125 SORUDA DİVAN VE HALK EDEBİYATI
1. Aşağıdakilerden hangisi halk edebiyatı için söylenemez?
A) Dörtlük birimi ve hece ölçüsü esastır.
B) Sözlü dönem edebiyatının devamı niteliğindedir.
C) Dili açık ve yalındır.
D) Şiirler saz eşliğinde ve doğaçlama söylenir.
E) Şiirlerde genel olarak zengin uyak kullanılmıştır.
2. 16. yy.da yaşamıştır. Bolu Beyi’yle mücadelesinde koçaklama türünde söylediği şiirleriyle ünlüdür. Şiirlerinde coşkun ve yalın bir dil kullanmıştır.
Yukarıda tanıtılan halk şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karacaoğlan
B) Pir Sultan Abdal
C) Köroğlu
D) Âşık Ömer
E) Kaygusuz Abdal
3. Asağıdakilerden hangisi âşık edebiyatının belirleyici özelliklerinden biri değildir?
A) Konuları, genellikle doğa güzellikleri, ask sosyal olaylardır.
B) Âşık denilen saz sairlerinin oluşturduğu edebiyattır.
C) Şiirlerde konu bütünlüğü yoktur.
D) Şiirler saz eşliğinde söylenir.
E) Koşma, varsağı, semai, destan … gibi nazım biçimleri vardır.
4. Asağıdakilerden hangisi “koşma” nazım biçimi için söylenemez?
A) Şiirler 11’li hece ölçüsüyle söylenir.
B) Uyaklanışı “aaba” seklindedir.
C) Son dörtlüğünde şair, mahlasını söyler.
D) Dili sade ve yalındır.
E) Konularına göre güzelleme, taslama, koçaklama, ağıt diye ayrılır.
5. Dede Korkut Hikâyeleri’yle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Destandan halk hikâyesine geçiş ürünüdür.
B) Kitaba adını veren Dede Korkut, her hikâyede adı geçen, hikâyedeki herkes tarafından sözü dinlenen, bilge bir zattır.
C) Hikâyelerde olaylar dörtlükler hâlinde ve hece ölçüsüyle anlatılmıştır.
D) Hikâyelerin içinde hem İslâmiyet öncesine hem de İslâmî döneme ait motifler görülür.
E) Hikâyelerde Türk boylarının kendi aralarında ve komsu milletlerle yaptığı savaşlar anlatılır.
6. Bahçe bağ için ağlar
Ayva nar için ağlar Karlı dağ güneş için Gönül yâr için ağlar
Yukarıdaki dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mani B) Türkü C) Koşma D) Semai E) Varsağı
7. Genelde 11 ‘li hece ölçüsüyle oluşturulur. Özel bir ezgiyle söylenir. Savaş, kahramanlık, hastalık, doğal afetler… gibi konuları ele alır.
Yukarıdaki özellikleri verilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Varsağı B) Türkü C) Ağıt D) Koşma E) Destan
8. 19. yy.da yaşamış, Avşar boyundandır. Şiirlerinde yalın dille, yiğitçe bir söyleyiş hakimdir. Halk söyleyişlerini şiirleştirmiş, temiz bir halk dili kullanmıştır. Semai, varsağı, koşma, destan da söylemekle birlikte asıl kişiliğini türkülerde göstermiştir.
Yukarıda özellikleri verilen halk şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karacaoğlan B) Köroğlu C) Dadaloğlu
D) Emrah E) Dertli
9. Aşağıdakilerden hangisi anonim halk edebiyatı nazım biçimlerindendir?
A) Koşma B) Mani C) Semai D) Varsağı E) İlâhi
10. 17. yy.da yaşadığı kabul edilir. Âşık edebiyatının en ünlü sairidir. Aruzu kullanmamış, şiirlerini hece ölçüsü ve konuşma diliyle söylemiştir. Şiirlerinde coşkun bir lirizm ve içtenlik vardır.
Yukarıda tanıtılan halk sairimiz aşağıdakilerden hangisidir?
A) Köroğlu B) Karacaoğlan C) Âşık Ömer
D) Yunus Emre E) Pir Sultan Abdal
11. Sevip sevip yâri ele kaptırmak Kara bahtın bana eski isidir Ömrümdeki yıllar kadar yâr sevdim Her biri bir başkasının esidir
Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisiyle söylenmiştir?
A) Mani B) Türkü C) Koşma D) Semai E) Varsağı
12. Hem heceyi hem aruzu kullanmıştır. 13. yy.da yaşamıştır. İnsan sevgisi, barış, kardeşlik gibi evrensel temaları işlemiştir. Konuşulan Türkçeyi edebiyat dili hâline getirmiştir.
Yukarıda tanıtılan halk edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Âşık Paşa B) Hacı Bektaş-ı Veli
C) Hacı Bayram-ı Veli D) Yunus Emre
E) Kaygusuz Abdal
13. Aşağıdakilerden hangisi dinî – tasavvufî Türk halk edebiyatı nazım türlerinden biri değildir?
A) Nutuk B) Semai C) İlahi D) Şathiye E)Devriye
14. Uzun gözlem ve deneyim ürünleridir. Toplumun kültürünü ve yaşam felsefesini yansıtır.
Yol göstericidir. Bu türün ilk şekillerine “sav” denilir.
Yukarıda tanıtılan anonim halk edebiyatı ürünü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Halk masalları B) Halk öyküleri C) Bilmeceler
D) Atasözleri E) Fıkralar
15. Genellikle hecenin 8’li veya 11’li kalıbıyla söylenir. Her zaman ezgilidir. Düzenleyicileri
genelde bilinmez. Kavuştak ve bent olmak üzere iki bölümden oluşur.
Yukarıda özellikleri verilen halk edebiyatı nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Destan B) Koşma C) Türkü D) Semai E) Mani
16. Dağlar basın kar aldı Gül etrafın hâr aldı Ecele borçlu kaldım Bir canım var yâr aldı
Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan B) Semai C) Koşma D) Mani E) Varsağı
17. Aşkın derdine düşeli Mecnunum dağlar gezerim Katram kaynayıp coşalı Sel oldum, çağlar gezelim
Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Koşma B) Semai C) Sagu D) Mani E) Varsağı
18. Bre ağalar bre beyler Ölmeden bir dem sürelim Gözümüz kara toprak Dolmadan bir dem sürelim
Bu dörtlük aşağıdaki şiir türlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Güzelleme B) Taşlama C) Destan
D) Ağıt E) Koçaklama
19. 20.yy.da yaşamış, âşık edebiyatı son temsilcilerindendir. Şiirlerinde, yurt ve toprak sevgisini kendine özgü üslubuyla dile getirmiştir. Yalın bir dil kullanmıştır. “Dostlar Beni Hatırlasın” adlı kitapta şiirleri toplanmıştır.
