Auzef hidrografya soruları ve önemli bilgiler

[Arzu]

HİDROGRAFYA


8-14.HAFTALAR

1)100 gr deniz suyunda ortalama olarak kaç gr tuz ve diğer kimyasallar vardır.
A)35**
B)15
C)10
D)25
E)27
2)Yapılan araştırmalar sonucunda deniz suyunda ne kadar çözünmüş elementin mevcut olduğu saptanmıştır
A)90***
B)65
C)25
D)49
E)70
3)Aşağıdakilerden hangisi deniz suyunda gazların çözünürlüklerine etki etmez?
A)Basınç
B)Sıcaklık
C)Tuzluluk
D)Havanın nemi
E)Rüzgar***
4)Aşağıdakilerden hangisi okyanus sularında en çok bulunan kimyasallardandır?
A)Klor (CI)***
B)Sodyum (Na+)
C)Magnezyum (Mg++)
D)Sülfat (SO4)
E)Florür (F)
5)Aşağıdakilerden hangisi Atmosferdeki başlıca gazlar arasında yer almaz?
A)Azot
B)Oksijen
C)Argon
D)Karbon dioksit
E)Sülfat***
5)Aşağıdakilerden hangisi Deniz suyundaki başlıca gazlar arasında yer almaz?
A)Sodyum***
B)Oksijen
C)Argon
D)Azot
E)Karbon dioksit
6)Deniz ve atmesferde en çok bulunan gaz aşağıdakilerden hangisidir?
A)Sodyum
B)Karbon dioksit
C)Azot***
D)Argon
E)Oksijen
7)Su içinde dibe doğru giderken, her 10 metrede kaç atmosfer basınç artışı olur.
A)1***
B)3
C)7
D)5
E)9
8)Denizlerdeki karbondioksit oranı hangi yıllardan itibaren artmaya başlamıştır?
A)1600
B)1700
C)1500
D)1800
E)1900***
9)Dünyanın dönüşü ile ilgili parçalar üzerine etki eden kuvvete ne ad verilir?
A)koriyolis***
B)Merkezkaç
C)Konverjans
D)Diverjans
E)Adveksiyon
10)Okyanus ve deniz suyunun tuzluluk yapısı.......... ortalama olarak litre başına düşen gram tuz tutarıdır.buna göre yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
A)34,7***
B)27,2
C)16,5
D)9,7
E)8,4
11)Aşağıdakilerden hangisi Tuzluluk üzerinde röl oynayan etmenlerden biri değildir?
A)Buharlaşma
B)Yağış miktarı
C)Akarsu sayısı
D)Akım miktarı
E)Yüzey şekiller*****
12)1000 gram deniz suyundaki katı maddelerin (tuzların) gram cinsinden miktarına ne ad verilir?
A)Tuzluluk ***
B)Yoğunluk
C)Sıcaklık
D)Bulanıklık
E)Basınç
13)Deniz suyu tuzluluğu hangi araçla ölçülür
A)Salinometre***
B)Termometre
C)Barometre
D)Anograf
E)Anemometre
14)Yüzey tuzluluğu, yağışların etkili, buharlaşmanın ise az olduğu bölgelerde düşüktür.buna göre yüzey tuzluluğu en çok hangi bölgede görülür?
A)Ekvator***
B)Kutup
C)Çöl
D)Orta enlemlerde
E)30 Enlemlerinde
15)Yüzey Tuzluluğu birbirine zıt çalışan iki faktörün etkisindedir; Tuzluluğu artıran
faktörlerin başında aşağıdakilerden hangisi gelir?
A)Enlem
B)Buharlaşma***
C)Akarsu sayısı
D)Akım miktarı
E)Yağış miktarı
16)Yoğunluk cm³ te gram cinsinden ağırlık olarak ifade edilir. Bu değerlerden akvaryumda kabul edilebilir değer 1022 ve 1026 g/lt şeklinde olup kaç derece sıcaklık ortalaması vardır.
A)25 °C***
B)20 °C
C)18 °C
D)17 °C
E)13 °C
17)Okyanus ve deniz sularının yoğunluğu, derinliğe bağlı olarak artış gösterir. Bu artış düzenli olmayıp tıpkı sıcaklığın derinliğe bağlı değişimi gibi önce yavaş ve belli bir derinlikten sonra ani olarak yükselir. Bu ani basınç değişiminin olduğu tabakaya ne ad verilir?
A)Türbilans
B)piknoklin***
C)Konverjans
D)Termik basınç
E)Sübsidans
18)Okyanusta Asılı (süspansiyon) halde madde içeren sular bulanıktır. Bu duruma ne ad verilir?
A)suların turbiditesi***
B)Suların birleşenleri
C)suların kimyasal özellikleri
D)kaynak
E)su seviyesi
19)Bir litre deniz suyunda erimiş halde bulunan madensel tuzların gram olarak ağırlığına ne ad verilir?
