslı ve fer’ilerine orantılı olarak mahsup edilir
TECİL Amme borcunun vadesinde ödenmesi , haczin tatbiki veya haczolunmuş malların paraya çevrilmesi amme borçlusunu zor duruma düşürecekse,-Yazılı istemek,-Teminat göstermek,-Faiz ödenmek Şartlarıyla alacaklı amme idaresince; amme alacağı 36 ayı geçmemek üzere tecil olunabilir.Amme borçlusunun alacaklı tahsil daireleri itibariyle tecil edilen borçlarının toplamı ellibinlirayı (dahil) aşmadığı takdirde teminat şartı aranmaz. Bu tutarın üzerindeki amme alacak larının tecilinde, gösterilmesi zorunlu teminat tutarı ellibinLirayı aşan kısmın yarısıdır. Tecil talebi kabul edilmeyen borçluya 30 gün ödeme süresi verilebilir. Borçlu verilen sürede borcunu öderse müracaat tarihinden ödeme tarihine kadar geçen süre için tecil faizi alınır. Buna süreli red denir.Tecil şartları, tecile yetkili makamlarca belirlenir. Bu şartlara uyulmazsa ya da değerini kaybeden teminatın yerine bir başkası gösterilmezse tecil ihlal edilir ve amme alacağının tamamı nın tahsiline devam edilir.Maliye Bakanlığı bazı vergiler için tecil uygulaması yapmaz.( KDV, ÖTV, Geçici Vergi, Harçlar ve Fonlar ) VUK’a göre pişmanlıkla verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden vergiler ile aynı Kanunun 376’ncı maddesi uyarınca yapılacak ödemeler için tecil yapılmaz.
Yıllık tecil faizi oranı, Maliye Bakanınca belirlenir. Borcun taksitle ödenmesi uygun görüldüğü zaman gecikme zammı uygulaması durur, yerine tecil faizi alınır.Tecil faizi yıllık %12 dir. Tecil faizi uygulanacak süre tespitinde tecil başvurusunun yapıldığı güne bağlı olarak hesaplanır. a) Vade tarihinde veya vade tarihinden önceki bir tarihte tecil başvurusu yapılırsa vade günü süreye dahil edilmez, ancak taksit ödeme günü süreye dahil edilir. b) Vade tarihinden sonra yapılan tecil başvurularında ise, başvuru tarihi ile taksit ödeme tarihi dahil olmak üzere tecil faizi hesaplanır.
Tecile Yetkili Makam Vergi Dairesi ,Defterdarlık,Maliye Bakanlığı Şartlar Zor durum ,Teminat gösterme ,Tecil Faizi , Aylık Ödeme ,Borç ödemede iyi niyet
Tecil Edilemeyen Alacaklar Para Alacakları , KDV , Geçici vergi , Fonlar , Harçlar , ÖİV , ÖTV , Zirai stopaj vergisi
ÖLÜM HALİNDE TAKİBİN TEHİRİ Borçlunun ölümü halinde, ölümünden evvel başlamış muamelelere devam edilir.Ölüm halinde kovuşturmanın geri bırakılması ile ilgili 3 hal öngörülmüştür:a) Karısı ,kocası veya kan ve sıhriyet itibariyle usul veya füruundan biri ölen, borçlu hakkındaki takip ölüm günü ile beraber üç gün geri bırakılır.b)Borçlu ölmüşse tereke üzerindeki takip üç gün geri bırakılır.c) Mirasçılar mirası kabul veya ret etmemişlerse Medeni Kanundaki süreler geçinceye kadar takip geri bırakılır.
CEBREN TAHSİL Borcunu vadesinde ödemeyen borçludan zor alım yoluyla borcun tahsil edilmesidir. Vadesi geçmiş alacak için, cebren tahsil şekilleri uygulanmadan önce ödeme emri düzenlenir. Teminatlı bir alacaksa, teminatın paraya çevrileceği borçluya bildirilir. Ödeme emri tebliğine rağmen amme alacağı ödenmezse cebren tahsil işlemlerine başlanır.Cebren tahsil şekilleri a) Teminat göstermişse, paraya çevrilmesi, kefilin takibe alınması b) Amme borçlusunun borca yetecek kadar mallarının haczedilerek paraya çevrilmesi c) Gerekli şartlar bulunduğu takdirde borçlunun iflasının istenmesidir.
