GENEL MUHASEBE
İŞLETMENİN DİLİ:MUHASEBE-1. ÜNİTE
MUHASEBE:İşletmenin varlık ve kaynakları üzerinde değişme yaratan ve para ile ifade edilen işlemlere ait bilgileri;
—Kaydetmek —Sınıflandırmak – –Özetlemek —Analiz etmek —Yorumlamak
Suretiyle ilgili kişi ve kurumlara raporlar şeklinde sunan bir bilgi sistemidir.
İŞLETME:Mal yada hizmet üreten ve satan kurumlara denir.
İŞLETMELER: Mal alıp satan ticari işletmeler —Mal üreten satan üretim işletmeler —Hizmet üreten ve sunan işletmeler
İŞLETMENİN AMAÇLARI
–Kar elde etmek –Topluma hizmet etmek –İşletmenin devamlılığını sağlamak –Müşteri ilişkilerinin üst düzeyde devamı –Çalışanların güvenliği –Likidite (işletmenin günlük faaliyetlerini sürdürebilecek nakit gücüdür.) –Diğer amaçlar
İŞLETME TÜRLERİ
Faaliyetlerine Göre İşletmeler:
- Üretim 2. Ticaret 3. Turizm 4. Tarım 5. Hizmet 6.Madencilik 7.Eğitim ve Sağlık
Mülkiyet Bakımından İşletmeler:
- Özel İşletmeler 2. Kamu İşletmeleri 3. Karma İşletmeler
Büyüklüklerine Göre İşletmeler:
- Büyük 2. Orta 3. Küçük 4. Cüce
İŞLETMENİN İŞLEVİ
P (pazarlama) Ü (üretim) F (finansman) İ (insan kaynakları) ‘’ PÜFİ’’
MUHASEBENİN BİRİNCİ İŞLEVİ
–Kaydetmek –Sınıflandırmak –Özetlemek
MUHASEBENİN İKİNCİ İŞLEVİ
–Analiz etmek –Yorumlamak –Raporlamak
MALİ OLAYLAR
| MAL ALIŞI | Ödeme |
| MAL SATIŞI | Tahsilat |
| GİRDİ | BELGELER |
| SÜREÇ | KAYIT EDİLMEKTE —SINIFLANDIRILMAKTA |
| ÇIKTI | ÖZETLENMEKTE |
| ANALİZ EDİLMEKTE VE YORUMLANMAKTA |
ÖZ KAYNAK:İşletmenin işletme sahipleri veya ortaklarına olan borcudur.
YABANCI KAYNAKLAR:Üçüncü kişiler ve kurumlardan borçlanma yolu ile kaynaklanır.
VARLIKLAR: İşletmenin sahip olduğu, para, bina, taşıt aracı, mal, malzeme, başkalarından tahsil edilecek alacaklar gibi iktisadi değerlerdir.
SERMAYE: İşletme sahiplerinin varlıklar üzerindeki haklarının parasal olarak ifadesidir.
BORÇLAR: işletmeye borç veren 3. Kişilerin varlıklar üzerindeki haklarının parasal olarak ifadesidir.
KAR:Pozitif değer
ZARAR: Negatif değer
MUHASEBENİN TARİHSEL GELİŞİMİ
-14. Veya 15. Yy. İtalyan şehirlerindeki uygulamalar sonucu geliştiği anlaşılmaktadır. İlk kez 1926 yılında Floransa’da kullanıldığı sanılmaktadır.
-Çift yanlı kayıt sisteminin muhasebe kayıt yönteminin gerekli şartı, her işlemin iki kez kaydedilmesidir.
-Kasım 2011’de kanun hükmündeki kararname ile Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu kurulmuştur.
GENEL MUHASEBE: İşletme faaliyetlerinden dolayı meydana gelen artış ve azalış yönündeki değişmeleri izlemek ve işletme faaliyetlerinin sonucu ortaya koymaktadır.
