KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 1 / 32
1. Ünite - Temel Kavramlar ve Anayasal İlkeler
1_Kamu Görevlileri Farklı Kaç Ana Kümeye Ayrılır? Kuramsal olarak temelde dört ana kümeye ayrılabilir. Bu dört küme, hizmetin yürütülmesinde farklı yönlere isabet ettiği gibi, farklı statülere de dayanırlar.
2_ Kamu Görevlileri Kuramsal Olarak Aşağıdaki Dört Ana Kümeye Ayrılabilir:
Kamu Personeli
Seçilmişler
Yükümlüler
Gönüllüler
3_ Kamu Görevlisi Nedir?“kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişidir”
4_ Memurlar Nedir? Memur, kamu hizmetini yapmak üzere kamu örgütünde kadroya bağlı görev yapan, atama ile hizmete alınan ve maaş ile geçinen devlet çalışanıdır
5_ Diğer Memurlar Kimlerden Oluşur? Hâkim - savcılar, askerî personel ve akademik personel oluşturmaktadır.
5_ Memurlar Hangi Hukuka Bağlı? Her iki kümenin ortak niteliği, statü hukukuna bağlı olarak istihdam edilmeleridir.
6_Anayasa’ya Göre Memurluk Nedir? Bütün yurttaşların özgür, eşit ve liyakate göre hizmete katıldığı; statü hukuku doğrultusunda istihdam edilen; bunun yanında aslî ve sürekli görevleri yürüten kamu personeli kategorisidir.
7_ Memur Sözcüğü Nerden Gelmektedir? Arapça “emr” kökünden türemiş ve “emir almış olan kimse” anlamı na gelmektedir.
8_ 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu Da Memuru Anayasa’nın Çizdiği Çerçeve İçerisinde Görmektedir
Devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerinde görev yaparlar
Genel idare esaslarına göre yürütülen hizmetleri görürler
Aslî ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilirler
Devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerinde işin niteliğine bakılmaksızın dolayısıyla aslî ve sürekli olmasa dahi, genel politika tespiti, araştırma, planlama, programlama, yönetim ve denetim gibi işlerde görevli ve yetkilidirler
9_ 657 Sayılı Yasa’ya Göre, Memurluğun Üç Niteliği Vardır:
Memurlar, görevlerin gerektirdiği niteliklere ve mesleklere göre sınıflara ayrılır.
Memurluk, bir kariyer mesleğidir.
Memurluk, liyakate dayanır.
10_Diğer Kamu Görevlileri Kavramı Ne Zaman Kullanılmaya Başlandı? İlk olarak 1982 Anayasası’nda kullanılmıştır. Kavramın 1982 Anayasası’nda kullanımı genel olarak memur kavramı ile birliktedir
11_ 1961 Öncesinde Ve Sonrasında Memurlardan Ayrılmış Olan Üç “Memur” Kümesi Bu Kavramı İçeriğini Doldurmaktadır. Bu üç küme, hâkim - savcılar, askerî personel ve akademik personeldir
12_ Yardımcılar Nedir? Yardımcılar kategorisi, statü değil, akdi (sözleşme) ilişki ile çalışan kümelerden oluşur.
13_ Yardımcıların, İki Temel Niteliği Bulunmaktadır. Birincisi zamansal; ikincisi ise işin niteliğine ilişkindir. İlk olarak, yardımcılar, memurlar kategorisinin tersine, geçici, belirli süreli, kuraldışı, eğreti istihdam biçimlerini içerir. Dolayısıyla, sürekli bir istihdam değildir. İkinci olarak bu istihdam biçimleri, işin aslî değil, tali parçalarını yürütürler. Yardımcılar, istihdam biçimi açısından “geçicilik”, yaptıkları işini niteliği itibariyle “tali” görevleri yürütmek özelliklerini barındırırlar.
14_Yardımcılar Kategorisi İçerisinde Hangi Personel Yer Alır? Sözleşmeli personel; geçici personel ve işçiler yer alır.
15_ Sözleşmeli Personel Nedir? Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen esas ve usuller çerçevesinde belirlenen pozisyonlarda, mali yılla sınırlı olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir.
16_ Kamu İdarelerinde 4/B Rejimi Dışında, Farklı Sözleşmeli Personel Rejimleri Bulunmaktadır. Beş Ana Kümede Toplanabilir;
4/B sözleşmeli personel kadro karşılığı sözleşmeli personel uygulaması, Kamu iktisadi Teşebbüslerinde, örgüt yasalarına göre, belediye ve il özel idarelerinde sözleşmeli personel.
17_ Geçici Personel Nedir? Bir yıldan az süreli ya da mevsimlik işlerde, Bakanlar Kurulu tarafından karar verilen görevlerde, belirlenen adet ve ücret sınırları içerisinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kişilerdir.
18_İşçi Nedir? Kamu personel rejiminde, yardımcılar kategorisi içerisinde akdi ilişki ile çalıştırılan dördüncü küme işçilerdir. Kamuda çalışan işçiler, esas olarak iş Kanunu’na bağlı olarak istihdam edilirler.
19_ Kamu İşçileri 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4/D Maddesi Çerçevesinde İkiye Ayrılır: Sürekli işçiler ve geçici işçiler.
Sürekli işçiler belirsiz süreli iş akdi ile istihdam edilirler.
Geçici işçiler, belirli süreli iş akitleriyle çalıştırılırlar.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 2 / 32
20_ Seçilmişler Kimlerdir? Kamu görevlilerinin ikinci alt kümesini seçilmişler oluşturur. Kimi yazarların “fahri ajanlar” olarak kavramlaştırdığı seçilmişler, yurttaşların ya da bir kamu organının seçtiği ve gönüllük esasına dayalı olarak kamu hizmetine katılan kişilerdir.
21_ Türkiye’de Seçilmişler İçerisine Kimler Girer? Cumhurbaşkanı, Başbakan, bakanlar, milletvekilleri, il genel meclisi üyeleri, belediye meclisi üyeleri, belediye başkanları, köy - mahalle muhtarları, köy ihtiyar meclisi ve mahalle ihtiyar heyeti girer.
22_ Seçilmişlerin Bu İkinci Kesimi Oluşturan Kesimin Birinci Kesimden Temel Farkı Nedir? Birincilerin doğrudan yurttaşlar tarafından, ikinci kesimin ise yurttaşlar değil, kamu makamları tarafından seçilmesi noktasında ortaya çıkmaktadır. Bu kişiler, belirli dönem için kamu görevlisi sıfatını taşırlar. Bunlara, düzenleyici kurul üyelerini, tahkim kurulu üyelerini örnek gösterebiliriz.
23_Yükümlüler Nedir? Yasanın koyduğu hükümler çerçevesinde, idare tarafından tek yanlı zora dayalı olarak belirli bir süre için kamu hizmetlerine katılan kişilerdir. Bu kişiler, maaş ya da ücret almaz, bunlara nakdi ya da ayni yardım yapılabilir.
24_ Zorla Çalıştırmanın Yasak Olduğu Anayasal Güvenceye Almış, Ancak Bu Güvencenin Birkaç Durumda Sınırlanabileceğine Hükmedilmiştir. Buna göre, olağanüstü hâllerde vatandaşlardan istenecek hizmetler ile ülke ihtiyaçlarının zorunlu kıldığı alanlarda öngörülen yurttaşlık ödevi niteliğindeki beden ve fikir çalışmaları yasağın dışındadır. Anayasa’nın bu hükmü olağanüstü hâller ya da olağan durumlarda yasa yoluyla yurttaşlara yükümlülük verilebilmesini olanaklı kılmaktadır. Cumhuriyetin ilk yıllarında konulan yol mükellefiyeti ya da günümüzde de geçerli olan Köy Kanunu’ndaki köylüye mecbur tutulan hizmetler yükümlülüğün kaynaklarını oluşturur.
25_ Gönüllüler Nedir? Kamu görevlilerinin son dönemde ortaya çıkan kategorisi gönüllülerdir. Yükümlülerin tersine gönüllülerde, kamu hizmetlerine katılmada zor değil, rıza vardır. Bu kişiler, kamu hizmetlerine gönüllülük esası ile aynı zamanda belirli ya da belirsiz süre ile maaş, ücret ya da herhangi nakdi - ayni yardım almadan katılmaktadırlar.
26_ Kamu Hizmetlerine Gönüllü Katılım Farklı Alanlarda Uygulanmaktadır. Hangi Alanlardır? 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile düzenlenen fahri trafik müfettişleri kamu hizmetlerini gönüllü olarak yürüten gerçek kişilere verilebilecek örnektir. Bunun dışında, belediye ve il özel idarelerinde ilgili 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 77. ve 5302 sayılı il Özel idaresi Kanunu’nun 65. maddesine dayalı olarak çıkarılan il Özel idaresi ve Belediye Hizmetlerine Gönüllü Katılım Yönetmeliği çerçevesinde vatandaşların yerel hizmetlere gönüllü katılımı yasal esaslara bağlanmıştır.
27_1982 Anayasası İçerisinde Kamu Personel Hukukunun İlkeleri Farklı Hükümler İçerisinde Yer Almaktadır. Bu Hükümler Son Derece Geniş Bir Yelpazededir. Ancak, Temel İlkeler, Üç Maddede Düzenlenmiştir.
• Bu üç maddenin birincisi 70. maddedir. “Kamu Hizmetlerine Girme Hakkı” kenar başlıklı 70. maddede, kamu hizmetine girmenin temel ilkeleri hüküm altına alınmıştır.
• İkincisi ise “Kamu Hizmetleri Görevlileriyle ilgili Hükümler - Genel ilkeler” kenar başlığı altında, kamu personel hukukunun özüne ilişkin üç ilke yer almaktadır (madde 128).
• Son olarak, “Görev ve Sorumluluklar, Disiplin Kovuşturmasında Güvence” kenar başlıklı 129. Maddede altı fıkrada kamu personel hukukunun görev, disiplin, tazminat ve yargılanmaya ilişkin anayasal ilkeleri yer alır.
28_ 128. Maddede, Kamu Personel Hukukunun Üç Temel Anayasal İlkesi Yer Alır. Bunlar;
(1) Aslî ve sürekli görevlerin memurlar ve diğer kamu görevlileri tarafından yürütülmesi ilkesi;
(2) Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin özlük işlerinin yasa ile düzenlenmesi ilkesi;
(3) Üst kademe yöneticilerin yetiştirilmesinin yasa ile özel olarak düzenlenmesi ilkesi.
29_ 1982 Anayasası’nın 128. Maddesinin Birinci Fıkrası Nedir? “Devletin, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür
30_ İlkenin Yer Bakımından Uygulama Alanı Nedir? İlkenin yer bakımından uygulama alanı istisnaya yer bırakmayacak biçimde devlet teşkilatının bütünüdür. Buna göre ilke “Devlet”, “kamu iktisadî teşebbüsleri” ve “diğer kamu tüzel kişileri”nde uygulanacaktır.