Yukarıda tanıtılan halk şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?
A) Emrah B) Karacaoğlan C) Dertli
D) Köroğlu E) Âşık Veysel
20. Aşağıdakilerden hangisi halk edebiyatı ürünlerinden biri değildir?
A) Efsane B) Roman C) Masal
D) Menkıbe E) Bilmece
21. Aşağıdaki nazım türlerinden hangisi dini – tasavvufî Türk halk edebiyatına ait değildir?
A) İlahi B) Nutuk C) Ağıt D) Devriye E) Sathiye
22. Hemen mevlâ ile sana sığındım Arkam sensin kal’am sensin dağlar hey Senden gayrı yoktur kolum kanadım Arkam sensin kal’am sensin dağlar hey
Yukarıdaki dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Güzelleme B) Koçaklama C) Taşlama
D) Destan E) Ağıt
23. I. Anonim halk edebiyatı nazım ürünüdür.
II. Genellikle 7’li hece ölçüsüyle söylenir.
III. İlk iki dize doldurmadır, asıl olan son dize lerdir.
IV. Son dörtlükte şairin mahlası bulunur.
V. Yalnızca ask üzerine söylenir.
Yukarıda mani için verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri yanlıştır?
A) I ve IV B) II ve IV C) I ve II
D) I ve III E) IV ve V
24. “.. , şekil olarak koşmaya benzer. Maniye benzeyenler de vardır. Genellikle 11’li hece
ölçüsüyle yazılır. Anonimdir. Ezgiyle söylenir. Ask, savaş, kahramanlık konuları işlenir.” Yukarıdaki parçada bahsedilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Semai B) Türkü C) Ninni
D) Tekerleme E) İlahi
I. Koşma Aşık edebiyatı nazım biçimlerindendir.
II. Uyak seması abab, cccb, dddb şeklindedir.
III. 11’li hece ölçüsüyle yazılır.
IV. Taşlama, güzelleme, koçaklama, ağıt gibi türleri vardır.
V. Söyleyeni belli değildir.
25. Yukarıda koşma için verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
I. Devriye II. İlahi III. Semai IV. Nutuk V. Koşma
26. Yukarıdakilerden hangileri Tasavvuf (Tekke) edebiyatı nazım biçimleri arasında yer almaz?
A) III ve V B) I ve IV C) I ve II
D) II ve III E) IV ve V
27. Allah ve din sevgisi islenir. Duygusallık ön plandadır. Bu şiir türünü Yunus Emre geliştirmiştir. Yunus Emre’nin yazdığı bu tür şiirler günümüzde de söylenmektedir. Yukarıda bahsedilen nazım sekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kaside B) Sathiye C) Semai D) İlahi E) Nutuk
28. Aşık tarzı Türk halk edebiyatında, bir kişiyi ya da toplumsal düzeni eleştiren yergi konulu
şiirlere ” ” denir. Bunun yanı sıra doğa güzelliklerini ya da kadın, at gibi sevilen
varlıkları övmek için söylenen şiirlere “ ” denir.
Yukarıdaki parçada bos bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) Hicviye-güzelleme B) Güzelleme-koçaklama
C) Taslama-şarkı D) Taşlama-güzelleme
E) Taşlama-gazel
29. I. Mani II. Hikmet III. Ninni
IV. Tekerleme V. Türkü
Yukarıdakilerden hangisi anonim Türk halk edebiyatı nazım şekillerinden biri değildir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
30. Çukurova bayramlığın giyerken Çıplaklığın üzerinden soyarken Şubat ayı kıs yelini koğarken Cennet demek sana yakışır dağlar
Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım türlerinden hangisine örnektir?
A) Koçaklama B) Güzelleme C) Ağıt
D) Devriye E) Taslama
31. Çark bozulmuş dünya ıslah olmuyor Ehli fukaranın yüzü gülmüyor Asık Ruhsati dediğini bilmiyor Yazı belli değil hat belli değil
Yukarıdaki dörtlük halk edebiyatının hangi türüne örnek gösterilebilir?
A) Şathiye B) Koçaklama C) Ağıt
D) Taşlama E) Güzelleme
32. Aşağıdakilerden hangisi türküler için söylenemez?
A) Özel bir ezgisi vardır.
B) Hece ve aruz ölçüsü ile yazılabilir.
C) Anonim halk edebiyatı nazım seklidir.
D) Aşk, kahramanlık, gurbet konularında yazılabilir.
E) Bent sayısı 3 ile 6 arasında değişir.
33. Aşağıdakilerden hangisinde aşık edebiyatı nazım biçimleri birlikte verilmiştir?
A) mani-koşma-varsağı
B) koşma-ninni-türkü
C) türkü-semai-koşma
D) varsağı-koşma-semai
E) ilahi-türkü-koşma
34. Aşağıdakilerden hangisinde tasavvuf (tekke) edebiyatı nazım şekilleri birlikte verilmiştir?
A) ilahi-nutuk-ağıt B) nefes-koşma-devriye
C) sathiye-ilahi-devriye D) nutuk-destan-na’at
E) hikmet-mani-nefes
35. Vay beni eyle beni Elekten ele beni Alacaksan al artık Düşürme dile beni
Yukarıdaki dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ağıt B)Koşma C) Varsağı D) Mani E) İlahi
36. Aşağıdakilerden hangisinde koçaklama şiirleriyle ünlü iki sairimiz bir arada verilmiştir?
A) Karacaoğlan – Yunus Emre
B) Yunus Emre – Mevlana
C) Dadaloğlu – Karacaoğlan
D) Mevlana – Dadaloğlu
E) Hacı Bektas- ı Veli – Dadaloğlu
37. * Maniler tek dörtlükten oluşur
* İlk iki dize uyağı doldurmak ya da düşünceye giriş yapmak için söylenir.
* Temel düşünce son dizededir.
* Uyak düzeni aaxa’dır.
Yalnızca bu bilgilerden yola çıkılarak;
I. Hey birince birince
II. Bir incecik ter bürür
III. Kasık saldım pirince
IV. Yar kapıdan girince
dizeleriyle mani oluşturulmak istenirse dizelerin sıralanışı aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) II-I-III-IV B) IV-III-II-I C) I-II-III-IV
D) I-III-II-IV E) III-II-I-IV
38. Kıldan köprü yaratmışsın Gelsin kullar geçsin deyü Hele biz söyle duralım Yiğit isen sen geç ey Tanrı
Yukarıdaki dörtlük -haşa- Allah ile şakalaşır, konuşur gibi söylenmiş bir tekke edebiyatı nazım seklidir.