A)Tuzluluk seviyesi
B)Tuzluluk
C)tuzluluk oranı***
D)Bulanıklık
E)Maden miktarı
20)Deniz suyu sıcaklığının yatay dağılışı enleme, akıntılara, mevsime, yoğunluğa (tuzluluğa) buzullarla bağlı olarak değişir.Buna göre deniz suyu sıcaklığını etkileyen temel etken aşağıdakilerden hangisidir?
A)Enlem***
B)Mevsime
C)Buzullarla
D)Akıntılara
E)Yoğunluğa (tuzluluğa)
21)Aşağıdakilerden hangisi Okyanus sularının ısınmasında etkili olan etmenlerden biri değildir?
A)Güneş ışınlarının emilmesi (absorbsiyon)
B)Yer yuvarının iç ısısı ve Kinetik enerjinin ısıya dönüşmesi
C)Deniz yüzeyinden yansıma***
D)Su buharının yoğunlaşmasından oluşan ısı
E)Kimyasal ve biyolojik olaylardan oluşan ısı
22)Aşağıdakilerden hangisi Kuzey pasifik akıntıları arasında yer almaz?
A)Kuro Shio
B)Oya Shio
C)Aleut akıntısı
D)Kaliforniya akıntısı
E)Peru veya Humbolt akıntısı***(güney pasifik akıntısıdır)
23)Aşağıdakilerden hangisi okyanus akıntılarından biri değildir?
A)Kuzey ekvator akıntısı
B)Güney ekvator akıntısı
C)Ekvator karşı akıntısı
D)Gulf stream akıntısı
E)Şili akıntısı***
24)Aşağıdakilerden hangisi okyanus akıntılarından biri değildir?
A)Brezilya akıntısı
B)Benguela akıntısı
C)Falkland akıntısı
D)Ekvatoral akıntılar
E)Avustralya akıntısı***
25)Dalga oluşumunun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A)Ruzgarlar***
B)Güneş
C)Ay
D)Depremler
E)Yağış
26)Dalga, 4 temel elemandan oluşur.aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?
A)dalga sırtı
B)dalga çukuru
C)dalga boyu
D)dalga yüksekliği
E)Dalga tipi***
27)Aşağıdakilerden hangisi iç kuvvetlere bağlı olarak meydana gelen süreçler arasında yer almaz?
A)epirojenez
B)orojenez
C)kırılma ve volkanizma
D)faylanma ve deprem
E)Rüzgarlar***
28)Aşağıdakilerden hangisi Genelleştirilmiş kıyı tipleri arasında yer almaz?
A)Cepli kıyı***
B)Fiyordlu kıyılar
C)Skayerli (Skyerli) kıyı
D)Rialı kıyı
E)Koylu, Haliçli kıyı
29)Aşağıdakilerden hangisi Genelleştirilmiş kıyı tipleri arasında yer almaz?
A)Limanlı kıyı
B)Kalanklı kıyı
C)Setli veya lidolu (Kordonlu ve Lagünlü) kıyı
D)Alüvyal birikimli (Delta) kıyıları)
E)Boğaz***
30)Aşağıdakilerden hangisi Genelleştirilmiş kıyı tipleri arasında yer almaz?
A)Boyuna (Pasifik tipi) kıyı
B)Dalmaçya tipi kıyı
C)Dolin***
D)Faylı tektonik kıyı
E)Enine yapılı (Atlantik tipi) kıyı
31)Aşağıdakilerden hangisi Genelleştirilmiş kıyı tipleri arasında yer almaz?
A)Verev yapılı kıyı
B)Diskordant yapılı veya sürempoze kıyı
C)Volkanik kıyı
D)Vadi***
E)Mercan ve resif kıyı
32)Aşağıdakilerden hangisi Kıyı bölgesinde Rölyefin Ana Çizgileri arasında yer almaz?
A)Yükselti seviyeleri
B)Eğim
C)Bakı
D)Genelleştirilmiş rölyef
E)Enlem***
33)Aşağıdakilerden hangisi Antropojenik kıyı şekilleri arasında yer almaz?
A)Tombolo***
B)Dalgakıran, Mendirek
C)Havuz
D)Karayolu,Liman
E)Deniz duvarları
34)Aşağıdakilerden hangisi Biyoerozyon şekilleri arasında yer almaz?
A)Track; Sürtünme izleri
B)Pit; Küçük çukurlar
C)Rock pool; kaya havuzcukları
D)Notch; Çentik
E)Sicilien taraçaları***
35)Aşağıdakilerden hangisi Gelişim sürecini ifade eden şekiller arasında değildir?
A)Boğulmuş kıyılar
B)Çentikli kıyı***
C)Asılı vadiler
D)Eski kıyı çizgileri
E)Kıyı taraçaları
36)Derinliğin dalga boyundan daha az olan yerlere yaklaştıkça, dibe olan sürtünmeden dolayı dalga hareketi engellenir ve dalgaların şekli bozulur. Bu olaya ne ad verilir?