MALİYET MUHASEBESİ:Üretilen mal ve hizmetin üretim maliyetini saptamak,maliyet kontrolü sağlamak, başarı değerlemek ve elde edilen bilgileri ile planlama yapmak ve yönetimin alacağı kararlara yardımcı olmak.
MALİYET MUHASEBESİNİN AMACI: Maliyet hesaplamak ve maliyet bilgisini raporlamaktır.
YÖNETİM MUHASEBESİ: Genelde büyük ölçekli işletmeler tarafından kullanılan bir muhasebe sistemidir.
MUHASEBE KURAMI: Muhasebe bilimine temel olan, yön veren,muhasebe konuları üzerine ileri sürülen,varsayımlara ve deneylere dayanılarak kanıtlanan muhasebenin temel kavramları ile genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinden oluşmaktadır.
MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI
–Sosyal Sorumluluk –Kişilik –İşletmenin Sürekliliği –Dönemsellik –Parayla Ölçülme –Maliyet Esası –Tarafsızlık ve Belgelendirme –Tutarlılık –Tam Açıklama -İhtiyatlılık –Önemlilik –Özün Önceliği
ELDE EDİLME MALİYETİ: İktisadi kıymetlerin satın alınması ve üretimi ile ilgili maliyetlerdir.
GENEL KABUL GÖRMÜŞ MUHASEBE İLKELERİ
1-)Gelir Tablosu İlkeleri
Amacı: Satışların,gelirlerin,satışlar maliyetinin,giderlerin, kar ve zararlara ait hesapların ve belli dönemlere ait işletme faaliyeti sonuçlarının sınıflandırılmış ve gerçeğe uygun olarak gösterilmesini sağlamaktır.
2-)Bilanço İlkeleri
Amacı: Sermaye koyan veya sonradan kendilerine ait karı işletmede bırakan sahip ve hissedarlar ile alacaklıların işletmeye sağladıkları kaynaklar ve bunlarla elde edilen varlıkların muhasebe kayıt,hesap ve tablolarında anlamlı bir şekilde tespit edilmesi ve gösterilmesi yoluyla belli bir tarihte işletmenin mali durumunun açıklıkla ve ilgililer için gerçeğe uygun olarak yansıtılmasıdır.
Bilanço ilkeleri; -Varlıklara İlişkin -Yabancı Kaynaklara İlişkin -Öz kaynaklara İlişkin
MUHASEBE BİLGİ KULLANICILARI VE KULLANICILARIN BİLGİ İHTİYAÇLARI
DEVLET: Çalışan hakları için düzenli ödenip ödenmemesi için.
İŞLETMENİN SAHİPLERİ/ORTAKLARI:O anki durumlarının ne durumda olduğuna bakmak için, İşletmenin performansını görmek.
ÇALIŞANLAR: Maaşlardan dolayı.
SENDİKALAR: İşçilerin haklarını korumak için.
YATIRIMCILAR: Hisse senetlerini alabilmek için.
YÖNETİCİLER: Kendi kendilerini tartmak için.
DİĞER:……………..
MUHASEBE MESLEĞİ
1989 tarih 20194 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.
SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİR
Muhasebe,Denetim ve Danışmanlık faaliyetlerini yaparlar
Genel Şartlar; –T.C. –Medeni Hakları Kullanabilme – Kamu Hakları Kullanabilme – Sabıkası Olmaması –Memuriyetten çıkarılmamış olması – Meslek şeref, haysiyetine uymayan durumlarda bulunmamak
Özel Şartlar;
Hukuk,iktisat,maliye,işletme,muhasebe,bankacılık,kamu yönetim ve siyasi bilimler dalından mezun olmak.
Lisans seviyesinden mezun olmak.
En az 3 yıl staj yapmış olmak.
Sınavını kazanmak.
Mesleki yeterlilik sınavını kazanmak.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ruhsatını almış olmak gereklidir.
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER
Denetim,danışmanlık ve tasdik faaliyetlerini yaparlar. Defter tutamazlar.
Özel Şartlar;
En az 10 yıl serbest muhasebeci mali müşavirliği yapmalı,
Sınavını vermiş olmalı.
