Muhasebe kısa notlar

[Ahmet Urgu]

Temel muhasebe kavramları şu şekildedir.

a. Sosyal Sorumluluk Kavramı

b. Kişilik kavramı

c. İşletmenin sürekliliği kavramı

d. Para ölçüsü (parayla ölçülme) kavramı

e. Dönemsellik kavramı

f. Maliyet esası kavramı

g. Objektif belge (tarafsızlık ve belgelendirme) kavramı

h. Tutarlılık kavramı

i. Muhafazakarlık (ihtiyatlılık) kavramı

j. Tam açıklama kavramı

k. Önemlilik kavramı

I. Özün önceliği kavramı



"Arazi ve Arsalar Hesabı" ile "Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesanına" amortisman ayrılmaz.



Hurda Değerinin Dikkate Alındığı Durumlarda Amortisman Tutarının Hesaplanması = (maliyet bedeli - hurda değeri) / faydalı ömür


Menkul kıymetler alınırken ve satılırken daima alış bedeli üzerinden kayıt yapılır (dikkattttt!!!!!!!!!!!!!!nominal değil )



Muhasebe Dışı Envanter İşlemleri

- Hazır değerlerin (Kasa, Banka, çek vs) ve menkul kıymet mevcutlarının sayılması

-Tüm alacak veya borçların sayılması

-Alacak ve borç senetlerine gerekli reeskontların hesaplanması

-Avansların gözden geçirilerek bunlardan mahsubu gerekenlerin mahsuplarının yapılıp yapılmadığı araştırılması.

- İşletmede bulunan tüm stokların sayılması, sayım sırasında fiziki nedenlerle bozulmuş kırılmış, çatlamış vb. malların tespit edilmesi.

-Duran varlıklar da sayılarak gerekli amortisman payları hesaplanır.

-Gelecek Döneme Ait Gelir ve Gider Miktarları

tespit edilir. Aynı şekilde işlemiş ancak istenebilir duruma gelmediği için alacaklara alınmamış gelirler ile aynı durumdaki giderler araştırılarak miktarları belirlenir.

-Öz kaynakların sayımı

4.6.2.1. Muhasebe İçi Envanter İşlemleri

- Sayım sonuçları ile geçici mizanı karşılaştırarak farklılıkları bulmak,

-Dönem içinde yapılan hatalı kayıtların düzeltilmesi

- Farklılıkların giderilmesi için gerekli kayıtları yapmak,

- Dönem sonu yansıtma kayıtlarını yapmak,

- Yansıtma ve maliyet hesaplarını kapatmak,

- Gelir tablosunu düzenlemek,

- Gelir tablosu hesaplarını ilgili sonuç hesaplarına devrederek kapatmak,

- Kesin mizanı düzenlemek,

- Kapanış bilânçosunu hazırlamak,

- Kapanış kaydını yapmak.




Kıdem Tazminatı = 1 Aylık Brüt Maaş x Çalışılan Yıl Sayısı



brüt satış - satış ıskontoları = net satışlar

net satıslar - stmm = brut satış karı

brüt satış karı - ( genel yönetim gideri+arge gideri+paz satış dağıtım gideri) = faaliyet karı



varlık satıldığı yıl amortisman ayrılmaz..




Karı düşük göstermek için LİFO yöntemi kullanılır. Çünkü Satılan Ticari Mal Maliyeti yüksek çıkar.

Karı yüksek gösterip ortak çekmek için FİFO kullanılır.



Mevzuatta amortismanlar için azalan kalanlar yönteminden normal kalanlar yöntemine geçiş mümkün iken normalden azalan kalanlara geçiş mümkün değildir.



'Dnm karı vergi ve diğer yasal yükümlülükler karşılığı'' hem bilançoda (370) hem de gelir tablosunda (691) yer alan bir hesaptır..


''araştırma ve geliştirme gideri'' hem bilaçoda hem gelir tablosunda hem de maliyet hesaplarında yer alan tek GİDER hesabıdır...




CARİ ORAN= Dönen Varlık/ kısa vadeli yab. kaynak (2 olması istenir.)

