VATANDAŞLIK
Yaptırım:1.Ceza
Maddi yaptırımları vardır.Devlet gücüne dayanır.
2.Tazminat Yaptırımı
3.Cebr-i İcra
4.İptal:İdarenin hukuk yaptığı işlemleri idare mahkemesine iptal davası açmaktır.
4 tür kural vardır:
Emredici Kurall:Doğrudan emir verilmesidir.Aksi olamaz.
Tamamlayıcı Kural:Kişinin iradesinin olmadığı durumlarda çıkar.
Tanımlayıcı Kural
Yorumlayıcı Kural
HÜKÜMSÜZLÜK-YOKLUK:Bir hukuki unsur yoksa onun hiç olmamasıdır.
BUTLAN:Emredici hukukta aykırı diye bir durumun iptal edilmesidir.
Mutlak Butlan:Emredici hukuka aykırıdır.
Nispi Butlan:Kişinin iradesinin zayıf olması durumudur.
Anayasa
Kanun Hükmünde Kararname Uluslar arası Anlaşmalar
Tüzük
Yönetmelik
Genelgeler(Yazılı hukuk kuralları)
Yazılı Hukuk Yazısız Hukuk Mevzuat Mevzu Hukuk
Tarihi Hukuk:Yürürlükten kaldırılmış hukuktur.
İdeal Hukuk:Ulaşmayı hedeflediğimiz en iyi hukuktur.
Hakim bir kanun yapacakken şunlara bakar:
1.Kanun (Yazılı Hukuk Kuralları)
Kanun boşluğu varsa şunlardan yararlanır:
1.Örf adet (yazısız hukuk)Kuralları
2.Bilimsel Doktrin
3.Eski Yargı Kararları
Hakim hukuk boşluğunu kanun yaratarak kapatır.
Kanun Boşluğu(Bilinçli Boşluk):Hakimin taktir yetkisiyle doldurulsun diye kural içi boşluk diye bilinir.
Bilinçsiz Boşluk
Kamu Hukuk devleti ilgilendirir.
Özel Hukuk bireyi ilgilendirir.
ÖZEL HUKUK KAMU HUKUK
TİCARET HUKUKU ANAYASA(TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER)(YASAMA,YÜRÜTME,YARGI)
BORÇLAR HUKUKU İDARE HUKUKU
DEVLETLER ÖZEL CEZA HUKUKU
MEDENİ HUKUK İCRA İFLA HUKUKU
(KİŞİ,AİLEİ,EŞYA,MİRAS) VERGİ HUKUKU
YARGILAMA HUKUKU
DEVLETLER GENEL HUKU
CEZA HUKUKU
Suçta Şahsilik İlkesi:Ceza almanız için suçunuzun olması gerekir.
Savcı soruşturmayı bitirene kadar şüphelidir.Mahkemede iddianame hazırlanana kadar sanıktır.Mahkeme sonucu olarak kovuşturmaya yer verilebilir.
Masumiyet Karinesi:Bir kişi hakkındaki suç ispatlanana kadar masumdur.
Aleyhe gelen suç ve ceza geçmişe yürümez.Aleyh durumda geçmişi etkilemez.Leh durumda geçmişi etkiler.
Kimse ailesi için aleyhte tanıklık yapmaya zorlanamaz.
Kanuna aykırı elde edilmiş deliller delil sayılmaz.
Hiçkimse sözleşmedeki verdiği taahütten dolayı özgürlüğüne el konamaz.
Ölüm cezası ve genel müsadere yoktur.Genel müsadere bütün mal varlığına el koymaktır.
Kişiye özel hakim tayin edilemez.Herkes kanuni hakime tabidir.Kanuni hakim güvencesi vardır.
Kimse suçundan dolayı başka ülkeye iade edilemez.(AİHM kararlar hariç)
Vergi Hukuku:Devletin karşılıksız olarak alıp hizmet sağlamasıdır.
Örn:Doğrudan Mtv il dolaylı olan ÖTV ile alır.
Medeni Hukuk:Kişi doğumundan ölümüne kadar geçen ki haklarını kapsar.
Gerçek kişilik başlangıcı sağ ve tam doğmaktır.
Fiil ehliyeti:Hakları kullanabilmektir.Ayırt etme gücü,ergin olmak,kısıtlanmamış olmamayı ifade eder.
Olağan evlenme yaşı +17,olağanüstü evlenme yaşı +16 Mahkeme kararıyla olur.
Kazai rüşt:15 yaşını doldurmış birinin ergin sayılabilmesidir.
Ehliyet çeşitleri:
Tam Ehliyetli:Fiil ehliyeti olan kişidir.Dava açma,hukuki işlem ,hasız fiil sorumluluğu gibi durumlarında sorumlu bireylerdir.
Tam Ehliyetsiz:Ayırt etme gücü olmayan dava açamaz hukuki işlem yapamayan bireylerdir.
Sınırlı Ehliyetsiz:18 yaşından büyük kısıt bireyler ile 18 yaşından küçük bireyleri ifade eder.
Sınırlı Ehliyetli:Birkaç işlemde yasal danışmana sahiptir.