ÖDEME EMRİ Amme alacağını vadesinde ödemeyen borçluya, borcun 7 gün içinde ödenmesi veya mal bildiriminde bulunması gerektiğinin bildirilmesidir. Ödeme emrinde borcun mahiyet ve miktarı ile borcun nereye ödeneceği gösterilir. Ayrıca borç ödenmediği ya da mal bildiriminde bulunulmadığı takdirde müeyyideleri bildirilir.borçluya ait malı elinde bulunduranların, bu malları 7 gün içinde tahsil dairesine bildirmeleri bir yazı ile istenir.Kendisine ödeme emri tebliğ edilen şahıs, böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya borcun zamanaşıma uğradığı iddiası ile 7 gün içinde Vergi Mahkemesinde dava açabilir Borçlunun itirazında haksız çıkması halinde 7 gün içinde mal bildiriminde bulunma mecburiyeti vardır. Haksız çıktığı miktarın %10’u miktarında haksız çıkma zammı tahsil edilir.Teminat alınmış bir amme alacağı vadesinde ödenmezse, amme alacağının 7 gün içinde ödenmesi, aksi takdirde alınan teminatın paraya çevrileceği borçluya bildirilir. Bu sürede de ödeme yapılmazsa teminat paraya çevrilir
MAL BİLDİRİMİ Borçlunun kendisinde veya 3. şahıslarda bulunan mal, alacak ve haklarından borcuna yetecek miktarın, nev’ini, mahiyetini, ve her türlü gelirlerini veya haczi kabil mal ya da gelirinin bulunmadığını ve borcunu ne suretle ödeyebileceğini yazılı veya sözlü olarak tahsil dairesine bildirmesidir. Mal bildiriminde bulunmayanlar, bildirimde bulununcaya kadar bir defaya mahsus olmak ve 3 ayı geçmemek üzere hapsen tazyik olunur.Hapsen tazyik kararı yazılı talep halinde İcra Tetkik mercii hakimi tarafından verilir.Mal bildirimini gerçeğe aykırı surette yapanlar, hapisle cezalandırılırlar. Mal bildiriminde borcuna yetecek kadar bildirimde bulunmayan borçlu, sonradan edindiği malları ve gelirindeki artmaları 15 gün içinde tahsil dairesine bildirmeye mecburdur.
HACİZ Borçlunun mal bildiriminde gösterilen veya tahsil dairesince tespit edilen menkul ve gayrimenkullerinden, alacak ve haklarından amme alacağına yetecek miktarı tahsil dairesince haczolunur. Haczin tatbiki veya gıyapta yapılan hacizlerde haczin tebliği tarihinden itibaren 30 gün içinde dava açılması gerekir. Haciz muameleleri şekli Maliye Bak. belirlenen ve tahsil dairesince düzenlenen haciz varakalarına dayanılarak yapılır. Güneş battıktan doğuncaya kadar ve tatil günlerinde haciz yapılamaz. Tatil günleri ve gece çalışan yerlerde bu hüküm uygulanmaz.Haciz tatbikinde, kilitli ve kapalı yerlerin açılması ve her türlü eşyanın gösterilmesi zorunludur.Gerekirse bu yerler zorla açtırılır.Borçlunun elinde haczi kabil kıymetli mallar bulunduğu halde rızası ile bunları teslim etmediği takdirde şahsına karşı da zor kullanılır. Menkul malların haczinde, haczi yapan memur haczettiği mala değer biçer. Borçlu isterse veya tahsil dairesi gerek görürse yeniden bilirkişiye değerleme yaptırılır. Bu takdirde bilirkişi ücreti takip masrafı olarak borçludan tahsil edilir.Menkul mallar tahsil dairelerince,açık artırma ve peşin para ile satılır.Gerekli hallerde, artırmanın yapılacağı yer, gün ,saat ile satılacak malın nev’i önceden ilan olunur.Haczedilen menkul mallara verilen bedel, bu mallar için öngörülen bedelin %75’inden daha az olursa veya hiç alıcı çıkmazsa;-İlk artırma tarihinden itibaren 15 gün içinde uygun görülen zamanlarda tekrar satışa çıkarılır. Bu ikinci artırmada verilen bedel ne olursa olsun mal satılır.-Menkul mallar yerinde veya başka bir yere götürüldüğü halde yine satılamaz veya taşınma giderlerinin fazla olması nedeniyle başka bir yere götürülmesi uygun görülmez ise 15 günün bitiminden itibaren 6 ay içinde pazarlıkla satılır.-Yine satılamazsa borçluya geri verilir.