A)dalga çatlaması veya kırılması
37)Okyanus ve denizlerde oluşan dalgalar çeşitli özelliklerine göre dört şekilde
sınıflandırılır:aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?
A)Periyotlarına Göre Dalgalar
B)Deniz Yüzeyinin Görünümüne Göre Dalgalar
C)Su Derinliği ile Olan İlişkilerine Göre Dalgalar
D)Dalgaları Oluşturan Kuvvetlere Göre Dalgalar
E)Yüksekliğine göre dalgalar***
38)Su yüzeyinde parçacıklar halinde ve hemen gözden kaybolan dalgacıklar oluşur. Bunlara ne ad verilir?
A)Kapiller dalgalar***
B)Kapılan dalga
C)Gel-Git
D)Rüzgar
E)Fırtına
39)Kıyılara yakın bölgelerde rüzgârların etkisiyle oluşan dalgalara ne ad verilir?
A)Dalga
B)Çatlayan dalgalar***
C)Kapiller dalgalar
D)Gradyan
E)Koriolis küvveti
40) Ay’ın ve Güneş’in çekim gücünün etkisiyle Dünya’daki su kütlelerinin
alçalması ve yükselmesi olayına ne ad verilir?
A)Dalga
B)Rüzgar
C)Yağıs
D)Gel-Git***
E)Sıcaklık
41)Okyanus tabanı tüm yeryüzünün yüzde(%)kaçını teşkil eder.
A)30***
B)15
C)31
D)47
E)12
42)Derin okyanus havzaları morfolojik olarak bazı bölümlere ayrılır. Aşağıdakilerden
hangisi bu bölümlerden birisidir?
a) Abisal düzlükler***
b) Epikontinental zon
c) Neritik kuşak
d) Kıta yamacı
e) Kıta şelfi
43)Aşağıdakilerden hangisi Gelişim sürecini ifade eden şekillerden biri değildir?
A)Boğulmuş kıyılar
B)Kıyı taraçaları
C)Asılı vadiler
D)Eski kıyı çizgileri
E)Kıyı platformu***
44)Kıyılar farklı faktörlerin kontrolünde şekillendirilir aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?
A)Akarsu aşındırması
B)Buzul aşındırması
C)Dalga aşındırması
D)Kimyasal madde***
E)Organik malzeme
45)Buzulların erimesi ve deniz suyu seviyesinin yükselmesi ile, deniz
suları buzulların şekillendirdiği derin vadilere kilometrelerce girer. Sularla örtülen bu
vadilere ne ad verilir?
A)Fiyord***
B)Hendek
C)Ria
D)Kıyı
E)Sahil
46)Aşağıdakilerden hangisi Kıyı Tiplerinden biri değildir?
A)Boyuna Kıyılar
B)Enine Kıyılar
C)Alçak Kıyılar
D)Yüksek kıyılar***
E)Watt Kıyı Tipi
47)Aşağıdakilerden hangisi Kıyı Tiplerinden biri değildir?
A)Rialı Kıyılar
B)Volkanik Kıyılar
C)Geniş kıyılar***
D)Limanlı Kıyılar
E)Haliçli Kıyılar
48)Aşağıdakilerden hangisi Kıyı Tiplerinden biri değildir?
A)Watt Kıyı Tipi
B)Crek kıyılar***
C)Skyer Kıyılar
D)Resifli (Mercanlı) Kıyılar
E)Fiyord Kıyılar
49)Dalgalar aşındırma yaparken önce çarptıkları kıyı boyunca bir
çentik açar. Buna dalga oyuğu denir. Dalga oyukları derinleştikçe üzerindeki
kütleler kopar ve düşer. Böylece kıyı boyunca diklikler oluşur. Bu dikliklere ne ad verilir?
A)Vadi
B)Kumsal
C)Sahil
D)Plaj
E)falez ya da yalıyar***
50)Aşağıdakilerden hangisi Birikim Şekillerinden biri değildir?
A)Kumsal
B)Kıyı Kordonu
C)Lagün
D)Tombolo
E)Mantarkaya***
51)Denizin sığlaştığı yerlerde, dalgalar ve akıntılar tarafından taşınan maddeler
biriktirme şekilleri oluşturur?
Buna göre birikim Şekilleri ile ilgili verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
A)Kumsal: Kıyılarda dalga ve akıntıların taşıdıkları maddeleri biriktirmesi ile oluşan
alanlara kumsal denir. Girintili-çıkıntılı bir kıyıda dalgalar, denize çıkıntı yapan dik
burunlarda aşındırma, buradan kopardıkları maddeleri koy içlerine taşıyarak
kumsalların oluşmasını sağlar. Bu nedenle kumsallar genellikle koy içlerinde yer alır ve
bir şerit halinde uzanır.