ÖLÜM:Gerçek kişiliğin sona ermesidir.
%99.9 oranında bir kişi neredeyse kesin olarak ölmüştür.
Mülkün en büyük idare amiri ilde vali ilçede kaymakamdır.
Gaiplik:Kaybolmuş ölüm tehlikesi geçiren kişileri ifade eder.
Mahkemede 1 yıl bulunamayan bireyler ölü kabul edilir.
Bir kişi 100 yaşına ulaşmışsa bulunmadan direk ölü kabul edilip direk mirası pay ediliyor.
Akrabalığa kan hısımlığı denir.
Eşin akrabasına kayın hısımlığı denir.
Üst soy:Dede,baab,anne
Alt Soy:Torun,çocuk
Tüzel Kişiler
Mal topluluğuna vakıf denir.
Kişi toplulukları şirket dernektir.Dernek 7 kişiden oluşur.
Bu bahsedilen yerler suç işlenen bir yer haline gelmişse buralar fesih edilir.
Amacı hasıl olunca kendi dağılır.
Haklarımızı kullanırken iyi niyetli olunmalıdır.
Objektif iyi niyetli dürüst olunmalıdır.
Zilyet:Bir malın hakimine sahibine denir.
Hukuki Olay:Kişinin doğması ve ölmesidir.Hukuki bir olaya sonucu bağlamasıdır.
Hukuki İşlem:Hukuki olay insan iradesinin sonucuna bağlanmasıdır.
Hukuki Fil:İnsan iradesinin ürünü olan ve kendisine hukuki sonuçlar bağlanan hukuki olaylardır.
Mülkiyet Hakkı
Herkese karşı ileri sürülür.Kişiye en geniş yetki verilmesidir.a.Kullanma b.Semerelerinden Yararlanma c.Tasarrufta Bulunma
Nisbi Hak
Herkese karşı ileri sürülemez.Kimseye geniş yetki hakkı vermez.Örn:Alacak hakkı.
Yenilik Doğuran Hak
Bir kere kullanılarak yeni hukuksal durum ortaya getirmektir.
ALalede Hak
Kullanılmasıyla yeni bir durum ortaya getirmeyen haklardır.
Maddi Olmayan Haklar
Maddi hakların olmasıdır.
Devredilemez Haklar
Kişiye sıkı sıkıya bağlı olan haklardır.Örn:Boşanma,başkasının yerine evlenme.
Meşru Müdafa Hali
Zorunluluk Hali:Kendi canını ve başkasının canını kurtarması gerektiği anlarda ortaya çıkar.
Miras:Yasadan kaynaklanan hak sahipleri ile yasadan kaynaklanamayan hak sahipleri vardır.
(Mirasçı atama)
BORÇLAR HUKUKU (SÖZLEŞME HUKUKU)
Neden hukuki sözleşmelerdir.Örn:Sebepsiz zenginleşme,tazminat davalarıdır.
Borçlu
Alacaklı
Edim:Para dışında belli bir hizmet için anlaşmaktır.
İcaba Davet:Örn:Erken kayıt.Markette beyaz peynirin çok iyi olduğunu duyup almaktır.
BORÇ İLİŞKİSİNİN ÖZELLİKLERİ
1.Borç ilişkisi nispidir.Sadece tarafları ilgilendirir.
2.Borç ilişkisi geçicidir.Zaman aşımına uğrayabilir.
3.Borç ilişkisi yazılı olmak zorunda değildir.Sözlü borç ilişkisi kurulabilir.
4.Borç ilişkisi hukuka adaba ahlaka aykırı olamaz.
BORÇLAR HUKUKUNA HAKİM OLAN İLKELER
İrade Özerkliüği,Nispilik İlkesi,Dürüstlük ilkesi ,Kusurlu Sorumluluk İlkesi,Ivazlılık(karşılık)ilkesi.borçların ikametgahında (ifa)ödeme ilkesi,üçüncü kişilerin aleyhine borç kurulamaması ilkesi
Eksik:Borcun var ama ödemek zorunda olmadığın borç türüdür.
BORÇLARIN SONA ERMESİ
Borcun ifa edilmesidir.
Borçtan ibra(vazgeçme) edilmesidir.
Tek Kişide Birleşme:Alacaklı ve borçlu sıfatının tek bir kişide birleşmesidir.
Kusursuz İmkansızlık:Sözleşme sonrası doğal afet vb. durumlardan dolayı borcun ifasının mümkün olmamasıdır.
Yenileme:Eski borcun çeşitli sebeplerle ortadan kaldırılarak yeni bir borç yaratılmasıdır.
DEVLET BİÇİMLERİ VE HÜKÜMET SİSTEMLERİ
Üniter Hukuk Devlet:Bir ülkede her yerde aynı kanunların geçerli olmasıdır.
Federe Hukuk:İçişlerinde kendi hukuku dış işlerinde tek bir hukuka tabi olamasıdır.
Konfederasyon Hukuk:Çeşit devletlerin ekonomik açıdan bir arada hareket etmesidir.
Bölgeli Devlet:Ülkenin bir bölgesinde ayrıcalıklı kesimin olmasıdır.