BORÇLU ELİNDE HACZEDİLEN MALLARA KARŞI İSTİHKAK İDDİALARI Borçlu, elinde bulunan malın 3.şahsa ait olduğunu iddia eder veya o mal hakkında 3. şahıs tarafından hak iddia edilirse bu husus haciz zaptına geçirilir.iddia borçlu tarafından yapılmışsa 3 şahsa, 3. şahıs tarafından yapılmışsa borçluya bildirilir. Tahsil dairesi 7 gün içinde iddiayı reddetmezse istihkak iddiasını kabul etmiştir. 3. şahıs 7 gün içinde itiraz etmezse iddiası dinlenmez. İstihkak iddiasının tahsil dairesince kabul edilmemesi ya da istihkak iddiasına borçlunun itiraz etmesi halinde ise iddiada bulunan şahıslar tarafından 7 gün içinde mahkemede dava açılır.Tahsil dairesince durum alacaklı amme idaresine bildirilir. Alacaklı amme idaresi 15 gün içinde dava açmazsa istihkak iddiası kabul edilmiş sayılır.
ACİZ HALİ Yapılan takip sonunda, borçlunun haczedilebilir malı olmadığı veya bulunan malların satış bedeli borcunu karşılamadığı takdirde borçlu aciz halinde sayılır.Yapılan takip safhaları ile bakiye borç miktarı aciz fişinde gösterilerek aciz hali tespit olunur.Aciz halindeki borçlunun mali durumu zaman aşımı süresince takip edilir. Bu süre içinde borçlunun mal edinmesi halinde bu mallar haczolunarak paraya çevrilir Aciz hali ortadan kalkarsa, bu durumun ortadan kalktığı tarihte tutanakla tespit edilmesi gerekir.Aciz halindeki borçlu hakkında teminat ve faiz aranmadan 48 inci madde hükmü tatbik olunabilir. Alacaklı tahsil dairesi aciz halindeki borçlunun mali durumunu zamanaşımı süresi içinde devamlı olarak takip eder
HACZEDİLEMEYEN MALLAR VE KISMEN HACZEDİLEBİLENLER 1- Devlet malları ile haczi caiz olmayan mallar.
2- Borçlunun şahsi ve mesleği için gerekli elbise ve eşyası , borçlu ve ailesine gerekli olan yatak takımları ve ibadete mahsus kitap ve eşyası.
3- Vazgeçilmesi kabil olmayan mutfak takımı ve ev eşyası 4-Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimleri için zaruri olan arazi ve çift hayvanları çiftçi değilse sanat ve mesleği için gerekli olan alet ve edevatı 5- Borçlu veya ailesinin geçimleri için gerekli ise, borçlunun tercih edeceği bir süt veren mandası veya ineği
6- Borçlu ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları 7-Ordu ve zabıta hizmetlerinde malul olanlara bağlanan emekli aylıkları ile bunların dul ve yetimlerine bağlanan aylıklar.8- Bir yardım sandığı tarafından sağlanan zaruret ve ölüm gibi hallerde bağlanan aylıklar 9- Askerlik mamullerine, şehit yetimlerine verilen harb malullüğü zamları 10- Borçlunun haline münasip evi “ancak evin değeri fazla ise bedelinden haline münasip bir yer alınabilecek miktarı borçluya bırakılmak üzere haczedilerek satılabilir 11- Harcırah kanununa göre yapılan ödemeler 12– Aylıklar, ödenekler, her çeşit ücretler, intifa hakları ve hasılatı, nafakalar, emekli aylıkları, sigorta ve emeklilik sandıkları tarafından bağlanan gelirler kısmen haczolunabilir.Haczolunacak miktar bunların üçte birinden çok, dörtte birinden az olamaz. Asgari ücreti aşmayan aylık gelirlerin onda birinden fazlası haczolunamaz.
3.ŞAHISLARDAKİ MENKUL MALLARIN, ALACAK VE HAKLARIN HACZİ Hamiline yazılı olmayan veya cirosu kabil senede dayanmayan alacaklar ile maaş, ücret, kira gibi hakların ve haczi kabil olmayan 3.şahıslardaki menkul malların haczi,haciz keyfiyetinin tebliği suretiyle yapılır. Tahsil dairesi tarafından tebliğ edilecek haciz bildirisi ile; bundan böyle borcunu ancak tahsil dairesine ödeyebileceği ve amme borçlusuna yapılacak ödemenin geçerli olmayacağı ,elinde bulundurduğu menkul malı ancak tahsil dairesine teslim edebileceği ve malın amme borçlusuna verilmemesi gerektiği, aksi takdirde amme borçlusuna yapılan ödemeler ile malın bedelini tahsil dairesine ödemek zorunda kalacağını 3. şahsa bildirilir.
İCRA HUKUKU 1.İLAMSIZ İCRA Sadece para ve teminat alacakları için sözkonusudur.Alacaklı konusu para yada teminat olan alacağı için ,bu alacağa ilişkin bir mahkeme ilamı olmasına gerek olmaksızın doğrudan icra dairesine başvurarak ilamsız icra yoluyla takipte bulunabilir.Alacaklının elinde bir mahkeme ilamı olmasına gerek olmadığı gibi alacağın senede bağlı olmasıda gerekmez.Böyle bir takibin başarılı olabilmesi için borçlunun ödeme emrine itiraz etmemesi gerekir. Borçlu ödeme emrine itiraz ederse Alacaklının mahkemede dava açmaktan başka çaresi yoktur.