31_Genel İdare Esaslarının Anlamı Nedir? Memurlar ve diğer kamu görevlileri tarafından yerine getirilmesi zorunlu olan aslî ve sürekli görevlerin birinci önkoşulu hizmetin kamu tüzel kişiliği tarafından yürütülmesi, ikinci önkoşulu ise genel idare esaslarına göre yürütülmesidir. Genel idare esasları, kamusal yönetim usulleridir
32_ Aslî Ve Sürekli Görevler Nedir? 1982 Anayasası, zorunlu olarak memurlar ve diğer kamu görevlilerince yürütecek hizmetlerin aslî ve sürekli olması koşulunu kabul etmiştir. Ancak yukarıda gördüğümüz gibi Anayasa, ilkenin uygulama yeri olarak devlet teşkilatının bütününü öngörmüş ve devlet tarafından yürütülen bütün kamu hizmetlerini genel idare esasları kavramı içerisinde konumlandırmıştır.
33_ Her Kamu Hizmetinin “Aslî Ve Sürekli”, Aynı Zamanda “Tali Ve Geçici” Görevleri Bulunur.
Bunlardan, aslî ve sürekli olanlar, statü hukukuna bağlı çalışan memurlar ve diğer kamu görevlileri;
Tali ve geçici olanlar ise, sözleşme ilişkisine bağlı çalışan personel eliyle görülebilir ya da özel kişilere gördürülebilir.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 3 / 32
34_ İlkenin Uygulanması Nedir? 1980’lerden başlamak üzere farklılık arz etmiştir. 1980’lerin ikinci yarısında Devlet Memurları Kanunu’nda yer alan Yardımcı Hizmetler Sınıfı’nın yürüttüğü görevler tali ve geçici görülerek, memurlar tarafından yürütülmesi yerine piyasada satın alınabilir kılınmıştır. Yine 1980’lerin ikinci yarısında kamu iktisadi teşebbüslerinde aslî ve sürekli görevler yalnızca üst düzey yöneticilik görevleri olarak düzenlenmiş, geriye kalan görevler ise sözleşme ilişkisi ile görev yapan personel eliyle ve piyasadan satın alınmasının önü açılmıştır. 1990’larda ise düzenleyici kurumlarda aslî ve sürekli görevler bütünüyle memurlar tarafından yapılacak görevler olmaktan çıkarılarak, sözleşme ilişkisi ile istidam edilen personel kategorilerine açılmıştır. 2000’li yılların ilk on yılında ise önce yerel yönetimlerde daha sonra da Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı gibi bakanlıklarda yasa koyucu tarafından, aslî ve sürekli görevlerin sözleşme ilişkisi ile çalışan personel tarafından ya da taşeronlaşma ile taşeron personel tarafından yapılabilmesi ortaya çıkmıştır.
35_1982 Anayasası’nın Kamu Personel Hukukuna İlişkin İkinci Temel İlkesi Nedir? 128. Maddenin ikinci fıkrasından ortaya çıkar. Fıkranın pozitif hükmüne göre, “Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. Ancak, malî ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır.”
36_ Anayasa Mahkemesi, 1985/3 Esas Sayılı Kararı’nda Yasa İle Düzenleme İlkesini Şöyle Yorumlamıştır; “ Yasa Koyucu belli konularda gerekli kuralları koyacak, çerçeveyi çizecek, eğer uygun veya zorunlu görürse, onların uygulanması yolunda sınırları belirlenmiş alanlar bırakacak, idare, ancak o alanlar içinde takdir yetkisine dayanmak suretiyle yasalara aykırı olmamak üzere birtakım kurallar koyarak yasanın uygulanmasını sağlayacaktır. Esasen, Anayasa’nın 8. maddesinin, yürütme yetkisi ve görevinin Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir hükmünün anlamı da budur.”
37_ Anayasa Mahkemesi’nin 1985 Tarihli Bir İçtihadında (Anayasa Mahkemesi Kararı, 1985/3) Ve Sonraki Kararlarında Yasa İle Düzenleme İlkesi Ve İdari Düzenleyici İşlem Arasındaki Bağı Şöyle Yorumlanmıştır;
• Esas olan yasa koyucunun koyduğu kurallardır,
• Yasa koyucunun ortaya koyduğu kurallarla gerekli çerçeve çizilecektir,
• Yasa koyucu eğer gerekli görür ise koyduğu kuralların uygulanması yönünde sınırları belirlenmiş alanlar tespit edebilecektir,
• Yasa koyucunun tespit ettiği bu alanlarda idare, takdir yetkisini kullanarak, Anayasa ve yasalara aykırı olmamak koşuluyla idari düzenleyici işlemlerle düzenleme yapabilecektir,
• İdarenin yaptığı düzenlemeler ancak yasaların uygulanmasını gösterir nitelikte olabilir,
• Yasa ile düzenleme kuralı, yürütme yetki ve görevinin Anayasa ve yasalara uygun olarak kullanılması ve hukuk devleti ilkeleri ile bütünleşiktir
38_ 1789 Fransız İnsan Ve Yurttaş Hakları Bildirgesi’nin 6. Maddesinde Yasaların Genel Niteliği Şöyle İfade Edilmiştir; “yasa, genel iradenin ifadesidir. Tüm yurttaşların, bizzat ya da temsilcileri aracılığı ile yasanın yapılmasına katılma hakları vardır. Yasa ister koruyucu, ister cezalandırıcı olsun herkes için aynıdır. Tüm yurttaşlar yasa önünde eşit[tir].”
39_1983-2011 Yılları Arasında Kamu Personel Hukuku Alanı İle İlgili Kaç Yetki Yasası Kabul Edilmiştir? 17 yetki yasası kabul edilmiştir. Bu yetki yasalarına dayalı olarak doğrudan kamu personel hukuku ile ilgili yaklaşık olarak 120’nin üzerinde KHK çıkarılmıştır.
40_ Kamu Personel Hukuku Alanında Mutlak Olarak Yasa İle Düzenlenmesi Gereken Alanlar Nedir? Anayasa’nın siyasi haklar ve ödevler bölümü olağan durumlarda KHK’larla düzenlenemez. Bu alanda, kamu personel rejimin ile ilişkili olarak, kamu hizmetine girme hakkı, kamu görevlilerinin mal bildiriminde bulunması ve dilekçe hakkı yer almaktadır. Diğer yandan Anayasa, temel haklar ve kişinin hakları ve ödevleri bölümlerinin de olağan durumlarda KHK ile düzenlenmesini yasaklamıştır. Bu konuda, disiplin suç ve cezaları da kamu personel hukuku alanında mutlak olarak yasa ile düzenlenmesi gereken alanlar arasına girmektedir.
2. Ünite - Türk Kamu Personel Rejiminin Kısa Tarihi Ve Genel Yapısı
41_ Iıı. Selim Döneminde Hangi Düzenlemeler Başlamıştır? Özellikle askeri bürokrasi üzerinde yoğunlaşan yeniden düzenleme, sivil bürokrasiye de yansımıştır.
42_ Iıı. Selim Döneminde Hangi Unsurları İçermiştir?
Memur nizamnameleri,
Memurların hizmete alınması,
Emeklilik yaşı gibi unsurları içermiştir.
43_Tanzimat’ın Hemen Öncesinde Kamu Personel Rejiminde Batı Tipi Modern Memurluğu Kurmak Yönünde Önemli Düzenlemeler Yapılmıştır Bunlar Nelerdir? 1833’te Osmanlı üst düzey bürokrasisinin kaynağını oluşturan Enderun’un kapatılması ve 1838 Ceza Kanunnamesi ile memurların malları el konma cezasının (müsadere) sınırlanması ile memurlara kimi yasakların konulması ve yasaklara uymayanlar hakkında cezaların belirlenmesi bunların en önemlileridir.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 4 / 32
44_ Osmanlı-Türk Tarihinde Batı Tipi Modern Memurluğun Kuruluş Tarihini Ne Zaman Olmuştur? 1839 Gülhane Hattı-ı Hümayunu’nun (Tanzimat Fermanı’nın) çok kısa bir süre öncesinde kabul edilen 1838 Maaşat Fermanı ile başlatmak gerekir.
45_ 1838 Maaşat Fermanı İle Ne Olmuştur? Batı tipi memurluk kurulmuştur.
46_ 1838 Maaşat Fermanı Ve Bu Ferman’daki Unsurları Tekrar Eden 1839 Tanzimat Fermanı’nda Batı Tipi Memurluğun Kurucu Niteliği Olarak Ne Kabul Edilmiştir? Memurun maaş ile istihdam edilmesi ilkesi kabul edilmiştir.
47_Osmanlı’da Batı Tipi Modern Memurluğun Kuruluşu Yönünde İkinci Büyük Adım Nedir? 1856 yılında kıraat olunan Islahat Fermanı’dır. 1856 Islahat Fermanı ile Batı tipi modern memurluğun ikinci olmazsa olmaz öğesi olan yurttaşların (Osmanlı milletlerinin)eşit ve özgür bicimde; erdem ve yetenekleri doğrultusunda memurluğa girebilmesi ilkesi kabul edilmiştir.
48_ 1876 Kanun-I Esasîsi’nde Devlette İstihdam Olunmanın Koşulu Nedir? Devletin resmî dili olan Türkçeyi bilmek olarak kabul edilmiştir; “Tebaai Osmaniye’nin hidematı Devlette istihdam olunmak için devletin lisan-ı resmisi olan Türkçeyi bilmeleri şarttır”.
49_ 1856 Islahat Fermanı’nda Benimsenen Memurluk Nedir? 1789 insan ve Yurttaş Hakları Beyannamesi’ndeki memurluğun Osmanlı ülkesinde, Osmanlı milletleri üzerinden ortaya çıkmış biçimidir denilebilir.
50_ 1876 Kanun-I Esasisi’nde Kabul Edilen Anayasal İlkelere Koşut Olarak Hangi Kararnameler Yayınlandı?
1880 yılında Maaşat Kararnamesi ve
1881 yılında Memurini Mulkiyye Terakki ve Tekaud Kararnamesi kabul edilmiştir.
51_1881 Tarihli Memurini Mulkiyye Terakki Ve Tekaud Kararnamesi Nedir? Esas olarak bir kamu personel ve kamu personeli emeklilik yasası niteliğindedir. 1880 tarihli Maaşat Kararnamesi ise hem maaş yasası, hem de kadro yasası niteliğine sahip olmuştur. Her iki yasa, kimi değişikliklere uğrasa da esas olarak Cumhuriyet’e kadar uygulanmıştır.
52_ 1881 Tarihli Memurini Mulkiyye Terakki Ve Tekaud Kararnamesi Nedir? Genel personel ve bu personelin emeklilik yasası niteliğine sahip olmuştur. Bu doğrultuda yasa, memurluğu esas istihdam bicimi olarak kabul etmiştir. Yasa ile memurların nitelikleri, hizmete alınmaları, davranışı, sicili, disiplini, cezalandırılması, ilerlemesi, hizmetle ilişkisinin kesilmesine ilişkin hükümleri içermiştir.