B)Kıyı Kordonu: Dalga ve akıntıların kıyıdan taşıdıkları maddeleri küçük koylarda
biriktirmesi ile oluşan, bir ucu karaya bağlı ve deniz doğru ok şeklinde uzanan
yığıntılardır. Kıyı kordonu bir koyun önünü kapatacak şekilde gelişirse kıyı kordonu
gerisinde lagün oluşur.

C)Lagün: Kıyı kordonunun bir koyun önünü kapatması ile oluşan göllere lagün ya da kıyı
set gölü denir.

D)Tombolo: Kıyı okları karaya yakın adalara doğru oluştuklarında, zamanla ada ile ana
kara birbirine bağlanır. Oluşan bu şekle tombolo denir. Örneğin Marmara Bölgesi’ndeki
Kapıdağ Yarımadası bir ada iken, tombolo ile ana karaya bağlanmıştır. Ayrıca Sinop ili
de bir tombolo üzerinde kurulmuştur.
E)Hepsi***
52)Derin okyanus havzalarıyla ilgili verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
A)derin okyanus çukurları;(uzun ve dar çöküntü alanları, okyanus tabanlarının en derin kesimlerini oluştururlar ve levhaların manto içine daldığı bölgeleri simgelerler)

B)abisal düzlükler;(Dünya üzerindeki en düz bölgelerdir, gerçekte çok engebeli bir yapıya sahip okyanus kabuğu üzerine türbiditik sedimentlerin depolanması sonucu oluşurlar);

C)denizaltı tepeleri;(seamount) (okyanus sırtlarına yakın bölgelerde ya da volkanik sıcak noktalar ile ilişkili deniz altı volkanlarıdır);

D)okyanusa! platolar;(kıtalar üzerinde bulunanlara benzer şekilde oluşan geniş taşkın bazalt
alanları)
E)Heprdi***


BAZI ÖNEMLİ BİLGİLER

_Derinliği 100 metreyi geçmeyen ve su hareketlerinin etkisinde bulunan
yüzeysel tabakanın tuzluluğu stabildir.

_Derinliği 100-180 metre dolaylarında olan ve tuzluluğun çok hızlı ve önemli ölçüde
değiştiği Haloklin Tabakasıdır.

_Derinliği 180 metreden tabana kadar uzanan ve tuzluluk değişimlerinin
çok az düzeyde olduğu tabaka Derin Su Tabakasıdır.

_Bununla birlikte dikey yönde yüzeysel tabaka, haloklin tabaka ve derin su tabakası olarak üç tabakalaşma görülür

_Yüzeysel tabaka 100 metre civarındadır. Piknoklin tabaka ise yaklaşık 1000 metre
kalınlığındadır

_Suların bulanıklık ölçümü, en kolay seki diski (secchi-disk) denilen bir araçla yapılır.

_Okyanus havzalarının yaklaşık 30° kuzey ve güney enlemleri çevresinde (subtropikal
bölgeler) geniş bir akıntı dairesi bulunur

_Okyanus akıntılarının yoğunluk farkı nedeniyle oluşan bölümüne, sıcaklık-tuzluluk
(termohalin) dolaşımı adı verilir

_Deniz ve okyanus sularının kütlesel olarak yer değiştirmesine akıntı denir.

_Okyanusların yaklaşık yüzde beşinde (%5) deniz dağları var.

_Yapılan son bir araştırmada okyanuslarda yaklaşık 33.452 deniz dağı ve 138.412 deniz tepesi olduğu saptanmıştır. Bu da okyanusların sırasıyla yüzde 4,7 ile yüzde 16,3′üne tekabül ediyor.

_Diverjans levha sınırlarından çıkan lavlar büyük deniz altı dağlarının ve hatta geleceğin kıtalarını oluşturmaktadır.