Yeminli Mali Müşavir ruhsatını almış olmalı.
FİNANSAL TABLOLARIN TANIMI VE AMACI –ÜNİTE 2-
Düzenlendiği tarihte işletmelerin varlıklarını,yükümlülüklerini,faaliyet dönemi sonu itibaruyla kar ve zararı gibi işletmenin mali durumunu gösteren tablolardır.
Finansal Tablolar:
–Finansal Durum Tablosu – Gelir Tablosu –Nakit Akış Tablosu – Öz Kaynak Değişim Tablosu
Finansal Tabloların Amacı: İşletme içi-dışı paydaşların alacakları kararları etkileyecek olan bilgiler üretmektedir.
Finansal Tablolar İle, İlgili Taraflara Aşağıdaki Bilgiler Sunulmaktadır
–Varlıklar –Borçlar –Özkaynaklar –Gelir ve Giderler(kar ve zararlar) –Ortakların ortak olmaları sebebiyle yaptıkları parasal katkıları veya ortaklara yapılan dağıtımları –Nakit Akışları
Temel Mali Tablo: Bilanço ve Gelir Tablosu
Finansal Tablolar Seti: – Dönem sonu finansal durum tablosu (bilanço) – Dönem ait kapsamlı(gelir tablosu) – Döneme ait öz kaynak değişim tablosu –Dönem ait nakit akış tablosu –Önemli muhasebe politikalarını özetleyen dipnotlar ve diğer açıklayıcı notlat
FİNANSAL TABLOLARIN HAZIRLANMASINDAKİ VARSAYIMLAR
1-)İŞLETMENİN SÜREKLİLİĞİ: İşletme süreli varlıktır.Her yılın birbirinden ayrı değerlendirilmesi gerekiyor.
NOT: İşletmelerin,canlılardan farklı olarak sonsuz bir ömre sahip olduğu varsayılır.
NOT:Nakit olmazsa işlem biter.
2-)MUHASEBENİN TAHAKKUK ESASI: Dünyada muhasebe ve vergilendirme tahakkuk ilkesine göre işler.
Tahakkuk: Hak edilmiş ancak tahsilatı veya ödenmesi henüz geçmemiş bir gelir yada giderin tanınması.
3-4-)ÖNEMLİLİK VE BİRLEŞTİRME- NETLEŞTİRME(MAHSUP ETME): Net ve anlaşılır bir biçimde anlatılması gerekiyor.
5-)RAPORLAMA SIKLIĞI: Tam bir finansal tablolar setini(karşılaştırılabilir bilgileri içerecek şekilde) yılda en az bir kez sunmalıdır. Finansal Tablolar 3 yada 6 ayda raporlanmalıdır.
6-7-) KARŞILAŞTIRMALI BİLGİ-SUNULUŞUN TUTARLILIĞI: Finansal taboları sunarken hem içinde bulunduğu dönem buna cari dönem deriz, hemde bir önceki döneme ait bilgilerle vermeye çalışmak.Bu bilgilerin sunuşları muhakkak karşılaştırılmalı ve tutarlı bir şekilde olması gerekiyor.
FİNANSAL TABLOLARIN NİTELİKSEL ÖZELLİKLERİ
TEMEL ÖZELLİKLER
1-)İhtiyaca Uygunluk:finansal tablolar, işletme hakkında tahmine olanak sağlar.Finansal tablolar,bilgi kullanıcılarının kararlarını etkiler.
2-)Gerçeğe Uygun Şekilde Sunum:Tam,tarafsız ve batasız olmalıdır.
Sunum: Tam,tarafsız ve hatasız bir şekilde hazırlanması halinde gerçeğe uygun sunum özelliğini kazanır.
DESTEKLEYİCİ ÖZELLİKLER
1-)Karşılaştırılabilirlik: Finansal bilgilerin, benzer bilgiler arasında karşılaştırma.