53_ 1881 Tarihli Memurini Mulkiyye Terakki Ve Tekaud Kararnamesi Yasa’da Yer Alan Memur Olma Koşulları Şunlardır;
Osmanlı Tebaasından olmak;
20 yaşını tamamlamak;
İyi huy sahibi olmak;
Bir yıl ya da daha fazla ceza almamış olmak;
İlgili memuriyetin gerektirdiği özel bilgiye sahip olduğunu diploma ya da komisyon önünde yapılacak sınavda ispatlamak.
54_ Tarihli Memurini Mulkiyye Terakki Ve Tekaud Kararnamesi Yasa’da Yer Alan Memurun Hizmetle İlişkisinin Kesilmesi İse Belirli Koşul Ve Durumlara Bağlanmıştır. Bunlar;
Memurun hukuka aykırı bicimde hizmete alınması;
Bir yıl içerisinde nizamnamelere göre üç kez idare tarafından ceza verilmiş olması;
Memurun kadrosunun ortadan kaldırılması;
Süreli atamalarda memurun atandığı sürenin bitmesi;
Memurun istifası ve idare tarafından istifasının kabulü;
Devlet tarafından zorunlu bir nedenin görülmesi;
Memurun bir suçu dolayısıyla hapse atılması ya da sürgüne hükmedilmesi;
Memurun görevini yapmada yetersizliğine karar verilmesi. Kurulan emeklilik rejiminde, memurun maaşından %5 kesinti yapılması ve emekliliğe hak kazanabilmesi için 30 yıl hizmete sahip olma koşulu getirilmiştir
55_ 1880 Maaşat Kararnamesi Nedir? Adından da anlaşılacağı gibi bir maaş, ancak aynı zamanda da bir kadro yasası hüviyetine sahip olmuştur.
56_Cumhuriyet Döneminde Kamu Personel Rejimini, Personel Yasalarını Temel Alarak İki Alt Bölümde İncelemek Mümkündür.
Birinci bölüm, 1926-1965 yıllarını kapsayan Memurin Kanunu Dönemi;
İkincisi ise 1965 sonrası ortaya çıkan Devlet Memurları Kanunu Dönemi. Günümüzde kamu personel rejimini doğrudan etkileyen olgu olan esneklik de bu bölüm içerisinde yer alacaktır.
57_ Memurin Kanunu Dönemi 1926 yılında kabul edilen 788 sayılı Memurin Kanunu ve bu yasanın ayrılmaz parçası olarak maaş ve emekliliğe ilişkin diğer yasalarla 1965 yılına kadar olan dönemde kamu personel rejimi kodifiye edilmiştir
58_ 1924 Anayasası’nın Memurin Kenar Başlığı Altındaki Üç Maddesinde Memurluk Rejimi Düzenlenmiştir. Buna göre, öncelikle memur olmak ile yurttaşlık arasında açık bağ kurulmuş ve yurttaşların yeterlik ve hak edişine göre memur olacağı hükme bağlanmıştır. Diğer yandan, memurlu rejimini düzenleyecek özel bir yasa çıkarılması ve kanunsuz emir ilkesi kabul edilmiştir.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 5 / 32
59_ Devlet Memuru, Belediye Memuru Ayrımı Ne Zaman Ortadan Kalktı? 1970 yılında ortadan kalkmış, ancak ilginçtir ki ilgili Nizamname 1994 yılında yürürlükten kaldırılmıştır.
60_Müstahdemler Nedir? Devlet işlerinde sözleşmeyle ve ücret karşılığı çalışan, sözleşme yapılmadığı durumlarda çalışma koşullarının idarece belirlendiği, kadrosu bulunmayan ve memurların hak ve yetkilerine sahip olmayan personel olarak tanımlanmıştır
61_ Memurin Kanunu Dönemi’nde, 1960’ın Başına Gelindiğinde Kamu Personel Statülerinden Müstahdemler Kategorisinin Son Derece Çeşitlendiğini Görüyoruz. Buna Göre,
Memurlar, Devlet Memuru ve Belediye Memuru olmak üzere ikiye;
Müstahdemler ise Müteferrik Müstahdem, Geçici Hizmetliler; Yevmiye li Teknik Personel; Mukaveleliler; S Cetveli Personeli; N Cetveli Personeli olmak üzere altıya ayrılmıştır.
Üçüncü ana statü olarak işçi statüsü yer almaktadır.
62_657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu Ne Zaman Kabul Edildi? 1965 yılında kabul edilmiştir
63_1961 Anayasası’nın “Memur Teminatı” Kenar Başlıklı 118. Maddesi Nedir? “Memurlar ve kamu kurumu niteliğindeki meslek teşekkülleri mensupları hakkında yapılacak disiplin kovuşturmalarında, isnad olunan hususun ilgiliye açıkça ve yazılı olarak bildirilmesi, yazılı savunmasının istenmesi ve savunma için belli bir süre tanınması şarttır. Bu esaslara uyulmadıkça disiplin cezası verilemez. Disiplin kararları, yargı mercilerinin denetimi dışında bırakılamaz. Asker kişiler hakkındaki hükümler saklıdır.”
64_Esneklik Nedir? Temelde Post-Fordist kamu personel rejimini ifade etmektedir. Bu doğrultuda, Post-Fordist kamu personel rejimi ile memurluk üzerine kurulan tekçi - üniter istihdamın yerine çoklu - parçalı istihdam kurulmaya çalışılmaktadır.
65_Taşeronlaşma İlk Olarak Hangi Alanlarda Olmuştur? Temizlik, servis, güvenlik, yemekhane gibi alanlarda başlamıştır. Ancak taşeronlaşma, 2000’li yıllarda asli ve sürekli hizmetlere sirayet etme eğilimine girmiş, özellikle belediye hizmetlerinde son derece yaygınlaşmıştır. Belediye hizmetleri yanında, sağlık hizmetleri de taşeronlaşmanın yaygınlaştığı alanlardandır.
66_ Kamu Personel Rejiminin Kurumsal Yönetimini Hangi Bakanlıklar Yürütür? Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı yürütür
67_ Nicel Yapı İçerisinde Hangi Yönlere Dağılım Olur? Kamu personelinin statülere, idarelere ve cinsiyete göre dağılımı yer alacaktır.
68_Bütçe Ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Kamu Personel Rejimi İle İlgili Görevlerini Dört Daire Başkanlığı Eliyle Yerine Getirir. Bunlar;
Kadrolar Dairesi Başkanlığı;
Personel Mevzuat Dairesi Başkanlığı I;
Personel Mevzuat Dairesi Başkanlığı II;
Maaş ve Yük Hesabı Dairesi Başkanlığıdır.
69_ Devlet Personel Başkanlığı Ne Zaman Kuruldu? 1960 yılında kurulmuştur.
70_ Devlet Personel Başkanlığının Görevleri Şunlardır;
Kamu personelinin hukuki ve mali statüsünü uygulanmasının esaslarını tespit etmek, bunların düzenlenmesi ve geliştirilmesiyle ilgili çalışmaları yapmak, gerekli tüzel metinleri hazırlamak,
Kamu kurum ve kuruluşlarının personel ihtiyaçlarını karşılamak için uygulanacak usul ve esasları düzenlemek,
Personel ve teşkilatlanma konuları ile ilgili olarak tasarı ve tekliflerini incelemek,
Personel idari usul ve esaslarla ilgili konulardaki uygulamaları takip ve değerlendirmek, bu konuda gerekli çalışmaları yapmak,
Personel rejimi konusunda gerekli araştırma ve incelemeleri yapmak veya yaptırmak, personel rejimleri arasında uyum ve denge sağlamak, bu konularda gerekli ilke ve esasları tespit etmek,
Kamu personeli ile ilgili hususlarda her çeşit istatistikî bilgileri toplamak, genel personel kayıtlarını merkezi olarak tutmak,
Personel mevzuatı ve teşkilatlanma ile ilgili konularda, kamu kurum ve kuruluşlarındaki farklı uygulamaları önleyecek ve uygulama birliğini sağlayacak çalışmalar yapmak,
Kamu kuruluşlarında, personel planlaması yapılması ve uygulamasına yardımcı olmak ve bu konuda gerekli çalışmaları yapmak,
Hizmet öncesi eğitim kurumlarının müfredat programlarına, kamu görevlerinin gerektirdiği niteliklerin ve bilgi ve alışkanlıklarının kazandırılmasına yararlı konuların yansıması için gerekli koordinasyon ve çalışmaları yapmak,
Kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilat ve görevleri hakkında çalışmalar yapmak,
Personel rejiminin esaslarını tespit etmek, devlet personel politikasının tespitinde ve uygulanmasında Bakanlar Kuruluna yardımcı olmak ve koordinasyonu sağlamak,
Kamu personeline ait hukuki ve mali statülerin esasları ile insan gücü istihdam planına ait ilke ve teklifleri tespit ederek Bakanlar Kuruluna sunmak,
Kamu görevlileri sendikalarına ilişkin mevzuatın uygulanmasında danışma, destek ve koordinasyon hizmetlerini yürütmek,
Özelleştirme veya yeniden yapılandırma sürecinde bulunan kamu kurum ve kuruluşlarındaki istihdam fazlası ve nakle tabi personele ilişkin işlemleri yürütmek,
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 6 / 32
71_ Devlet Personel Başkanlığı Yasa İle Verilen Görevlerini Sekiz Adet Ana Hizmet Birimi Eliyle Yerine Getirir Bu Birimler, ,
Kadro ve Kamu Görevlileri Dairesi Başkanlığı;
Eğitim Dairesi Başkanlığı;
Hukuki ve Mali Statüler Dairesi Başkanlığı;
Teşkilat ve Yönetimi Geliştirme Dairesi Başkanlığı;
Bilgi Sistemleri ve istatistik Dairesi Başkanlığı;
Kamu Görevlileri Sendikası Dairesi Başkanlığı;
Kamu Personel istihdamı Dairesi Başkanlığı;
Kamu iktisadi Teşebbüsleri ve Özelleştirme Dairesi Başkanlığıdır
72_Türk Kamu Personel Rejiminin Nicel Yapısını Birkaç Boyutta Betimleyebiliriz Bunlar Nelerdir?
İlk olarak kamu personelinin statülere Gore;
İkinci olarak idarelere göre;
Üçüncü olarak cinsiyete göre dağılımı.
3. Ünite - Memur Statüsü I (Genel Statü Ve Hizmete Giriş)
73_ Statü Hukukunun Anayasal Düzlemdeki İlk Bütüncül İfadesi Hangi Anayasadadır? 1919 Alman Weimar Anayasası’ndadır
74_ Weimar Anayasası’nda Memur Statüsü Bütüncül Ve Ayrıntılı Olarak Düzenlenmiştir. Buna göre, memurların emeklilik hakları açıkça tanınmıştır. Kabul edilen bir diğer anayasal ilke, memurların kazanılmış haklarının dokunulmaz olduğudur. Anayasa’da ayrıca, amirleri tarafından verilen olumsuz sicile karşı memurların görüşünün alınması ve memurların kendi sicillerine ulaşabilmesi hüküm altına alınmıştır. Weimar Anayasası’nda memurların üçüncü kişilere verdiği zararlardan devlet ve memurun görev yaptığı kamu kurumu sorumlu tutulmuş, ancak devletin memura rücu hakkı saklı tutulmuştur.
