Muhasebe Denetimi Denetim Sürecinde İzlenecek Yol İndir

[edessa]

Muhasebe Denetimi Denetim Sürecinde İzlenecek Yol İndir.doc

Muhasebe Denetimi
İktisadi faaliyet ve olaylara ilişkin iddialarını önceden saptanmış ölçütler doğrultusunda kanıtların toplanarak, ilgililere aktarılması amacıyla bir rapor düzenlenen ve planlı yapılan sistematik süreç
Muhasebe Denetimi Özellikleri
1- Denetimin Konusu: İktisadi faaliyet ve olaylara ilişkin iddialardır. (ekonomik bilgilerdir)
İddiaları; İşletme yönetimine aittir.
İddialar; İşletme yönetiminin hazırlamakla yükümlü olduğu mali tablolardır. (Bilanço, Gelir Tablosu)
Mali tablolarda oluşabilecek hata veya hilenin önlenmesinden temelde işletme yönetimi sorumludur.
Kısıt var Kısıt yok
2- Önceden saptanmış ölçütler kullanılır.
Temel ölçüt; GKGMİ
Yasa
Yönetmelik
Tebliğler
Başarı ölçütler ve bütçeler
3- Kanıt Toplama: Denetçinin kanıt toplanmasındaki amacı bir denetim görüşüne ulaşmaktır.

Kanıt : Yeterli Sayıda ve Güvenilir Olmalı
miktar ölçüsü kalite ölçüsü

4- İlgililere (bilgi kullanıcılarına) aktarılması amacıyla bir rapor düzenlenir.
Bilgi Kullanıcıları; İşletme Yönetimi
İşletme Ortakları
Devlet
Tasarruf Sahipleri
Yatırımcılar ve Kredi Kullanıcıları
5- Denetim; Planlı yada sistematik bir süreçtir.
! Denetim kaydetme ve sınıflandırma işlemi değildir.
! Denetimde mutlak (kesin) yargı yoktur.
! Denetim firması; müşteri işletmeyi en çok 7 hesap dönemi denetler 2 hesap dönemi ara vermesi zorunludur.
! Sorumlu ortak baş denetçi; müşteri işletmeyi en çok 5 hesap dönemi denetler 2 hesap dönemi ara vermesi zorunludur.
Mesleki Şüphecilik; Denetçinin sorgulayıcı yaklaşımı
Denetim Alanı, Denetçinin üzerinde görüş oluşturduğu hesap birimleridir.
Bağımsız denetimden geçmiş mali tablolar denetim raporu ile birlikte yayınlanır.
! 13.06.1989 tarihinde kabul edilen 3568 sayılı kanunla SMMM ve YMM’lere denetim yetkisi verilmiştir.


Tam Tasdik Kısmi Tasdik
Ciro veya aktif toplam belirli bir sınırın üzerinde olan * Kdv İadesi
işletmelerin kurumlar ve gelir vergisi beyannamelerinin tasdiki * Mahsup işlemleri
* Yeniden değerleme
* Yeniden değerleme fonunun sermaye iadesi
* Sermaye * Yatırım ind.
* Kdv indirimi ve istisnaları

! Denetçi unvanları ;
 Sorumlu ortak baş denetçi; Bağımsız denetim kuruluşuna pay sahibi olup baş denetçi unvanına haiz denetim raporunun imzalamaya yetkili gerçek kişidir.
 Baş denetçi; en az 10 yıl mesleki deneyim
 Kıdemli denetçi; en az 6 yıl mesleki deneyim
 Denetçi; en az 3 yıl mesleki deneyim
 Denetçi Yardımcısı; en az 2 yıl staj yapması zorunludur.

Denetim ve Benzeri Kavramlar
Kontrol :
 Bir işletmenin kurallara göre yapılıp yapılmadığını belgelerin incelenmesidir.
 İşletme personeli tarafından yapılır.
 Denetimin başlangıcı veya denetimden önce gelen faaliyettir.
Teftiş :
 Bir şeyin aslını veya doğrusunu ortaya çıkarma işlemidir.
 İşletme personeli tarafından yapılır.
 Finansal olmayan olaylarda teftiş kapsamındadır.
 Bağımlılık vardır.
 Dar kapsamlıdır.
Denetim:
 Bağımsız Denetim
 Finansal Olaylar
 Bağımlılık Yoktur
 Geniş Kapsamlıdır.
Revizyon:
 Tekrar incelenmesi, tekrar gözden geçirilmesidir.
Denetim Türleri:
1. Amaç Yönünden
2. Kapsam Yönünden
3. Statü Yönünden
Amaç Yönünden
a. Mali Tabloların Denetimi
Denetimin Konusu: Bilanço ve Gelir Tablosu
Kullanılan Ölçüt: GKGMİ’ dir.
Bağımsız Denetim (Bağımsız Denetçi) :
Temel Amacı : Mali tabloların GKGMİ’ne uygun düzenlenip düzenlenmediğini araştırmaktır.
Kamu Denetimi ( Kamu Denetçisi ):
İç Denetim ( İç Denetçi ) :

