2019 KPSS Vatandaşlık Ders Notu

Cevapla
BLGN1310
Mesajlar: 1
Kayıt: 03 Tem 2019 14:39
İletişim:

03 Tem 2019 14:45

VATANDAŞLIK DERS NOTU

NORMLAR HİYERARŞİSİ








NOT: Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hukukun yazılı kaynakları içerisinde yer alır.
Hukuk kurallarının temel nitelikleri
• Genellik
• Süreklilik
• Soyutluk
• Kişilik dışı olma
• Yaptırıma dayalı olma
HUKUK KURALLARININ YAPTIRIMLARI
CEZA
• Yasayı çiğneyen kişiye, yöntemine göre mahkemelerce uygulanan yaptırımdır. Bir diğer deyişle, Türk Ceza Kanunu’nun ihlali sonucu karşılaşılan yaptırım türüdür. Örneğin, Para, Hapis cezaları
CEBRİ İCRA
• Maddi yaptırım türleri içinde bulunan cebri icra, kişilerin yapmakla yükümlü olduğu durumlarda, davranışlarını yerine getirmediyse bu davranışın kamu gücü uygulanarak zorla yerine getirilmesidir. Başka bir deyişle cebri icra, bir borç ilişkisinde borcunu rızası ile yerine getirmeyen borçlunun, devlet gücü aracılığıyla bu borcunun zorla yerine getirilmesini sağlayan bir yaptırım çeşididir. Askerlik, vergi, haciz, nafaka vs cebri icra örnekleridir.

TAZMİNAT
• Hukuka aykırı olarak, başkalarına verilen zararın ödetilmesi biçimindeki yaptırım türüdür. Bir kimsenin hukuka aykırılık teşkil eden kusurlu bir davranışı sonucu başkasına zarar verdiyse, zararı veren kişiye ödettirilmesi durumudur. Tazminat türleri de kendi içinde ikiye ayrılır.
Maddi Tazminat: Mal varlığına yönelik olarak parasal açıdan zarar vermektir. Mutlak olarak zarar para ile giderilmektedir.
Manevi Tazminat: Kişilik hakları, vücut bütünlüğü gibi para ile ölçülemeyen değerlere verilen zarardır. Bu zarar para ile giderilebileceği gibi her zaman para da olmayabilir. (Özür, tekzip vs.)
İPTAL
• Hukuk kurallarına aykırı bir biçimde yapılmış olan idari işlemin ortadan kaldırılmasıdır. Aykırı olan idari işlemin geçersizliği mahkeme tarafından tespit edilir ve ortadan kaldırılır.
HÜKÜMSÜZLÜK
• Hukuka ters bir şekilde yapılan işlemin kanunun öngördüğü şekilde yapılmaması sonucu veya kanuna aykırı olarak yapılması sonucu hukuki işlem yetkisinin doğmamasıdır. Hukuki işlemleri, hukukun aradığı şekilde yapmalıyız. Aksi durumlarda hükümsüzlük ortaya çıkar. Yapılan bu işlem sonuç doğurmaz, sakattır. Hükümsüzlük türleri üçe ayrılmaktadır.
Yokluk: Hukuki işlemin hiç oluşmaması halidir. Yani hukuksal işlemin kurucu unsuru eksiktir. İmam nikahı, imzasız senet vs yokluk kavramına örnektir.
Butlan: Yapılan hukuksal işlemin kurucu unsurları yapılmış olsa da, içeriğinde yani konusunda hukuka aykırılık olması durumudur. Yani hukuken işlem var, doğmuştur ama sakattır.
• Mutlak Butlan: Akıl hastası bir kimsenin evlenmesi.
• Nispi Butlan: Sarhoşluk anında evlenilmesi.
Tek Taraflı Bağlamazlık: Yapılan hukuki işlemin taraflardan birisi için geçerli olmaması halidir.



HUKUK SİSTEMİNİN DALLARI
Hukuk Sistemi Kamu Hukuku ve Özel Hukuk olarak ikiye ayrılır.
Kamu Hukuku: Devlet ile bir başka devlet arasında veya devletle kişi arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk kurallarına Kamu Hukuku denir.
Özel Hukuk: Bir kişi ile başka bir kişi arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk kurallarına Özel Hukuk denir.
KAMU HUKUKU DALLARI
Anayasa Hukuku
Bir devletin temel yapısını, kuruluşunu, devlet karşısında bireylerin özgürlüklerini düzenleyen kuralların tamamına Anayasa denir. Anayasanın amacı, iktidarın işleyişini düzene koymak, keyfi hareketleri önlemek, yönetilenlerin haklarını korumak, devleti hukuka bağlamaktır.
• Anayasaları biçimlerine göre ikiye ayırabiliriz:
a) Yazılı anayasalar yetkili organca yapılmış ve bir anayasa da yer alması gereken kuralları içeren “Temel belge” dir. Günümüzde esas olan yazılı anayasalardır. (T.C 1982 Anayasası gibi)
b) Geleneksel Anayasalar ise esas olarak yazılı olmayan sürekli uygulama sonucu ortaya çıkan anayasalardır. Bir devletin geleneksel anayasasının olması anayasa alanında hiçbir yazılı belge bulunmadığı anlamına gelmez. Yazılı olmayan anayasa kurallarının yanı sıra yazılı anayasa kuralları da yer alabilir.
Geleneksel anayasaya en güzel örnek İngiltere Anayasası’dır.
• Anayasalar değiştirme yöntemi açısından ikiye ayrılabilir;
Yumuşak Anayasalar: Olağan yasaların değiştirilmesi yöntemine göre değiştirilir. Bu anayasalar da değiştirilemez madde yoktur. Örneğin; 1921 Anayasası
Katı (Sert) Anayasalar: Bu anayasaların değiştirilmesi için özel, yasaların değiştirilmesi usulünden daha zor bir yöntem benimsenmişse sert (katı) anayasa söz konusudur.
Bir anayasanın sert olduğunu gösteren belirtiler şunlardır:
1. Değiştirilemeyecek maddeler içermesi: Bir anayasa, bazı maddelerinin değiştirilmesini yasaklıyorsa, o anayasa katıdır.
2. Değiştirilmesi için özel çoğunluk aranması: Anayasanın değiştirilmesinin TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğu ve TBMM üye tamsayısının 3/5, 2/3, 3/4 gibi bir nitelikli çoğunluk aranıyorsa o anayasa katıdır.
3. Halk oylaması usulüne yer vermesi: Yasalar için halk oylaması aranmamasına karşın, bir anayasanın değiştirilebilmesi için değişiklik teklifinin halk oylamasına sunulması gerekiyorsa bu anayasa katıdır.
Örneğin ; 1924, 1961 ve 1982 anayasası sert (katı) bir anayasadır. 1982 anayasası en sert anayasamızdır.
• Anayasaları bir başka açıdan yine ikiye ayırabiliriz:
Çerçeve Anayasa : Kısa ve Öz hükümlerden oluşan anayasalara çerçeve anayasası denir. (Örneğin ; 1921 Anayasası)
Düzenleyici (Kazuistik) Anayasa : Uzun ve ayrıntılı kurallardan oluşan anayasalara düzenleyici (kazuistik) anayasa denir. (Örneğin 1982 Anayasası)