ASİT-TEST ORANI= (Dönen Varlıklar- Stoklar) / Kısa vadeli yab. kaynak (1 olması istenir.)

STOK BAĞIMLILIK ORANI= (Kısa vad. yab .kay. - Hazır değerler) /Stoklar

NAKİT ORANI= Hazır değer / Kısa vad. yb. kynk


DEVAMLI SERMAYE= Uzun vad. yb. kynk + Öz kaynaklar


NET İŞLETME SERMAYESİ= Dönen Varlık- Kısa vad. yb. kaynak ( Mutlaka pozitif olmalı!!!)




TİCARİ ALACAKLAR'' VE '' DİĞER ALACAKLAR'' hem dönen hem duran varlık grubunda yer alır...




nakit orann da 0.20 nn altında çıkmaması istenir..




Eğer Değer düşüklüğü;

KESİN ise; --------------> Diğer Olağan Gider ve Zararlar


KESİN DEĞİL ise; ------> Diğer Stoklar




''BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR'' (-) VE '' VERİLEN AVANSLAR'' hem maddi hem de maddi
olmayan duran varlıklar grubunda yer alan hesaplardır...




MADDİ DURAN VARLIKLARDA AMORTİSMAN UYGULANMAYACAK HESAPLAR;

* Arsa ve Araziler

* Yapılmakta Olan Yatırımlar

* Verilen Avanslar



ÇEK CİRO EDERSE; ALINAN ÇEKLER
kEŞİDE EDERSE; VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ

SENET CİRO EDERSE; ALACAK SENETLERİ
KEŞİDE EDERSE; BORÇ SENETLERİ






gelir tablosu görünümlğ bilanço hesapları

4G

1. gelır tahakkukları
2. gider "
3. gelecek aylara ait giderler
4. " " " gelirler




NAZIM HESAPLARIN kullanıldığı yerler;

* Poliçenin kabule gönderilmesi

* Alacak senedinin tahsil için bankaya verilmesi

* Teminat mektupları




FİNANSAL KALDIRAÇ ORANI= Toplam Yabancı Kaynak/ Pasif Toplamı


FİNANSMAN ORANI= Özkaynak/ Toplam yabancı kaynak (1 ve 1'in üstünde olmalıdır. )


DURAN VARLIK/ DEVAMLI SERMAYE ORANI (1 VE 1'in altında olmalı.)



ALACAK DEVİR HIZI= Kredili Satışlar / Ortalama Alacak

STOK DEVİR HIZI= STMM / Ortalama Stok




'' ORTAKLARDAN ALACAKLAR'' ve ''ORTAKLARA BORÇLAR'' hesapları KİŞİLİK kavramının bir sonucudur.


'' KAMBİYO KARI'' VE ''KAMBİYO ZARARI'' hspları PARA İLE ÖLÇÜLME kavramı gereği tutulur


*****************************************************

1. tertip yedek akçe -> Safi Karın %5'i

SAFİ KAR= Dönem Karı - Geçmiş Yıl Zararı


Üst sınır; Ödenmiş Sermayenin % 20'si

ÖDENMİŞ SERMAYE= Sermaye - Ödenmemiş Sermaye

______________________________________

2. tertip yedek akçe -> Dağıtılması düşünülen karın %10'u

(Eğer, kar dağıtılmayacaksa hesaplanmaz.)
************************************************************************


işletmeler tarafından hangisinn kullanılacağı aktif ve net satışlar toplamına göre belirlenir.
-maliye bak.nn düzenli aralıklarla ilan ettiği tutarın üzerinde kalanlar 7a bu tutarın altında kalan işletmeler ister 7a isterlerse 7b yi kullanır.
-7a da maliyet hesapları fonksiynlarına göre,7b de gider çeşitlerine göre belirlenir.
-7a da her hesap grubnn yanstma hes.vardr.7b de tek bir yansıtma hes.vardr.
-gelir tablosunda faaliyet giderleri işletme fonk.na göre yani 7a seçeneğine göre belirlenmiştr..bu nedenle 7b yi kullananlar dönem sonnda bütün maliyet hesaplarını gider çesitlerinden işletme fonk.dönüştrmek zorundadr..






gelir tablosu görünümlğ bilanço hesapları

4G

1. gelır tahakkukları
2. gider "
3. gelecek aylara ait giderler
4. " " " gelirler




* YASAL YEDEKLER
* STATÜ ''
* OLAĞANÜSTÜ ''
* DİĞER ''
........................................