b. Uygunluk Denetimi : İşletmede yapılan işlemlerin;
İşletme Yönetimi İlke Uygun olup
Yasama Organı Kural olmadığının
Diğer Kişiler Yönetim belirlenmesi amacıyla
Mevzuat yapılan denetimdir.
Kamu Denetçiler , iç denetçiler; uygunluk denetimi yapabilir.
 Sayıştay
 Vergi inceleme elamanları
 İş müfettişleri
 Sigorta
 Hesap uzmanları vs.
 Dipnot: Bağımsız (Dış) Denetçi uygunluk denetimi yapmaz.

c.Faaliyet Denetimi :
 İşletme yönetiminin belirlemiş olduğu amaç ve hedefe ulaşıp ulaşmadığı tespiti amacıyla yapılan denetim.
 Verimli standartlar dikkate alınarak yapılır.
 Faaliyet denetimi, kamu denetçileri ve iç denetçiler.
Örn: Vergi inceleme elemanları özellikle imalat işletmelerinde randıman oranlarını dikkate alarak yaptığı denetim.
d. İç Denetim :
İşletmelerde yapılan işlemleri değerlendirmek amacıyla işletme içinde oluşturulmuş bağımsız denetleme ve değerleme fonksiyonudur.
İç denetim birimleri Genel kurula bağlamıştır.
Finansal, uygunluk ve faaliyet denetimini kapsar.
İç denetim sonucu elde edilen bulgular ;

 İşletme Yönetimi
 İşletme Ortakları
 Kamu Denetçileri
 Bağımsız Denetçiler yararlanabilir


 Yatırımcılar kredi kuruluşları yararlanamaz.
 İç denetim işletme varlıklarının korunup korunmadığını araştırır.

Kapsam Yönünden
a. Sürekli Denetim
 Yılsonu mali tabloların denetimi
 Tüm dönemi (12 ay) kapsar.
 Kanıt toplamada sınırlama yoktur. (zaman)
 Denetçi doğrudan (makul) güvence verebilir.
Makul güvence : Bir bütün olarak finansal tabloların önemli bir yanlışlık içermediğine dair denetçinin yeterli sayıda ve güvenilir kanıt toplayarak ulaştığı güvencedir.
Güvenilirlik yüksektir.
b. Sınırlı Ara Denetim
 Ara mali tabloların denetimi.
 3 , 6 , 9 aylık dönemleri kapsar.
 6 ayın sonu itibari ile haziran ara mali tabloların bağımsız denetimden geçmesi zorunludur.
 Kanıt toplamada sınırlama vardır. (zaman)
 Denetçi dolaylı güvence verebilir. (Finansal tablo bilgilerinin değişme ihtimali yüksek olduğundan)
 Güvenilirlik orta düzeydedir.
 Bilgi toplama ve analitik inceleme teknikleri uygulanır.
c. Özel Denetim
Devir 
Tasfiye  Özel
Birleşme  Denetim
Bölünme  Halleri
Halka Arz 

 Güvenilirlik ‘’az’’ seviyededir.
 Son 3 dönem incelendiğinde geriye doğru gidildikçe güvenilirlik dah

d. İhtiyari Denetim
 Yasa hükümlerine bağlı olmayan denetim Örn: İç denetim
e. Zorunlu Denetim
 Yasa hükümlerine bağlı olarak yapılan denetim
Statüsüne Göre Denetim
Bağımsız Denetçi:
 Bağımsız denetçi olabilmek için meslek ile ilgili sınavı kazanıp yetki ve çalışma belgesi almış olması gerekir.
 3568 sayılı kanuna göre ; SMMM ve YMM’ler bağımsız denetçilerdir.
Kamu Denetçisi :
 Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan denetçilerdir.
 Kamu denetçileri bağlı olduğu kurum ve kuruluşlarda veya özel sektör firmalarda denetim faaliyetlerini yürütürler.
İç Denetçi:
 İşletme yönetimine karşı sorumlu genel kurula bağlı olarak işletmelerde denetim faaliyetlerini yürüten işletme personelidir.
Türk Denetim Aşamaları