Monarşik Devlet:Egemenliğin tek bir kişide toplanamsıdır.
Oligarşik:Egemenliğin belli bir gruba ait olmasıdır.
Teokratik:Din kurallarıyla yönetilen devlettir.
Cumhuriyet:İktidarın halk tarafından belirlenmesidir.
KUVVETLER AYRILIĞI
Yasama yürütme yargının ayrı olmasıdır.
Yasa yapma yetkisi TBMM’nde dir.
Cumhurbaşkanı başbakan yürütmenin başıdır.
Yürütme denetleme yapma yetkisi bağımsız mahkemelerdedir.
Başkanlıkla yönetilen devletler monarşik devlete dönüşür
Başkanlık yönetilip monarşik olmayan tek devlet ABD dir.
Başkanlık sisteminde içişleri,dışişleri,yürütme yetkisi tek bir kişidedir.
Parlementer sistemde yürütme yetkisi Cumhurbaşkanı ve başbakandadır.
Parlementer sistemde başkanı meclis seçer.
Başkanlık sisteminde başkanı halk seçer.
Bazı ülkelerde babadan oğla geçer.Sembolük güçtür.
Meclis sisteminde Yasama yürütme yargı ayrıdır.Yumuşaktır.
Başkanlık sisteminde yasama yürütme yargı ayrıdır.Serttir.
Yasayı hem meclis hem başkan yapar.
Parlementer sistemde yasayı meclis yapar.
Cumhurbaşkanına kanun gelirse o kabul etmeyip geri meclise geri gönderip geri kendi önün gelirse onaylamak zorundadır.
Başkanlık siteminden meclis 3/2 oranında yasa yapmaya muktedir değilse başkanın yaptığı yasa geçerli olur.
Yarı başkanlık sistemi:Başbakan devlet başkanı var.Başkanı halk seçer.Güçlü devlet başkanını halk seçiyor.
Tali İktidar:Önceki iktidarın kurallarıyla seçilmektir.
Asli Kurucu İktidar:İlk kurucu iktidardır.
İlk anayasal belge Magna Carta 1215 yılında yayımlandı.
Vergide Kanunilik:Kral istediği gibi vergi alamaz.
1.Sened-i İttifak
2.Tanzimat Fermanı
3.Islahat Fermanı
Türk tarihinin ilk anayasası 1876 yılında yayımlanan Kanun-i Esasidir.
Burada alınan kararlar doğrultusunda 1 yıl meclis açık olacaktır.Padişahın sürgün etme ve sansür etme yetkisi verildi.
1909 Anayasa değişikliğiyle padişahın bu sürgün etme sansür etme yetkisi kaldırıldı.
Bu arada örgütleme sendika hakkı tanınıyor.
İlk parti İttihat ve Terakki Partisidir.
1921 1924 1961 1982 yıllarında anayasa yapılıyor.
1921 anayasasında yasama yürütme yargı TBMM nin elindedir.(Kuvvetler Birliği)
Çerçeve anayasadır.(kısa olduğu için)
Kaustiktir.(Detaylı anayasa) Yumuşak anayasadır.
Yumuşak anayasa kolay değiştirilebilir.
Sert anayasa kolay değiştirilemez.
1923 yılında Cumhuriyet ilan edildi.
1924 yılında Yasama yürütme yargı ayrıldı.Kuvvetler bir görevler ayrı olan karma bir sisteme geçildi.
1928 yılında ‘’Devletin dini İslamdır’’ibaresi anayasadan çıkarıldı.
1930 Seçme seçilme hakkı verildi.
1934 yılında seçme seçilme hakkı kadına verildi.
1937 yılında Atatürk İlke ve İnkilapları anayasaya girdi.
1938 de Çok Partili Hayata geçildi.Açık oy gizli seçim yapıldı.
1950 yılında Gizli oy açık seçim sistemine geçildi.
1950 yılında Yüksek Seçim Kurulu kuruldu.
1961 anayasasında çoğulculuk ilkesi esastır.
1971-1973 yılında askeriyenin zorlamasıyla anayasa değişti.
Bu dönemde kanun hükmünde kararnameyle Üniversite özerkliği kalktı.
Trt devlete geçti.Memurların sendika kurma hakkı elinden alındı.
DGM 2004 yılında kaldırıldı.
2017 yılında Askeri yargı kaldırıldı.
GENEL SINIRLAMA NEDENLERİ
1982 anayasasında başlangıç metni dahil değildir.
Numaralar dahil değildir.
İlkeleri:Atatürk ilke ve inkilaplarına bağlılık,Atatürk milliyetçiliğine,Atatürk medeniyetçiliğine,milli egemenliğe,anayasa ve hukukun üstünlüğüne hürriyetçi demokrasiye,kuvvetler ayrılığına,laikliğe bağlı kalınacağına dair ibareler yer alır.
Türk varlığının ilkesi ve milletiyle bölünmezliği
Her Türk vatandaşının onurlu bir hayat sürme ve maddi ve manevi varlığını geliştirme hakkı
Türk vatandaşlarının milli varlığa karşı hak ve ödevlerde nimet ve külfetlerde millet hayatının her türlü tecellisinde ortak olduğuna vurgu yapar.