Bu nazım şekline verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
A) İlahi B) Nutuk C) Sathiye D) Nefes E) Devriye
39. Yunus okur diller ile Ol kumru bülbüller ile
Hakk’ı seven kullar ile Çağırayım Mevla’m seni Yukarıdaki dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) İlahi B) Şathiye C) Ağıt D) Nefes E) Devriye
40. Tarikat şeyhlerinin tarikata yeni giren kişileri aydınlatmak için söylediği şiirlere “…………… ”
denir. Güney Anadolu Türkmenleri arasında Varsak boyunun özel bir ezgiyle söylediği türkülerden gelişmiş nazım şekline “ ” denir.
Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) ilahi-varsağı B) varsağı-nutuk C) nutuk-varsağı D) nutuk-ilahi E) nutuk-nefes
41. I. Uyak örgüsü II. Konuları
III. Hece ölçüsü IV. Dörtlük sayısı
V. Anonim olması
Yukarıdakilerden hangisi koşma ile türkünün benzer özelliklerinden biri olamaz?
A) V B) IV C) III D) II E) I
42. I. Koşma II. Türkü III. Şarkı
IV. Tuyuğ V. Nefes
Yukarıdakilerden hangisi halk edebiyatı nazım şekillerinden değildir?
A) III ve IV B) II ve IV C) II ve III
D) III ve V E) IV ve V
43. Aşağıdakilerin hangisinde Âşık edebiyatı ürünleri bir arada verilmiştir?
A) Semai, koşma, destan, varsağı
B) Koşma, ağıt, mani, semai
C) Mani, destan, ilahi, ağıt
D) Ağıt, semai, türkü, nefes
E) Türkü, varsağı, semai, ilahi
44. (I) Mani ortak Halk edebiyatının en yaygın ve
en küçük nazım biçimidir.
(II) Dizeler yedi hecelidir.
(III) Genelde birinci, ikinci ve dördüncü dizeleri uyaklı, üçüncü dizesi serbesttir.
(IV) İlk iki dizeyle son iki dize arasında anlamsal bir bağıntı yoktur.
(V) Tüm maniler dört dizeden oluşur.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde “mani” ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?
A) I.
B) II. C) III.
D) IV.
E) V.
45. Divan şiirinde belli bir uyak düzeniyle yazılan, dizeleri arasında ölçü birliği bulunan, herhangi bir düşünce ve duyguyu en az iki, en çok on iki beyit içinde anlatan nazım biçimidir. Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?
A) Müstezat B) Kıta C) Gazel
D) Şarkı E) Mesnevi
46. En eski örneklerine 16. yüzyılda rastlanan bu tür, Halk edebiyatında bireysel ve toplumsal bir sevinci veya üzüntüyü, ezgili biçimde anlatmak için hece ölçüsüyle oluşturulur. Bu nazım biçimi, daima bir ezgiyle söylenir. En belirgin özelliği ise anonim oluşudur. Bununla birlikte âşıkların bu nazım biçimiyle şiirler söyledikleri de olmuştur.
Bu parçada, aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden söz edilmektedir?
A) Koşma B) Mani C) Varsağı
D) Türkü E) Semai
47. I. Divan şiirinde en çok kullanılan nazım biçimlerindendir.
II. Konusu bakımından Halk şiirindeki koşmaya benzer.
III. Fuzuli, Baki, Nedim gibi şairlerin bu nazım biçimiyle ortaya koydukları eserler ünlüdür. Yukarıda verilen özellikler aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisine uygundur?
A) Kaside B) Rubai C) Mesnevi D) Şarkı E) Gazel
48. Aşağıdakilerden hangisi Halk edebiyatı nazım biçimi ya da türlerinden değildir?
A) Tuyug B) Semai C) Mani
D) Koçaklama E) İlahi
49. Bilmem kime, bilmem neye uyduk gittik Gâhi meye, gâhi ney’e uyduk gittik.
Erbab-ı zeka riva-ı mezhep bildi bizi Bizler dil-i divaneye uyduk gittik.
Bu parçanın nazım biçimi aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Mani B) İlahi C) Rubai D) Türkü E) Semai
50. Divan şiirinde dört, beş, altı ve daha çok dizeli bentlerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan
nazım biçimlerinin genel adına denir.
Bu cümledeki boş yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Musammat B) Kıta C) Manzume
D) Mesnevi E) Müstezat
51. Asağıdakilerin hangisinde Tekke (tasavvuf) edebiyatına ait ürünler bir arada verilmiştir?
A) Semai, ilahi, devriye
B) Koşma, semai, varsağı
C) İlahi, nefes, sathiye
D) Ağıt, mani, destan
E) Tuyuğ, rubai, ilahi
52. Halk edebiyatında tabiat, kadın, at… gibi beğenilen bir varlığı övme amacıyla söylenen lirik şiirlere “güzelleme” denilmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi “güzelleme”nin, konu bakımından Divan edebiyatındaki karşılığı olabilir?
A) Mersiye B) Kıta C) Rubai
D) Methiye E) Tuyuğ
53. Havada bulut yok, bu ne dumandır Mahlede ölen yok bu ne figandır Şu Yemen elleri ne de yamandır Adı Yemen’dir gülü çemendir Giden gelmiyor acep nedendir?
Bu parçanın nazım sekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Semai B) Türkü C) İlahi D) Rubai E) Şarkı
54. (I) Halk şiirinin en yaygın nazım biçimi koşmadır. (II) Koşmaların çoğu 11 ‘li ölçüyle söylenir. (III) Koşma, Divan edebiyatının “gazel’i gibi lirik konuları isler. (IV) Genellikle 3-6 dörtlükten meydana gelir. (V) En ünlü şairi Yunus Emre’dir.
Cümlelerin hangisinde “koşma”ya ilişkin bir bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C. III. D) IV. E)V.
55. I. Şarkı II. Mesnevi III. Tuyuğ IV. Gazel
Bu nazım biçimlerinden hangilerinin Halk edebiyatı etkisiyle ortaya çıktığı söylenebilir?
A) I. ve III. B) II. ve III. C) I. ve IV.
D) II. ve IV. E) III. ve IV.
56. Edebiyatımıza İran edebiyatından geçmiştir. Beyitler halinde yazılır. Genellikle aşk ve kahramanlık konularını işler. Aruzun kısa kalıplarıyla yazılır. Divan edebiyatında bir bakıma bugünkü roman ve öykü türünün yerini tutmuştur.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi hakkında bilgi verilmiştir?
A) Murabba B) Mesnevi C) Terkib-i bent
D) Kaside E) Rubai
57. İlahi Varsağı Koşma Tuyuğ Semai Şathiye Yukarıda verilenlerden kaç tanesi Âşık edebiyatına aittir?