İlk Defa
1987 1989 1996
B.D.D.K SPK -- ilk defa Hazine müşt.düz.
Bankalar ve özel finans kurumları Halka açık şirket Sigorta ve reasürans şirketi



-Sürekli denetim Sürekli denetim
-Sınırlı zorunlu zorunlu
-Özel
Not: Denetimi yapacak olan denetim firmasının ortaklarından en az birinin ilgili faaliyet kolunda en az 5 yıl deneyim şartı aranır.
Spk’ya Tabi Şirketler

 Ortak sayısı 250 kişiden fazla olduğu için halka açık olduğu varsayılan şirketler
 Ortak sayısı 250’den fazla olmamakla beraber menkul kıymet arz ettikleri için Spk gözetimine tabi şirketler.
 Aracı kurumlar
 Yatırım Ortakları
 Yatırım fonları * Hepsi 6. ay sonu itibari ile yalnız
 Emeklilik yatırım fonları  3,6,9 aylık mutlaka sınırlı denetime tabi
 Portföyden yönetim şirketleri
 Girişim sermayeli ortaklıkları
 Tedarikçi şekilde kurulan A.ş.ler
• SPK’ ya tabi şirketler arasında yer almaz
Örn: 1 – Halka açık olmayan aş.
2- Hisse senetleri borsada işlem görmeyen a.ş.
3- A.ş.
4- Ltd.
Not: Hisse senetleri borsada işlem gören halka açık şirketlerde denetim yapılabilmesi için
Denetim firması;
1- A.ş. Şeklinde kurulmalı
2- Sorumlu ortak baş denetçilerin en az %51 hisseye sahip olması gerekir.
G.K.G.D.S.

Denetimin k i m l e r t a r a f ı n d a n n a s ı l v e n e ş e k i l d e yapılacağını
Genel standardı Çalışma alanı standardı
sonuçlarını nasıl raporlanacağını gösteren ilke ve kurallar bütünüdür.

RAPORLAMA STANDARDI

1. GENEL STANDARTLAR : ( Denetçiyle ilgili )
Denetimin kimler tarafından yapılacağını gösteren standarttır.

a. Mesleki eğitim ve deneyim:
 Denetçi mesleki açıdan teknik eğitim ve deneyime sahip olmalı

b. Mesleki özen ve titizlik :
 Denetçinin mesleki eğitim ve deneyimini en iyi şekilde uygulamasını ifade eder.
 Denetçinin ayrıntılara göstereceği önemi ifade eder.
Asgari kıstas : Denetçinin denetim standartlarına eksiksiz uyması
c. Bağımsızlık:
 Denetçinin dürüst tarafsız davranması

2. ÇALIŞMA ALANI STANDARTLARI :
 Denetimin nasıl ve ne şekilde yapılacağını gösteren standartlardır.
 Denetimin kapsamını ve türünü belirler.
 Sözleşme öncesi faaliyetlerle başlar rapor yazana kadar devam eder.

a. Planlama ve gözetim:

Planlama : Denetim faaliyetleri bir plan dahilinde yürütülür.
Gözetim : Denetçinin denetim faaliyetleri esnasında denetçi yardımcılarını kontrol etmesi

b. İç Kontrol Sisteminin İncelenmesi : ‘’ İ.K.S.’’ ; denetimin kapsamını belirlemede en önemli dayanak

c. Kanıt Toplamak: Denetçinin kanıt toplamasındaki amacı bir denetim görüşüne ulaşmak.


3. RAPORLAMA STANDARTLARI :
Denetimin sonuçlarının nasıl raporlanacağını gösteren standartlardır.

a. G.K.G.M.İ uygunluk
Mali tablo  GKGMİ ‘ne uygunluğu

b. G.K.G.M.İ Devamlılık / Tutarlılık / Değişmezlik
Muhasebe politikalarının devamlılığı tespit