İdare Hukuku
Devlet örgütlenmesi, işleyiş, teşkilat, personelini denetlemesini ve bireylerin idare ile olan ilişkilerini düzenleyen hukuk kurallarının tümüdür.
Yargılama Hukuku
• Hâkimlerin hukuk kurallarını uygularken izleyecekleri yolu anlatır.
Ceza Hukuku
Toplumun düzenini bozan ve suç olarak tanımlanan davranışların cezalandırılmasına ilişkin kuralları düzenleyen hukuk dalıdır.
• Kanuni Unsur (Tipiklik): Kanunsuz suç ve ceza olmaz.
• Maddi Unsur (Hareket)
İcra: Hareket yapma
İhmal: Gerekli hareketi yapmamak
• Manevi Unsur(Kusurluk)
Kast: Bilme ve isteme
Taksir: Bilmeme
Ceza Sorumluluğunun İlkeleri
• Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz.(Suçta ve Ceza’da Kanunilik ilkesi)
• Ceza ve ceza yerine geçen müeyyideler ancak kanunla korunabilir.
• Ceza sorumluluğu şahsidir.
• Suçu ispatlanana kadar herkes masumdur.(Masumiyet Karinesi)
• Kanunda yazandan daha ağır bir ceza verilmez.
• Genel müsadere ve ölüm cezası verilemez.
• Kanuna aykırı elde edilen deliller geçersizdir.
• Kimse yakınlarını suçlayıcı beyanda bulunmaya ve bu yönde delil göstermeye zorlanamaz.
• Sözleşme şartlarına uymadığı için kimse özgürlüğünden alıkoyulamaz.
• Uluslararası ceza divanına taraf olmanın gerektirdiği yükümlülükler hariç hiçbir vatandaş suç sebebiyle yabancı bir ülkeye iade edilemez.
• Ceza kanunlarını bilmemek mazeret sayılmaz.(Kanunların Bağlayıcılığı İlkesi)
Ceza ve Ehliyet
Ceza, kanununun suç işleyen kimseye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. TCK, ceza ehliyetini “ayırt etme gücü” ve “yaş” bakımından özel şekilde düzenlemiştir. Suçlunun yaş bakımından ceza ehliyeti kademeli biçimde düzenlenmiştir.
• Tam Ehliyetsizlik: Fiil işlendiği zaman 12 yaşını bitirmemiş olanlar.
• Tam olmayan Ehliyet: 12 yaşını bitirmiş 15 yaşını bitirmemiş küçükler (Ayırt etme güçleri yoksa ceza verilemez.)
• Tam Ehliyet: 18 yaşın bitirilmesiyle başlar ve ceza alırlar.
Vergi Hukuku
Kamu ihtiyacının karşılanabilmesi amacıyla devletin vatandaşlardan hukuki zorlamayla aldığı paradır.
Vergiye Hâkim İlkeler
• Adalet
• Herkes mali gücü oranında vergi vermekle yükümlüdür.
• Kanunilik
• Vergi ve benzeri mali yükümlülükler ancak kanunla konulup kaldırılabilir.
• Genellik
• Herkes vergi vermekle yükümlüdür.
• Vergide Eşitlik ilkesi yoktur.
İcra ve İflas Hukuku
• Sözleşmelerden ve diğer yükümlülüklerinden kaynaklanan borçlarını ödemeyen kişilerin karşılaşacağı yaptırımları düzenleyen hukuk dalıdır.
Devletler Genel Hukuku
Uluslararası hukuktur. Egemen iki(en az) devlet arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. En temel kaynağı milletlerarası anlaşmalardır.
ÖZEL HUKUK DALLARI
Medeni Hukuk
Medenî hukuk özel hukukun en geniş ve en önemli dalıdır.Türkiye’de medenî hukuk kuralları önce 1926 tarihli Türk Medenî Kanunu ile düzenlenmişti. Daha sonra bu kanunun yerine 22 Kasım 2001 tarihinde yeri bir Türk Medenî Kanunun kabul edildi. Kendi içinde alt dallara ayrılır;
Aile Hukuku
Miras Hukuku: Miras hukuku, bir gerçek kişinin ölümünden sonra, para ile ölçülebilen bütün hak ve borçlarının, yani terekesinin kimlere ve nasıl geçeceğini düzenleyen hukuk kurallarından oluşan medenî hukuk dalıdır.
Eşya Hukuku: Eşya hukuku, kişilerin bir eşya üzerindeki hakimiyet ve tasarruflarının nitelik ve türlerini, onların bu hakimiyet dolayısıyla diğer şahıslarla olan ilişkilerini düzenleyen hukuk dalıdır.
Kişiler Hukuku: Hukukta hak ve borç altına girebilen varlıklara “kişi” denir. Kişiler, gerçek kişiler ve tüzel kişiler olarak ikiye ayrılır.
Gerçek Kişilerde Hak Ehliyeti
• Hak ehliyeti tam ve sağ doğmak koşuluyla ana rahmine cenin olarak düşüldüğünde başlar.
Gerçek Kişilerde Fiil Ehliyeti
• Fiil ehliyeti, hukuki işlem ehliyeti, haksız fiillerden sorumlu olma ehliyeti ve dava ehliyetini kapsamaktadır. Bir kimsenin fiil ehliyetine sahip olabilmesi için ayırt etme gücüne sahip ve ergin olması aynı zamanda kısıtlı olmaması gerekir.
Fiil Ehliyetine göre gerçek kişilerin sınıflandırılması
• Tam Ehliyetliler: Bunlar fiil ehliyetinin tüm şartlarına sahip olan kimselerdir. Tam ehliyetliler fiil ehliyetinin içeriğine giren bütün ehliyetlere (hukuki işlem, haksız fiillerden sorumlu olma ve dava ehliyeti) sahiptirler.
• Tam Ehliyetsizler: Temyiz kudretinden yoksun olan kişilerdir. Fiil ehliyetleri hiç yoktur, çünkü bunların iradeleri hukuken yok sayılır. Tam ehliyetsizlerin hukuki işlem ehliyetleri yoktur. Tam ehliyetsizler kanuni temsilcilerinin rızası ile dahi hiçbir hukuki işlemi yapamazlar. Tam ehliyetsiz kimse ile işlem yapan kişi iyi niyetli olsa bile yapılan işlem yine de kural olarak geçersizdir (batıldır). Fakat ayırt etme gücü bulunmadan yapılan bir evlilik, butlan kararı verilinceye kadar geçerli bir evlenmenin sonuçlarını doğurur.
• Sınırlı Ehliyetliler: Kısıtlanmaları için yeterli sebep olmamakla birlikte, korunmaları bakımından fiil ehliyetlerinin sınırlanması gerekli görülen ergin bir kişiye aşağıdaki işlerde görüşü alınmak üzere bir kanuni müşavir (yasal danışman) atanır. Dava açma ve sulh olma, gayrimenkul alım-satımı ve bunlar üzerinde bir ayni hak kurma, kıymetli evrak alım-satımı ve rehnedilmesi, anaparayı alma, olağan yönetim sınırları dışında kalan yapı işleri, ödünç verme ve alma, bağışlama, kambiyo taahhüdü altına girme ve kefil olma.
• Sınırlı Ehliyetsizler: Mümeyyiz küçükler ve mümeyyiz kısıtlılardır. Bunlar kendilerini borç altına sokan işlemleri kendi başlarına yapamazlar. Bu işlemleri onlar adına kural olarak yasal temsilcileri (veli ve vasi) yapar. Sınırlı ehliyetsizler bu gibi işlemleri yasal temsilcilerinin rızaları ile yapabilirler. Rıza açık olarak verilebileceği gibi örtülü olarak da verilebilir. Rızanın verilmesi herhangi bir şekle tabi değildir. Önceden verilen rızaya izin, sonradan verilen rızaya ise icazet denir.
Gerçek Kişiliğin Sona Ermesi
• Ölüm: Kişinin beyin ölümünün gerçekleşmesi halidir.
• Ölüm Karinesi: Medeni Kanuna göre, bir kişi ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektirecek haller içinde kaybolursa cesedi bulunamamış olsa dahi gerçekten ölmüş kabul edilir.
• Gaiplik: Ölüm tehlikesi içinde kaybolan ya da kendisinden uzun süredir haber alınamayan bir kişinin ölümü hakkında güçlü bir ihtimal varsa hakları bu ölüme bağlı olanların başvurusu sonucunda mahkeme gaiplik kararı verebilir. Mahkeme gaiplik kararını iki şekilde verir. Bunlar; Kişinin ölüm tehlikesi şüphesiyle kaybolmasının üzerinden 1 yıl geçmesi ve Kendisinden haber alınamamasının üzerinden 5 yıl geçmesi.
Not: Medeni Kanuna göre, birden fazla kişinin hangisinin önce ya da sonra öldüğü kanıtlanamazsa bu kişilerin hepsi aynı anda ölmüş kabul edilir. Bu duruma birlikte ölüm karinesi denir.
Borçlar Hukuku
Borçlar hukuku medenî hukukun ayrılmaz bir parçasıdır. Bu nedenle birçok eserde borçlar hukuku, medenî hukukun bir dalı olarak kabul edilmektedir. Ancak, borçlar hukukuna ilişkin hükümler, Medenî Kanundan ayrı bir kanunda, Borçlar Kanununda düzenlenmiştir.
BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARI
Alacaklı - Borçlu - Edim