1982 ANAYASASIN DEĞİŞMEYEN HÜKÜMLER
1.Devletin şekli
Madde 1 Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
2.Cumhuriyetin nitelikleri
Türkiye Cumhuriyeti toplumun huzuru milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde insan haklarına saygılı Atatürk milliyetçiliğine bağlı başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan demokratik laik bir sosyal hukuk devletidir.
3.Devletin bütünlüğü resmi dili bayrağı milli marşı ve başkenti
Madde 3:Türkiye Devleti ülkesi ve milletiyle bir bütündür.Dili Türkçedir.
Bayrağı şekli konusunda belirtilen beyaz ay yıldızlı al bayraktır.Milli marşı İstiklal Marşıdır.Başkenti Ankaradır.
DEĞİŞTİRİLEMEYEN HÜKÜMLER
Madde 4.Anayasanın 1.maddesinde devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile 2.maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3.maddesindeki hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi dahi teklif bile edilemez.
1982 ANAYASASININ TEMEL İLKELERİ
Laik Devlet
Din ve devlet işleri birbirinden ayrılmıştır.
Din hürriyet inanç hürriyeti sınırlanamaz.
Din hürriyeti mutlaktır.
İbadet hürriyeti sınırlanabilir(Nispi)
Devletin resmi dini yoktur.
Din kuralları hukuk kurallarına uymak zorundadır.
Devlet dinler karşısında tarafsızdır.Okullardaki din dersi bütün dinleri kapsayacak şekilde düzenlenmelidir.
1982 Anayasası 14.maddeye göre temel hak ve hürriyetler kötüye kullanılamaz.
Demokratik Devlet
Demokrasiyle yönetilen devlettir.
Herkesin 1 oyunun olması yani herkesin eşit olmasını ifade eder.
Genel Oy:Herkesin oy kullanmasıdır.
Oy kullanma koşulları şunlardır:18 yaşında olmak.Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktır.
Kimler oy kullanamaz:Askeri öğrenci,askerlik mesleği yapan ve kasten suç işleyendir.
Tek Dereceli Sistem:Tek bir seferde oy kullanılmasını ifade eder.
Yüksek Seçim Kurulu 6 üyesini Yargıtay 5 üyesini Danıştay seçer.
Seçim tutanakları YSK dan alınır.
Seçimle ilgili kararlar yüksek mahkemeye taşınmıyor.
Parti kapatma davasını Yargıtay Cumhuriyet baş savcısı tarafından Anayasa Mahkemesine açılır.
2007 AKP kapatma davası oy çokluğuyş
Kapatılan parti yeni bir adla kurulamaz.Tüzük değiştirip yeniden açılabilir.
Parti ticari faaliyet yapamaz.
Parti %3 den fazla oy alırsa hazine yardımı verilir.
Partinin mal varlığı değeri olabilir.
Parti üye aidatı alabilir.
Parti meclise girebilmesi için %10 barajını aşması gerekir.
İnsan Haklarına Saygılı Devlet
Hukuk Devleti
Hukukun üstün olduğu devlettir.
Yasama yürütme yargı ayrıdır.
Kamunun önünde herkes eşittir.Nispi eşitlik denir.
Madde 10:Herkes eşittir.Kadınlar,şehitler,yetimler,dullara sağlanan ayrıcalık anayasaya aykırılık teşkil etmez.
Hakimlik Savcılık Teminatı:Herkes in devlet tarafından belirlenen hakim ve savcının karşısına çıkmasıdır.
Kanuni idare:İdarenin her şeye kanuna uygun olmasını ifade eder.
Hukukta Belirlilik İlkesi
Sosyal Devlet:Vatandaşına sosyal açıdan hak sağlayan devlettir.
Kimler Siyasi Parti Üyesi Olamaz:Memur,yargı mensupları.TSK mensupları
Öğretim Görevlisi merkezi yönetim kurulunda olmak şartıyla partide yer alır.
TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER
1.Gurup temel hak ve hürriyetler:Devletin verdiği temel haklardır.Negatif statü haklarıdır.
2.Gurup temel hak ve hürriyetler:Bireyin kendinde olması gereken hak ve hürriyetlerdir.
SİYASİ HAKLAR
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
Seçme ve seçilme hakkı
Siyasi partiye üye olma hakkı
Siyasi parti kurma hakkı
Vatandaş Olma Hakkı
Memur Olma Hakkı
Askere gitmek
Dilekçe Hakkı
Vergi vermek
Kamu Denetçiliğine başvurmak
Memurlar mal bildiriminde bulunmaz zorundadır.
TBMM başkanı seçilmek için
367 de 2/3 oyu almak gerekldiri.2/3 276 milletvekiline tekabül eder.
KİŞİ HAKLARI
1.Gurup Kişilik Hakları:Özgürlük,Konutun Dokunulmazlığı,Yerleşme Özgürlüğü,Seyahat Özgürlüğü,Haberleşme Özgürlüğü,Dernek Kurma hürriyeti,yaşamın ve özel hayatın gizliliği hakkı,adil yargılanma hakkı,hakim güvencesi haklarını kapsar.