2-)Doğrulanabilirlik: Farklı bilgi düzeyindeki ve bağımsız gözlemcilerin belirli bir açıklamanın gerçeğe uygun sunulduğu hususunda görüş birliğine varabilmesidir.
3-)Zamanında Sunum: Finansal bilgilerin ihtiyaca duyulduğu zaman kullanıma hazır olması.
4-)Anlaşılabilirlik: Finansal bilgilerin karmaşıklığını basitleştirme.
FİNANSAL DURUM TABLOSU(BİLANÇO)
Düzenlendiği tarih itibarıyla işletmenin varlıklarını,yabancı kaynakları ile öz kaynaklarını özlü bir biçimde gösteren tabloya finansal durum tablosu (bilanço) denir.
Bilançonun Sunuluşuna İlişkin Esaslar
Maddi Duran Varlıklar –Yatırım amaçlı Gayrimenkuller –Maddi Olmayan Duran Varlıklar –Öz Kaynak Yöntemine Göre Muhasebeleştiren Yatırımlar –Canlı Varlıklar –Stoklar –Ticari ve Diğer Alacaklar –Nakit ve Nakit Benzerleri –Satılmak ve Satılmak üzere olan grupların Toplamı – Ticari ve Diğer Borçlar –Karşılıklar –Dönem Vergisiyle İlgili Borçlar Ve Varlıklar –Ertelenmiş Vergi Borçları Ve Ertelenmiş Vergi Varlıklar – Elden çıkarılacak grubuna dahil olan satılmak üzere elde tutulanlar olarak sınıflandırılan borçlar – Öz kaynaklarda gösterilen kontrol gücü olmayan paylar (azınlık payları) ve ana şirketin ortaklarına ait çıkarılmış sermaye ve yedekler
KISA VADE VE UZUN VADE AYRIMI
Faaliyet Döngüsü : İşletmenin ana faaliyetine ilişkin olarak nakdin mala, malın alacağı ve alacağın tekrar nakde dönüşme sürecinin mali yılda en az bir kez tekrarlanma sürecidir.
DÖNEN VARLIKLAR: İşletmenin para, nakit,nakit benzerleri 1 yıl içinde paraya dönüşecek varlıkların stoklarını yapar.Dönen varlıklar, bilanço da nakde dönüşebilme kabiliyetine göre sıralanır.
DURAN VARLIKLAR: İşletme faaliyetleri kullanıcak varlıklar alır,satılmak amaçlı alınmaz.
Duran Varlıkların Özellikleri: – Bir yıldan (faaliyet döneminden) daha uzun ömre sahip olmak, –Bir yılda (faaliyet döneminde)paraya çevrilememek veya tüketilememek. – İşletme faaliyetlerinde kullanılmak
KISA VADELİ BORÇLAR: 1 yıl içerisinde ödenmesi yapılan borçlar ve yükümlülükler.
UZUN VADELİ BORÇLAR: Borçlar ve vadesi 1 yıl üzerine çıkıyor ise.
ÖZ KAYNAKLAR: İşletmenin varlıkları üzerinde sahiplerinin ve ortaklarının payını gösteren yapı.
KAPSAMLI GELİR TABLOSU
1 Ocak ve 31 Aralık tarihleri arası düzenlenir.Gelir gider den büyükse kar küçükse zarardır.
Gelir Tablosu: Bir işletmenin performansı hakkında bilgi veren temel kaynaktır.
NAKİT AKIŞ TABLOSU
Raporlama döneminde ortaya çıkan ve işletme,yatırım ve finansman faaliyetleri itibarıyla sınıflandırılarak sunulan nakit alımlarını içeren tablodur.
Nakit Akış Tablosunda Nakit Akışları: – İşletme –Yatırım – Finansman Faaliyetleri
FAALİYET TÜRLERİ
İşletme Faaliyetleri:Mal Alıp satma ile buna benzer faaliyetlerden doğan nakit akışları,nakit akış tablosundaki bölüme denir.
Yatırım Faaliyetleri: Nakit Akışları gösterilmektedir.