75_ Akdi İstihdamın Tersi Olarak Statü Hukukunun Dört Temel Niteliği Bulunmaktadır. Bunlar;
Çalışma rejiminin anayasal ilkelere dayalı olarak bütünüyle yasalardan başlayan hukuki düzenleme silsilesi ile belirlenmesi;
Çalışma rejiminin devlet tarafından tek taraşı olarak belirlenmesi;
Çalışanın yasadan kaynaklanan objektif durum ve koşullar ortaya çıkmadıkça yaşam boyu kariyer düzeni içerisinde istihdamı;
Çalışanların statüleri üzerinde tesis edilen işlemlere karşı yargı yoluna gidebilmesidir.
76_Statü Hukukunun Birinci Temel Niteliği Nedir? Çalışma rejiminin anayasal ilkelere dayalı olarak, bütünüyle yasa eliyle düzenlenmesidir.
77_ Statü Hukukunun İkinci Temel Niteliği Nedir? Çalışma rejiminin devlet tarafından tek tarafı olarak belirlenmesidir.
78_ Statü Hukukunun Üçüncü Temel Niteliği Nedir? Çalışanın yasadan kaynaklanan objektif durum ve koşullar ortaya çıkmadıkça yaşam boyu kariyer düzeni içerisinde istihdam edilmesidir.
79_ Statü Hukukunun Dördüncü Temel Niteliği Nedir? Çalışanların statülerinin herhangi bir unsuru üzerine tesis edilen işlemlere karşı yargı yoluna gidebilmesidir
80_Memurluğun Üç Temel Niteliği Sayılmıştır Bunlar Nedir? Sınıflandırma, kariyer, liyakat.
81_ Rütbe Sınıflandırmasının En Saf Uygulamaları Hangi Ülkelerdedir? Almanya, Fransa, İtalya gibi Kıta Avrupacı ülkeleri ve İngiltere’de; kadro sınıflandırması ise Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Japonya, Brezilya gibi ülkelerdedir.”
82_ Batı Ülkelerinin Modern Kamu Personel Rejimlerindeki İlk Sınıflandırma Ne Zaman Ortaya Çıktı: Entelektüel ve rutin emek bağlamında ortaya çıkmıştır. Buna göre memurlar, entelektüel görevleri yapanlar ve rutin görevleri yapanlar olmak üzere iki sınıfa ayrılmıştır. Bu konudaki ilk ayrım, 1853 yılında İngiltere’de hazırlanan Northcote-Trevelyan Raporu ile önerilmiştir
83_ Rütbe Sınıflandırması Yöntemi Nedir? Görevden çok, memurun bizzat kendisini temel alır. Bu nedenle kariyer sistemi olarak da adlandırılır. Rütbe sınıflandırmasında görev ve sorumlulukların değil, görev ve sorumlulukları yerine getirecek memurun sahip olduğu en başta eğitim olmak üzere kişisel niteliklerin sınıflandırılması esastır.
84_ Rütbe Sınıflandırmasının Uygulandığı İngiliz Kamu Personel Rejiminde, Dört Sınıf Bulunaktadır; Yönetici Sınıf, icracı Sınıf, Büro Sınıfı, Yardımcı Sınıftır
85_Fransa’da İse Üç Hizmet Sınıfı Vardır. Bunlar A, B, C kategorileridir. A kategorisi, Yönetsel Hizmetler Sınıfıdır ve en az lisans diplomasını gerektirir. B kategorisi, Uygulama ve icra Hizmetleri Sınıfıdır ve en az lise diplomasını gerektirir. C kategorisinde ise diploma koşulu bulunmamaktadır. Bu kategoriler içerisinde de meslek sınıfları bulunmaktadır.
86_ Alman Memurluk Rejiminde Yine Dört Sınıflandırma Kategori Bulunmaktadır. Bunlar; Üst Yönetim Hizmetleri, Yönetim Hizmetlerine Yardımcı Hizmetler, Orta Hizmetler ve Basit Hizmetlerdir.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 7 / 32
87_ Kadro Sınıflandırması Nedir? Rütbe sınıflandırmasının tersine kadro sınıflandırmasında, memurlar değil, kadrolar sınıflandırılır. Memurlardan bağımsız olarak kadroların görev ve sorumlulukları sınıflandırmanın konusunu oluşturur.
88_ Kadro Sınıflandırmasının Kaynak Ülkesi Hangisidir? Amerika Birleşik Devletleri’dir
89_Türk Kamu Personel Rejiminde, Memurların Büyük Hizmet Sınıfları İçerisinde Sınıflandırıldığını Görüyoruz. Devlet Memurları Kanunu 10 Hizmet Sınıfı Oluşturmuştur
• Genel idare Hizmetleri Sınıfı
• Teknik Hizmetler Sınıfı
• Sağlık ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı
• Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı
• Avukatlık Hizmetleri Sınıfı
• Din Hizmetleri Sınıfı
• Emniyet Hizmetleri Sınıfı
• Yardımcı Hizmetler Sınıfı
• Mülki idare Amirliği Hizmetleri Sınıfı
• Milli istihbarat Hizmetleri Sınıfı
90_ Genel İdare Hizmetleri Sınıfı Nedir? (GiH), torba sınıftır. Devlet Memurları Kanunu kapsamına dâhil kurumlarda yönetim, icra, büro ve benzeri hizmetleri gören ve Yasa ile tespit edilen diğer sınıflara girmeyen memurlar Genel idare Hizmetleri sınıfını oluşturur.
91_ Genel İdare Hizmetleri Sınıfı Sınıfa Dâhil Unvanlardan Bazıları Hangilerdir? Müsteşar, Daire Başkanı, Teftiş Kurulu Başkanı, Hukuk Müşaviri, Şube Müdürü, Şef, Bilgisayar işletmeni, Veri Hazırlama ve Kontrol işletmeni, Memur.
92_ Teknik Hizmetler Sınıfı (TH) Nedir? Devlet Memurları Kanunu kapsamına giren kurumlarda meslekleriyle ilgili görevleri fiilen yürüten ve yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar, jeolog, hidrojeolog, hidrolog, jeofizikçi, fizikçi, kimyager, matematikçi, istatistikçi, yöneylemci, matematiksel iktisatçı, ekonomici ve benzeri ile teknik öğretmen okullarından mezun olup da öğretmenlik mesleği dışında teknik hizmetlerde çalışanlar, şehir plancısı, yüksek şehir plancısı, yüksek bölge plancısı, tütün eksperi yetiştirilenler ile müskirat ve çay eksperleri, fen memuru, yüksek tekniker, tekniker teknisyen ve emsali teknik unvanlara sahip olup en az orta derecede mesleki eğitim görmüş bulunanlar, Teknik Hizmetler Sınıfını oluşturur
93_ Sağlık Ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı (SH) Nedir? Sağlık hizmetlerinde (hayvan sağlığı dâhil) mesleki eğitim görerek yetişmiş olan tabip, diş tabibi, eczacı, veteriner hekim gibi memurlar ile bu hizmet sahasında çalışan yükseköğrenim görmüş fizikoterapist, tıp teknoloğu, ebe, hemşire, sağlık memuru, sosyal hizmetler mütehassısı, biyolog, psikolog, diyetçi, sağlık mühendisi, sağlık fizikçisi, sağlık idarecisi ile ebe ve hemşire, hemşire yardımcısı, fizik tedavi, laboratuvar, eczacı, diş anestezi, röntgen teknisyenleri ve yardımcıları, çevre sağlığı ve toplum sağlığı teknisyeni, sağlık savaş memuru, hayvan sağlık memuru ve benzeri sağlık personelini kapsar.
94_ Eğitim Ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı (EÖH) Nedir? Devlet Memurları Kanunu kapsamına giren kurumlarda eğitim ve öğretim vazifesiyle görevlendirilen öğretmenleri kapsar.
95_ Avukatlık Hizmetleri Sınıfı (AH) Nedir? Avukatlık ruhsatına sahip, baroya kayıtlı ve kurumlarını yargı mercilerinde temsil yetkisini haiz olan memurları kapsar.
96_ Din Hizmetleri Sınıfı (DH) Nedir? Dinî eğitim görmüş olan ve dinî görev yapan memurları kapsar.
97_ Emniyet Hizmetleri Sınıfı (EMH) Nedir? Çarşı ve mahalle bekçisi, polis, komiser muavini, komiser, baş komiser emniyet müfettişi, polis müfettişi, emniyet amiri ve emniyet müdürü ve emniyet müdürü sıfatını kazanmış emniyet mensubu memurları kapsar.
98_ Yardımcı Hizmetler Sınıfı Sınıfa Dâhil Unvanlardan Bazıları Şunlardır; Aşçı, kaloriferci, bekçi, dağıtıcı, hizmetli.
99_ Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfı (Miah) Nedir? Valiler ve kaymakamlar ile bu sıfatları kazanmış olup içişleri Bakanlığı merkez ve iller kuruluşunda çalışanları ve maiyet memurlarını kapsar.
100_ Milli İstihbarat Hizmetleri Sınıfı (Mih) Nedir? Milli istihbarat Teşkilatı kadrolarında veya bu teşkilat emrinde çalıştırılanlardan özel kanunlarında gösterilen veya Başbakanlıkça tespit edilen görevleri ifa edenleri kapsar
101_ Memurların Hizmet Sınıflarının Nicel Görünümüne Baktığımızda En Büyük İlk Üç Sınıf Hangisidir?
Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı (% 31,9),
Genel idare Hizmetleri Sınıfı (25,5) ve
Sağlık ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı (% 14,6) olduğunu görüyoruz. En küçük üç sınıf ise
Mülki idare Amirliği Hizmetleri Sınıfı (% 0,1),
Avukatlık Hizmetleri Sınıfı (% 0,1) ve
Din Hizmetleri Sınıfı (% 3,6)’dır.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 8 / 32
102_ Devlet Memurları Kanunu’nda Kariyer İlkesi Nedir? “Devlet memurlarına, yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkânını sağlamak” olarak tanımlanmıştır.
103_ Devlet Memurları Kanunu’nun 3/B Maddesine Göre Kariyer Nedir? “Devlet memurlarına, yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkânını sağlamaktır.”
104_ Memurluk Kariyerine Girmek İçin Neler Gereklidir? Genel idare Hizmetleri ve Yardımcı Hizmetler Sınıfı için yalnızca ortaokul diploması (istekli olmadığı zamanlarda ilkokul diploması) yeterli iken, diğer hizmet sınıfları için belirli okullardan mezun olmak, belirli mesleki eğitimden geçmiş ve belirli mesleki unvanları kazanmış olmak şarttır.