A)1 B)2 C)3 D) 4 E) 5
58. Aşağıdakilerin hangisinde konularına göre adlandırılan nazım türleri bir arada verilmiştir?
A) Mani, gazel, kıta
B) Müstezat, türkü, mani
C) Gazel, rubai, kaside
D) Semai, koşma, destan
E) Güzelleme, ilahi, koçaklama
59. Cana can vermeyenin ne canı var Can verenin adiyle sanı var
Er kisinin metaı erlik olur Cevherinin lâl ile mercanı var Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tuyuğ B) Mani C) Mesnevi D) Türkü E) Semai
60. Aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisi beyitler halinde oluşturulmaz?
A) Mesnevi B) Gazel C) Müstezat
D) Kaside E) Şarkı
61. Aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisinde aruz ölçüsü kullanılmamıştır?
A) Mesnevi B) Rubai C) Kıta D) Mani E) Tuyug
62. Aşağıdakilerden hangisi bir kasidenin ilk (matla) beyti olabilir?
A) Uyku gözüne girmedi çalıştı can ile Çekti efendisi yoluna bunca zahmeti
B) Bu sehr-i Stanbûl ki bi-misl ü bahâdır Bir sengine yekpare Acem mülkü fedadır
C) Gayret kemerlerini kusandı kılıç gibi Aldı hisarı verdi Hüda feth ü nusreti
D) Minnet Hûda’ya devlet ü dünya fena bulur Baki kalır sahife-yi âlemde adımız
E) Bir câm sun Allah için bir kâse de ol mâh için Tâ medh-i sâhensâh için alam ele levh ü kalem
63. Aşağıdakilerden hangisi kasidenin bölümlerinden biri değildir?
A) Tegazzül B) Fahriye C) Taç beyti
D) Nesip – tesbib E) Müstezat
64. Aşağıdakilerden hangisi “kavuştak”lı bir nazım biçimidir?
A) Gazel B) Türkü C) Mesnevi D) Rubai E) Mani
65. Yürü bre yalan dünya Sana konan göçer bir gün İnsan bir ekine misal Seni eken biçer bir gün
Bu dörtlük konusu ve söyleyiş özelliği bakımından, aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Semai B) Destan C) Varsağı
D) Koşma E) Mani
66. Aşağıdakilerden hangisi bir mesneviden alınmış olabilir?
A) Boynu burulu, ayağı bağlı Sehlâ gözü nemli, canı dağlı
B) Gül hasretinle yollara tutsun kulağını Nergis gibi kıyamete dek çeksin intizar
C) Lebine benzediğiyçün mey-i nâb El üstünde tutarlar hürmeti var
D) Haberi olsa anın yoluna can verdiğime Bana rahm eyleyüben eyleye idi nazarı
E) Gülmek ol gonceye münasibdir Ağlamak bu dil-i hazine gerek
67. Bahçede iğde midir Dalları yerde midir Her gördüğün seversin Sendeki mide midir
Bu parça, aşağıdakilerden hangisine bir örnektir?
A) Rubai B) Tuyug C) Mani D) Şarkı E) Türkü
68. Divan şiirinde beyit öylesine önemlidir ki ozanlar, kimi zaman eser diye bir tek beyit dahi
yazarlar. Divan şiirinde bu tür beyitlere denir.
Bu parçadaki boş yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) müfred B) beyt-ül gazel C) âzâde
D) mısra-ı berceste E) bent
69. Aşağıdaki dizilerin hangisinde Divan şiiri nazım türleri bir arada verilmiştir?
A) methiye, gazel, kaside, naat
B) rubai, tuyuğ, tevhit, mersiye
C) ilahi, sathiye, şarkı, mesnevi
D) mersiye, naat, hicviye, münacaat
E) mesnevi, müstezat, rubai, naat
70. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatı sanatçılarının özelliklerinden biri değildir?
A) Yabancı sözcük ve tamlamaları çok kullanmaları
B) Konuların anlatımında ortak söyleyişlerden yararlanmaları
C) Şiirde “göz için kafiye” anlayışına bağlı kalmaları
D) Arap ve Fars edebiyatından etkilenmiş olmaları
E) Din ve tasavvuf konusuna hiç yer vermemeleri
71. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatı düzyazısının özelliklerinden biri değildir?
A) Kimi eserlerde yalın, kimilerinde ise çok ağır bir dil kullanılmıştır.
B) Birçok eserde süslü ve sanatlı bir söyleyiş benimsenmiştir.
C) Eserlerde kısa cümleli anlatım yeğlenmiş; edatlara, bağlaçlara pek yer verilmemiştir.
D) Tezkire, siyer, tarih, velayetnâme gibi türlerde eserler yazılmıştır.
E) Konudan çok konunun anlatılışı önemsenmiştir.
72. 13.-14. yüzyıl tasavvuf sairlerinden olan sanatçı kuvvetli bir tasavvuf kültürüyle yetişti. Anadolu Türkleri arasında tasavvufu yaymak, halka dervişlik yol ve törelerini öğretmek amacıyla Garipnâme adlı Türkçe bir mesnevi yazdı. Sanatçı;
“Türk diline kimse bakmaz idi Türklere her gönül akmaz idi Türk dahi bilmez idi bu dilleri İnce yolu, ol ulu menzilleri” diyerek çağının aydınlarını eleştirdi.
Bu parçada asağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmektedir?
A) Yunus Emre’den B) Pir Sultan Abdal’dan
C) Kaygusuz Abdal’dan D) Âsık Paşa’dan
E) Ahmet Yesevi’den
73. Aşağıdakilerin hangisinde, verilen sanatçıların tümü Divan edebiyatının temsilcisidir?
A) Nabi, Ahmet Pasa, Hoca Dehhani
B) Pir Sultan Abdal, Fuzuli, Baki
C) Nedim, Yunus Emre, Nefi
D) Neslimi, Kaygusuz Abdal, Pir Sultan Abdal
E) Seyrani, Necati, Dadaloğlu
74. I. Şirin dil, yeşil ördek, elâ gözlüm
II. Serv-i revan, serv-i hıraman, bâd-ı sabâ, zülf-i perişan
Yukarıdaki dizilerin ilkinde Halk, ikincisinde Divan sairlerinin, şiirlerinde ortaklaşa kullandıkları sözler verilmiştir.
Bu sözler, aşağıdaki terimlerden hangisiyle adlandırılabilir?
A) seci B) imale C) mazmun
D) manzum E) manzume
75. Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin “mesnevi”si yoktur?
A) Ali Sir Nevai B) Süleyman Çelebi
C) Yunus Emre D) Seyh Galip E) Bâki
76. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliği değildir?
A) Gündelik yaşam ya da toplum sorunlarından uzak kalma
B) Yabancı sözcük ve dil kurallarıyla yüklü olma
C) Genellikle din ve kahramanlık temalarını işleme
D) Konudan çok söyleyişi önemseme
E) Anlatımda ortak söz ve benzetmelerden yararlanma
77. Çağatay edebiyatının en büyük sairidir. Şairliği, sanatı, kişiliği, bilgisi ve eserleriyle büyük ün kazanmıştır. Fars dilinin edebi dil olarak kullanıldığı bir çevrede Türkçenin zenginliğini göstermek için Türkçe ile Farsçayı karşılaştıran bir eser yazmıştır.