2.Gurup Sosyal ve Ekonomik Haklar
İşçinin Sendika kurma Hakkı,işçinin dinlenme,tatil,grev yapma hakkını kapsar.
TOPRAK MÜLKİYETİ HAKKI
Konut Talep Hakkı:Örn:Deprem sonucu evin yıkıldıysa devletten konut istemektir.Devlet bu isteklere olumlu olumsuz yaklaşablir.
Zorla Çalıştırılmama HAKKI
Gençliğin,kültürün,doğanın korunması hakkı vardır.
Kıyılardan yararlanma hakkı vardır.
Ohal ve Sıkı Yönetim de yaşam hakkı,kişinin maddi ve manevi bütünlüğü,din vicdan ve düşünce hürriyeti,masumiyet karinesine aykırı işlem yapılamaz.
6 TEMEL HAK VE HÜRRİYET
İZNE TABİ OLMAYAN HAKLAR
Basın hakkı,siyasi parti kurma hakkı,sendika kurma hakkı,dernek kurma hakkı,basın evi kurma,sürekli süresiz yayın çıkarmak,toplantı ve gösteri yürüyüşü yapma hakkı,düzeltme ve cevap hakkı,eğitim öğretim hakkını içerir.
Her çocuk korunma ve bakımdan yararlanma hakkı vardır.Yararına aykırı olmadıkça anne ve babasıyla kişisel doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir.
Devletin mal edilme hakkı vardır.
İstimlak:Taşınmaz malları ifade eder.
1999 yılında devlet ve özelleştirme TAHKİM tarafından bakılıyor.
Sendika Kurma Hakkı
Sendika ve hükümet uyuşmazlıklarında yüksek hakem kurulunun aldığı karara hükümetin uyması 2010 yılında kararlaştırıldı.
2010 yılında memurların işçiler gibi hükümetle pazarlığa oturma hakkı getirdi.
Hakemler Kurulu 2010 da kuruldu.
Memurun birden çok sendikaya üye olabilmesi hakkı 2010 yılında getirildi.
657 sayılı devlet memurları kanuna göre memurun grev yapması yasaktır.
YASAMA
Yasa yapma yetkisi TBMM dir.
Türkiye Cumhuriyeti yasama yürütme yargı ayrı olmak üzere kuvvetler ayrılığına sahiptir.
Yasama yetkisi TBMM den başkasına devredilemez.
Yasama Sürekliliğiİ:TBMM tatilde bile yasa yapma hakkının elinde bulunmasıdır.
4 yılda bir 550 milletvekili seçilir.
Yasama dönemi 4 yılda bir olur.
Erken Seçim:Seçimlerin yenilenmesidir.
Başbakan milletvekili olmak zorundadır.
Hükümet kurulamadığı taktirde Cumhurbaşkanının erken seçim kararı alma hakkı vardır.
Seçimlerin ertelenmesi (geriye bırakma)
Savaş gerekçesiyle seçimler 1 yıl ertelenebilir.
Ara Seçim ilk 30 ay ile son 12 ay yapılamaz.
Vekil sayısı ilk %5 e ulaştığında ilk 3 ay ara ile seçim yapılır.
Bir ilin temsilcisi kalmadığına 90 gün içinde ara seçim yapılır.
Milletvekili Olmak İçin
Seçilme yaşı 18 dir.
Seçilmek için ilkokul mezunu olmalı
Kısıtlama Olmamak
Türkiye Cumhuriyet vatandaşı olmak
Askerlikle ilişiği olmamak
Kamu Hizmetlerinden mahrum olmamak
Kasten suçlardan 1 yıldan fazla hapis yatmamak (zimmet,hırsızlık,güveni kötüye kullanma,kaçakçılık terör,kaçakçılık-affa uğrasa dahi)
Memur olup siyasete geri dönemeyenler:Hakim,Savcı,TSK mensuplarıdır.
YASAMA SORUMSUZLUĞU
TBMM oy birliğiyle kaldıramaz
Tazminat sorumluluğu,hukuki sorumluluğu yoktur.
Cezai sorumsuzluğu ömür boyudur.Milletvekili olmayan bakan da yararlanabilir.
YASAMA DOKUNULMAZLIĞI
İki durumda işlemez:1.Suç üstü yapılırsa 2.Anayasa 12.maddeye göre suç işlerse milletvekili olduğunda hakkında karar verilirse dokunulmazlık TBMM ce kaldırılır.Miletvekili olmayan bakan da yararlanabilir.
Milletvekilliğinin düşürülmesinde hangi faaliyetlerinde yargısal karar başvurulur:
Kısıtlanma,kesin hüküm giyerse olur.
Milletvekilliğin düşürülmesinde hangi faaliyetlerde oy birliği ile karar verilir:
Milletvekili 5 oturuma özürsüz gelirse ,Milletvekili istifa ederse,milletvekilliğine bağdaşmayan bir görevde bulunursa oy birliğiyle milletvekilliği düşürülür.
Milletvekili Cumhurbaşkanı seçilirse ya da ölürse milletvekilliği kendiliğinden düşer.
Meclis başkanı oturumu yönetir.