Finansman Faaliyetleri: Nakit akışları, işletmeye sermaye sağlayanların işletmenin gelecekteki nakit akışlarından talep edecekleri kısmın belirlenmesini sağlamak üzere ayrı olarak açıklanmaktadır.
ÖZ KAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSU
Her bir öz kaynak kalemi itibarıyla dönem başı ve dönen sonu öz kaynak mutabakatı sağlanır.
HESAP 3. ÜNİTE
HESAP:Farklı işlemlerin sınıflandırılarak zaman içerisinde azalma ve artışların izlendiği çizelgedir.Borç ve alacakta değişime neden olan işlemlere mali nitelikli işlemler denir.
HESAPLARIN İŞLEYİŞİ:Hangi durumlar ilgili hesabın borç,hangi durumlarda alacak tarafına kayıt yapılacağının ifade edilmesidir.
TEMEL MUHASEBE EŞİTLİĞİ VE HESAP:Muhasebenin temel mantığı ve işleyişi,temel muhasebe eşitliğine dayalıdır.
NOTLAR: VARLIKLAR = KAYNAKLAR
AKTİF = PASİF
VARLIKLAR = YABANCI KAYNAKLAR+ ÖZ KAYNAKLAR
VARLIKLAR = BORÇLAR+SERMAYE
V = B+S
VARLIK HESAPLARIN İŞLEYİŞİ: Varlık hesapları, borçlu çalışan hesaplardır.Artışlar, hesabın borcunda,azalışlar ise hesabın alçağında izlenir ve dönem sonlarında borç kalanı verir ya da kalan vermez.
ÖZELLİKLERİ
–Açılış için ilgili hesabın borç tarafına kayıt yapılır.
–Artışlar için ilgili hesabın borç tarafına kayıt yapılır.
–Azalışlar için ilgili hesabın alacak tarafına kayıt yapılır.
–İlgili dönem sonunda ya hiç kalan vermez ya da verecekse borç kalanı verir.
–Dönem sonunda borç kalanı veren aktif hesaplar,finansal durum tablosunun aktifini oluşturur.
KAYNAK HESAPLARININ İŞLEYİŞİ:Alacaklı çalışan hesaplardır.Artışlar, hesabın alacağında;azalışlar ise hesabın borcunda izlenir ve dönem sonlarında alacak kalanı verir.
ÖZELLİKLERİ
–Açılış için ilgili hesabın alacak tarafına kayıt yapılır.
–Artışlar için ilgili hesabın alacak tarafına kayıt yapılır.
–İlgili dönem sonunda ya hiç kalan vermez yada verecekse alacak kalanı verir.
–Dönem sonunda alacak kalanı veren pasif hesaplar, finansal durum tablosunun pasifini oluşturur.
HESABI BORÇLANDIRMAK ve ALACAKLANDIRMAK
İlgili hesapların borç tarafına (soluna) kayıt o hesabı borçlandırır. Alacak tarafına (sağına) kayıt ise o hesabı alacaklandırır.
HESAP AÇMAK:İlgili hesabın borcuna yada alacağına ilk kez kayıt yapmaktır.
HESAP KALAN:İlgili hesabın borç toplamı ve alacak toplamı arasındaki farktır. (Borç kalanı, Alacak kalanı)
HESABIN KAPALI OLMASI:İlgili hesapların borç ve alacaklarının toplamlarının eşitlenmesidir. Hesap kalanı yoksa o hesap kapalı demektir.
AKTİF HESAPLAR:Varlıkların izlediği ve borç kalanı veren yani bilançonun aktif kısmındaki unsurlara ait hesaplar (kasa hsb, bankalar hsb, alacak senetleri hsb vb.)
PASİF HESAPLAR:Sermaye ve borçların izlendiği ve alacak kalanı veren yani bilançonun pasif tarafındaki unsurlara ait hesaplar (sermaye hsb, borçlar hsb, satıcılar hsb,borç senetleri hsb vb)
GELİR HESAPLARI:İşletmenin varlıklarını arttıran işlemlerin (gelirlerin) kaydedildiği hesaplardır. Gelirler hesap kavramında daima alacakta yer alır.