BORCU DOĞURAN OLAYLAR
Hukuki Sözleşme
Haksız Fiil
Sebepsiz Zenginleşme

Borcu Sona Erdiren Haller
• İfa - İbra - Yenileme (Tecdit) - Kusursuz İmkânsızlık - Birleşme – Takas
Ticaret Hukuku
Ticaret hukuku, kişilerin “ticari” nitelikteki ilişkilerini düzenleyen hukuk kurallarının bütünüdür. Ticaret hukuku, borçlar hukukuyla çok yakından ilişkilidir. Borçlar hukuku kişilerin ticari nitelikte olmayan borç ilişkilerini düzenlediği halde, ticaret hukuku aynı ilişkilerin “ticari” nitelikte olanlarını düzenler. Ticaret hukuku kendi içinde, ticari işletme hukuku şirketler hukuku, kıymetli evrak hukuku deniz ticareti hukuku ve sigorta hukuku bölümlerine ayrılmaktadır. Türkiye’de ticaret hukuk kuralları 1955 tarihli Türk Ticaret Kanunu belirlenmiştir.
Devletler Özel Hukuku
Çeşitli devletlere bağlı bulunan kişiler arasındaki özel hukuk ilişkilerine, hangi devletin kanunun uygulanacağını veya bu ilişkilerle ilgili davaların hangi devletin mahkemesinde görüleceğini gösteren hukuk kuralları ile kişilerin veya şeylerin uyrukluğunu düzenleyen hukuk kurallarından oluşur.




1982 ANAYASASININ TEMEL İLKELERİ
1. MADDE; Devletin şekli
Türkiye Devleti bir cumhuriyettir.
2. MADDE; Cumhuriyetin nitelikleri
Türkiye cumhuriyeti toplum huzuru, adalet ve milli dayanışma için insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı demokratik, sosyal ve laik hukuk devletidir.
Cumhuriyetçilik ilkesi: Devlet şekli olarak cumhuriyet, egemenliğin bir kişi veya zümreye değil tüm topluma ait olmasıdır. Cumhuriyet yönetiminde seçim vardır, monarşide ise veraset sistemi geçerlidir. Cumhuriyet vatandaşlık kavramına dayanırken monarşide uyrukluk tabiiyet durumu bulunur.
İnsan haklarına saygılı devlet ilkesi: Yapılan değişiklikle 1982 Anayasasında insan haklarına saygılı olarak ifade edilmiştir.
Atatürk milliyetçiliğine bağlı devlet: Bu kavram 1982 anayasası içinde Atatürk milliyetçiliği olarak ifade edilmiştir. Atatürk milliyetçiliği; akılcı, bilimsel, çağdaş, demokratik, toparlayıcı, birleştirici ve barışçı esasları temel alır. Ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğü ve resmi dilin Türkçe olması bununla ilgilidir.
Demokratik devlet: Genel oy, eşit oy, seçim serbestîsi, gizli oy, açık sayım ve döküm seçim temel ilkelerindendir.
Laik devlet: Laiklik inanç ve düşünceleri nedeniyle kişileri herhangi bir ayırıma tabii tutulmadan, kamu kurallarına uyduğu biçimde serbestçe ibadette bulunmalarıdır.
Sosyal Devlet: Devletin sosyal barış ve adaleti sağlamak için sosyal ve ekonomik hayata aktif müdahalesi gerekli görülür. Devlet vergi adaleti, kamulaştırma, sosyal hak sağlama, ulusal geliri arttırma, özelleştirme, eşitlik ve planlama gibi ilkeleri benimsemiştir.
Hukuk devleti: Devlet düzeni vatandaşlarına hukuk güvenliği sağlamalıdır.
Başlangıç ilkeleri:
• Atatürk ilke ve inkılâplarına bağlılık
• Milliyetçili ve medeniyetçilik
• Çağdaş medeniyet düzeyine ulaşma
• Milli egemenlik
• Anayasa ve hukukun üstünlüğü
• Hürriyetçi demokrasi
• Kuvvetler ayrılığı
• Ülke, millet ile bölünmez bütünlük
• Laiklik
• Yurtta sulh cihanda sulh
3. MADDE; Devletin bütünlüğünü, resmi, dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti
• Dili Türkçedir.
• Bayrağı, şekli kanunla belirtilen, beyaz ay yıldızlı bayraktır.
• Milli marşı “İstiklal Marşı”
• Başkenti Ankara
4. MADDE; Değiştirilemeyecek hükümler
• Anayasanın 1’inci, 2’inci ve 3’üncü madde hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.
5. MADDE; Devletin temel amaç ve görevleri
• Türk milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü korumak
• Ülkenin bölünmezliğini korumak
• Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak
• Kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak.
• Kişinin temel hak ve hürriyetini sınırlayan siyasi, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmak.
• İnsanın maddi ve manevi varlığın gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmak.





YASAMA
1982 Anayasası, yasama yetkisinin Türkiye Büyük Millet Meclisine ait olduğunu ve bu yetkinin devredilemeyeceğini belirtmiştir.
Yasama Yetkisinin Özellikleri
Yasama yetkisinin genelliği: Kanunla düzenleme alanı sınırlandırılmamış olduğu, anayasaya aykırı olmamak kaydıyla her kanunun kanunla düzenlenebileceğini ifade eder.
Yasama yetkisinin ilk elliği (asliliği): Yasama organı bir konuyu doğrudan doğruya araya hiçbir işlem girmeden düzenleyebilmesidir.
Yasama yetkisinin devredilmezliği:1986 Anayasasının 7. maddesi “Yasama yetkisi Türk Milleti adına TBMM’nindir, bu yetki devredilemez.” demektedir. Kamu hukukunda hiçbir devlet organı, anayasa ve kanunlardan aldığı bir yetkiyi başka devlet organına devredemez.
Yasama İşlemleri
1. Kanun
Maddi Anlamda Kanun: Genel, sürekli, objektif, hukuki işlemlerdir. Ör. Suç ve cezaların konulması
Şekli Anlamda Kanun: Özel, subjektif, ve somut nitelikli hukuki işlemlerdir
Kanun değiştirmek, kaldırmak, Genel ve özel affın kabulü, Anayasanın değiştirilmesi, suç ve cezaların konulması, para basılmasına karar vermek, Bütçe ve Kesin hesap Kanunun kabulü, il ve ilçelerin kurulması, üniversitelerin kurulması.