105_ Eğitim Ve Kıdem Temelindeki Yükselme Basamakları Tabloda Görülebilir
107_ Yükselme Basamakları Nedir? Orta düzey kadrolar için objektif sınav, üst düzey kadrolar için üst yöneticinin sübjektif tasarrufunu içeren takdir çerçevesinde oluşturulmuştur.
108_ Liyakat İlkesinin Üç Unsuru Vardır.
Birincisi, personel süreçlerinde hizmetin gereklerinden kaynaklanan rasyonel ölçütlerin kullanılması;
İkincisi memurlar arasında eşitlik ilkesinin uygulanması;
Üçüncüsü ise, memurların güvenceye sahip olmasıdır.
109_ Devlet Memurları Kanunu’nun 3/C Maddesine Göre Liyakat Nedir? “Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini liyakat sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkanlar uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmaktır.”
110_ 1982 Anayasası’nda Memurluğa Girmeye İlişkin Anayasal İlkenin Dört Unsuru Bulunmaktadır.
Birinci olarak, memurluğa girmek yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına özgü bir ödev ve haktır.
İkinci olarak, vatandaşların özgür ve serbestçe kullanacağı bir haktır.
Üçüncü olarak, vatandaşların eşit biçimde kullanacağı haktır.
Dördüncü olarak vatandaşların hizmete alınmasında görevin gerektirdiği niteliklerinden başka hiçbir ayrım gözetilemez.
111_ 1982 Anayasası’nın 70. Maddesi Nedir? “Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.”
112_ Anayasa’da Açıkça Anılan Bu Kesimler; kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gazilerdir. Bu kesimlerden bir bölümü memurluğa girmede pozitif ayrımcılık yönünde, özel oranlara ve kadrolara sahip olabilmektedir.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 9 / 32
113_ Devlet Memurları Kanunu’nun 48. Maddesine Göre, Devlet Memuru Olmanın Genel Ve Özel Koşulları Bulunmaktadır. Genel Koşullar Şunlardır; Türk vatandaşı olmak, belirli yaşta olmak, belirli öğrenime sahip olmak, kamu haklarından mahrum bulunmamak, belirli suçlardan ve belirli sürelerle mahkûm olmamak, askerlik ve sağlık.
114_ Yaş Koşulu Devlet Memurları Kanunu’nda Memurluğa Girişte En Az Yaş Koşulu Getirilmiştir (madde 40). Buna göre, 18 yaşını tamamlayanlar memur olabilir. Ancak bir meslek ya da sanat okulunu bitirenler, en az 15 yaşını doldurmuş olmak ve kazai rüşt kararı almak koşuluyla devlet memurluklarına atanabilirler.
115_ Yasa’ya Göre Kasten İşlenen Bir Suçtan Bir Yıl Ya Da Daha Fazla Süreyle Ceza Almış Olmak Memurluğa Girmede Engeldir. Burada İki Durumun Yan Yana Gelmesi Gerekir
• Birincisi, kasten işlenen bir suçtan kesinleşmiş bir cezanın alınmış olmasıdır.
• İkincisi süreye ilişkindir; kasten işlenen bir suçtan, bir yıl ve daha fazla ceza almış olmak gerekir. Diğer yandan, affa uğramış olsa bile belirli suçlardan süreye bağlı olmadan ceza almış olmak memur olmaya engeldir. Bu suçlar; devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama ve kaçakçılıktır. Bu suçlardan alınan ceza adli para cezasına çevrilse bile memurluğa engel teşkil etmektedir. Ayrıca eklemek gerekir ki ilgili fıkrada sayılan suçlardan alınan mahkûmiyet, tecil edilse bile memur olmaya engeldir. Bu suçlardan ceza almış olmak memurluğa girmede engel olduğu gibi, memurluğa girdikten sonra vuku bulması durumunda göreve son vermeyi gerektirir.
116_ Özünde, Memurluğa Girmek İçin Kişinin Askerlikle İlişkisinin Bulunmaması Gerekir. Buna Göre, “Askerlik Durumu İtibarıyla;
• Askerlikle ilgisi bulunmamak
• Askerlik çağına gelmemiş bulunmak
• Askerlik çağına gelmiş ise muvazzaf askerlik hizmetini yapmış yahut ertelenmiş veya yedek sınıfa geçirilmiş olmak” gerekir. “Askerlikle ilgisi bulunmamak”; askerliği yapmış ya da askerliğe elverişli olmadığı ilgili mevzuata göre belirlenmiş olan kişilerdir. “Askerlik çağına gelmemiş olmak”; askerlik çağı kişinin 20 yaşına girdiği Ocak ayının birinci günü başlar (1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunu, madde 2). Kişi, bu yaştan önce memurluğa girmişse, askerlik çağına gelmemiş olur. Kişi, askerlik çağına gelmiş ise hizmeti yapmış, erteletmiş ya da yedek sınıfına geçmiş olmalıdır.
117_ Askerlik Görevini Tamamlayıp Memurluğa Dönmek İsteyenler, Terhis Tarihinden İtibaren Kaç Gün İçinde Başvurmaları Lazım? 30 gün içinde kurumlarına başvurmak ve kurumları da başvurma tarihinden itibaren azami 30 gün içinde ilgilileri göreve başlatmak zorundadırlar.
118_ Sağlık Koşulu Devlet Memurları Kanunu’na Göre Memur Olabilmenin Bir Diğer Koşulu Hangi Rahatsızlığın Bulunmaması Gerek? Memurun, görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığının bulunmamasıdır.
119_ Memurluğa Girişte Uygulanan Sınav Düzeni Merkezi Ve Kurumsal Yapıları Barındırmaktadır. Belirli Kurumlar Yönetmeliğin Kapsamı Dışında Tutulmuştur. Bunlar,
• Adalet Bakanlığı,
• Milli Savunma Bakanlığı ve
• Milli istihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı ile
• İçişleri ve Dışişleri bakanlıklarının bakanlık teftiş kurulları,
• Jandarma Genel Komutanlığı ve
• Askerî Adalet Teftiş Kurulları ve
• 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun değişik 1. maddesinin üçüncü fıkrasında sayılanlar ile devlet senfoni orkestraları ve Devlet Klasik Türk Müziği Korosu sanatçılarıdır.
120_ A Grubu Kadrolardan Bazıları Şunlardır; Başbakanlık Uzman Yardımcısı, Bakanlık Müfettiş Yardımcısı, Enerji Uzman Yardımcısı, Devlet Personel Uzman Yardımcısı, Maliye Uzman Yardımcısı, Devlet Bütçe Uzman Yardımcısı, Devlet Gelir Uzman Yardımcısı.
121_ Adaylık Süresi İçinde Aday Memurun Kimi Hak Ve Yükümlülükleri Aslî Memurdan Farklı Ve Sınırlıdır. Örnek Olarak Hangileridir? Adaylık süresi içerisinde aday memurun yıllık izin hakkı yoktur. Aday memur aynı zamanda, aşağıda inceleyeceğimiz, özel yetiştirilme sürecine tabi tutulur. Adaylığa atanan aday memur, ilgili mevzuata göre belgeleri ibraz etmek yanında, 1990 tarihli ve 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu ve ilgili yönetmelik çerçevesinde mal bildiriminde bulunmak zorundadır.
122_ Adaylık Süresi Ne Kadardır? Bir yıldan az iki yıldan fazla olamaz. İdare, bir yıl ile iki yıl arasında kalan süre içerisinde, başarılı olan aday memuru aslî memurluğa atamak ya da ilgili hükümler çerçevesinde başarısız olanın ilişiğini kesmek zorundadır.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 10 / 32
123_ Adaylık Süresi İçerisinde Memurun Görevine Üç Durumda Son Verilir Bunlar Nedir?
Temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve staj devrelerinin her birinde başarısız olanların;
Adaylık süresi içerisinde hâl ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları,
Göreve devamsızlıkları tespit edilenlerin ve adaylık süresi içerisinde disiplin cezası almış olanların disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir
124_ Adaylık Dönemi İçerisinde Veya Sonunda, 56 Ve 57. Madde Hükümleri Çerçevesinde İlişkileri Kesilenler Kaç Yıl Memur Olamaz? Sağlık nedenleri hariç olmak üzere, ilişikleri kesilenler üç yıl süre ile memurluğa alınmazlar.
125_ Devlet Memurları Kanunu’nda İstisnai Memurluklar Tek Tek Sayılmıştır (Madde59). İstisnai Memurluklar Şunlardır; Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile Türkiye Büyük Millet Meclisinin memurlukları, Bakan Yardımcılıkları, Başbakan Baş müşaviri, Savunma Sanayi Müsteşarlığına ait Müsteşar, Müsteşar Yardımcısı, I.Hukuk Müşaviri, Daire Başkanı ve Müşavir Avukat kadroları, Toplu Konut idaresi Başkanlığına ait Başkan, Başkan Yardımcısı, Hukuk Müşaviri, Daire Başkanı, Uzman,
Uzman Yardımcısı, Müşavir Avukat ve şube Müdürleri (Uzman), Başbakan Müşavirlikleri, Özelleştirme idaresi Başkanlığında Başkan, Başkan Yardımcısı, Başkanlık Müşaviri, Daire Başkanı, Proje Grup Başkanı ve Basın ve Halkla ilişkiler Müşavirliği, Başbakanlık ve Bakanlık Müşavirlikleriyle Basın ve Halkla ilişkiler Müşavirlikleri, Başbakanlık Basın Müşavirliği, Türkiye istatistik Kurumu Basın ve Halkla ilişkiler Müşavirliği, Avrupa Birliği Bakanlığı Başkanlıkları (idari Hizmetler Başkanlığı hariç), Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Başkan Yardımcısı, Başkanlık Müşaviri, Basın Müşaviri ve Hukuk Müşaviri, Gelir idaresi Başkanlığında Basın ve Halkla ilişkiler Müşavirliği, Bakanlar Kurulu Sekreterliği, Milli Savunma Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında veya kadro açıklamalar bölümünde özel nitelikli olarak gösterilen görev yerleri, Özel Kalem Müdürlükleri, Valilik, Büyükelçilik, Elçilik, Daimi Temsilcilikler, Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanlığı, dış kuruluşlarda çalışma müşavirlikleri nezdinde görevlendirilecek sendika uzmanlıkları, Din işleri Yüksek Kurulu Üyelikleri, Diyanet işleri Başkanlığı Başkanlık Müşaviri, Diyanet işleri Başkanlığı Basın ve Halkla ilişkiler Müşaviri, Milli istihbarat Teşkilatı memurlukları, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Müşavirlikleri, Hukuk Müşavirliği ve Genel Sekreter Sekreterliği, Anayasa Mahkemesi Basın Müşavirliği. Sayılan kadrolara, Devlet Memurları Kanunu’nun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve dereceye yükselmesine
İlişkin hükümleriyle bağlı olmaksızın tahsis edilmiş derece aylığı ile memur atanabilir.
