Bilim inanmaya değil, ispata dayanır. Bilimin gücü şüphede yatar. Bilimde, ileri sürülen düşünce ve ilkeleri araştırmadan, kanıt aramadan, incelemeden, eleştirmeden, tartışmadan doğru ve mutlak hakikat sayan anlayışlara yer yoktur.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?

Bilim, hiç kimsenin tekelinde değildir, hiç kimsenin iznine bağlı değildir. Bilim herkese açıktır; isteyen herkes bilimsel çalışma yapabilir.

Bu parçada bilimsel bilginin hangi özelliği vurgulanmaktadır?

Bilim insanı herkesin bildiği, söylediği şeyleri tekrarlamaz. Önceden bulunmuş, bilinen şeylerden yararlanmakla birlikte, bunlara kendi bilgi ve düşüncelerini ekleyerek yeni sonuçlara ulaşır. O, bir yandan dünyadaki bilimsel gelişmeleri izlerken, öte yandan başkalarının da yararlanabileceği özgün görüş ve bilgilerini bilim dünyasının kullanımına sunar.

Bu parçada bilim insanının hangi özelliği vurgulanmaktadır?

Batlamyus’un yer merkezli evren teorisi Kopernik’e kadar ayakta kaldı. Kopernik, teleskopla yaptığı gözlemlerle Batlamyus’un teorisini çürüttü ve güneş merkezli evren modelini kurdu. Bu modelde, gezegenler güneş merkezli çember yörüngeler çizer. Elbette bu da bir teoridir ve yanlışlığı ispat edilene kadar geçerli olacaktır. Ama, kendisinden önce var olan yer merkezli evren modelini çöpe attı. Buna göre doğadaki olguları açıklayan daha iyi bir teori ortaya çıkınca eski teorinin hükmü kalmaz.

Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz?

Her bilim insanı, çağının bilim ve kültürüyle bir bütündür. Aristoteles’i Antik Çağ Yunan kültüründen, Newton’u Aydınlanma Çağından soyutlayamayız. Bilim insanının kullanığı gözlük ne renk ise varlığı da o renkle görür ve öyle yorumlar.

Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

Bilimsel tutum, ön yargı, kör inanç ve bağnazlıktan arınmayı; ileri sürülen bir görüşü peşinen kabul etmemeyi, kesin yargılarda bulunmaktan kaçınmayı gerektirir Gerçeği ararken yeterli denetimleri yapmadan açıklama yapılmaması, doğru sonuçlara ulaşmak için bıkmadan titizlik gösterilmesi bilimsel tutumun bir gereğidir. Öte yandan elde edilen sonuçları ırk, din, dil, kültür, ulus ayırımı olmaksızın tüm insanlığın ürünü olarak kabul etmek de benimsediği ilkeleri arasındadır.

Bu parçada, bilimsel tutumun hangi niteliğine değinilmemiştir?

Bilim insanları çalışmalarını, belli bir dönemde etkin olan, herkesçe benimsenen, genel kabul gören düşüncelerin etkisinde sürdürürler.

Bu cümle, aşağıdakilerin hangisini vurgulamaktadır?

“Geçicilik ve belirsizlik bütün doğa bilimlerinin genel karakteristiğidir” diyen kişinin bu görüşü, bilimin aşağıdaki özelliklerinden hangisine aykırıdır?    

-Bilimde ortaya atılan tüm görüşler teori düzeyindedir, kesin olarak ispatlanmamıştır. Bu yüzden bir olayın sonucu bilim insanları tarafından farklı açıklanabilmektedir.

- Bilim insanlarının değer yargıları ve kişisel duyguları bilimde ulaşılan sonuçların farklı açıklanmasına yol açar.

Bu iki durum, aşağıdakilerden hangisine işaret etmektedir?

 

Deney, gözlem ve akıl yürütmelerle üretilen bir bilgi, bilimsel bilgi havuzuna girer. Bilimsel bilgi havuzuna giren her bilgi, o andan itibaren dünyadaki herkese açıktır. Burada bilgi, havuza girerken nasıl üretildiği de belli olmalıdır. Nasıl üretildiği belli olmayan dogmatik söylemler, başka kişilerin gözlem ve deneylerle sınayamayacağı bilgiler bilimsel bilgi havuzuna giremez. Her isteyen o yöntemlerle o bilgiyi sınayabilmelidir. Ancak her sınamada başarılı çıkan sonuçların bilimsel değeri vardır.

Bu parçaya dayanarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Genç yaşında kraliyet bilim akademisine seçilen Newton’a başarısının nedeni sorulur. O da bunu, Galileo ile Kepler gibi devlerin omuzlarından daha uzaklara bakabilmesi ile açıklar.

Bu parça, bilimsel bilginin hangi özelliğini vurgulamaktadır?

“Bir dirhem ilim, bin okka edebe muhtaçtır.” Ebubekir Razi’nin bu sözü aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır?  

“Bilim köleler yaratmaktan başka bir işe yaramadı; savaş zamanında bizi zehirlemeye, paramparça etmeye yarıyor; barış zamanında da yaşamımızı çekilmez, kararsız duruma sokuyor. Bilimler, insanları kafa işlerine adayıp büyük ölçüde kölelikten kurtaracak yerde, onları makinenin kölesi yapıyor.” Einstein’ın bu sözleri, aşağıdakilerden hangisine işaret etmektedir?  

Bir kuramın bilimselliği onun “doğrulanabilme” özelliğinde değil, “yanlışlanabilme” özelliğinde aranması gerektiğini ileri süren düşünür aşağıdakilerden hangisidir?  

Modern bilimsel yöntemin başlangıcı 500 yıl önceki Avrupa kaynaklı düşünceden esinlenmiş olduğu öne sürülse de gerçekte bilimin bütün kültürlerin katkısı olduğu yadsınamaz. Bu parçada, bilimsel bilginin aşağıdaki özelliklerinden hangisi vurgulanmaktadır?