Bu parçada aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmektedir?
A) Ali Şir Nevai B) Ahmet Yesevi
C) Süleyman Çelebi D) Kadı Burhanettin
E) Seyyid Nesimi
78. Asıl adı Yusuf Sinaneddin olan sanatçı İran’da tıp öğrenimi görmüş, Osmanlı sultanları I. Mehmet ile II. Murad’ın doktorluğunu yapmıştır. Divan’ında topladığı şiirlerinde -özellikle gazellerinde- sevgili, onun vefasızlığı, bahar sevinci, şarap… gibi temaları yalın ve kolay bir söyleyişle işlemiştir. Mesnevi yazmayı bir şehir kurmaya benzeten sanatçı, Divan edebiyatının yergi alanındaki en ünlü mesnevilerinden birinin sahibidir.
Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A)Şeyhi B) Fuzuli C) Baki
D) Nefi E) Şeyh Galip
79. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin bir özelliği değildir?
A) Nazım birimi olarak “beyit” kullanılması
B) Sathiye, semai, ilahi gibi nazım türlerinde ürünler verilmesi
C) Arap ve Fars edebiyatı nazım şekillerinin kullanılması
D) Yaşamdan kopuk, soyut konulara çokça yer verilmesi
E) Söz sanatlarına geniş yer verilmesi
80. Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin din-tasavvuf konulu şiirleri yoktur?
A) Pir Sultan Abdal B) Fuzuli
C) Kaygusuz Abdal D) Nesimi E) Nef i
81. Aşağıdaki yargılardan hangisi Divan şairi Nedim için yanlıştır?
A) İstanbul Türkçesini ve halk deyişlerini başarıyla kullanmıştır.
B) “Ferhat ile Şirin” adlı mesnevisi en önemli eserlerinden biridir.
C) “Şarkı” biçimindeki Şiirleriyle ve gazelleriyle ün kazanmıştır.
D) Halk sairleri tarzında hece ölçüsüyle bir türkü yazmış, heceyi denemiştir.
E) Tasavvufla hiç ilgilenmemiş, din dışı konuları islemiştir.
82. Edebiyatımızda aruz ölçüsünün kullanıldığı ilk eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Vesiletü’n-Necat B) Garip-nâme
C) Kutadgu Bilig D) Divan-ı Hikmet
E) İskender-nâme
83. Aşağıdakilerden hangisi, Divan şiirinde “hikemi siir” (bilgece söylenmiş şiir) anlayışının temsilcisidir?
A) Fuzuli B)Nabi C) Baki D) Nefi E) Nedim
84. Aşk, zevk ve neşe temalarını işleyen ve yaşadığı dönemi en iyi biçimde yansıtan sair; Divan şiirinin soyut anlayışından sıyrılmış, gerçek yaşamın somut güzelliklerini anlatmıştır. Divan şiirine “yerlileşme” anlayışı kazandıran sanatçı, tasavvufla hiç ilgilenmemiş ve hep din dışı konuları işlemiştir.
Bu sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şeyh Galip B) Necati C)Baki
D) Nefi E)Nedim
85. 17. yüzyıl gezi edebiyatımızın en büyük sanatçısıdır. Açık, gerçekçi, sürükleyici bir anlatımı vardır. Zamanının konuşma dilini kullanır. Çağdaşları gibi edebi nesre, söz oyunlarına, yabancı sözcüklere ve dil kurallarına yüz vermemiştir. Ünlü eseri Seyahatnâme’ den anlıyoruz ki sanatçı Suriye’den Balkanlara, Mısır’dan Macaristan’a kadar çok geniş bir coğrafyayı gezmiştir.
Bu parçada kendisinden söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Katip Çelebi B) Evliya Çelebi C) Âşık Paşa
D) Ali Şir Nevai E) Yirmi Sekiz Çelebi Mehmet
86. Aşağıdaki terimlerden hangisi Divan edebiyatı ile ilgili değildir?
A) Seci B) Şehrengiz C) Surname
D) Tezkire E) Sathiye
87. Aşağıdaki Divan sairlerinden hangisi tasavvuf konusu üzerinde durmamıştır?
A) Baki B) Şeyh Galip C) Fuzuli
D) Şeyhi E) Şeyyad Hamza
88. Acep bu derdümün dermanı yok mı Ya bu sabr etmeğün oranı yok mı Yanaram mumlayın başdan ayağa Nedür bu yanmağun pâyânı yok mı Güler düşman benüm ağladuğuma Acep şol kafirün imânı yok mı
Divan şiirinin ilk temsilcilerinden olan Dehhani’ye ait bu parça, Divan edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine bir örnek olamaz?
A) Şiirlerde nazım birimi olarak beyit kullanılmıştır.
B) Toplum sorunları yerine soyut konular işlenmiştir.
C) Gazel en çok kullanılan nazım biçimlerinden biridir.
D) Şiirlerde daha çok zengin ve tam uyak kullanılmıştır.
E) Dilde Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalara çok yer verilmiştir.
89. 15. yüzyıl Divan edebiyatının nesir (düzyazı) alanındaki tanınmış sanatçılarındandır. Divan edebiyatında “süslü nesir”in ilk temsilcisi olarak ün kazanmıştır. Nesirde sözcük oyunlarına, yabancı dil kurallarına, seci ve benzetmelere çok geniş yer vermiş, “Tazarru-nâme” adlı eseriyle tanınmıştır.
Bu parçada kendisinden söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Âsık Paşa B) Evliya Çelebi C) Nergisi
D) Sinan Pasa E) Katip Çelebi
90. Evliya Çelebi, Katip Çelebi, Sinan Paşa, Veysi, Nergisi… gibi sanatçıların ortak yönü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Düzyazı (nesir) alanında yapıtlar vermeleri
B) Dillerinin çok ağır ve sanatlı olması
C) Gezi türünde yapıtlar vermeleri
D) Aynı yüzyılda yaşamış olmaları
E) Halkın sorunlarını yansıtmaları
91. Aşağıdaki yargılardan hangisi Divan edebiyatı için yanlıştır?
A) Şiirlerde kulak için kafiye anlayışı benimsenmiş, genellikle yarım uyak kullanılmıştır.
B) Söyleyişte İran şiirine öykünülmüş, bu şiir asılmaya çalışılmıştır.
C) Söyleyiş ve anlatım süslüdür, kalıplaşmış sözlere sıkça yer verilmiştir.
D) Düzyazıdan (nesirden) çok şiire önem verilmiştir.
E) Biçim güzelliği amaçlanmış, düşünce ikinci plana itilmiştir.