126_ Memurluk Rejiminde İlk Defa Atanma Ve Adayların Aslî Memurluğa Atanma Dışında Memurun Farklı Biçimlerde, Memurluk Statüsü Devam Ederken Ya Da Statü Sona Erdikten Sonra Ortaya Çıkabilen Atanma Türleri Bulunmaktadır. Bunlar;
Aşağı derecelere atanma,
İdari görevlere atanma,
Yer değiştirme suretiyle atanma,
Karşılıklı olarak yer değiştirmek suretiyle atanma,
Bir kurumdan diğerine naklen atanma,
Kurum içerisinde başka yere atanma,
Vekâleten atanma,
Memurluktan çekilenlerin yeniden atanması
Emekli memurların yeniden atanmasıdır.
127_ Karşılıklı Olarak Yer Değiştirmek Suretiyle Atanma Nedir? Devlet Memurları Kanunu’nun 73. maddesine göre aynı kurumun farklı yerlerinde bulunan ve aynı sınıfta yer alan memurlar, atamaya yetkili amirlerinin uygun bulması durumunda karşılıklı olarak yer değiştirmek suretiyle atanabilirler. Bu türden atamaya, uygulamada becayiş denilmektedir.
128_ Açıktan Atanan Branş Örnekleri Nedir? İlkokul öğretmenliği (yaz tatili hariç), tabiplik, diş tabipliği, eczacılık, köy ve beldelerdeki ebelik ve hemşirelik, mühendis ve mimarlık, veterinerlik, vaizlik, Kur’an kursu öğreticiliği, imam-hatiplik ve müezzin-kayyımlığa ait boş kadrolara Maliye Bakanlığının izni (yerel yönetimlerde izin şartı aranmaz) ile açıktan vekil atanabilir.
4. Ünite - Memur Statüsü-II (Ödev, Sorumluluklar, Yasaklar Ve Genel Haklar)
129_ Memurların Ödev Ve Sorumlulukları Aşağıdaki Alt Başlıklar Altında Açıklanacaktır;
• Anayasa ve Yasalara Sadakat;
• Tarafsızlık ve Devlete Bağlılık;
• Genel Davranış ve Yurt Dışında Davranış;
• İşbirliği ve Kanunsuz Emir;
• Amir Durumundaki Memurların Ödev ve Sorumlukları;
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 11 / 32
• Mal Bildiriminde Bulunmak;
• Resmi Belge, Araç ve Gereçlerin Yetki Verilen Mahaller Dışına Çıkarılmaması ve iadesi;
• Kıyafet Mecburiyeti;
• Mesai Saatleri içerisin de işbaşında Bulunmak.
130_ Memurların Tarafsızlık Ödevi, Birbirine Bağlı Dört Unsurdan Oluşmaktadır. Öncelikle,
Memurların siyasal partilere üye olması açıkça yasaklanmıştır. Memurların siyasal partilere üye olma yasağı, Anayasa’nın 68. maddesinde ve Devlet Memurları Kanunu’nun 7. maddesinde hüküm altına alınmıştır. İleriki ünitelerde değineceğimiz, memur dışındaki bir kısım kamu personeli statülerinin siyasal partilere üye olması genel olarak yasak değildir.
İkinci olarak, memurlar, herhangi bir siyasal parti, kişi ya da zümrenin yararını veya zararını hedef tutan bir davranışta bulunamazlar. Böylece, memurların bir siyasal parti organik bağı kurması ve buna bağlı olarak memurların belirli bir siyasal parti ya da kesimin yararını ya da zararını doğuran davranışta bulunması yasaklanmıştır.
Üçüncü olarak, memurların görevlerini eşitlik ilkesine uygun olarak yerine getirmesi hüküm altına alınmıştır. Bu hukuki olgu, aynı zamanda, Anayasa’nın 10. maddesinde vücut bulan eşitlik ilkesinin yansımasıdır. Anayasa’nın 10. maddesi, memurların “bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorunda” olduklarını anayasal ilke olarak kabul etmiştir. Bu çerçevede, Devlet Memurları Kanunu’nda memurların görevlerini yerine getirirlerken “dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep” gibi ayırım yapamayacakları belirtilmiştir.
Dördüncü olarak, Devlet Memurları Kanunu ile memurların her turlu, siyasal ve ideolojik beyan vermesi, eylemde bulunması ve eylemlere katılması yasaklanmıştır.
131_ Memurların Bir Diğer Ödevi Nedir? Devlete bağlılıktır. Memurlar, her durumda devletin çıkarlarını korumak zorundadırlar. Devlet Memurları Kanunu’nda bu ödev acık bicimde ifade edilmiştir; “Devlet memurları her durumda Devletin menfaatlerini korumak mecburiyetindedirler. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na ve kanunlarına aykırı olan, memleketin bağımsızlığını ve bütünlüğünü bozan Türkiye Cumhuriyetinin güvenliğini tehlikeye düşüren herhangi bir faaliyette bulunamazlar. Aynı nitelikte faaliyet gösteren herhangi bir harekete, gruplaşmaya, teşekküle veya derneğe katılamazlar, bunlara yardım edemezler.”
132_ Memurlar Mal Bildirimlerini Ne Zaman Yenilerler: görevleri devam ettiği surece, sonu “sıfır” ve “beş” ile biten yılların en geç şubat ayı sonuna kadar bildirimlerini yenilerler.
133_ Devlet Memurları Kanunu’nda Memurların Çalışma Suresi Ne Kadardır? Cumartesi pazar tatil olmak üzere, haftalık 40 saat olarak belirlenmiştir
134_ Memurlar İçin Getirilen Yasaklar Aşağıdaki Alt Başlıklar Altında Açıklanacaktır;
• Grev ve Toplu Eylem ve Hareketlerde Bulunma Yasağı;
• Ticaret ve Diğer Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı;
• Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı;
• Denetimindeki Teşebbüsten Menfaat Sağlama Yasağı;
• Gizli Bilgileri Açıklama Yasağı;
• Ayrıldığı Görev Alanıyla ilgili iş Yapma ve Görev Alma Yasağı;
• Siyasal Partilere Girme Yasağı;
• İkinci Görev Yasağı.
135_ 1982 Anayasası Grevi Kimler Yapabilir? Yalnızca işçiler için bir hak olarak tanımıştır. Ancak Anayasa’da, memurların grev yapmasına yönelik açık bir yasak bulunmamaktadır. Anayasa koyucunun memurların grev hakkını yasaklamadığını, ancak anayasal güvenceye de almadığını söyleyebiliriz. Memurların grev yasağının kaynağı yasalardadır. Memurların grev yapması Devlet Memurları Kanunu’nda yasaklanmış ve Türk Ceza Kanunu’nda ise suç olarak tanımlanmıştır.
136_ Devlet Memurları Kanunu’na Göre Hangi İşleri Yapamaz:
Memurlar, Türk Ticaret Kanunu’na göre tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz,
Ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz,
Ticari mümessil veya ticari vekil veya kolektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar.
Memurların görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler bu yasağın kapsamı dışındadır (madde 28). Yasa’nın 28. maddesine 2011 yılında eklenen cümle ile
“Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir işyerinde veya vakıf üniversitelerinde çalışamaz” hükmü kabul edilmiştir.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 12 / 32
Ayrıca, eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler.
137_ Ayrıldığı Görev Alanıyla İlgili İş Yapma Yasağı Nedir? Görev Alma Yasağı Memurlar görev yaparken olduğu gibi, görevden ayrıldıktan sonra da belirli yasaklara Tabidirler Memurların, görevden ayrıldıktan sonra belirli bir sure ile görev yaptığı alanda iş yapmaları ve görev almaları yasaktır. Düzenleme özünde, memurun görevden ayrıldıktan sonra eski makamını ve görevde elde ettiği bilgileri piyasa ilişkisi içerisinde kullanmasını yasaklamaktadır.
138_ Yasa İle Kamu İdarelerindeki Görevlerinden Herhangi Bir Sebeple Ayrılan Memurlar Kaç Yıl Aynı İşle İlgili Görev Alamaz: ayrıldıkları tarihten önceki iki yıl içinde hizmetinde bulundukları idarelere karşı uç yıl sureyle ilgili idarelerin görev alanlarıyla ilgili görev ya da iş alamaz, taahhüde giremezler, komisyonculuk ve temsilcilik yapamazlar.
139_ Devlet Memurları Kanunu’nda İkinci Görev Yasağının İstisnaları Sayılmıştır. Buna göre, Devlet Memurları Kanunu’nun 88. maddesinde düzenlenen ikinci görev verilecek memurlar ve görevler; hakemlik; tasfiye memurluğu; bilirkişilik; il Genel Meclisi ve il Daimi Encümeni başkanlıkları; özel kanunlarla kurulan ve asli görevlerinin devamı niteliğinde olmayan çeşitli kurul, komisyon, heyet ve jüri çalışmaları; Üniversiteler, Akademiler, Türkiye ve Orta - Doğu Amme idaresi Enstitüsü ve Özel Kanunlarla kurulan araştırma kurumları tarafından idareyle ilgili olarak yapılan inceleme ve araştırma çalışmalarına katılanlar için yapılan için özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit edilen ücretlerin ödenmesi yasak kapsamı dışındadır.
140_ Devlet Memurları Kanunu’na Tabi Kurumlarda Çalışan Memurlara Esas Görevlerinin Yanında İkinci Görev Olarak Verilebilecek Görevler Şunlardır;
• Özel kanunlarla ya da özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak memurlara gördürülmesi öngörülen sürekli hizmetler,
• Mesleki bilgisi ile ilgili olarak hizmet olanakları elverişli bulunmak ve atamaya yetkili amir tarafından uygun görülmek şartıyla; Yasaya tabi tabiplikler, diş tabiplikleri, eczacılıklar, kimyagerlikler, veterinerlikler, avukatlıklar, Adli Tıp Kurumu uzmanlıkları ile asıl görevlerinin bulunduğu bucak, ilce ve zorunlu hallerde iller belediyelerinin yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar ve mimarlarca yürütülmesi gereken teknik hizmetler.
141_ Memurların Genel Haklarını Üç Kümede Toplamak Mümkündür.
• Birinci kümedeki haklar, memurun, memurluk statüsü dolayısıyla sahip olduğu haklardır (güvence hakkı, istifa hakkı gibi).
• İkinci kümedekiler, vatandaşlara tanınan hakların bir tekrarıdır (şikâyet ve dava açma hakkı gibi).
• Üçüncü kümedeki haklar ise vatandaşlara tanınana hakların kısıtlanmış biçimleridir (seçme ve secimle hakkı gibi).
