Anayasa Hukuku

Cevapla
betülsbky
Mesajlar: 1
Kayıt: 12 Haz 2019 00:04
İletişim:

12 Haz 2019 00:06

ANAYASA HUKUKU
ANAYASA HUKUKUNUN BİLGİ KAYNAKLARI
1-Anayasalar
2-Anayasa Mahkemesi Kararları
3-Bilimsel Eserler
4-İnternet Kaynakları
ANAYASA HUKUKU KAVRAMI
Ana+Yasa=Anayasa --> Kanunların anası gibi bir anlama geliyor.
1876 anayasasının adı --> Kanun'i Esasi
1921 anayasasının adı --> Teşkilat-ı Esasiye Kanunu
1961 den itibaren Anayasa terimini kullanıyoruz.
Tanım: Devletin temel organlarının kuruluşunu, işleyişini ve bu organlar arasındaki karşılıklı ilişkileri ve devlet karşısında vatandaşların temel hak ve özgürlüklerini düzenleyen hukuk kurallarına anayasa denir. Bu hukuk kurallarını inceleyen hukuk dalı anayasa hukukudur.
Anayasa Hukukunun Konusu:
Devletin temel organlarının kuruluşu işleyişi aralarındaki ilişki + Temel Hak ve Hürriyetler
A.Y maddeleri arasında astlık üstlük ilişkisi yoktur. Maddeler geçerliliklerini birbirlerinden almazlar.
Normlar hiyerarşisinde de alttaki norm geçerliliğini bir üstteki normdan alır. Alttaki norm üstteki norma bağlıdır.
Anayasalar kanunlar gibi değiştirilemez.Kanunlar gibi değiştirilebilseydi anayasaya gerek kalmazdı
Kanunlardan daha zor değiştirilebilen hükümler Anayasa hükümlerini oluşturur.
ANAYASA TÜRLERİ
Yazılı Anayasa: Bir anayasa içinde olması gereken kuralların yetkili organ tarafından yazılı belge içinde toplanmasıdır.İlk yazılı Anayasa ABD'de ortaya çıkmıştır.
Yazısız Anayasa (Teamüli/Geleneksel): Yasalar toplum içinde uzun yıllardır yapılan bağlayıcı uygulamalardır. ingiltere anayasası yazısızdır.
Yumuşak Anayasa
Katı Anayasa
ANAYASALCILIK HAREKETLERİ
Yeryüzünün ilk anayasası ABD anayasasıdır. (1787)
Devlet iktidarının sınırlandırması ve vatandaşların temel hak ve özgürlüklerinin devlet karşısında güvence altına alınma isteği anayasalcılık düşüncesini doğurmuştur.
KANUNLARIN ANAYASAYA UYGUNLUK DENETİMİ: ANAYASA YARGISI
*Anayasanın üstünlüğü ilkesi -> anayasanın normlar hiyerarşisinde kanunlardan üstte ve en üst basamakta yer alması.
Kanunlar anayasaya aykırı olmamalıdırlar.
Yasama organınca yapılan kanunlar anayasaya uygun olmak zorundadırlar. Ancak yapılan kanunlarda uyuşmazlık olabilir anayasa yargısı bunun için vardır. Anayasa yargısı kanunların anayasaya uygunluk denetimini yapmakla görevlidir. Bir ülkede anayasa yargısının olabilmesi için öncelikle o ülkede yazılı bir anayasa olmalıdır.
* katı bir anayasaya sahip bir sistemde yasama organının anayasaya aykırı bir kanun çıkartabilmesi için ancak üye tam sayısının nitelikli çoğunlu gerekmektedir. (3/5 - 2/3)
ANAYASA YARGISI MODELLERİ Bu denetimi yapan organ bakımından 2'ye ayrılır.
Amerikan Modeli(Genel Mahkeme Sis.): Kanunların anayasa uygunluk denetimi normal mahkemeler yapar.Amerikada bu denetim Federal Yüksek Mah. tarafından yapılıyor. İlk defa M. Madison davasında kanunların anayasaya uygunluk denetiminin yapılması gerektiğine ve anayasaya uygun olmayan kanunların uygulanmayacağına karar verildi. ( ABD, Japonya,Hindistan, Kanada,Avusturalya,Arjantin gibi ülkelerde uygulanıyor.) Uyuşmazlıklar " üst kanun alt kanunu ilga eder " ilkesine dayanılarak çözülür.