2. Parlamento Kararları
Parlamento kararları TBMM’nin içyapısına ve çalışma düzenine ilişkin olarak veya TBMM’nin yürütme ve yargı organlarıyla ilişkileri çerçevesinde aldığı kararlardır. Cumhurbaşkanının imzasına gerek yoktur. TBMM Başkanlığınca, TBMM kararı adı altında Resmi Gazete de yayımlanır. İstisnalar hariç yargısal denetime tabi değildir.
Parlamento Kararları: TBMM içtüzüğü, Milletvekilliğinin düşürülmesi kararı, yasama dokunulmazlığının kaldırılması, RTÜK üyelerinin seçilmesi, TBMM seçimlerinin yenilenmesi, Meclisin tatile girmesi, Meclis başkanı ve TBMM başkanlık Divanının seçilmesi, kalkınma planlarının onaylanması.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
TBMM genel oyla seçilen 600 milletvekilinden oluşur.(2017 Any. Değişikliği)
MİLLETVEKİLİ SEÇİLME YETERLİLİĞİ
• Türk vatandaşı olmak(çifte vatandaşlık milletvekili seçilmeye engel teşkil etmez)
• Kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak
• 18 yaşını doldurmuş olmak (2017 değişikliği)
• En az ilkokul mezunu olmak
• Askerlikle ilişiği olmamak(2017 değişikliği)
• Kısıtlı olmamak
• Taksirli suçlar hariç, toplam 1 yıl ve veya daha fazla hapis ya da ağır hapis cezası almamış olmak. Zimmet, ihtilas, irtikâp, rüşvet hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla, terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymemiş olmak(Bu suçlardan hüküm giyenler affa uğrasalar bile milletvekili olamazlar)
• Milletvekili Adayı Olmak İçin Görevlerinden Çekilmesi Gerekenler:
 Hakim ve Savcılar
 Yüksek yargı organları mensupları
 Yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları
 Yükseköğretim kurulu üyeleri
 Silahlı Kuvvet mensupları
 Memur statüsünde çalışanlar ile işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri.
TBMM’NİN SEÇİM DÖNEMİ
TBMM seçimleri 5 yılda bir yapılır.(2017 değişikliği)
Cumhurbaşkanının, seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde TBMM genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılacak.
Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen Meclisin ve cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni Meclisin ve cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam edecek. Bu şekilde seçilen Meclis ve cumhurbaşkanının görev süreleri de 5 yıl olacak.
Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir. Yenilenmesine karar verilen meclisin yetkileri, yeni meclisin seçilmesine kadar devam eder.