92. Arapça ve Farsça şiirlerinden çok Türkçe şiirleriyle tanınan bu sanatçı, 14. yüzyılın özellikle İslam hukuku konusunda önemli bir bilginiydi. Azeri şivesiyle yazdığı şiirlerinde siyasal hırslarını, taşkın mizacını tasavvufi bir yaklaşımla dengelemeye çalışmıştır. Türkçe Divan’ındaki şiirlerinde halk edebiyatı motiflerini büyük bir ustalıkla kullanan sanatçı, Eretna Beyliği’ndeki sarsıntılardan yararlanarak Sivas’ta sultanlığını ilan etmiş; Akkoyunlularla giriştiği savaşta yakalanarak öldürülmüştür.
Bu parçada aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmektedir?
A) Ahmet Paşa B) Nesimi C) Kadı Burhanettin
D) Ali Şir Nevai E) Şeyhi
93. Aşağıdaki yapıtların hangisinde Hazreti Muhammed’in doğumu konu edinilmiştir?
A) İskender-name B) Divan-ı Hikmet
C) Mizanü’l-Evzan D) Beng ü Bade
E) Vesilet’ün-Necat
94. Klasik Türk edebiyatında bir şairin beş mesnevisine “Hamse” denilmiştir.
Aşağıdakilerin hangisinde hamse sahibi sanatçılar bir arada verilmiştir?
A) Fuzuli, Baki, Şeyh Galip
B) Şeyhi, Necati, Fuzuli
C) Ali Şir Nevai, Taşlıcalı Yahya, Atâyi
D) Baki, Nedim, Ahmedi
E) Necati, Şeyh Galip, Hoca Dehhani
95. I. Şikâyet-name (Fuzuli)
II. İskender-name (Ahmedi)
III. Tazarru-name (Sinan Paşa)
IV. Har-name (Şeyhi)
V. Garip-name (Âşık Paşa)
Yukarıda sanatçıları belirtilen eserlerden hangileri düzyazı(nesir) biçiminde oluşturulmuştur?
A) I. ve II. B) II. ve IV. C) I. ve III.
D) III. ve V. E) IV. ve V.
96. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, klasik Türk edebiyatında Sebk-i Hindi akımının temsilcilerinden biridir?
A) Naili B) Şeyhi C) Baki D) Fuzuli E) Nedim
97. “Divan şiirinin ilk büyük ustasıdır. İran etkisindeki din dışı şiiri ilk kez o verir. Benzetme örgüsü, düşsel gücüyle şiiri, sanatsal güzelliği amaçlar. Oysa, o dönem şiirinde öğreticilik ön plandadır. Kendine özgü bir şiir dili yaratır. Bilinen bir kasidesi, dokuz gazeli yayımlanmıştır.” Yukarıda sözü edilen Divan sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Seyhi B) Şeyyad Hamza C) Dehhani
D) Nesimi E) Ahmet Fakih
98. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru değildir?
A) Fuzuli – Şikayetname B) Nabi – Hayriyye
C) Nef i – Siham-ı Kaza D) Baki – Hüsn ü Ask
E) Ali Şir Nevai – Hamse
99. Divan şairlerini ilgilendiren aşağıdaki açıklamalardan hangisi doğru değildir?
A) Şeyh Galip, yoğun hayalleri, canlı betimlemeleri, karmaşık diliyle Divan şiirini son çizgisine ulaştırır.
B) Nedim’in tasavvufun etkisinde yazdığı şiirler, dinsel yönlendirmeye yöneliktir.
C) Baki kullandığı mecaz ve mazmunlarla gelişmiş bir zevki, ince bir beğeniyi simgeler.
D) Nabi ‘hakimane’ denilen felsefe ve düşünceye dayalı öğretici şiir çığırını açar.
E) Övgü ve yergide uçlarda olan Nef i, özellikle kaside alanında başarılıdır.
100. “Belli uğraşlar veren kişilerin yaşam öykülerinin toplandığı eserler; konularına göre çeşitlenirler. Sair, evliya yaşamlarını anlatanlar gibi. Türk edebiyatında bu türün ilki Ali Sîr Nevai’nin Mecalisü’n-Nefais’idir.”
Yukarıda sözü edilen tür aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tezkire B) Münşeat C) Tarih
D) Seferatname E) Divan
101.Aşağıdakilerden hangisi ‘kaside’nin bir özelliği değildir?
A) Beyit birimiyle yazılır; uyaklanışı gazeldeki gibidir.
B) Beyit sayısı 33 – 99 arası olup, aruzun her kalıbıyla yazılır.
C) Kasidelerin övgü bölümlerine ‘tegazzül’ denir.
D) Allah’a yakaranlara ‘münacaat’, Allah’ın birliğini anlatanlara ‘tevhit’ denir.
E) Çoğu övgü amacıyla yazılır; özel bir plana uyarlar.
102. “XV. yüzyılda yaşamıştır. Tek eseri ‘Vesiletü’n-Necat’tır. Mesnevi biçiminde aruz ölçüsüyle yazılmıştır. Allah’a yakarış (münacaat), peygamberimizin doğumu (viladet), peygamber olusu (risalet), göğe yükselişi (miraç), vefatı (rıhlet) ve dua bölümlerinden oluşan bu eseriyle büyük ün yapmıştır.”
Yukarıda sözü edilen yazar ve eseri aşağıdakilerden hangisidir?
A)Fuzuli – Şikayetname B) Şeyh Galip – Hüsn ü Aşk
C) Nabi – Hayriye D) Süleyman Çelebi – Mevlid
E) Nef i -Siham-ı Kaza
103.Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatını etkileyen kaynaklardan biri değildir?
A) Kuran B) Hadisler C)Türk destanları
D) Ayetler E) Şehname motifleri
104. “XV. yüzyılın büyük sairlerindendir. Yaşamı üzerine çok şey bilinmez. Bir şiiriyle Fatih’in dikkatini çekince divan katipliğine alınır. İstanbul’a yerleşir. Kendine özgü imgeleri; yalın, atasözleri, halk söyleyişiyle zenginleştirilmiş dili, incelikli deyiş ve özgün anlatımıyla belirginleşir. Şiiri yalın ve doğaldır. Mazmunları günlük yaşama inmiş, canlıdır. Elimizde yalnızca Divan\ bulunmaktadır.”
Yukarıda sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Necati B) Süleyman Çelebi C) Nef i
D)Şeyh Galip E) Nabi
105.Aşağıdakilerden hangisi Divan sürecine özgü eserlerden biridir?
A) Cezmi B) Divanü Lügat’it Türk
C) Dede Korkut D) Köroğlu Destanı
E) Şikayetname
106. “Bilimsel anlayış, yansızlıkla yazılanları oldukça azdır. Çoğunlukla ‘süslü nesir’le yazılırlar. Vakanüvisler olayları olduğu gibi değil, olmasını istedikleri gibi verirler. Bilimsel olmamalarına karşın gerçeği oldukları gibi yansıtmaya çalışanları da vardır.”
