İSMİ: KENTLEŞME POLİTİKASI
YAZARIN ADI: RUŞEN KELEŞ
TARİH, YER : OCAK 2000 ANKARA
OKUNDUĞU TARİH: 08.03.2002
YAYINEVİ: İMGE KİTABEVİ 5. BASKI
KONU:
– Az gelişmiş ülkelerde 2 çeşit kentleşme var.
– 1. Primate city tek büyük kent durumuna gelmesi. M.jefferson ( Ülkedeki en büyük kentin, nüfusun ve ekonomik aktivitenin tamamını kapsamısını ifade eden teori. Paris’i düşünerek geliştirmiş. Coğrafyacı Mark Jefferson, 1939’da ileri sürmüş)
– 2. Sıra-büyüklük kuralının ( Rank-size rule) en büyük kent nüfusunun bu kentin büyüklük sırasına bölünmesinden elde edilen rakamdır. ( En büyük kentten sonra gelen ikinci büyük kentin nüfusunun birinci kente göre belli bir oranda olmasını savunan teori. Mesela İkinci Şehir Birincinin yarı nüfusuna, üçüncü en aşağı üçte birine sahip olacak gibi. 1949’da George Zipf ileri sürmüş, birincisi bazı kentleri açıklayamayınca geliştirmiş.)
– İsrail, Hollanda, Çin ve Sovyetler başarılı.
– En uygun optimal kent büyüklüğüne ulaşmak çok zor. Ulaşınca durdurmayı moskova bile başaramadı.
– Agrindus ( Tarım ve Sanayi )
– Richard Meier 35 yıl önce kentsel köyler ve İsrailli Raanan Weltz Köykent
– * Sosyalistler köyler asalak ve aptalca görüyor. Kentler sınıf bilinci oluşturuyor diyorlar.
– Ecumenopolis —} Tüm yeryüzü şehir
– Megalopolis–} Kent bölgeleri bunlarda birleşince—} Metropoliten bölge
Thomas Adams Kentbilimci
Kent kuramları
Ortak özerkli Çember kuramı
Özerksel Ticaret Bölgesi
Geçiş Bölgesi
İşçilerin oturduğu banliyöler
Yüksek ölçülü oturma alanları
Yöre kentler
DİLİMLER KURAMI
Aynı yukarıda ki ile
Toptancılık ve hafif imalat sanayi
Alt sınıf konutları
Orta Sınıf konutları
Yüksek sınıf konutları
Birden çok özekli büyüme Kuramı
Aynı iş ve ticaret
Toptancılık aynı
Alt sınıf konutları
aynı
aynı
Ağır sanayi bölgesi
Ticaret banliyöleri sınıra yakın
Yörekentler
Sanayi tesisleri olan yörekentler
– Karl Marx
– Emile Durkheim—} Dayanışma
– Max Weber —-} Dayanışma Yok
Pazaryeri, köle, mahkeme birarada yaşam 5. kısmi özerklik.
Louis Wirth
Heterojenlik, Nüfus büyüklüğü, yoğunluk.
Ortadoğu ve İslam kültüründe kent.
– Planlamalarda politikacılar rol almalı. Yoksa başarısız olur. Uzun vadede akılcı değil.
– Bir süreç olarak planlama stok değil. ( akım )
( para, bilgi ve hizmet )
Stok–} İnsan mal yapı
Politik bir İş
Kent planlanırken
Plan ve ereklerin belirlenmesi
Araştırma ve Çözümleme
Plan yapma ve karar verme
Sayfa 128’den oku
Bölge gelişmesi için–}
Büyüme Kutupları ( Pole de croissance, growth pole)
Bölge kentler. Birincisi yığılma ( agglomeration) ikincileri ( Kesişme Junction)
Gelişmiş bölgenin, gelişmemiş bölgeye etkisi–}
Olumlu ( Spread effects, trickling-down effects)–} Yatırım yapar az gelişmiş bölgeye, öteki bölgelere mal iletir.