İHTİYATLILIK kavramı gereği





DIŞ İSKONTO;

Senedin Bugünkü Değeri= Senedin Nominal Değeri - (Sndin nominal değeri*it)

İÇ İSKONTO;

Sndin Nominal Değeri= Senedin Bugünkü Değeri + (Sndin bugünkü değeri*it)


i: iskonto oranı

t: zaman




İktisadi kıymetın elde edilişi veya değerını artırılması odemelerı gıderlerı : Maliyet Bedel

" " üzerine yazılı olan değer : İtibari ( nominal ) Bedel

" " sahibi için arz ettığı deger : Tasarruf ( peşin ) Bedeli

" " muhasebe kayıtlarında yer alan değeri : Mukayyet ( kayıtlı ) Bedel

" " gercel bedelı olmayan yada hesaplanamayan değeri : Emsal Bedeli

" " degerleme günkü bedelı : Rayiç ve Vergi Değeri





vadelı hasapa yıl sonu tahakkuk

gelır tahakkuku
faiz geliri

vadesız hesapa yıl sonu tahakkuk

bankalar
faız geliri



bilancoda yer alan düzenleyici hesaplar MUKAYYET değeri degerlenır


senetli alacaklar TASARRUF DEĞERİ ile değerlenir.




Faaliyet Giderleri
-Araştırma ve Geliştirme Giderleri
-Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri
-Genel Yönetim Giderleri


Amortisman Kayıt Yöntemleri
-direkt yöntem
-endirekt yöntem



Kiralanan yere yapılan harcama

bakım ve onarım içinse 770 Genel Yön Gid
değer artırıcı ise 264 Özel Maliyetler




Hem Bilançoda Hemde gelir tablosundaki hesaplar
-Arge giderleri
-Dönem net karı
-Dönem net zararı
-Dönem karı vergi ve diğer yasal yük karş


maliyet esaslılık kavramının temeli İŞLETMENİN SÜREKLİLİĞİ kavramıdır.



hatır senedı alınması

alacak sanetlerı
diğer ceşitlı borclar


hatır senedı verılmesı

dıger cesıtlı alacaklar
borç senetlerı





Ay sonunda yapılan mizan GEÇİCİ (AYLIK ) mizan
Aralık ayı sonunda Envanter işlemleri öncesi yapılan mizan GENEL GEÇİCİ mizan
Envanter işlemleri sonrası yapılan mizanA KESİN mizan diyoruz.




Başabaş Nok. MİKTAR= Toplam sabit maliyetler /Birim satış fiyatı-Birim değişken maliyetler

Başabaş SATIŞ TUTARI= Toplam sabit Maliyetler/ (Birim satış fiyatı -Birim değişken maliyetler) /Birim satış fiyatı)





MALİ RANTABİLİTE= Net Kar / Öz kaynak (işletme sahiplerinin işletmeye koydukları kaynakların verimli kullanılıp kullanılmadığını ölçer)

EKONOMİK Rantabilite= ( vergi öncesi kar+ Faiz gideri ) / Toplam Kaynaklar (işletmenin toplam kaynaklarının ne kadar verimli olduğu)





ücret sapması = ( Fiili ücret-Satandart ücret) x Fiili süre

Süre sapması = (Fiili süre - Standart süre ) x Standart ücrat




Verilen Sipariş Avansları: işletmenin satmak, üretmek ve kullanmak amacıyla sipariş ettiği stoklara ilişkin önceden ödemiş olduğu tutarları izlediği hesaptır.