ERKEN SEÇİM
TBMM, üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilir.
Cumhurbaşkanı seçimlerin yenilenmesine karar verebilir.
Savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse TBMM seçimlerin 1 yıl geriye bırakılmasına karar verebilir.
Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa erteleme kararındaki usule göre bu işlem tekrarlanabilir.
ARA SEÇİM
İki milletvekili genel seçimi arasında TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde yapılan seçimlerdir.
Her seçim döneminde sadece bir defa yapılır.
Genel seçimden 30 ay geçmedikçe ara seçime gidilmez.
Bu iki kurala rağmen; boşalan üyeliklerin sayısı üye tam sayısının % 5’ni bulmuşsa, seçimlerin 3 ay içerisinde yapılmasına karar verilir.
Genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılmaz. Üyeliklerde % 5 boşalma olması halinde dahi seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılmaz.
Bir ilin veya seçim çevresinin TBMM de üyesinin kalmaması halinde her halükarda; yani 30 ay geçmeden veya ara seçim döneminde ya da seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılması zorunludur.
Seçimlerin Genel Yönetim Ve Denetimi
Seçimler yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılır.
TBMM üyelerinin ve cumhurbaşkanın seçim tutanaklarını kabul etme görevi Yüksek Seçim Kurulunundur.
YÜKSEK SEÇİM KURULU (1950 de kuruldu)
7 asıl, 4 yedek toplam 11 üyeden oluşur.
Üyelerin 6’sı Yargıtay, 5’i Danıştay genel kurullarınca gizli oyla seçilirler.
Seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapmak ve yaptırmak.
Seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, şikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlamak.
TBMM ve cumhurbaşkanı seçim tutanaklarını kabul etmek (2007 değişikliği)
TBMM Üyeliği İle İlgili Hükümler
TBMM üyeleri, seçildikleri bölgeyi veya kendilerini seçenleri değil, bütün milleti temsil ederler.
TBMM üyeleri devlet ve diğer kamu tüzel kişilerinde ve bunlara bağlı kuruluşlarda devletin veya diğer kamu tüzel kişilerinin doğrudan doğruya veya dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklıklarda, özel gelir kaynakları ve imkanları kanunla sağlanmış kamu yararına çalışan derneklerin ve devletten yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıfların, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar ve bunların üst kuruluşlarının katıldıkları teşebbüs ve ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar, vekil olamazlar, herhangi bir taahhüt işini doğrudan veya dolaylı olarak kabul edemezler, temsilcilik ve hakemlik yapamazlar.
TBMM üyeleri yürütme organının teklif, inha, atama veya onamasına bağlı resmi veya özel herhangi bir işle görevlendirilemezler.
Yasama Sorumsuzluğu
Milletvekillerinin meclis çalışmaları esnasında açıkladıkları düşünce ve sözlerinden, kullandıkları oylarından dolayı yalnızca meclise karşı sorumlu olmalarını, meclis dışında herhangi bir kuruma karşı sorumlu olmamalarını ifade eder. Milletvekilleri, oy, söz ve düşünce ile sınırlı olmak(yaralama, öldürme, gibi eylemler sorumsuzluk kapsamına girmez) ve bu eylemlerini yasama görevi ile bağlantılı şekilde yapmak şartıyla hukuki ve cezai sorumluluğa sahiptirler.
Yasama Dokunulmazlığı
Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen milletvekillerinin meclis kararı olmadıkça tutuklanamaması ve yargılanamamasıdır.
Yasama dokunulmazlığının iki istisnası vardır: Birincisi, milletvekili ağır cezayı gerektiren bir suçtan dolayı suçüstü yakalanmışsa veya anayasanın 14. Maddesindeki eylemlere ilişkin olarak seçimden önce milletvekilinin soruşturmasına başlanmışsa yasama dokunulmazlığından bahsedilemez.
TBMM deki siyasi parti grupları yasama dokunulmazlığı ile ilgili görüşme yapamazlar, karar alamazlar.
TBMM üyesi hakkında seçimden önce veya sonra verilmiş bir cezai hükmün yerine getirilmesi, üyelik sıfatının sona ermesine bırakılır ve üyelik süresince zamanaşımı işlemez.
Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma, meclisin yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlıdır.
MİLLETVEKİLLİĞİNİN DÜŞMESİ
Düştüğü Haller
Oylama ile (TBMM’nin bu durumları kabulü ile gerçekleşir)
Milletvekilliğinden istifa
Meclis Çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak 1 ay içerisinde toplam 5 birleşim günü katılmaması
Milletvekilliği ile bağdaşmayan bir görev veya hizmeti sürdürmekte ısrar etmesi.
Doğrudan
Kesin hüküm giyme ve kısıtlanma hali
Milletvekilinin cumhurbaşkanı seçilmesi
Ölüm