Meclis başkanı oturumu yönetsin yönetmesin oy kullanamaz.
Meclis başkan vekili oturumu yönetirse oy kullanır oturumu yönetmediği taktirde oy kullanamaz.
Meclis haftada istendiği gün toplanabilir.
Meclis iki oturum arasında en fazla 15 gün ara verebilir.
Meclis 3 ay tatil yapabilir.
TBMM başkanı Cumhurbaşkanı isteğiyle meclis tatildeyken meclisi toplayabilir.
1/5 oranın 110 milletvekili TBMM başkanından tatil zamanı meclisi toplaması istenirse meclis toplanır.
Bakanlar Kurulu Cumhurbaşkanından isterse TBMM tatil zamanları toplanabilir.
TBMM kendi iç işleyiş kurallarını kendi belirler.
YÖNTEMSEL BAĞIMSIZLIK
Meclis ya kanun ya da parlamento kararı çıkarabilir.
BÜTÇE KANUNU
Bütçe kanunu çıkarılması için 40 kişilik kuruldan en az 25 milletvekili iktidar partisinden olmak zorundadır.
Yıl sonuna 75 gün kala bütçe kanunu çıkarılır.
TBMM ye sınırsız sayıda kanun teklifi sunulabilir.
TBMM şunları yapmada tek organdır.
1.Para basmak
2.Bütçe Kanunu
3.Af kanunu (3/5 karar)
4.Uluslararası anlaşmaları kanuna uygun bulmak
5.Anayasa değişikliği
6.TBMM Bakanlar Kuruluna KHK çıkarma yetkisi vermesi yetki kanunu kapsamındadır.
Parlamento kararları kural gereği yargısal denetime tabi değildir.
Savaş ilanı etme yetkisi TBMM ve Cumhurbaşkanındadır.
Yurt dışına asker gönderme TBMM nin yetki sahasındadır.
Ancak bunun iki istisnası vardır:
1.İç Tüzük Değişiklikleri
2.Dokunulmazlığın kaldırılması ve üyeliğin düşürülmesi kararlarıdır.
Milletvekili üyeliğinin düşürülmesinde karar alınan milletvekili ya da başka milletvekili 7 gün içinde Anayasa mahkemesine başvurabilir.Mahkeme bu itirazı 15 gün içinde karara bağlar.
1.Soru aynı konuda birden fazla bakana sorulursa başbakana sorulmuş sayılır.
Gen Soru
Meclis Araştırması
Meclis Soruşturması:Başbakan bakanı kendi görevdeyken suç işlerse o bakana hem ceza verilir.İstifa eder.Yüce divana sevk ettirilir.Bunu 1/10 milletvekili istemesi gereklidir.
Cumhurbaşkanının yüce divana sevki için ¼+=139 milletvekili gereklidir.
Mutlak Çoğunluk (Salt) 550/2+1=276 milletvekilidir.
Yeter toplantı sayısı (1/3 184)
TBMM gen soruyla Bakanlar Kurulunu denetler.
Bir bakanın yüce divana gönderilmesi için salt çoğunluk 276 kişi istemesi gerekir.
Mecliste ¼ olmadan hiçbir karar alınmaz.
ANAYASA DEĞİŞİKLİK ÇOĞUNLUKLARI
Anayasa değişikliği için 1/3 ün oyu gereklidir.
2 kere görüşülüp 2 kere oylanacak 2 gün ara verilip görüşülmesi gerekiyor.
Gizli oyla yapılır.
3/5 ile 2/3 arası bir oyla oylanırsa Cumhurbaşkanının önüne gider.
Cumhurbaşkanı 367 oya ulaşırsa anayasayı değiştirir.
330-366 arası bir sayıdaysa halk oylamasına sunabilir ya da anayasayı geri meclise gönderir.
GİZLİ OYLA YAPILMAYAN İŞLER
TBMM ye bağdaşmayan bir işte milletvekillinin ısrar etmesi üzerine onun milletvekilliğini düşürmede,
TBMM ye üye seçiminde
Anayasa değişikliği kararı
Yüce Divan kararı
Meclis Soruşturmasının açılması kabulü dür.
TBMM başkanı,Anayasa Mahkemesine üye seçer,Kamu Baş denetçisini ,HSYK ya üye seçer.
Partin varsa
20 milletvekilin varsa bakan görevden alabilirsiniz.
YÜRÜTME
Bakanlar Kurulu yürütme kuruludur.
Cumhurbaşkanı 2 kez seçilir.
Cumhurbaşkanını halk seçer.
Cumhurbaşkanı Olma Şartları
40 yıl şartı
4 yıl lisans eğitimi almış olmalıdır.
Cumhurbaşkanı 2 ay kala görevi biter.
Cumhurbaşkanı vekili Meclis başkanıdır.
Cumhurbaşkanlığı genel sekreteri Cumhurbaşkanlığı örgütünden sorumludur.
Cumhurbaşkanı tarafından Cumhurbaşkanlığı genel sekreterliği işleyişi genel kurulu belirlenir.
Cumhurbaşkanı Devlet Denetleme Kurulu yetkilerini belirler.
Devlet Denetleme Kurulu Askeri ve yargı hariç her şeyi denetler.