Avrupa Modeli(Özel Mah.Sis.): Kanunların A.Y uygunluk denetimini yapmak için görevli özel mahkemeler vardır.İlk örneği Avusturya Anayasa Mahkemesidir.(Fransa,Almanya,Türkiye,İtalya,Portekiz,İspanya)
NOT: İngiltere'de yazılı anayasa olmadığı için anayasa mahkemesi yoktur.Hollanda da yazılı anayasa olmasına rağmen anayasa mahkemesi yoktur.
ANASAYA UYGUNLUK DENETİMİ TÜRLERİ
A Priori Denetim Önleyici/ön denetim anlamına gelir. Kanunlar meclisten geçtikten sonra resmi gazetede yayınlanmadan önce anayasaya uygunluk denetimi yapılır. Fransa'da uygulanıyor.
A Posteriori Denetim Düzeltici/Sonradan denetim, kanunlar resmi gazetede yayınlandıktan sonra yapılan denetimdir. (Almanya,Türkiye,İtalya)
ANAYASAYA UYGUNLUK DENETİMİNİN YOLLARI (Başvurma usulüne göre)
Soyut Norm Denetimi (İptal Davası)
Somut Norm Denetimi (İtiraz Davası)
Bireysel Başvuru Üzerine Denetim (Anayasa Şikayeti)
KURUCU İKTİDAR
Tanım: Kurucu iktidar anayasa yapma ve değiştirme iktidarı.
Kurucu İktidar-Kurulmuş İktidar:Kurucu iktidar anayasayı kuran iktidardır.Bunun yanında anayasa tarafından kurulan iktidarlar vardır.Anayasa tarafından kurulan yasama yürütme ve yargı iktidarları onlar dışında onlardan üstün ve onları kuran iktidarlardan ayrılırlar. Kısaca kurulmuş iktidar kurucu iktidara tarafından yapılmış anayasa ile kurulan devlet organlarıdır.
1.ASLİ KURUCU İKTİDAR Hukuk-dışı, sınırsız, sahibi hukuken belirlenemeyen,hukuk boşuğu ortamında beliren yeni bir anayasa yapma iktidarıdır.
Devrim, hükümet darbesi, savaş, sömürge devletin bağımsızlığına kavuşması, birden çok bağımsız devletin bir araya gelerek yeni bir devlet kurması,bir devletin birden çok bağımsız devlete ayrılması gibi durumlarda ortaya çıkar.
Asli kurucu iktidarın anayasa yapma yetkisinde bir sınırlama yoktur,hukuk dışıdır
Asli kurucu iktidarın uymak zorunda olduğu bir usül yoktur.
ANAYASA YAPMA USÜLLERİ
Monokratik Usüller:
Egemenlik hükümdarsayda-> Ferman
Hükümdar ile parlemento arasında bölüşülmüşse-> Misak
Demokratik Usüller:
Egemenlik millete aitse->Kurucu Meclis
Egemenlik halka aitse->Kurucu Referandum
Kurucu Meclis(Konvansiyon):Kurucu meclis anayasayı yapmak için halk tarafından seçilmiş özel bir meclistir.a)Amerikan tipi Yalnızca anayasa yapmakla görevlidir.
b)Fransız tipi Anayasa ile birlikte normal kanunları da bu meclis hazırlar.
Kurucu Referandum:Meclis anayasayı hazırlar ve halkın onayına sunar.

2.TALİ KURUCU İKT.Anayasayı yine o anayasada öngörülmüş usüllerle değiştirme iktidarı
Anayasada değiştirilemeyecek maddeler hariç bütün maddeleri değiştirebilir.
Zamanın ihtiyaçlarına cevap verir.
Hukuki nitelikte ve sınırlı bir iktidardır.
Anayasayı değiştirme yetkisini anayasalar kendi kurduğu organlardan birine verirler.Genelde bu yetki yasama organının nitelikli çoğunluğuna verilir.Sistemlerde bu organın kabul ettiği değişiklikleri halkın veya devlet başk veto yetkisi vardır.
ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ TEKLİF,KARAR VE ONAY SAFHALARINDAN OLUŞUR.
ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNİN ANAYASADA BELİRLENEN USÜLLER DIŞINDA YAPILABİLMESİ İÇİN ASLİ KURUCU İKTİDAR DEVREYE GİRMELİDİR.

DEVLET KAVRAMI
DEVLETİN TEMEL UNSURLARI:MİLLET,ÜLKE,EGEMENLİK (3 unsur teorisi-Georg Jellinek)Devletin kurulabilmesi için her şeyden önce insan topluluğuna ihtiyaç vardır.İnsan topluluğu devletin ilk unsurudur.İkinci olarak bu insanların yaşayacağı bir toprağa ihtiayaç vardır.Ve son olarak insan topluluklarının üzerinde yaşadıkları toprağa egemen olmaları gerekir.Devlet, belirli bir toprak parçası üzerinde egemenlik kurmuş insan topluluğudur.