c. Yeterlilik (Tam Açıklama)
Mali Tablo  dipnot yeterli açıklama tespit

d. Görüş bildirme
Görüş bildirme , görüş bildirmekten kaçınmak
Denetim Süreci
Denetim Süreci : Müşteri işletmenin teklifini değerleme ile başlayıp, müşteri işletmenin genel kuruluna katılma ve raporun yayınlanmasıyla sona eren süreçtir.
1. Sözleşme öncesi faaliyetler (teklifin alınması ve değerlendirilmesi)
2. Plan ve program geliştirmek için hazırlık çalışmaları
3. Planın hazırlanması
4. Planın uygulanması
5. Denetimin tamamlanması ve rapor yazılması
6. Rapor sonrası faaliyetler
1-SÖZLEŞME ÖNCESİ FAALİYETLER
Spk’ya tabi şirketlerde; Denetim Firması  G.Kurul
Bankalarda ; Denetim Firması  Y.Kurulu
Teklifi alan denetçi; Bazı ön araştırmalar yapar.
 Önceki denetim raporuna bakar
 Önceki denetçiyle görüşür.
 İç kontrol ve muhasebe sisteminin durumunu değerlendirir.
 Sektörün durumunu değerlendirir.
 İş yükünün durumunu değerlendirir.
 Yöneticilerin dürüstlüğünü değerlendirir.

 Denetçi müşteri işletmeyi kalite kontrol standartları ile değerlendirir.



Kabul eder Reddeder
 Denetim sözleşmesini denetim firması hazırlar
 Tarafların imzasına sunar
 İmzalandıktan sonra 1 nüshası 6 işgünü içinde SPK’ ya gönderilir.

Kalite Kontrol Standartları : Denetçinin müşteri işletmenin teklifini değerlemede uygulamış olduğu politika ve prosedürlerdir.
Denetim Sözleşmesi (Denetim Anlaşma Mektubu) :
1. Denetimin amacı, kapsamı varsa özel nedenleri
Mali Tablolar Denetlenecek Dönem
2. Tarafların bilgileri (Müşteri İşl- Denetim firması)
3. Tarafların sorumlulukları ve yükümlülükleri
4. Denetimin başlangıç ve bitiş tarihi ( süresi )
5. Denetim ücreti ve ödenme biçimi
6. Denetim raporunun teslim tarihi (muhtemel teslim tarihi)
7. Denetimde yer alacak denetçi ve yedekleri

2- PLAN VE PROGRAM GELİŞTİRME HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

 İç ve dış çevre tanıma
 Denetim riskinin belirlenmesi
 Önemlilik düzeyinin belirlenmesi
 Müşteri işletme yetkilileri ile görüşme ve koordinasyonun sağlanması !

3- PLANIN HAZIRLANMASI
 Denetim planı
 Temel plan (Denetim programı)
 Personel planı ; kimler tarafından yapılacağını
 Zaman planı; ne zaman ve ne kadar sürede yapılacağını gösteren plan

! Denetim programı: Denetim planında yer alması gereken işlemlerin ayrıntılı bir şekilde açıklandığı;
 Belge
 Döküman
 Taslaklardır
Denetim Planında yer alanlar;
 Denetlenecek denetim alanı
 Kimler tarafından yapılacağı
 Ne zaman ne kadar sürede yapılacağı
 Uygulanan denetim tekniği (Fiziki inceleme)
4- DENETİM PLANININ UYGULANMASI
Denetçi denetim işlemlerini uygular.
! 1- İşlem Testleri
İç kontrol sistemiyle ilgili
Yıl içinde uygulanır.

! 2- Maddi Doğruluk Testleri
Mali tablo bakiyeleri ile ilgili
Yıl sonunda uygulanır.
5- DENETİMİN TAMAMLANMASI, RAPORUN YAZILMASI
 Bilanço tarihinden sonraki olayların gözden geçirilmesi
 Genel analitik testlerin yapılması
 İşletme yönetiminden teyit mektubu veya beyan mektubunun alınması
 Sonuçların son kez gözden geçirilmesi
6- RAPOR SONRASI FAALİYETLER
Müşteri işletmenin genel kuruluna katılma ve raporun yayınlanması

!! ÖNEMLİ
 Sorumlu ortak baş denetçi tarafından imzalandığında kesinleşir.
 En geç izleyen ilk işgünü mesai saati bitimine kadar müşterinin yönetim kurulu başkanlığına teslim edilir.
 Teslim tarihini izleyen en geç ilk işgünü mesai bitimine kadar yayımlanmak üzere ilgili borsaya ve kurula gönderilir.
 TTK hükümleri , genel kurul toplantısından en az 15 gün önce pay sahiplerinin emrine hazır bulundurulur ve genel kurulda okunur.