142_ Memurların Genel Hakları, Aşağıdaki Alt Başlıklar Altında Açıklanacaktır;
Statü Kurallarının Uygulanmasını istemek Hakkı,
Güvence (Güvenlik) Hakkı
Emeklilik Hakkı,
Çekilme (istifa) Hakkı,
Müracaat, şikâyet ve Dava Açma Hakkı,
Kovuşturma ve Yargılama Usulünün Özel Hükümlere Bağlı Olması Hakkı,
İsnat ve iftiralara Karşı Korunma Hakkı,
Sendika Kurma Hakkı,
Toplu Sözleşme Hakkı,
Dernek Vakıf Kurma ve Üye Olma Hakkı,
Seçme ve Seçilme Hakkı,
İzin Hakkı, Öğrenim ve Burslardan Yararlanma Hakkı.
143_ Memurların Müracaat Ve Şikâyetleri Nasıl Yapılır? Söz veya yazı ile en yakın amirden başlayarak silsile yolu ile şikâyet edilen amirler atlanarak yapılır. Yazılı şikâyetler dilekçe ile yapılır. Dilekçede tespit edilen eksiklikler ile suç teşkil etmeyen usulsüzlüklerin giderilmesi şikâyeti kabul eden amirlerce sağlanır. Sözlü şikâyetlerde de bu esaslara uyulur. Sözlü olarak yapılan şikâyetler, şikâyeti yapanın istemi halinde yapıldıkları anda şikâyetçi ile şikâyeti kabul eden amir tarafından birlikte imzalanan bir tutanakla tespit olunur ve iki tarafa verilir. Amir de şikâyetin tutanağa geçirilmesini isteyebilir. Şikâyetçi tutanak düzenlenmesinden kaçınırsa şikâyet yapılmamış sayılır.
144_ Usulsüz Müracaat Ve Şikâyette Bulunan Memurlara Hangi Ceza Verilir? Uyarma cezası verilir
145_ 1961 Anayasası’nın memurların sendika hakkını güvence altına alan 46. maddesinin ilk biçimi nedir? “Çalışanlar ve işverenler, önceden izin almaksızın, sendikalar ve sendika birlikleri kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten ayrılma hakkına sahiptirler. İşçi niteliği taşımayan kamu hizmeti görevlilerinin bu alandaki hakları kanunla düzenlenir. Sendika ve sendika birliklerinin tüzükleri, yönetim ve işleyişleri demokratik esaslara aykırı olamaz.”
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 13 / 32
146_ 1980 Sonrasında İlk Memur Sendikası Hangisidir? 1990 yılında kurulan Eğitim-iş’tir
147_ Anayasa’nın 51. Maddesine Göre, Sendika Kurma Hakkının Unsurları Şunlardır;
• Bütün çalışanlar ve işverenler sendika kurma hakkına sahiptirler.
• İdare makamlarından önceden izin alınmadan sendika kurma, üye olma, çekilme hakkı vardır.
• Sendikalar yanında, sendika üst kuruluşları kurulabilir.
• Hiç kimse sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.
• Sendika, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için kurulan örgüttür.
• Sendika kurma hakkı ancak, milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlak ile başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.
• Sendika kurma hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir.
• İşçi niteliği taşımayan kamu görevlilerinin bu alandaki haklarının kapsam, istisna ve sınırları gördükleri hizmetin niteliğine uygun olarak kanunla düzenlenir.
• Sendika ve üst kuruluşlarının tüzükleri, yönetim ve işleyişleri, Cumhuriyetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarına aykırı olamaz.
148_ Memur Statüsünde Yer Alıp Sendika Kurması Ve Sendika Üyeliği Yasaklananlar Şunlardır;
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı idari Teşkilatı, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği’nde çalışan memurlar;
• Yasa kapsamında bulunan kurum ve kuruluşların müsteşarları, başkanları, genel müdürleri, daire başkanları ve bunların yardımcıları, yönetim kurulu üyeleri, merkez teşkilatlarının denetim birimleri yöneticileri ve kurul başkanları, hukuk müşavirleri, bölge, il ve ilce teşkilatlarının en üst amirleri ile bunlara eşit veya daha üst düzeyde olan kamu görevlileri, belediye başkanları ve yardımcıları;
• Milli Savunma Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil) çalışan sivil memurlar;
• Milli istihbarat Teşkilatı mensupları;
• Yasa kapsamında bulunan kurum ve kuruluşların merkezi denetim elemanları;
• Emniyet hizmetleri sınıfı ve emniyet teşkilatında çalışan diğer hizmet sınıflarına dahil personel;
• Ceza infaz kurumlarında çalışan memurlar.
149_ Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu’na Gore Memur Sendikalarının Yer Aldığı Hizmet Kolları
• Büro, bankacılık ve sigortacılık hizmetleri
• Eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri
• Sağlık ve sosyal hizmetler
• Yerel yönetim hizmetleri
• Basın, yayın ve iletişim hizmetleri
• Kültür ve sanat hizmetleri
• Bayındırlık, inşaat ve koy hizmetleri
• Ulaştırma hizmetleri
• Tarım ve ormancılık hizmetleri
• Enerji, sanayi ve madencilik hizmetleri
• Diyanet ve vakıf hizmetleri.
150_ Kamu Görevlileri Sendika Ve Konfederasyonlarının İzin Verilen Etkinlikleri Şunlardır;
• Genel olarak kamu personelinin hak ve ödevleri, çalışma koşulları, yükümlülükleri, iş güvenlikleri ile sağlık koşullarının geliştirilmesi konularında görüş bildirmek ve toplu sözleşmenin uygulanmasını izlemek üzere yapılacak çalışmalara temsilciler göndermek,
• Devlet personel mevzuatında yer alan memurların temsilini öngören çeşitli kurullara temsilci göndermek,
• Verimlilik araştırmaları yapmak, sonuçlarla ilgili raporlar düzenlemek, önerilerde bulunmak ve işverenlerle bu konularda ortak çalışmalar yapmak,
• Üyelerin mesleki yeterliliklerinin artırılması ve sorunlarının çözülmesi ile sendikal faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik kurs, seminer ve sosyal amaçlı toplantılar düzenlemek, bilimsel çalışmalar yapmak ve yayınlarda bulunmak,
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 14 / 32
• Üyelerin ortak ekonomik ve sosyal hak ve menfaatleri ile personel hukukunu ilgilendiren konularda ilgili kurumlara ve yetkili makamlara sunulmak üzere çalışmalar yapmak ve öneriler getirmek,
• Üyelerin idare ile ilgili doğacak ihtilaflarında, ortak hak ve menfaatlerinin izlenmesinde veya hukuki yardım gerekliliğinin ortaya çıkması durumunda üyelerini veya mirasçılarını, her düzeyde ve derecedeki yönetim ve yargı organları önünde temsil etmek veya ettirmek, dava açmak ve bu nedenle acılan davalarda taraf olmak,
• Üyeleri ve ailelerinin yararlanmaları için hizmet amacıyla eğitim ve sağlık tesisleri, dinlenme yerleri, spor alanları ve benzeri yerler ile kitaplık, kreş, yuva ve huzur evleri, yardımlaşma sandıkları kurmak ve yönetmek ile herhangi bir bağışta bulunmamak kaydı ile üyeleri için kooperatifler kurulmasına yardım etmek ve nakit mevcudunun yüzde onundan fazla olmamak kaydıyla bu kooperatiflere kredi vermek,
• Yangın, su baskını, deprem gibi doğal afetlerin vukuunda, gerektiğinde üyelik şartı aranmaksızın nakit mevcudunun yüzde onunu aşmamak kaydıyla afete uğrayan bölgelerde konut, sağlık ve eğitim tesisleri yapılması amacıyla kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ile kamu kurum ve kuruluşlarına ayni ve nakdi yardımda bulunmak, afete uğrayan bölgelerde konut ve sağlık tesisleri yapmak.
151_ Memur Sendika Ve Konfederasyonlarına Getirilen Yasaklar Şunlardır;
• Yönetim ve işleyişleri Anayasa’da belirtilen Cumhuriyetin niteliklerine ve demokratik esaslara aykırı olamaz,
• Kamu makamlarından maddi yardım kabul edemez, siyasal partilerden maddi yardım alamaz ve onlara maddi yardımda bulunamazlar,
• Siyasal partilerin kuruluşu içinde yer alamazlar; siyasal partilerin ad, amblem, rumuz veya işaretlerini kullanamazlar,
• Ticaretle uğraşamazlar.
152_ 2011 Yılı İtibarıyla Sekiz Kamu Görevlisi Sendikası Konfederasyonu Bulunmakta
• Bağımsızlar 15.450
• Bask (Bağımsız Kamu Görevlileri Sendikaları Konfederasyonu) 3.627
• Birleşik Kamu-İş (Birleşik Kamu İş görenleri Sendikaları Konfederasyonu) 26.422
• Desk (Demokratik Sendikalar Konfederasyonu) 4.146
• Hak-Sen (Kamu Çalışanları Hak Sendikaları Konfederasyonu) 3.499
• Kesk (Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu) 232.083
• Memur-Sen(Memur Sendikaları Konfederasyonu) 515.378
• Türkiye Kamu-Sen (Türkiye Kamu Çalışanları Sendikaları Konfederasyonu) 394.497
153_ Dernek Ve Vakıfların Kamu Kurum Ve Kuruluşları İle İlişkilerine Dair Kanun İle Kabul Edilen İlkeler Şunlardır;
• Dernek ve vakıflar, kamu kurum ve kuruluşlarının ismini alamaz, bu kurum ve kuruluşların hizmet binaları ve müştemilatı içinde faaliyet gösteremez ve bu kuruluşlara ait araç ve gereci kullanamaz,
• Dernek ve vakıflar kamu kurum ve kuruluşlarının sundukları hizmetlerle ilgili olarak gerçek ve tüzel kişilerden ücret, bağış, katkı payı ve benzeri adlar altında herhangi bir karşılık alamaz,
• Kamu hizmetlerinde kullanılan araç, gereç, evrak, form ve benzeri malzemenin, bu Kanun kapsamındaki dernek ve vakıflardan temin edilmesi istenemez,
• Kamu görevlileri görev unvanlarını kullanarak dernek ve vakıf organlarında görev alamaz,
• Dernek ve vakıf organlarında görev alan kamu görevlileri, bu görevleri nedeniyle ücret, huzur hakkı veya başka bir ad altında herhangi bir karşılık alamaz,
• Dernek ve vakıfların yardım toplama ve bağış kabul hizmetlerinde kamu görevlileri çalıştırılamaz,
• Kamu kurum ve kuruluşlarının bütçelerinden bu Kanun kapsamındaki dernek ve vakıflara ödenek, yardım veya herhangi bir kaynak aktarılamaz,
• Kamu kurum ve kuruluşları, personel maaş ve ücretlerinden, kaynağında kesinti yaparak bu Kanun kapsamındaki dernek ve vakıflara aktarma yapamaz,
• İhaleyi yapan kurum ve kuruluş bünyesinde bulunan veya bu kurum ve kuruluşlarla ilgili her ne amaçla kurulmuş olursa olsun vakıf ve dernekler ile bunların sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketler, bu kurum ve kuruluşların Devlet ihale Kanunu’na Gore yapacakları ihalelere katılamazlar. Yasa ile bu ilkelere karşı hareket edenler hakkında hapis cezası getirilmiştir.