NOT: Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına veya milletvekilliğinin düşürülmesine karar verilen milletvekili veya başka bir vekil TBMM Genel Kurulunun karar verdiği tarihten başlayarak 7 gün içinde kararın anayasaya, kanuna ve iç tüzüğe aykırı olduğu iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Anayasa Mahkemesi, yasama dokunulmazlığının kaldırılması istemini 15 gün içinde kesin karara bağlar.
Ödenek Ve Yolluklar
TBMM üyelerinin ödenek, yolluk ve emeklilik işlemleri kanunla düzenlenir. Ödeneğin aylık tutarı, en yüksek devlet memurunun almakta olduğu aylık miktarının, yolluk da ödenek miktarının yarısını aşamaz. TBMM üyeleri ile bunların emeklilikleri T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilirler ve üyeliği sona erenlerin istekleri halinde ilgileri devam eder.(2001 değişikliği)
ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ
Teklif: Anayasanın değiştirilmesi TBMM üye tam sayısının en az 1/3 (184) tarafından yazıyla teklif edilebilir. Anayasanın değiştirilmesi hakkında teklifler genel kurulda iki defa görüşülür. İkinci görüşmeye birinci görüşmenin bitiminden 48 saat geçmeden başlanamaz.
Karar: Değiştirme teklifinin kabulü meclis üye tam sayısının en 3/5’nin (330) gizli oyu ile mümkündür. Bir anayasa değişikliği TBMM, üye tam sayısının 3/5 (330) ile 2/3 (367) arasında bir çoğunluk ile kabul edilirse cumhurbaşkanı bu kanunu TBMM ye geri gönderemeyecekse halkoyuna sunmak zorundadır (zorunlu referandum). 367 ve fazlası ile kabul edilirse cumhurbaşkanı bu kanunu TBMM’ye geri gönderemeyecekse onaylar ve halkoyuna sunabilir (İhtiyari referandum).
Kanunların Teklif Edilmesi Ve Görüşülmesi
Öneri: Cumhurbaşkanı ya da milletvekilleri (bir milletvekili dahi olabilir) kanunlaşmasını istedikleri öneriyi TBMM başkanlığına sunar.
Kanun Teklifi: Milletvekilleri tarafından yapılan kanun önerisidir.
Cumhurbaşkanı, TBMM tarafından kabul edilen kanunları 15 gün içinde yayımlar. Cumhurbaşkanı kısmen veya tamamen uygun bulmadığı kanunları, bir daha görüşülmek üzere bu sürede gösterdiği gerekçe ile birlikte TBMM’ye geri gönderir. Cumhurbaşkanı bütçe kanununu TBMM’ye geri gönderemez.
 TBMM, geri gönderilen kanunu üye tam sayısının salt çoğunluğu ile aynen kabul ederse kanun cumhurbaşkanınca yayımlanır.
Toplanma Ve Tatil
TBMM her yıl ekim ayının ilk günü kendiliğinden toplanır. Meclis, bir yasama yılında en çok 3 ay tatil yapabilir. Meclis tatil dışında çalışmalarına ara vermesi 15 günü geçemez.
Meclis, ara verme veya tatil sırasında doğrudan doğruya cumhurbaşkanınca toplantıya çağrılır. Meclis başkanı da doğrudan doğruya veya TBMM üyelerinin 1/5 yazılı istemi üzerine, meclisi toplantıya çağırır.
TBMM Başkanlık Divanı;
Meclis üyeleri arasından seçilen TBMM başkanı
Başkan vekilleri
Kâtip üyeler
İdare amirlerinden oluşur.
TBMM başkanlık divanı için bir yasama döneminde iki seçim yapılır. İlk seçilenlerin 2 yıl ikinci devre için seçilenlerin görev süresi ise o yasama döneminin sonuna kadar devam eder.(2010 anayasa değişikliği)
NOT: TBMM çalışmalarını kendi yaptığı İÇ TÜZÜK hükümlerine göre yürütür. İç Tüzüğün yargısal denetimi Anayasa Mahkemesi tarafından yerine getirilir.
Toplantı Ve Karar Yeter Sayısı
TBMM üye tam sayısının en az 1/3 ü ile toplanır. Toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verilir. Karar yeter sayısı hiçbir şekilde üye tam sayısının ¼ ünün 1 fazlasından az olamaz.
NOT: TBMM genel kurulundaki görüşmeler açıktır aksi bir karar alınmadıkça her tür vasıta ile yayımı serbesttir ve Tutanak dergisinde tam olarak yayımlanır.
TBMM Bilgi Edinme Ve Denetim Yolları
1-Yazılı Soru: yazılı olarak 15 gün içinde cevaplandırılmak üzere milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara yazılı olarak cevaplandırılmak üzere soru sormalarıdır.
2- Meclis Araştırması: Belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemedir.
3- Genel Görüşme: Toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM genel kurulunda görüşülmesidir.
4-Meclis Soruşturması: Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanların görevleriyle ilgili cezai sorumluluklarının araştırılmasını sağlayan bir denetim aracıdır.
Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanların görevleriyle ilgili suç işledikleri iddiasıyla TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir.
Meclis önergeyi 1 ay içinde görüşür ve üye tam sayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilir.
TBMM, üye tam sayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir.
Not: Yüce Divanda yargılanan kişinin seçilmeye engel bir suçtan yargılanması durumunda görevi sona erer.






