1.MİLLET İnsan topluğunun sayısı önemli değildir.Ancak bu insanların bir devlet kurabilmeleri için birtakım bağlarla birbirlerine bağlanmış olmaları gerekir.Bir takım bağlarla birbirlerine bağlanmış insan topluluklarına "millet"denir.Bu bağların niteliğine göre;
a)Objektik Millet İnsanları birbirlerine bağlayan bağlar objektif olmalıdır.Din,ırk,dil birliği gibi
b)Subjektif Millet Manevi nitelikte bağlar.Mazi,hatıra,ideal,istikbal,ülkü birliği gibi.Bu anlayış ilk defa Fransız düşünür Ernest Renan tarafından Millet nedir isimli eserinde ortaya atıldı.
2.TOPRAK Üzerinde devamlı olarak yaşanılabilir ve egemenlik kurulabilir nitelikte olmalıdır.
Ülke kısımları Sadece toprak parçasından ibaret değildir.Kara,hava ve su sahasından oluşur.
Kara Sahası Toprak ve toprağın altından oluşur.Su Sahası Devlet kara ülkesi içinde yer alan akarsu ve göller üzerinde egemenliğe sahiptir.Kıyısında bulunduğu deniz üzerinde çeşitli egemenlik haklarına sahiptir.Kara sularında(12 mile kadar) tam, münhasır ekonomik bölgede(200mile kadar) sınırlı egemendir.Bunların dışında kalan bölgeler açık denizdir.Hava Sahası Devletin kara ve su sahasının üzerinde bulunan hava sahasıdır.Buralarda devletin tam ve münhasır egemenliği vardır.
3.EGEMENLİK Devletin olması için insan topluluğunun üzerinde yaşadığı toprağa egemen olması gerekir.Egemenliği ilk kez tanımlayan ve sistemleştiren Jean Bodin'dir.Devletin altı kitabı adlı eserinde egemenliği "yurttaşlar ve uyruklar üstündeki en yüksek,mutlak ve en sürekli güç" olarak tanımlar.
a)Dış Egemenlik Bir devletin dış ilişkilerinde diğer devletlerden aşağı olmaması, eşit olması kısacası bağımsılık.Devletin bağımsızlığı ilkesinin 2 sonucu var; Devletlerin egemen eşitiği ilkesi ve İçişlerine karışmama ilkesi
b)İç Egemenlik Devletin kendi ülkesi içinde söz konusu olan egemenliğidir.2 anlamı vardır. 1. anlamıyla iktidarın kapsadığı yetkileri ifade eder.Jean Bodin'e göre egemenlik devletin kanun yapmak,savaş ya da barış ilan etmek,yargılama yapmak,para basmak, vergi toplamak gibi yetkilerinden oluşur.2. anlamı devlet iktidarının nitelikelerini belirtir.
Egemen İktidarın Nitelikleri;
Aslidir.Bir başka iktidardan türememiştir,bir başka iktidar tarafından kurulmamıştır.
En üstün iktidardır.
Sınırsız bir iktidardır.
Tek ve bölünmez bir bütündür.
Devir ve ferağ edilemez.
EGEMENLİK TEORİLERİ
1.Teokratik Egemenlik Egemenlik Tanrıya aittir,bütün iktidarlar tanrıdan gelir.Tanrının bu egemenliğini yeryüzünde kullanacak insanlar vardır.Peki bu insan kim olacaktır ?
a)Doğaüstü İlahi Hukuk Doktrini Tanrı bu kişileri kendi seçer.Dolayısıyla krallar tanrının seçtiği kişilerdir.Krallar egemenliklerini doğrudan doğruya tanrıdan alırlar.
b)Providansiyel İlahi Hukuk Doktrini Egemenliği kullanan kişi doğrudan tanrı tarafından seçilmemiştir.Bu kişiler tanrıların yön vermesiyle insanlar tarafından veya beşeri olaylar neticesinde seçilir.Aziz Thomas "Bütün iktidarlar,halk aracılığıyla, tanrıdan gelir."
2.Demokratik Egemenlik Egemenlik insanlara aittir.
a)Milli Egemenlik Egemenlik millete ait.Yani geçmişte yaşamışlara ve gelecekte doğacaklara.
b)Halk Egemenliği Egemenlik halka yani halkı oluşturan tek tek bireylere aittir.Bu durumda egemenlik bölünebilir bir şeydir.Herkes oransal olarak egemenliğin bir miktarına sahiptir.