Siyasi kararlar Bakanlar kurulunda oy birliğiyle alınır.
Meclis yürütme organlarına üye seçimini TBMM yi toplantıya çağırma yetkisi Cumhur başkanı Başbakan Meclis Başkanı yapar.
Cumhurbaşkanı meclis açılış konuşması yapar.Kanun yayınlar.Bütçe kanunu TBMM ye geri yollayabilir.
Cumhurbaşkanı anayasaya aykırı bulduğu kararları Anayasa Mahkemesin dav açabilir.
TBMM de 45 gün hükümet kurulamazsa seçimler 4 yıl beklenmeden yenilenir.
Cumhurbaşkanı başbakanı atar.
Cumhurbaşkanı bakanı atar.
Cumhurbaşkanı Bakanlar Kurulunu toplantıya çağırabilir.
Cumhurbaşkanı ordu komutanıdır.
Cumhurbaşkanı rektör seçer.
Cumhurbaşkanı hapis cezalarını affeder.
Olağan Kanun Hükmünde Kararnamede
Yetki Kanunu TBMM de dir.
Ekonomik sosyal konularda karar alınabilir.
Kalıcıdır.
Kararlar için Anayasa Mahkemesine itiraz edilebilir.
TBMM ile bakanlar kurulu kanun hükmünde karar çıkarır.
Onay kanunu TBMM dir.
Olağanüstü Kanun Hükmünde Kararnamede
Yetki Türkiye Büyük Millet Meclisinde değildir.
Bütün temel haklar iptal edilebilir.
Cumhurbaşkanı başkanlığında bakanlar kurulu kanun hükmünde kararname çıkarır.
Geçicidir.
Anayasa Mahkemesine itiraz edilebilir.
Onay kanunu TBMM dir.
Yayınlandıkları gün yürürlüğe girer.
TÜZÜK:Kanunların nasıl uygulanması gerektiğini belirten bakanlar kurulu kararlarına denir.
Cumhurbaşkanı resmi gazetede yayımlar.
Danıştay uygular.
YÖNETMELİK
1982 Anayasasına göre
Kimler Çıkarabilir:
1.Başbakan
2.Kamu Tüzel Kişilikleri
3.Dekanlıklar
İdare Mahkemesi yerel Danıştay genel mahkemedir.
Tüzük Resmi gazetede yayınlandıktan 45 gün sonra uygulanır.
Kanun Hükmünde Kararname yayınlandığı gün gazetede yayımlanır.
Bakanlar Kurulu TBMM ye kanun sunar.
Milli Güvenlikten Bakanlar Kurulu sorumludur.Karar bağlayıcı değildir.
Milli Güvenlikten hükümet sorumludur.
MGK 2 ayda bir toplanır.
Mgk nın sivil kanadı başında Cumhurbaşkanı askeri kanadı başında Başbakan vardır.
OHal şiddet,salgın hastalık,Tabi deprem ,ağır bunalımda ilan edilir.
Sıkı Yönetim:Şiddet olaylarının vahim bir hal alıp yaygınlaştığında ilan edilir.
Savaş iç sava çıktığında ülkenin bütünlüğünü ortadan kaldırma girişimlerine ilan edilir.
Rejime yöneliktir.
Cumhurbaşkanı 6 aylığına çıkarıp 4 ay uzatabilir.
YARGI
Hakimlik Savcılık Teminatı:Devletin belirlediği kanun önünde yagılanmaktır.
Suç işlemediği sürece emekli olmadığı sürece özlük haklarından mahrum bırakılamaz görevden alınamaz.
YARGİ DENETİMİNE KAPALI İŞLEMLER
1.OHAL KHK
2.Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler
3.Uluslararası anlaşmalar
4.İnkilap kanunları
5.Yüksek Hakem Kurulu kararları
6.Yüksek Askeri Şura kararları(kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma yargı ya açık)
7.Hsk kararlar(İhraçlar yargı denetimine açık)
8.TFF TAHKİM kararları
9.Parlamento Kararları
10.Disiplin Kararları(ASKERİ)
11.Sayıştay ve Ysk kararları
Anayasa Mahkemesi 15 üyeden oluşur.Cumhurbaşkanı 12 üye TBMM 3 üye seçer.
Anayasa Mahkemesi başkanının 11 yıl görev süresi var.Sadece 1 kere seçilir.
Cumhurbaşkanı 3 YÖK e 3 Yargıtaya 2 Danıştaya 2 üye seçer.
1 genel kurul 12 bölümden oluşur.
Bölümleri bireysel başvurulara bakar.Genel kurul bireysel konular hariç diğer konulara bakar.
Toplanma yeter sayısı 10 üyedir.
Üyeler başkanı aralarından seçer.
Parti kapatmada hazine yardımı kesmede 2/3 oranında keser.
Anayasa iptali için üyelerinin 2/3 oranında karar çıkması lazımdır.
Anayasa Mahkemesi Uyuşmazlık mahkemesi başkanını seçer.
Anayasa Mahkemesi Cumhurbaşkanı vatana ihanet ettiğinde yüce divan sıfatıyla yargılar.