YÜRÜTME
 CB SEÇİMLERİ
5 yıl en fazla 2 defa(2007 değ.)
Halk tarafından seçilir. Genel seçimler ile CB seçimleri aynı anda yapılır.
Siyasi parti üyeliği kesilmez.(2017 değ.)
Milletvekilliği kendiliğinden düşer.
 CB SEÇİLME YETERLİLİĞİ
40 yaşı doldurmuş olmak
TC vatandaşlığı
Yükseköğrenim mezunu olmak
MV seçilme şartlarını taşımak
 ADAY GÖSTERME
Siyasi parti grupları,
Son genel seçimlerde geçerli oyların tek başına veya birlikte EN AZ YÜZDE 5’İNİ alan siyasi partiler
En az yüz bin seçmen imzası
 SEÇİM USULÜ
Birinci oylama (Genel Oy): Geçerli oyların salt çoğunluğu
Sonuçlanmazsa İkinci Oylama: En çok oy alan iki aday katılabilir. Geçerli oyların çoğunluğunu alan (ikinci Pazar günü)
İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliğini kaybetmesi halinde;
Boşalan adaylığına en çok oy alan 3. aday ikame edilir.
İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde oylama referandum şeklinde yapılır.
Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde sadece Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir.
Seçimlerin tamamlanamaması halinde; yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder.
CB makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde 45 gün içinde CB seçimi yapılır.
Yenisi seçilene kadar CB’na CB Yardımcısı vekâlet eder.
Genel seçime bir yıl ve daha az kalmışsa TBMM seçimi de CB seçimi ile birlikte yenilenir.
Genel seçime bir yıldan fazla kalmışsa; seçilen CB, TBMM seçim tarihine kalan süreyi tamamlar. Bu süre dönemden sayılmaz. Genel seçimlerinin yapılacağı tarihte her iki seçim birlikte yapılır.

CUMHURBAŞKANININ SORUMLULUĞU
CEZAİ SORUMLULUK:
CB’nin bir suç işlediği iddiasıyla cezai sorumluluğunun araştırılması mümkündür!!!
Teklif: TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğu
Önerge: en geç 1 ay içinde görüşülür
Soruşturma: üye tam sayısının 3/5 çoğunluğu/gizli oy ile açılır.
(Siyasi parti grupları görüşme yapıp karar alamaz)
Yüce divana sevk (AYM) TBMM 2/3 çoğunluğu (400mv) ile olur.
Yüce divan yargılaması 3 ay içerisinde tamamlanır.
Yüce divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen CB'nin görevi sona erer.
Hakkında soruşturma açılan CB seçim kararı alamaz.

CB’NIN GÖREVLERİ
A. YASAMA İLE İLGİLİ GÖREVLERİ
TBMM;
Açılış konuşmasını yapmak (gerekli görürse)
Toplantıya çağırmak (olağanüstü)
Seçimlerinin yenilenmesi (erken seçim)
Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verir. (2017değ.)
Yasaları yayımlamak/VETO
Anayasa değişikliklerini yayımlamak/VETO/ halkoyuna sunmak,
Anayasa Değişiklikleri
Kanunların, İptal davası açmak
TBMM İçtüzüğü değişiklikleri
CB Kararnamesi
B. YARGI İLE İLGİLİ GÖREVLERİ
Danıştay 1/4üyesi
AYM 12 üyesini seçer.
HSK 4 üyesini seçer.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Vekilini seçer.