Olumsuz ( back-wash effects, policination effects)
İşe yarar genç nüfus, sermaye göç eder. Buna toplumsal aşınma( erozyon’da) denilmektedir.
İyimser görüşe göre devlet karışmadan da dengesizlik düzelir.
ikincisi ise karamsardır.
Özeğin çevreyi sömürdüğü çevrenin az
Emperyalizmin Yapısal Kuramı
Johan Galtung (1971)
Gelişmişliğe mahkum bulunduğu bir özek çevre ( centre-periphory) modeli açısından yaklaşmaktadır.
3.küme
Kutuplaşma Gelişme Kuramı
( A Theory of Polorized Development) John Friedman
Gelişmiş ülkelerde fark kapanırken, geri kalmışlarda fark kapanmayacaktır.
Tür Plan Var.
Geri Kalmış Bölgeler İçin –}
İtalya’da Güney için kurulmuş ( Casa del Mezzorgiorno ) Özerk Mali Kuruluş
Özel bir kalkınma otoritesi.
Hindistan, Pakistan, Venezuela ve Yunanistan
1949’da bu plan Doğu Anadolu için yapılmış.
Anakent Planları
Metropoliten Bölge Planı ( Karabük, Ereğli, İskenderun, Çukurova)
Kaynakları Zengin Bölgeler için Hazırlanan Planlar
ABD Tenesse, Hindistan Damador Vadisi, Türkiye’de Elazığ, Bingöl, Malatya ve Tunceli.
Keban Bölgesi GAP
Özel Bölgeler için Hazırlanan Planlar
Zenginleşmesin, tehlikeli olduğu için sanayi kurulmasın denilen şehirler.
Doğu Almanya’da.
Bölgesel Kalkınma Planları
Birincisi eldeki kaynakları eşit olarak her bölgeye serpiştirilmek özerksizleştirim. ( adem-i merkeziyet) decentralization.
Belli büyüme kutuplarında çekici özeklerin oluşturulması ( concentrated decentralization )
Fransızlar, dengeleyici anakent ( metropole d’equilibre) adı altında bu politikayı uygulamıştır.
Kimi yatırımlar açısından geri kalmış, bölgelere öncelik tanınması.
Bölgesel kalkınma için Uygulama Araçları.
Geri kalmış bölgeler için
– İç Göç Politikası ile
– Devletin yatırım yapması
– Bölgenin sanayileştirilmesi ile.
Dolaysız önlemler
Devletin direk yatırımı
Fransa’da özel donatım primleri
İngiltere’de Yerel İstihdam Yasası (Local Employment Act)
İlk kuruluş giderinin bir kısmını karşılıyor.
Dolaylı önlemler
Düşük faiz ile kredi sağlama, vergi yükü hafifletilmesi,
Fransa’da 3 tane kurum var.
Ekonomik ve Toplumsal Kalkınma Fonu Özel ve kamu kesimine uzun vadeli
Ulusal Toprak ve Kentçilik Fonu orta
Bölge kalkınma şirketleri
Bölgesel bir ticari Banka rolü oynar.
B. Anakentler İçin
– Fransa’da Paris’te yatırım için izin alınıyor.
– Sosyalist ülkelerde şehre yerleşme izne bağlı, Moskova, Prag.
Hicret apartmanı ve Dikmen faciası var.
Kentleşme iyidir ama Türkiye’de aşırı ve sahte kentleşme var. Şehir sorunları anlatılıyor. Batılı ülkelerde yoksulluk yuvaları var ve merkezde, nüfusu kentli genelde kiracı. Tam tersi gecekondular.
– John Turner’e göre gecekondu iyi ve Birinci Dünya’nın konut sorununa 3. Dünyanın çözümü??
– Squatt–} Gecekondu.
Kentleşme Ve Konut Politikası
-
- Bilgi
-
Kimler çevrimiçi
Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 17 misafir