DEVLETİN KÖKENİ HAKKINDA TEORİLER
1.Aile Teorisi Devlet ailenin zamanla büyümesi ve aynı kandan gelen ailelerin birleşmesiyle meydana gelmiştir.Aile-Geniş aile-kabile,aşiret-devlet (Aristo,Cicero,Jean Bodin)
2.Biyolojik Teori Devlet diğer canlı yaratıklar gibi kendiliğinden meydana gelen,büyüyen, gelişen ve zamanla yok olan bir organizmadır.Tabiatın eseridir.İnsan tabiatının gelişmesi sonucunda meydana gelmiştir.Devletin faaliyetleriyle organların faaliyetlerini benzetir.
3.Kuvvet ve Mücadele Teroisi Güçlülerle zayıflar arasındaki mücadeleden doğmuştur.Devlet güçlülerin zayıflar üzerinde zorla kurduğu bir baskı teşkilatıdır.Bu teşkilat sayesinde güçlüler zayıfları sömürürler.Hukuk da bu baskıya çanak tutmaktadır.(Franz Oppenheimer )
4.Ekonomik Teori (Marksizm) Ekonomik olayların sosyal ve siyasi olaylara hakim olmaları sonucu ortaya çıkmıştır.En önemli temsilcisi K.Marx.Marx'a göre dünyayı ekonomik çıkarlar yönetir.Üst yapıyı alt yapı belirler.Alt yapıda üretim biçimleri bulunur devlet ise üst yapıdır. Devlet üretim biçimleri tarafından belirlenir.Tarih sınıfların savaşımı tarihidir. Bu egemen /sömüren sınıf ile sömürülen sınıfın üretim araçlarının mülkiyeti için yapılan savaşımdır. Egemen sınıf bu niteliğini sürdürebilmek için sömürülenler üzerinde zor kullanmak zorunda. Bunun için bir baskı örgütüne ihtiyaç duyar bu da devlettir.Devlet egemen sınıfın sömürülen sınıf üzerinde kurulan baskısının teşkilatlanmasıdır.Devlet üretim araçları sahiplerinin jandarmasıdır.Köleci toplumda efendilere,feodal toplumda beylere,kapitalis toplumda ise burjuvaziye hizmet etmektedir.
5.Sosyal Sözleşme Teorisi (Devletin Kaynağını insan aklına ve iradesine dayandıran teori) Thomas Hobbes,John Locke, J.Rousseosu tarafından savunuldu.Bu teoriye göre insanlar devletin oluşmasından önce tabiat halinde yaşıyorlardı.Bu dönemde bir şeyler oldu ve insanlar kendi akıl ve iradeleriyle sosyal bir sözleşme yaptılar.Devletin temelinde bu sözleşme yatar.Devleti, tabiat halinden çıkarken insanların kendi akıl ve iradeleriyle sosyal bir sözleşme yaparak yaratmışlardır.
a)Thomas Hobbes Tabiat halinde kavga didişme savaş var.Bu kargaşadan bıkan insanlar düzeni sağlamak için aralarında bir sözleşme yaptılar.Kendi özgürlüklerini Leviathan'a (Devlet) devrettiler ve onun koyacağı kurallara uymayı taahhüt ettiler.Devletin tek görevi düzeni sağlamaktır.Hobbes'un devlet anlayışı özgürlükçü değil,otoriterdir.Yapılan sözleşme tek taraflıdır, devleti bağlamaz.
b)John Locke(Liberal Teorinin fikir babalarındandır) Tabiat halinde barış ve özgürlük vardı,insanlar mutluydu.Ancak suçluların cezalandırılması sorunu vardı,suç işleyenleri cezalandıracak bir teşkilat yoktu.İnsanlar kendi aralarında bir sözleşme yaptılar ve sahip oldukları cezalandırma haklarından toplum lehine vazgeçtiler.Diğer haklarını devretmediler. Devlet bireylere suç işlemedikçe müdahale edemez.Liberal ve özgürlükçü devlet anlayışı.Yapılan sözleşme iki taraflıdır.Devlet yalnızca cezalandırma görevini yerine getirmeli.
c)Jean-Jacques Rousseau Tabiat halinde eşitlik,barış,mutluluk var.İnsanlar artan ihtiyaçları karşılamak için çalışmaya başladılar.Tarım topraklarının ve madenlerin işlenmesi özel mülkiyeti doğurdu.Özel mülkiyetle eşitlik bozuldu,barış ve mutluluğun yerini kavga aldı. İnsanlar sözleşme yaptılar ve devlet oluştu.Bu sözleşmeyle oluşan iradeye genel irade denir.
Cevapla
  • Benzer Konular
    Cevaplar
    Görüntü
    Son mesaj
  • Bilgi
  • Kimler çevrimiçi

    Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 6 misafir