2.İLAMLI İCRAAlacaklının elinde borçlusuna karşı açmış olduğu bir mahkeme ilamı vardır.Alacaklı bu ilamı icraya koyarak borçlusu hakkında ilamlı icra takibi yapar. Konusu paradan başka şey olan alacakların icra yoluyla takip edilebilmesi için mahkemeden alacağa ilişkin bir mahkeme ilamı alınması gerekir.Bu Alacakların ilamsız icra yoluyla takibi mümkün değildir.Para alacakları ise ilamsız icra yoluyla takip edilebileceği gibi ilamlı icra yoluylada takip edilebilir.
3.GENEL HACİZRehinde temin edilmemiş ve bir kambiyo senedinede dayanmayan bütün para ve teminat alacakları için başvurulabilen bir ilamsız icra yoludur. Bunun için alacağın senede bağlanması gerekmez.Senetsiz alacaklar ,adi senetler ,imzası noterle tasdiki senetler , resmi dairelerin yada yetkili makamların usulüne uygun olarak verdikleri belgelere bağlı alacaklar için genel haciz yoluna başvurulur.
Genel Haciz takip aşamaları A)Takip talebi Genel haciz yolu ile takip ,alacaklının icra dairesine yapacağı bir takip talebiyle başlar.icra dairesi bunun üzerine borçluya bir ödeme emri gönderir. B) Ödeme emri ve kesinleşme Başlayan borcu ödemesi veya itirazı varsa bildirmesi, aksi halde mallarının haczedileceği bildirilir.Borçlu itiraz ederse takip durur.İtiraz sebepleri;borca veya imzayadır.İcra takibine devam edilebilmesi için alacaklının ya itirazın iptali davası açması yada itirazın kaldırılması için icra tetkik merciine başvurması gerekir.Alacaklı bu yollardan biriyle itirazın hükümden düşürülmesini sağlarsa ödeme emri kesinleşir C)Haciz Ödeme emri kesinleşmiş olmasına rağmen borçlu borcunu ödemezse alacaklı haciz isteyebilir. Bunun üzerine icra dairesi borçlunun mallarını haczeder d)Paraya çevirme (Satış ) Hacizli mallar satılır ve bedeli ile alacaklının alacağı ödenir.
İHTİYATİ HACİZ Alacaklının bir para alacağının zamanında ödenmesini garanti altına almak için mahkeme kararı ile borçlunun mallarına geçici olarak el konulmasıdır. Alacaklı borçlunun borcunu zamanında ödeyeceğinden emin değilse ilk önce borçlunun mallarına ihtiyati haciz koyulur.Daha sonra davasını açar yada ilamsız icra takibi yapar.alacaklı açtığı davayı kazanır yada yaptığı icra takibi kesinleşirse artık borçlunun mallarını haczettirmek için uğraşmaz.Daha önceden ihtiyaten haczedilmiş olan mallar icra dairesine satılır.Bedeli ile Alacaklının alacağı ödenir.Alacaklının alacağının vadesi gelmiş ise ve alacaklının bir rehni yoksa alacaklı mahkemeye başvurarak ihtiyati haciz kararı verilmesini isteyebilir.Alacaklının alacağının vadesi henüz gelmemişse kural olarak borçlunun mallarına ihtiyati haciz konulmasını isteyemez. Ancak mahkeme Borçlunun belli bir ikemetgahının bulunmaması, Borçlunun taahhütlerinden kurtulmak amacıyla mallarını gizlemeye , kaçırmaya hazırlanması durumlarında borçlunun mallarının ihtiyaten haczine karar verebilir.
İHTİYATİ HACİZ VE İHTİYATİ TEDBİR ARASINDAKİ FARKİhtiyati haciz sadece para alacakları hakkındaki davalarda, ihtiyati tedbir kural olarak paradan başka şeyler hakkındaki davalarda alınır.İhtiyati tedbirde dava konusu olan şey hakkında önleyici nitelikte tedbir alınır. İhtiyati hacizde ise alacaklıya henüz kesin haciz isteme yetkisinin gelmediği bir dönemde alacaklının para alacağının zamanında ödenmesi garanti altına alınır. İhtiyati hacizde alacaklı davasında haklı çıkarsa üzerine ihtiyati haciz konulmuş mal icra dairesi tarafından satılır bedeliyle alacaklının alacağı ödenir. İhtiyati tedbirde ise alacaklı davayı kazanırsa üzerine tedbir konulmuş mal aynen davacıya teslim edilir