Verilen Avanslar: Duran varlılar ile ilgili verilen avansların izlendiği hesaptır

Alınan Sipariş Avansları: ileride bir mal veya hizmetin teslim edilmesi yükümlülüğü karşılığında müşterilerden peşin tahsil edilen mal teslimi ve hizmetin yerine getirilmesiyle mahsup edilen tutarların izlendiği hesaptır



MALİ ANALİZ TÜRLERİ

A)Mali tablolar analizinin amacına göre: Yönetim Analizi,Kredi Analizi, Yatırım Analaizi

B) Mali analizde kullanılacak tabloların kapsamına göre: Statik Analiz, Dinamik Analiz

C) Mali analizde kullanılacak mali tablolar analizinin kimin için yapıldığına göre: İç Analiz, Dış Analiz




MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ:

1. Karşılaştırmalı Tablolar Analizi(YATAY ANl.)
2. Yüzde Yöntemi ile Analiz(DİKEY Anl.)
3. Eğilim Yüzdeleri Analizi(TREND-İNDEKS)
4. Oran Analizi (RASYO Anl.)




KAR dan YEDEK AYRILMASI KAYDI:

Geçmiş yıl karları xx


Yasal yedekler xx
Statü yedekleri xx
Olağanüstü yedekler xx
Ortaklara borçlar xx




sermayesi 100.000 hisse senedı olan AŞ DEN , 9,000 nomınal degerlı hısseyı 14.000
" geçiçi yatırım amacıyla "alıyoruz

hisse senetleri 14,000
kasa 14.000


sermayesi 100.000 hisse senedı olan AŞ DEN , 9,000 nomınal degerlı hısseyı ,14.000e
" ortak olmak amacıyla" alıyoruz

baglı menkul kıymetler 14.000
kasa 14.000






GÜVENLİK ORANI = (net satışlar- BBSNT)/net satışlar

KATKI ORANI =(net satışlar-toplam degişken maliyet)/net satışlar
=(birim satış fiyatı-birim değişken mlyet)/birim satış fiyatı





GİDER
**birim değil**
/ /
/ /
SABİT GİDER(toplamda*) DEGİŞKEN GİDER(toplamda*)
l l
@birim basına değişken@ @birim basına sabit@




FİNANSAL TABLOLARIN TASIMASI GEREKEN OZELLİKLER

1) GÜVENİLİRLİK

2)KARSILASTIRILABİLİRLİK

3)KANITLANABİLİRLİK

4)ANLAŞILABİLİRLİK

5)İHTİYACA UYGUNLUK

6)ZAMANLILIK





FİNANSAL TABLOLAR

1)TEMEL FİNANSAL TABLOLAR
A)gelir tablosu
B)bilanço

2)YARDIMCI FİNANSAL TABLOLAR
A)nakit akış tablosu
B)özkaynaklar değişim tablosu

***DÜNYA STANDARTLARI=Buraya kadarki 4 tablo + bunların dipnotları***

C)satışların maliyeti tablosu
D)kar dağıtım tablosu
E)fon akım tablosu
F)net işletme sermayesi değişim tablosu






TEMETTÜ

& 640 İŞTİRAKLER TEMETTÜ GELİRİ
--110 hisse senetleri
--240 baglı menkul kıymetler
--242 iştirakler

& 641 BAGLI ORTAKLIK TEMETTÜ GELİRİ
--245 baglı ortaklıklar





108- DİĞER HAZIR DEĞERLER

&Posta pulları(onceden damga pulu)
&vadesi gelmiş kuponlar(100 kasa ya aktarılır)*tahvil/faiz kuponu,hisse snedi temttü kuponu*
&kredi kartı slipleri(102 bankaya aktarılır)




KAR MALİYET UZERİNDEN HESAPLANIRSA;

F = M + (M * KM)


KAR NET SATIŞ UZERİNDEN HESAPLANIRSA;

F = M + (F * KM)


F>fiyat
M>maliyet
KM> kar marjı / oran





dönem karı üzerinden kurumlar vergisi ödenmesi ve yedek akçe ayrılması:
hesaplanan vergi ve fonlar öncelikle kar dağıtımı işlemi sırasında 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLARA aktarılır
----------------/ /-----------------------------------
570 GEÇMİŞ YIL KARLARI
540 YASAL YEDEK
360 ÖDENECEK VERGİ VE FON
331 ORTAKLARA BORÇLAR
ödenecek temettü
----------------/ /-------------------------------------

dönem sonnda hesaplanan vergi ve fonların istenebilir duruma gelememiş olmasından dolayı karşılık ayrılır.