_Okyanus ortası sırtı Dünya yüzeyinin % 23'ünü oluşturmaktadır

_Okyanus tabanı tüm yeryüzünün % 30 unu teşkil eder.

_Okyanus tabanı genellikle incedir. (ortalama 5 kilometre kalınlığında) Yoğunluğu 3-3,5 gr/cm³ olan Bazaltik kayaçlar bulunur.

_Okyanus tabanlarında üç ana bölüm bulunur. Bunlar kıta kenarları derin okyanus havzaları ve okyanus ortası sırtlarıdır

_Harry Hess, deniz dibi yayılması kuramını 1960 yılında açıkladı1950'lerde ortaya atılan Plaka Tektoniği veya levha tektoniği kuramı genel anlamda yeryüzünde var olan büyük çaptaki tektonik hareketleri ve bunlara bağlı olarak oluşan yerşekillerinin oluşum mekanizmalarını açıklar.

_Kıtaların hareket etmesi (A.Wegener, 1912)

_Deniz dibi yayılması, okyanus tabanının yayılması ve genişlemesi (H. Hess, 1960, R.S„Dietz, 1961)

_Transform fayların oluşumları

_Magma içindeki konveksiyon akımları (A.Holms, 1928)

_Yerin içindeki katmanlar geosfer olarak isimlendirilir.

_Birbirlerinden uzaklaşan levha sınırlarında meydana gelen olaylar "Deniz dibi yayılması" olaylarıdır.

_Yaklaşan levha sınırlarında, levhalar bir birleriyle çarpışır, birbirleri
üzerine biner veya biri diğerinin altına dalar. Bu olaya Dalma-Batma (subdiksiyon) adı
verilir.

_Manto, eriyik durumdaki kayaçlardan oluşan magmayı içerir. İçeriğinde ise
büyük oranda Magnezyum ve Silisyum mineralleri bulunur. Yer Küre’nin hacim
bakımından % 80’ine karşılık gelir


_Yıl içinde 21 Mart – 23 Eylül tarihlerinde gel git genliği büyüktür.

_Su seviyesinin yükselmesine med, alçalmasına ise cezir denir.

_Ay, Dünya’ya en yakın gök cismi olduğundan gel git olayında daha etkilidir. Bir
yerdeki gel-git, gün içinde 2 kabarma 2 çekilme biçiminde 6 saatte bir gerçekleşir. Bu
seviye değişmelerinde her gün bir önceki güne göre 50 dakikalık bir gecikme olur.
Çünkü ay, Dünya’nın çevresindeki dönüşünü 24 saat 50 dakikada tamamlamaktadır.

_Gel-git genliğinin fazla olduğu denizlerde akarsu ağızlarında haliçler, az olduğu
denizlerdeki akarsu ağızlarında ise delta oluşur.
_Atlas Okyanusu'nda 3,Hint Okyanusu'nda 1 ve Pasifik Okyanusu'nda 22 adet okyanus hendeği bulunmaktadır

_Okyanus tabanlarında üç ana bölüm bulunur. Bunlar kıta kenarları, derin okyanus
havzaları ve okyanus ortası sırtlarıdır

_Kıta Şelfi (Kıta Sahanlığı): Sahil çizgisinden derin denize doğru çok düşük bir eğimle
alçalan yüzeydir

_Kıta şelfinin açık denize doğru olan sınırını işaret eden kıta yamaçları, kıta kabuğu ve
okyanus kabuğu arasındaki sınırı belirleyen, göreli olarak (şelfe oranla) daha yüksek
eğimli yapılardır.

_Derin okyanus hendekleri, binlerce km uzunluğunda, göreli olarak dar
alanlardır ve okyanusların en derin kesimlerini oluştururlar.

_Abisal düzlüklere tüm okyanuslarda rastlanılır ancak Atlantik Okyanusu en geniş abisal
düzlüklere sahiptir.

_OKYANUS ORTASI SIRTLARI;Tüm ana okyanuslarda bulunan ve Yeryüzünün en az % 20 lik bir bölümünü oluşturan deniz tabanı yayılım merkezleridir.

_İki okyanusal levhanın çarpıştığı konverjans levha sınırlarında derin okyanus çukurları
oluşur.

_Dalga aşındırmasına abrazyon denir.

_Kıyı: Jeomorfolojik olarak kıyının tanımı, deniz ya da göl sularının en alçak oldukları
zamandaki sınır ile falezlerin tabanı arasında kalan sınırdır

_Kıyı Çizgisi: Jeomorfolojik olarak kıyı çizgisi, meteorolojik olaylara ve med-cezir gibi
doğal olaylara göre değişebilen kara ile deniz arasında kalan sınırdır