Sevr Antlaşmasının Nedenleri Ve Tüm Sonuçları

[kpssci]

Antlaşmanın Geç İmzalanmasının Sebepleri:
1-Mondros Mütarekesinin kalıcı hükümler içermesi.
2-Osmanlı’yı paylaşmak isteyen devletlerin çıkar çatışmasına girmesi
3-İşgalcilerin iç isyanlar ve Yunan işgalinin sonucunu beklemesi
4-Kurtuluş Savaşının başlamış olması
5-Yunanlıların İzmir’i işgal etmesinin paylaşım planlarını değiştirmesi
İtilaf devletlerine göre Osmanlı ile imzalanacak olan antlaşma Türk halkını kısmen rahatlatır ve Mustafa Kemal’den koparırdı.
Yunan güçleri 22 Haziran 1920’de, imzalanacak olan antlaşmanın kabulüne zemin hazırlamak için, Milne Hattını aşarak; Bursa-Uşak çizgisinde harekete geçti. Yunanlılar 20 Temmuz 1920’de Doğu Trakya’yı işgal ettiler. (3 Kasım 1919’da İngilizler tarafından Yunanlıların güvenliğinin sağlanması ve Yunan işgalinin yerleşmesi için, İzmir, Aydın, Manisa’nın bir kısmı, Soma ve Ayvalık’ın bir kısmını Yunan işgali altında bırakacak şekilde çizilen ve Yunanlıların ve kuva-yı milliyenin karşılıklı olarak geçmesi yasaklanan hatta Milne Hattı denilir.)
Bu gelişmeler üzerine saltanat şurası meseleyi görüşmek üzere 22 Temmuz 1920’de toplandı. Yapılan şurada Rıza Paşa hariç tüm üyeler Sevr Antlaşmasının imzalanması yönünde kararını bildirdi. Saltanat şurasının Sevr Antlaşmasını imzalamak istemesinde Bursa ve Doğu Trakya’nın işgal edilmesi etkili oldu.
Antlaşmanın maddelerini hafifletmek için Damat Ferit Paşa Fransa’daki Sevr kasabasına gittiyse de etkili olamadı.
Sevr Antlaşmasını imzalamak için Rıza Tevfik, Reşat Halis ve Hadi Paşadan oluşan grup Fransa’ya gönderildi.
İşgalci devletler Sevr Antlaşmasının imzalanması ile Şark Meselesinin hallolacağına inanıyordu.
TBMM, Sevr Antlaşmasını tanımadığı gibi; 19 Ağustos 1920’de aldığı kararla, antlaşmayı imzalayanları vatan haini kabul etti. Türk milletinin bu antlaşmaya cevabı ise kurtuluş savaşı oldu. Halk bu durum karşısında milli mücadelenin gereğini daha iyi anladı.
Padişah Sevr Antlaşmasının imzalanmasını kabul etmekle hukuka ve milli iradeye aykırı davranmıştır. Çünkü; Kanun-ı Esasiye göre bir antlaşmanın imzalanabilmesi için Meclis-i Mebusanın onayının alınması gerekir. Sevr Antlaşması bu yönüyle hukuka aykırı olduğu gibi; Meclis-i Mebusanın aldığı Misak-ı Milli kararları ile çeliştiği için milli iradeye de aykırıdır. Türklerin çoğunlukta olduğu Anadolu’yu böldüğü için evrensel beyannamelere de aykırıdır. (Fransız İhtilalinin yaydığı fikirler ve Wilson Prensipleri)
Sevr Antlaşmasının İçeriği:
1-Osmanlı ülkesi; Giresun, Ordu, Samsun, Tokat, Çorum, Amasya, Sinop, Kastamonu, Çankırı, Ankara, Eskişehir, Bolu, Zonguldak, Bilecik, İstanbul ve Kayseri’nin doğusu ile sınırlı kalıyordu.
2- Boğazlar her zaman bütün devletlerin gemilerine açık tutulacak; Türklerin hiç bir etkisinin bulunmadığı, kendine has polis gücü, bütçesi ve bayrağı olan bir komisyon tarafından yönetilecek. (İlk defa Boğazların yönetimi için komisyon kurulması kararı verilmiştir. Bu madde İstanbul’u güvenliksiz hale getirmiştir.)
3-Midye-Büyük Çekmece hattının batısı ve İzmir dahil Batı Anadolu Yunanistan’a verilecek
4-Doğu Anadolu’da sınırları Wilson tarafından çizilecek ve Karadeniz ile Ak Deniz’e çıkışı olan bir Ermeni devleti kurulacaktır.
5-Doğu Anadolu’da bir Kürt devleti kurulacaktır.
6-Antalya ve Konya havalisi İç Batı Anadolu’nun içlerine kadar İtalyanlara verilecektir.
7-Mardin, Urfa, Antep, Adana, Malatya ve Sivas dolaylarını birleştiren bölge ve Suriye Fransa’ya verilecektir.
8-Hicaz hariç olmak üzere Arabistan ve Musul İngiltere’ye verilecektir.
9-Rodos ve On İki Ada İtalya’ya; Ege Adaları Yunanistan’a verilecektir.
10- Brest Litovsk Antlaşması tanınmayacaktır.
11-Osmanlı ordusunun mevcudu 50.700’ü geçmeyecek; askerlik mecburi olmaktan çıkarılacak, deniz gücü 13 ufak gemiyi geçmeyecek, orduda tank, ağır makineli tüfek, top ve uçak bulunmayacaktır.
12-Osmanlı maliyesini işgalcilerin oluşturacağı bir komisyon düzenleyecektir.
13-Kapitülasyonlar genişletilerek bütün devletlere verilecektir.
14-Azınlık hakları artırılacak; azınlık haklarının garantisi için bir komisyon kurulacaktır.
15-Osmanlı savaş tazminatı ödeyecektir.
Antlaşmanın Önemi:
1-Osmanlı Devleti sömürge durumuna getirildi
2-İşgalciler şark meselesini hallettiklerine inandı
3-Halkın direnme gücü kamçılandı
4-Türk milleti İstanbul yönetimine ve İngilizlerle güvenilemeyeceğini bir defa daha anladı.
5-Azınlıklar emellerine ulaştığını zannetti.
Açıklamalar:
1-Osmanlı yönetimine göre Sevr Antlaşması tamamen yok olmaktan daha iyiydi
2-Bu antlaşma Ayastefanos Antlaşması gibi geçersiz ve uygulanmayan bir antlaşmadır.