GİDER HESAPLARI:İşletmenin varlıklarını azaltan işlerin (giderlerin) kaydedildiği hesaplardır. Giderler hesap kavramında daima borçta yer alır.Artışların ya da azalışların hesabın hangi tarafında yazılacağına o hesabın niteliği belirler.
SERMAYEDEKİ DEGİŞMELERİN GELİR ve GİDER HESAPLARINDA İZLENMESİ(Maliyet,Gelir ve Gider Hesaplarının İşleyişi)
Sermaye hesabının alacağına işletmenin sermayesini çoğaltan değiştiren gelirler, borcuna da işletmenin sermayesini azaltan giderler kayıt edilir.
İşletmenin öz sermayesini etkileyen işlemlerde gelir ve gider hesapları diye adlandırılan sonuç, dolayısı ile özsermaye, sermaye ile bağlantılı olduğu için işlemler sonuç hesaplarında incelenir.
Faaliyetlerine bağlı olarak bir gelir doğduğunda sermayeyi arttıracağından ilgili gelir hesabının alacağına yazılır. Örneğin: faiz gelirleri hsb, komisyon gelirleri hsb, satışlar hsb, vb. gelir hesapları her zaman alacak kalanı verir. Kalanlarda dönem karı veya zararı hsb ‘na borçlandırarak devredilir.
Bir gider ortaya çıktığında sermayede azalış olacağından ilgili gider hesabında incelenir. İşletmenin gelir elde etmesi için bir aktifin (varlığın) kullanılması veya tüketilmesi sonucu oluşur. Gider oluştuğunda ilgili gider hesaplarının borcuna kaydedilir. Hesap dönemi sonunda kalanlarda dönem karı veya zararı hsb ‘na alacaklandırılarak kaydedilir.
HESAPLARIN SINIFLANDIRILMASI
Hesaplar bilanço ve gelir tablosunun oluşturulmasında iki gruba ayrılır.
l- Bilanço Hesapları:
- Varlık Hesaplan (Aktif Hesaplar)
- Borç Hesaplan (Pasif Hesaplar)
- Özsermaye Hesapları (Pasif Hesaplar)
2- Gelir Tablosu (Sonuç) Hesapları
- Gelir (Hasılat) Hesapları
- Gider Hesapları
Kayıtların Temel Olup olmamasına göre:
1- Asli Hesaplar :Varlıklar, borçlar ve sermayeyi oluşturan unsurlarla gelir giderleri etkileyen ve ifade eden hesaplar
2- Düzenleyici Hesaplar :Asli hesaplan etkileyen aktif ve pasif değerlerin gerçek değerleriyle gösterilmesini sağlamak için kullanılır, (verilen çekler ve ödeme emirleri hs. gibi)
3- Geçici Hesaplar:Tamamlanmayan işlemler ve belirli bir süre veya bir konu için kullanılan hesaplardır.
4- Nazım Hesap :Aktif veya pasiflerde değişme yaratmayan, işletme yönetimi tarafından bilinmesi gereken işlemlere ait hesaplardır.Bilançonun hem aktif hem de pasifinde aynı adla karşılıklı olarak yer alır.
Kapsanılana göre:
Ana Hesaplar : Bankalar Hs.
Yardımcı Hesaplar : İş Bankası Hs. , Dışbank Hs. gibi
HESAP PLANI
Bir işletmede kullanılacak hesapların muhasebenin temci kavramları ve ilkeleri doğrultusunda sistemli bir şekilde gruplandırılmış olarak yer aldığı listeye denir.
TEKDÜZEN HESAP PLANI ( ÇERÇEVESİ):
1.1.1994 tarihinden itibaren tek düzen hesap planına uyulma zorunluluğu getirilmiştir. THP ‘ndaki hesaplar desimal (ondalık) kodlama sistemine göre l ‘den 9 ‘a kadar düzenlenmiştir. Tekdüzen Hesap Planından amaç, bütün işletmeler arasında ve muhasebe sistemi ile mali tablolar arasında uyumluluk sağlamaktır.