--------------/ / ---------------------------------------
691DÖNEM KARI VERGİ VE YASAL
YÜKÜMLÜLÜKLER
370 DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER
YASAL YÜK.KARŞ

kurumlar vergisi için karşılık ayrılması
-------------/ /-------------------------------------------

370 hesabı bir yabancı kaynak kalemi olarak izleyen yılda devreder. yıllık beyanname verilip vergi ve fonlar tahakkuk ettiğinde bu hesabın tutarı ile 371 hesabın arasında ki fark 360 hesabına aktarılır ve o hesaptan ödenir.

--------------------------/ /--------------------
371 DÖNEM KARININ PEŞ.ÖDENEN
VERGİ VE DİĞER YÜK
193 PEŞİN ÖD.VERGİ VE
FONLAR
Peşin öd.vergilerin
ilgili hesaba devri
-----------------/ /-------------------------------
370 DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER
YASAL YÜK.KARŞ
371 DÖNEM KARININ PEŞ.ÖDENEN
VERGİ VE DİĞER YÜK
360 ÖDENECEK VERGİ VE FON
tahakkuk
--------------/ /----------------------------------------

kar:

----------------------/ /---------------------------------------
690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI
691DÖNEM KARI VERGİ VE YASAL
YÜKÜMLÜLÜKLER
692 DÖNEM NET KAR VEYA ZARARI
-------------------/ /-------------------------------------------------
692 DÖNEM NET KAR VEYA ZARARI
590 DÖNEM NET KARI
------------------/ /-------------------------------------------------


zarar:

----------------------/ /---------------------------------------
692 DÖNEM NET KAR VEYA ZARARI
690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI
----------------------/ /---------------------------------------
591 DÖNEM NET ZARARI
692 DÖNEM NET KAR VEYA ZARARI
----------------------/ /--------------------------------------




not:
----------------------/ /--------------------------------------

GELİR HESAPLARI
690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI
----------------------/ /--------------------------------------

690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI
GİDER HESAPLARI
----------------------/ /--------------------------------------


690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI
----------------------------------------
ı
ı
ı
borç> alacak => alacağına kayıt yapılrki eştlensin.(ZARAR DURUMU)

----------------------/ /--------------------------------------
692 DÖNEM NET KAR VEYA ZARARI
690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI
----------------------/ /--------------------------------------

borç<alacak =>borcuna kayıt yapılırki eşitlensin... (KAR DURUMU)

----------------------/ /-----------------------------------------
690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI
691DÖNEM KARI VERGİ VE YASAL
YÜKÜMLÜLÜKLER
692 DÖNEM NET KAR VEYA ZARARI
----------------------/ /-----------------------------------------


692 DÖNEM NET KAR VEYA ZARARI
---------------------------------------------
ı
ı
ı
borç> alacak ise alacağa kayıt yapılr hesap 591 DÖNEM NET ZARARI hesabına aktarılır

----------------------/ /-----------------------------------------
591 DÖNEM NET ZARARI
692 DÖNEM NET KAR VEYA ZARARI
----------------------/ /-----------------------------------------

borç<alacak ise borcuna kayıt yapılr hesap 590 dönem net karı hesabına devredilir.

----------------------/ /-----------------------------------------
692 DÖNEM NET KAR VEYA ZARARI
590 DÖNEM NET KARI
----------------------/ /-----------------------------------------





DÖNEM AYIRICI HESAPLARDA (18,28,38,48 nolu hesaplar);

TAHAKKUK>> gider/gelir__________31.12.XX___________tahsilat/odeme
once gerceklesti tahakkuk sonra olursa


GELECEK AY/YIL>> odeme/tahsilat________31.12.XX_______gider/gelir
once ve peşin gercekleşmesi sonra