Yukarıda sözü edilen Divan edebiyatı nesir türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tezkire B) Münşeat C) Sefaretname
D)Divan E) Tarih
107.Aşağıdakilerden hangisi ‘Divan şairleri’nin pek önemsemedikleri konulardan biridir?
A) Aşk, ayrılık acısı B) Sevgilinin vefasızlığı
C) Yönetenlerin baskısı D) Dünyanın geçiciliği
E) Ölüm endişesi
108. “Şiire egemendir; ölçü ve uyağı gerektiği gibi kullanır. Yeni tamlama ve deyimlerden oluşmuş zengin sözlüğü renkli, süslü, abartılı anlatımıyla kendine özgü bir yol oluşturmuştur.
Övgüde, yergide sınır tanımaz. Türkçe, Farsça divanlarından başka yergilerinin toplandığı ‘Siham-ı Kaza’ adlı bir eseri vardır.”
Yukarıda sözü edilen Divan şairi, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fuzuli B) Nef i C) Nabi D) Necati E) Baki
109. “Elçi, elçilik görevlerinin gördükleri, izlenimlerini, bulundukları ülkeyle ilgili görüşlerini yazdıkları eserlerdir. Bu tür eserlere XVIII. yüzyıldan sonra rastlanılır. Bunlardan Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin, Ahmet Rasim’in, Mustafa Sami’nin verdikleri oldukça önemlidir.” Yukarıda sözü edilen düzyazı türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Münşeat B) Tezkire C) Sefaretname
D) Tarih E) Seyahatname
110.’Baki’ için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) ‘Sümbül’ kasidesiyle ünlendiği
B) Kadılık, kazaskerlik yaptığı
C) Çağının görkemini şiiriyle yansıttığı
D) Dilinin yalın, şiirinin süssüz olduğu
E) Kullandığı mazmun, mecazlarla Divanın doruk noktası sayıldığı
111.Aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
A) Murabba, aşk ve felsefeye özgü konuların islendiği dört dizeli bir Divan şiir türüdür.
B) Muhammes, beş dizeli bentlerle kurulan, ilk bendin dizelerin kendi aralarında uyaklı bir şiir türüdür.
C) Başkasının gazelinin beyitlerinin başına üç dize eklenirse muhammes ‘tahmis’ olur.
D) Başkasının gazelinin beyit aralarına üçer dize yerleştirilirse muhammes ‘taştir’ olur.
E) Tuyuğ, beyit birimiyle yazılmış, ezgili çok sevilen bir Divan edebiyatı nazım biçimidir.
112. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatına has bir terim değildir?
A) Mazmun B) Mecaz C) Seci D) Teşbih E) Ayak
113. Divan edebiyatı konusunda verilmiş, aşağıdaki yargılardan hangisi doğru değildir?
A) Türklerin, İslamiyet’i benimsedikten sonra Arapça ve Farsçanın etkisiyle oluşturdukları, belli biçim ve özü olan, belli ilkelere bağlı edebiyattır.
B) Uyağın koşullara bağlanması, Divan sairlerinin yaratıcılığını artırmıştır.
C) Nazım birimi beyittir. Sair, ne söyleyecekse iki dizeden oluşmuş ‘beyit’te söylemek zorundadır.
D) Nedim ve kimi sairlerin birer türküsü dışında ölçü ‘aruz’ ölçüsüdür.
E) Şiir biçimleri, kuralları sıkı kurallara bağlıdır.
114. Aşağıdakilerden hangisi ‘süslü nesir’in özelliklerinden biri değildir?
A) Divan şiiri özelliklerinden yararlanılır.
B) Seciyi (nesirde uyak) temel alan nesirdir.
C) Süslü, bağlaçlarla uzatılan bu nesre ‘inşa’ denir.
D) Tarih, tezkire, münşeat mecmuaları bu nesirle verilir.
E) Amacı halkı yönlendirmek, halka bir şeyler öğretmektedir.
115.Aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
A) XVI. yüzyılda Ahmedi, Aşık Paşa Anadolu lehçesiyle çeşitli eserler verirler.
B) Din dışı konularda Kadı Burhanettin, tasavvufta Seyit Nesimi XIV. yüzyılın önemli sanatçılarıdır.
C) XV. yüzyılın etkin sanatçıları Şeyhi, Ahmet Pasa, Necati, Ali Şir Nevai’dir.
D) XVI. yüzyılda din dışı konularda Fuzuli gündemdedir.
E) XVI – XVII. yüzyıl, özgün eser yerine nazirelerinin üretildiği süreçtir.
116. “Tarihçi. 1655 – 1716 yılları arasında yaşamıştır. Sarayda ikinci ‘vakanüvis’ olmuş, Mora savasında ölmüştür. 1591 – 1656 yılları arasındaki olayları tarih sırasına göre yazar; tarafsız, gerçekçi davranmış, gerektiğinde devletin tutumunu da eleştirmiştir. Betimlemeleri başarılıdır. Anlatımı günümüze göre süslü, çağına göre yalındır. Ayrıntıları kullanması, nükteleri zevkle okunmasına neden olmuştur. Kendi adıyla anılan tarihiyle ünlüdür.”
Yukarıda sözü edilen Divan edebiyatı yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Naima B) Koçi Bey C) Sinan Paşa
D) Evliya Çelebi E) Katip Çelebi
117.I. Kalıplaşmış söz ve söyleyişlere yer verilmesi
II. İslamiyet’ten önceki edebiyat geleneğinin sürdürülmesi
III. Nazmın nesre göre daha çok gelişmesi
IV. Konuların işlenişinde gerçek yasama bağlı kalınmaması
V. Şairlerin bakış açısını insan ve toplumun belirlemesi
Yukarıdaki numaralanmış belirlemelerden hangileri, Divan edebiyatıyla Halk edebiyatının ortak özelliklerindendir?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve V.
D) II. ve V. E) III. ve IV.
118. Divan sairleri, insan, toplum ve doğa ilişkilerini mazmunlara dönüştürürken saray yaşamının etkisinde kalmışlardır. Örneğin XVII. yüzyılda Osmanlı saray çevresinde büyük bir lale tutkusu başlamıştır. Aynı yüzyılın şiirlerine baktığımızda “lale” ve “samur”un mazmunlaştığını, boyun laleye, saçların samura benzetildiğini görüyoruz.