C. YÜRÜTME İLE İLGİLİ GÖREVLERİ
Cumhurbaşkanı devletin başıdır.
Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir.
Devlet başkanı sıfatıyla; Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder;
Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder.
Cumhurbaşkanı Yardımcılarını ve Bakanları; atamak ve görevlerine son vermek
Üst kademe kamu yöneticilerini atamak ve görevlerine son vermek. Bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanı kararnamesi ile düzenler.
Genelkurmay Başkanı atamak,
DDK üyelerini ve Başkanını atamak, inceleme, araştırma ve denetleme yaptırmak,
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) üyelerini seçmek,
Rektörleri seçmek
Milli güvenlik politikalarını belirler ve gerekli tedbirleri alır.
Milli Güvenlik Kurulu'nu olağanüstü toplantıya çağırmak ve başkanlık etmek,
OHAL ilan etmek
Olağan dönemde ve OHAL’de CB Kararnamesi çıkarmak
Kanunların uygulanmasını sağlamak için ve aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarmak
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Bakanlıkların kurulması/kaldırılması
Bütçe Kanunu ve Kesin Hesap Kanunu teklifi hazırlamak
Milletlerarası antlaşmaları onaylamak ve yayımlamak,
TBMM adına Başkomutanlığı temsil etmek,
TSK'nın kullanılmasına karar vermek,
Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile cezalarını hafifletmek ya da cezalarını kaldırmak
Milli güvenliğin sağlanmasından, Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından, TBMM'ye karşı CB sorumludur.

BAŞKOMUTANLIK;
Türkiye Büyük Millet Meclisinin manevi varlığından ayrılamaz ve Cumhurbaşkanı tarafından temsil olunur.
Genelkurmay Başkanı;
Silahlı Kuvvetlerin komutanı olup, savaşta Başkomutanlık görevlerini Cumhurbaşkanlığı namına yerine getirir.
 Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde, 45 gün içinde Cumhurbaşkanı seçimi yapılır. Yenisi seçilene kadar Cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır. Genel seçime bir yıl veya daha az kalmışsa Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimi de Cumhurbaşkanı seçimi ile birlikte yenilenir. Genel seçime bir yıldan fazla kalmışsa seçilen Cumhurbaşkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi seçim tarihine kadar görevine devam eder. Kalan süreyi tamamlayan Cumhurbaşkanı açısından bu süre dönemden sayılmaz. Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimlerinin yapılacağı tarihte her iki seçim birlikte yapılır.

CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI
CB, bir veya daha fazla CB yardımcısı atayabilir.
Milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından CB tarafından atanır ve görevden alınır.
MV’leri, CB yardımcısı ve bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erer.
CB yardımcıları ve bakanlar TBMM önünde ant içerler.
CB’ye karşı sorumludur.
Cumhurbaşkanının hastalık/yurtdışına çıkma gibi sebeplerle, geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, CB Yardımcısı vekâlet eder.

BAKANLAR
MV seçilme yeterliliğine sahip kişiler arasından
CB tarafından atanır/görevden alınır.
Bakanlığın kurulması ve kaldırılması CB Kararnamesi ile gerçekleştirilir.
Bakanlıklarda;
En yüksek hiyerarşik amir bakan
En yüksek hiyerarşik memur müsteşar.

DEVLET DENETLEME KURULU
Başkan ve üyeleri, Cumhurbaşkanınca atanır.
Devlet Denetleme Kurulunun işleyişi, üyelerinin görev süresi Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenir.
Cumhurbaşkanının emriyle her türlü idari soruşturma, inceleme, araştırma ve denetlemeleri yapar
 Yargı kuruluşları hariç

MİLLİ GÜVENLİK KURULU
SİVİL ÜYELER
o Cumhurbaşkanı
o İçişleri Bakanı
o Adalet Bakanı
o CB Yardımcısı
o Dışişleri Bakanı
o Milli Savunma Bakanı

ASKERİ ÜYELER
o Genelkurmay Başkan
o Kara- Hava – Deniz kuvvetleri komutanları



OLAĞANÜSTÜ HAL (OHAL)
Cumhurbaşkanı en fazla 6 aylığına ilan edilir ve RG'de yayımlandığı anda yürürlüğe girer.
Aynı gün TBMM'ye sunulur.
Onay/ Red (RG'de yayımlanır ve yürürlükten kalkar.) / Kısaltabilir -Uzatabilir.
TBMM her defasında dört ayı geçmemek üzere süreyi uzatabilir.
Savaş hallerinde bu dört aylık süre aranmaz.
Olağanüstü Hal İlan Sebepleri
Savaş hali,
Savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi,
Seferberlik,
Ayaklanma,
Kuvvetli ve eylemli bir kalkışma,
Ülkenin bölünmezliğini tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması,
Şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması,
Doğal afet veya tehlikeli salgın hastalık ya da ağır ekonomik bunalım,
Anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması.
 Kolluk yetkileri sivil makamlarda kalır.
Bir ilde OHAL ilan edilmişse ilin valisi
Birden fazla il veya bölgede ilan edilmişse OHAL Bölge Valisi
Birden fazla bölgede veya Türkiye genelinde ilan edilirse Cumhurbaşkanı, kolluk yetkilerini kullanır.


























































YARGI
Yargıya İlişkin İlkeler:
 Mahkemelerin bağımsızlığı
 Hakimlik teminatı

Adli yargı: hukuk ve ceza mahkemeleri /YARGITAY

İdari yargı: idare ve vergi mahkemeleri /DANIŞTAY

Anayasa yargısı: ANAYASA MAHKEMESİ

Uyuşmazlık yargısı: UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
Cevapla
  • Benzer Konular
    Cevaplar
    Görüntü
    Son mesaj
  • Bilgi
  • Kimler çevrimiçi

    Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 2 misafir