Hesap Sınıflan:
- Dönen varlıklar :Para veya l yıl içinde paraya çevrileceği yada kullanılacağı tahmin edilen varlıkları kapsar.
- Duran varlıklar :Normal koşullar altında l yıl içinde elden çıkarılması düşünülmeyen veya yararları l yıl sona ermeyecek olan varlıkları kapsar
- Kısa vadeli yabancı kaynaklar :En çok l yıl yada bir faaliyet dönemi sonunda ödenmesi gereken borçlan kapsar.
- Uzun vadeli yabancı kaynaklar :l yıl yada bir faaliyet döneminden daha uzun sürede ödenecek olun borçlan kapsar.
- Özkaynaklar :İşletme sahip ve ortaklarının işletmeye tahsis ettiği sermaye. Faaliyetlerden elde edilmiş fakat ortaklara verilmeyip işletmede bırakılan karları,Değer yükselmelerinin neden olduğu artışlar ve dönemin net karına ait hesaplan kapsar.
- Gelir tablosu hesapları:Varlık veya hizmet satışlarından faiz, kira gibi gelir işlemleri ile gelir elde etmek amacıyla tüketilen ve sermayeyi azaltıcı etkisi olan işlemlere ait hesapları kapsar.
- Maliyet hesapları :Mal ve hizmetlerin planlandığı şekilde üretilmesi ve yapılması için katlanılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlanna dönüştürülerek izlendiği hesaplan kapsar.
8.Nazım hesapları :Varlıklarda, borçlarda ve sennayede artış yada azalış yaratmayan, ancak işletme yönetimi ve diğer ilgililer tarafından bilinmesi ve izlenmesi gereken işlemlere ait hesaplan kapsar.
MUHASEBE SÜRECİ
Süreklilik esastır.Başlangıç tarihi 1 Ocak bitiş tarihi de 31 Aralık olarak alınmaktadır.
İŞLEMLERİN YAPILIŞ ARASI
1-)Açılış kaydının Yevmiye Defterine yapılması—————– 1 OCAK DÖNEM BAŞI
2-)Açılış kaydının Büyük Deftere Aktarılması
3-)Günlük İşlemlerin Belgelendirilmesi
4-)Yevmiye Defterime Kayıt
5-)Büyük deftere Kayıt
6-)Aylık Mizanların Düzenlenmesi
7-)Genel geçici mizanın düzenlenmesi
😎Dönem Sonu Envanterin yapılması
9-)Dönemsonu Muhasebe İşlemleri
10-)Kesin Mizanın Düzenlenmesi
11-)Mali Tabloları düzenlenmesi
12-)Kapanış kayıtlarının yapılması
MUHASEBE BİLGİ AKIŞI
GİRDİ:Belge Toplama
SÜREÇLEME:Deftere Yazma
ÇIKTI: Mali Tabloların Düzenlenmesidir.
BELGELER:Mali nitelikli bir işlemin;taraflarını,konusunu,tarihini,miktarını ve tutarını belirleyerek olayların tanımlanmasını ve güvenilir bilgilere dönüştürülmesini sağlayan temel kayıt araçlardır.
Belgeler:Fatura,sevk irsaliyesi,irsaliyeli fatura,yazar kasa fişi,perakende satış fişi,çek, gider pusulası,serbest meslek makbuzu,senetler ve çekler vs.
DEFTERLER:Mali nitelikli işlemler,olayın ne olduğunu kanıtlayan belgelere dayandırılarak önce yevmiye defterine daha sonra da büyük deftere kaydedilir.
Pay Defteri: Yönetim kurulu karar defteri,genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir.