Bu parçada Divan şiiri ve şairleriyle ilgili vurgulanmak istenen, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şairlerin şiir anlayışını, saray çevresinin tüketim alışkanlıklarının belirlediği
B) Ne anlatılırsa anlatılsın Divan sairlerinin bir kulluk anlayışı içinde olduğu
C) Sanatçıların Divan şiiri geleneği çerçevesinde şiirler yazdığı
D) Sairlerin özgün imgeler bulmak yerine birbirlerini taklit ettiği
E) Divan şiirinin halkın tüketim alışkanlıklarına göre biçimlendiği
119. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatının son bulmasının nedenlerinden biri olamaz?
A) Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş sürecine girmesi
B) Halk gerçeğinden kopuk, soyut bir anlayışı yansıtması
C) Divan şiirine duyulan ilginin bütünüyle Halk şiirine yönelmesi
D) İçerik ve anlatım yönünden kalıpların dışına çıkılmaması
E) Halkın anlayamayacağı ağır bir dil ve anlatıma sahip olması
120. Bu yüzyıla gelindiğinde Divan şiirinde söylenebilecek her şey söylenmiş, kendi üstatlarını yaratan bir şiir biçimi ortaya çıkmıştır. Şeyh Galip’le Klasik edebiyatın doruğuna çıkılmıştır. Artık Acemlerin kullandığı, bizim kullandığımız konular gündemden çıkmaya başlamıştır. Yerli hayatın, zevk ve eğlencenin anlatıldığı türler yavaş yavaş kendini göstermeye başlamıştır.
Bu parçada sözü edilen Divan edebiyatı dönemi aşağıdakilerden hangisidir?
A) 13. yüzyıl B) 15. yüzyıl C) 16. yüzyıl
D) 17. yüzyıl E) 18. yüzyıl
121. Divan edebiyatı İslamiyet’in kabulünden sonra başlayan bir “tabakalaşma”nın ürünüdür. Sanat anlayışı da bu ayrışmanın en üst kademelerinin anlayışını yansıtır. İslamiyet’in kabulüyle beliren “ümmetçilik” anlayışı, teokratik devletin ortaya çıkısıyla başladığından bu devlet yapısıyla paralel olarak gelişir ve sona erer. Türk kültürüne değil, İslam kültürüne dayandığından, beğeni düzeyi, konular, dil ve biçim bakımından İslâm kültürünün yarattığı anlayıştan beslenir.
Bu parçadan yola çıkılarak Divan edebiyatıyla ilgili, aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Edebiyat anlayışının temelini İslam kültürü oluşturur.
B) Türk kültür ve geleneğinden kopuk bir edebiyattır.
C) Yansıtılan anlayış bakımından yüksek zümre edebiyatıdır.
D) İçeriğin önemsenmediği, kalıpların ön planda tutulduğu bir edebiyattır.
E) İmparatorluk sisteminin gelişimine bağlı olarak gelişir.
122.Divan edebiyatı şiiriyle ilgili aşağıdaki belirlemelerden hangisi yanlıştır?
A) Duygu, düşünce ve hayaller, mazmun adı verilen kalıplaşmış sözlerle anlatılmıştır.
B) Şiirlerin içeriğini toplumsal konular değil; soyut, gerçek dışı konular oluşturmuştur.
C) İçeriğe önem verilmemiş, biçim ve söyleyiş güzelliği ön planda tutulmuştur.
D) Anlam beyitle sınırlanmamış, şiirin bütününe sindirilerek bütün güzelliği önemsenmiştir.
E) Konular gazel, kaside, mesnevi gibi belli nazım biçimleri kullanılarak işlenmiştir.
123. Nabi, Divan edebiyatının en büyük didaktik şairi olduğu kadar, en güçlü toplumcu şairidir de. Şiirlerinde atasözlerinden, hikmetlerden geniş ölçüde yararlanır. Toplumsal çöküntüleri sefaletle sefahat, kargaşalıklarla düzensizlikler arasında şaşkına dönen zamanın halkı, onun şiirinde az çok aradığını bulmuş gibidir. Şiirleri yüzyıllar boyu dilden dile dolaşmış, çağında “Şeyhü’ş-Şuarâ” olarak tanınmıştır. O bir duygu adamı değil, fikir adamıdır.
Bu parçaya göre, Nabi için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Tüm şiirlerini halk geleneğinden beslenerek yazmıştır.
B) Şiirleriyle geleceğe kalabilmiş şairlerdendir.
C) Toplumun anlayışını, yapıtlarına yansıtmıştır.
D) Döneminde de başarıları takdir edilmiştir.
E) Şiirlerini “bilgilendirme, hikmet verme” amacıyla yazmıştır.
124. Nabi ve Nefi’yle ilgili aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi yanlıştır?
A) Şairlik tutumları farklı olsa da her ikisi de dönemin ünlü şairleridir.
B) Nabi’nin en güzel şiirleri gazelleri, Nefi’nin ise kasideleridir.
C) Nef’i anlaşılır bir dil kullanırken Nabi süslü anlatımıyla ustalaşmayı yeğlemiştir.
D) Her ikisi de Divan şiirinin 17. yüzyıl temsilcisidir.
E) Nabi daha çok didaktik şiirleriyle Nef’i ise hicviyeleriyle tanınır.
125. “Gülelim oynayalım kâm alalım dünyadan” dizesinden de anlaşılabileceği gibi aşk, zevk ve neşe sairidir. Tam bir Lâle Devri şairi olduğu, şiirlerinde açıkça görülür. Tasavvufla, hikmetle hiç ilgilenmez; iyimser ve her zaman neşe doludur. Divan şiirimize yeni bir söyleyiş, gerçekçi bir içtenlik kazandırmıştır. En güçlü ustalığını gazel ve şarkılarında gösterir. Divan şiirinin mazmunlarının dışında kendine özgü bir üslup “yeni bir dil” yaratır. Onu ölümsüz kılan, Türkçe şiirlerinin toplandığı küçük Divan’ıdır.
Bu parçada sözü edilen Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nef i B) Nedim C) Baki D) Fuzuli E) Nabi
YANIT ANAHTARI
1. E 21. C 41.A 61.D 81.B 101.C 121.D
2. C 22. B 42.A 62.B 82.C 102.D 122.D
3. C 23 E 43.A 63.E 83.B 103.C 123.A
4. B 24. B 44.E 64.B 84.E 104.A 124.C
5. C 25 E 45.B 65.C 85.B 105.E 125.B
6. A 26 . A 46. 66.A 86.E 106.E
7. E 27. D 47.E 67.C 87.A 107.C
8. C 28. D 48.A 68.D 88.C 108.B
9. B 29. B 49.C 69.D 89.D 109.C
10.B 30. B 50.A 70.E 90.A 110.D
11.C 31. D 51.C 71.C 91.A 111 .E
12. D 32. B 52.D 72.D 92.C 112.E
13. B 33. D 53.B 73.A 93.E 113.B
14.D 34. C 54.E 74.C 94.C 114.E
cevap anahtarinda eksikler var acil tamamlayabilir misiniz