ANAYASA MAHKEMESİNİN SORGULAMADIĞI KİŞİLER
TBMM başkanı
Genelkurmay Başkanı
Adli yargıda Yargılanan Anayasa Mahkemesinin Yargılayamadığı
Jandarma Genel Komutanı(Hava,Kara,Deniz)
Jandarma Genel Komutanlığı İçişler bakanlığına bağlıdır.
HSYK idari mali açıdan Adalet Bakanlığına bağlıdır.
HSYK 2017 yılında HSK oldu.
13 üyeden oluşur.2 doğal üyesi vardır.Bunlar:(Adalet bakanı,Adalet bakanı müsteşarı)
HSYK üyeleri 4 yıllığına seçilir.Birden fazla kere seçilebilir.
Yargıtaya TBMM 7 üye Cumhutbaşkanı 4 üye seçer
MECLİSTE KOMİSYON KURULMA 2/3 Genel Kurul
3/5 2/3Ad çekme kura 3/5
AdL-İ Yargı 1.2. kii ad çekilir.
Ceza Ceza Sulh Ceza Hakimlğinde görülür.
Suçlar Asliye Ceza Ağır cezad davası görülür.
Hukuk Ceza hariç meseleler Ali Cezada Sulh cezad
İdari Yargı Davaları İdare Vergi Mahkemesi Bölge İdare Mahkemesinde Danıştay da görülür.
2 dereceli yargı kararları istinaf mahkemelerinde görülür.(Uyuşmazlık Mahkemesi)
3.dereceli temyiz mahkemeleri(Bölge Adliye Mahkemesi)
Yargıtaya Hsyk ya üye atar.
Danıştay ¾ Cumhurbaşkanı ¼ oranında Hsyk ya üye atar.
Sayıştay başkanını TBMM atar.
Sayıştay devlet kurumlarını mali yönden denetler.
Aldığı kararlar kesindir.
Yüce divanda yargılananlar Anayasa Mahkemesinde davalarına yeniden bakmalarını isterler.
Kararlar Resmi Gazete de yayınlanır.
Kararlar 1 yıla kadar ertelenir.
Hukuka aykırı bulunan kararlar Anayasa Mahkemesine bir 10 yıl önüne getirilemez.
İDARE HUKUKU
MRKEZDEN YÖETİM
BAŞENT TAŞRA
Başbakan İl Genel İdaresi Vali yöneticidir.İL İdare Şube başkanı
Bakanlıklar İlçe Genel İdaresi Kaymakam yönetir. İlçe İdare Şube başkanı
Sayıştay
Danıştay
MGK
Cumhurbaşkanı Bakanlar Kurulu
YERİNDEN YÖNETİ
YER YÖNÜNDEN (YEREL)
Yönetim Mahalle İdaresi
İl Özel İdaresi (vali baş)
Belediye halk seçer.Büyük şehir belediyesini halk seçer.
Köy Muhtarı halk seçer.
HİZMET YÖNÜNDEN YEREL YÖNETİM
MAHALLİ İDARELER SEÇİMİ
5 YILDA 1 YAPILır.
MÜŞterek kararnameyle ilçe sınırları değişir.
Köy karar alma organı ihtiyar heyetini seçeriz.
Köy Derneği
Encümen i daniş yönetir.
Encümenin başı o yerin başındaki kişidir.
Meclisler yerel yönetimin bütçesini kabul eder.Yönetmelik çıkarır.
Başbakan bakanlar ktk lar belediyler yönetmelik yapabilir.
Köy 150 nüfustan oluşur.İçişleri bakanı kurar.İçişleri bakanı başbakan teklifi CB onayıyla belediye kurulur.
Büyükşehir müşterek kararnameyle belediye normal kanunla kurulur.
İdare Kamu Kurumları
Vakıflar Genel Müdürlüğü
Devlet Genel Müdürlüğü
Orman Genel Müdürlüğü
Devlet Su İşleri
Kamunun İktisadi Teşebbüsleri
Ptt TCDD TÜpraş Botaş MKE KİT bakanlar kurulu kararıyla kurulur.
%100 müesses İşkur,sgk,OYAk,TRT
Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları
TMSF,RTÜK,RK,KİT,BTK,Borsalar,Barolar,Tv,Oda,EPDK,
Aynı tüzel kişilik içerisinde ast üst ilişkisi vardır.
Aynı kurum bünyesinde idare hukuku vardır.Örn:YÖK ile üniversiteler büyükşehir ilçe.
KTK arası idare vesayeti vardır.
Memur şunlara uymalıdır:
1 yıldan fazla kasten suç işlerse Terör Suçları,Rüşvet
Anayasaya uymalı
İdare amirine uymalı
5 yılda bir mal bildiriminde bulunmalı
Giyime dikkat etmeli
Ticaretle uğraşmamalı
Devlet bilgilerini ifşa etmemeli
Grev yapmamalıdır.
Eğer bunları yaparsa uyarı kınama aylıktan kesme cezalarını amiri tarafından verilir.En son olarak meslekten men edilir.
Memur kairyerine göre ilerler.
3 yılda kariyerinde yükselme dikey yükselmedir.