Vergi Usul Kanunu’na Göre Tutulması Gereken Defterler
–Vergi ile ilgili hesap durumunu tespit etmek,
–Faaliyet ve hesap neticelerini tespit etmek,
–Muameleleri belli etmek,
–İşletmelerin vergi karşısındaki durumunu hesap üzerinden kontrol etmek ve incelemek ve
–İşletmelerin hesap ve kayıtlarının yardımıyla üçüncü şahısların vergikarşısındaki durumlarını kontrol etmek ve incelemek
Yasal Defterler:Vergi usul kanunu,yevmiye ve envanter defteri için tasdik zorunluluğu getirirken, Türk ticaret kanuna’na tabi tüm defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerini zorunlu kılmıştır.
Yevmiye Defteri(Günlük Defter):Bir işlemi bütün olarak kayda alan ve birbirine paralel çizgilerle sınırlanan kısma denir.
–Sayfa numaraları,sıra numara şeklinde takip eder.
–Madde şeklinde yapılır.Yevmiye defterine yapılan kayıtlara yevmiye maddesi denir
a-)Bir hesap borçlu iken bir hesap alacaklı ise basit madde
b-)Bir hesap borçlu iken birden çok hesap alacaklı ise veya birden çok hesap borçlu iken bir hesap alacaklıysa bileşik madde
c-)Birden çok hesap borçlu iken birden çok hesap alacaklı ise karışık madde
–Yevmiye maddesinde borç-alacak sütunları toplamı eşit olur.
–Yanlış kayıtlar tespit edildeikten sonra, düzeltme işlemine tabi tutulur.
–yevmiye defterine az hata ile kaydedilmesine, büyük defterdeki yanlışlıkların daha kolay bulunmasına yardımcı olur.
Büyük Defter(Defter-i Kebir):Kayıtların belli bir şekilde sınıflandırılma işlemidir.
–Sayfa numaraları karşlıklı devam eder.PC’de sıralı devam eder.
–Karşılıklı sayfaların sol tarafına borç,sağ tarafına alacak kısmı denir.
–Maddeler şeklinde yevmiye defterine yapılan kayıtlar, yevmiye defterinden hesap şeklindeki büyük defterin borç alacak sütunlarına aktarılır.
–Yanlışlık olduğunda, yanlış rakam okunacak şekilde tek çizgi ile çizlir ve uygun yere doğru rakam yazılır.
–Her bir hesap için ihtiyaç duyulacak kadar sayfa ayrılarak kayıtlar yapılır.
–Dönem sonunda her bir hesabın borç ve alacak toplamları alınır.
–Konrolü için miizanlar düzenlenir.
ENVANTER(BİLANÇO) DEFTERİ: saymak,ölçmek,tartmak ve değerlemek suretiyle bilanço akşamı işletmenin varlık ve kaynaklarının doğru olarak belirlenmesi için yapılan işlemlerdir.
İŞLETME HESABI ESASI DEFTERİ:Belirlenen yıllık alım satımı, hacminin altında kalan ikinci sınıf işletmelerin tutacağı defter.
YARDIMCI DEFTER:Tutulması zorunlu yasal defterler dışında işletmeler,ihtiyaçları doğrultusunda,ana hesaplara ilişkin ayrıntılı bilgi gösteren yardımcı hesap.
MUHASEBE FİŞLERİ
Deftere kaydedildiğinde olası hataları azaltmak için kullanılır.
a-)Tahsil Fişi: Para tahsilatlarına ait belgelerin toplandığı fiştir.
b-)Tediye Fişi:Çeşitli nedenlerle yapılan ödemelere ait belgelerin toplandığı fiştir.
c-)Mali olay gerçekleştiği anda işletme kasası ile ilgisi yoksa bu tip mali olayların toplandığı fiştir.
MİZANLAR
Yevmiye defterinden büyük deftere rakamların matematiksel olarak doğru aktarıldıklarını belirlemek için düzenlenen çizelgedir.
a-)Aylık mizan veya geçici mizan: Her ay sonu düzenlenirse
b-)Genel geçici mizan: 31 Aralık’ta mutlaka yappılan mizan
c-)Kesin mizan:Dönem sonu envanter ve düzeltici kayıtlardan sonra düzenlenecek mizan