154_1982 Anayasası’nın “Milletvekili Seçilme Yeterliliği” Kenar Başlıklı 76. Maddesine Göre kimler milletvekilliğine seçilemez hâkimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve Silahlı Kuvvetler mensupları, görevlerinden çekilmedikçe aday olamazlar ve milletvekili seçilemezler.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 15 / 32
155_ Memurun İzin Hakkı Dört Türe Ayrılmaktadır. Bunlar; yıllık izin, mazeret izni, hastalık ve refakat izni, aylıksız izin.
156_ Devlet Memurları Kanunu’na Göre Memurun İzin Süresi Nedir? Hizmet suresi, 10 yıl dâhil olmak üzere, bir yıldan 10 yıla kadar olan memurların 20 gün, 10 yıldan fazla olanların ise 30 gündür
157_ Mazeret İzni Nedir? Memura belirli mazeretleri sebebiyle verilen izindir. Bu mazeretler Yasa’da, altı türe ayrılmıştır; analık, babalık, evlenme, yakınlarının ölümü, genel mazeret ve sut iznidir. Bunlardan, genel mazeret dışındakilerde, idarenin takdiri söz konusu değildir;
158_ Kadın Memura Doğumda Ne Kadar İzin Verilir? Doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam 16 hafta sureyle analık izni verilir
159_ Memurun Aylıksız İzin Alabileceği Koşul Ve Sureler Şunlardır;
• Refakat izni verilen memura, iznin bitiminden itibaren, sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla istekleri üzerine on sekiz aya kadar aylıksız izin verilebilir,
• Doğum yapan memura, doğum sonrası analık izni suresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilir,
• Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi halinde memur olan eşlerine, çocuğun ana ve babasının rızasının kesinleştiği tarihten veya vesayet dairelerinin izin verme tarihinden itibaren, istekleri üzerine yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilir. Evlat edinen her iki eşin memur olması durumunda bu sure, eşlerin talebi üzerine yirmi dört aylık süreyi geçmeyecek şekilde, birbirini izleyen iki bolüm halinde eşlere kullandırılabilir,
• Özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kendilerine aylıksız izin verilenler de dâhil olmak üzere, burslu olarak ya da bütçe imkânlarıyla yetiştirilmek üzere yurt dışına gönderilen veya sürekli görevle yurtiçine ya da yurt dışına atanan veya en az altı ay sureyle yurtdışında geçici olarak görevlendirilen memurlar veya diğer personel kanunlarına tabi olanlar ile yurt dışına kamu kurumlarınca gönderilmiş olan öğrencilerin memur olan eşleri ile yabancı bir ülke veya uluslararası kuruluşta hizmet aldığı için izinli olanların memur olan eşlerine görev veya öğrenim suresi içinde aylıksız izin verilebilir,
• Yabancı ülkelerin resmi kurumları veya uluslararası kuruluşlarda kurumlarının muvafakati ile görev alacak memurlara, ilgili bakanın onayı ile memuriyeti suresince yabancı ülkelerin resmi kurumlarında on yıla, uluslar arası kuruluşlarda yirmi bir yıla kadar aylıksız izin verilebilir. Bu durumda, her üç yılda bir bakan onayı yenilenmek zorundadır,
• Memura, yıllık izinde esas alınan sureler itibarıyla beş hizmet yılını tamamlamış olması ve isteği halinde memuriyeti boyunca ve en fazla iki defada kullanılmak üzere, toplam bir yıla kadar aylıksız izin verilebilir. Ancak, sıkıyönetim, olağanüstü hal veya genel hayata müessir afet hali ilan edilen bölgelere Devlet Memurları Kanunu’nun 72. maddesi gereğince belli bir sure görev yapmak üzere zorunlu olarak sürekli görevle atananlar hakkında bu bölgelerdeki görev sureleri içinde kural uygulanmaz,
• Muvazzaf askerliğe ayrılan memurlar, askerlik suresince görev yeri saklı kalarak aylıksız izinli sayılır.
5. Ünite - Memur Statüsü III (Yükselme, Değerlendirme, Maaş, Sosyal Haklar - Yardımlar Ve Yetiştirilme)
160_ Memurda Yükselme Nedir? Memurun bulunduğu hiyerarşik düzeyden daha üst düzeye atanmasıdır. Yükselme, memurun görev ve sorumlulukları yanında maaş ve unvanında da artış anlamına gelir
161_ Devlet Memurları Kanunu’na Göre Kademe Nedir? Derece içinde, görevin önemi ya da sorumluluğu artmadan, memurun aylığındaki ilerlemedir (madde 64). Memurun kademe ilerlemesinin yapılabilmesi için, bulunduğu kademede en az bir yıl çalışmış olması ve bulunduğu derecede ilerleyebileceği bir kademenin bulunması koşulları aranır.
162_ Devlet Memurları Kanunu’na Göre, Memurun Derece Yükselmesinin Üç Koşulu Vardır (madde 68/A). Buna göre,
Üst derecelerden boş bir kadronun bulunması;
Memurun derecesi içinde en az 3 yıl ve bu derecenin 3. kademesinde 1 yıl bulunması ve
Kadronun tahsis edildiği görev için öngörülen nitelikleri elde etmiş olması şarttır.
163_Olağandışı Derece Yükselmesi Nedir? Devlet Memurları Kanunu, memurun derece yükselmesinde olağan durum yanında, olağanüstü yükselmeye de cevaz vermektedir (madde 68/B). Bu tur yükselmeye uygulamada, “torba kadro” ya da “asansörle yükselme” de denilmektedir.
164_ Olağandışı Yükselme Esas Olarak İki Boyuttadır. ,
İlk olarak, kariyer içerisindeki genç memurların hızlı bicimde üst derecelere atanmasının yapılabilmesidir.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 16 / 32
İkinci olarak, memurluk kariyeri dışında belirli yerlerde gecen, özel sektörde çalışılan ya da kendi nam ve hesabına gecen surelerin tamamının memurluk kariyerinde geçmiş gibi hesaplanarak yükselmenin yapılabilmesidir.
165_ Olağandışı Derece Yükselmesi İçin, Memurlarda Bulunması Gereken Hizmet Yılları Şunlardır;
• 1. dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300 ve daha yukarıda olanlar için en az 12 yıl,
• 1. ve 2. dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300’den az olanlar için en az 10 yıl,
• 3. ve 4. dereceli kadrolar için en az 8 yıl.
166_ Memurların Hiyerarşik Yükselmesi Nedir? 1999 yılından bu yana, iki farklı bicimde yapılmaktadır. Buna Gore, şube müdürü (mudur) ve daha aşağı görevlere sınav esası ile şube müdüründen daha üstü görevlere atamaya yetkili amirin takdiri esası ile yükselme yapılmaktadır. Bunlardan, birincisini sınav esaslı hiyerarşik yükselme, ikincisini ise takdir esaslı hiyerarşik yükselme olarak nitelendirebiliriz.
167_Görevde Yükselme Uygulaması Nedir? Genel olarak, bütün devlet teşkilatı içerisindeki şube müdürü (mudur) ve altı kadrolarını kapsar. Ayrıca, kamu iktisadi teşebbüslerindeki şube müdürü ve altı sözleşmeli pozisyonlar da kapsam içerisindedir. Uygulamanın istisnaları ise şunlardır;
İstisnai memurluklar,
Mülki idare Amirliği ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına dâhil kadrolar,
Yardımcılık ya da stajyerlik donemi sonunda öngörülen yeterlilik sınavı ve/veya tez aşamalarında başarılı olduktan sonra atanabilecek görevler,
Dışişleri Bakanlığı uzmanlıkları,
Anayasa Mahkemesi Başkanlığına ait Devlet Memurları Kanunu’na tabi kadrolar, Adalet Bakanlığı icra mudur ve yardımcısı kadroları ile Diyanet işleri Bakanlığında protokol işlerini yürütmekle görevli şube müdürü kadrosu,
Doktora öğrenimini bitiren personelden, atanılacak görev için aranan ve toplam hizmet suresine sahip olmaları ve mevzuatla aranan öğrenim şartını taşımaları kaydıyla uzman veya aynı düzeydeki görevler ile daha alt görevler,
Başmüdür, işletme, müessese, fabrika, kombina ve meydan müdürlüklerine, taşra teşkilatı bölge ve il müdürü ile doğrudan merkeze bağlı taşra kuruluşlarının müdür kadroları ve bunların yardımcılıkları.
168_Görevde Yükselme Yazılı Sınavını Yapabilecek Kurumlar Hangilerdir?
Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM),
Millî Eğitim Bakanlığı,
Türkiye ve Orta Doğu Amme idaresi Enstitüsü (TODAiE) ve yükseköğretim kurumlarıdır.
169_Sınav Esaslı Hiyerarşik Yükselme Süreci Ana Hatlarıyla Şöyledir;
İlk olarak, eğitim düzeyi müdür ve benzer kadrolar için dört yıllık yükseköğrenim; şef ve benzer kadrolar için en az iki yıllık yükseköğrenim; memur ve benzer kadrolar için en az ortaöğrenim aranır
İkinci olarak başvuru için memurun belirli kadrolarda ya da ilgili kurumda belirli sure ile çalışmış olması koşulu vardır.
Üçüncü olarak, disiplin başvuru koşulları arasında yer alabilir.
Dördüncü olarak, memur, belirli konuları içeren ve en az 75 saatlik bir hizmet içi eğitime tabi tutulur.
Beşinci olarak, görevde yükselmeye tabi kadro için başvuru sayısı duyurulan kadro/pozisyonunun üç katını geçerse belirli kriterlere Gore eleme yapılır ve sayı üç kata indirilir.
Altıncı olarak, görevde yükselme eğitimini tamamlayan memurlar, belirli kurumlar tarafından yapılan yazılı sınava girerler ve sınavda başarılı olan memur, atamaya yetkili amir tarafından atanır.
170_ Yönetmelikle Görevde Yükselme Eğitiminin Konuları Açıkça Sayılmıştır. Buna Göre, Görevde Yükselme Eğitiminin Konuları Şunlardır;
T.C. Anayasası,
Atatürk ilkeleri ve inkılâp tarihi, ulusal güvenlik,
Devlet teşkilatı ile ilgili mevzuat,
Devlet Memurları Kanunu ve ilgili mevzuat - 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve ilgili mevzuat,
Türkçe dilbilgisi ve yazışmayla ilgili kurallar,
Halkla ilişkiler,
Etik davranış ilkeleri,
Toplam eğitimin en az % 60’ını oluşturmak üzere, kurumlarca belirlenecek, görev alanları ve atama yapılacak görevin niteliği ile ilgili konular
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 17 / 32
171_ Takdir Esaslı Hiyerarşik Yükselme Nedir? Türk Memurluk Rejimi’nde, sınav esaslı hiyerarşik atama dışında kalan ve şube müdürü (mudur) üzerindeki görevlere takdir esaslı olarak atama yapılır. Memurların takdir esaslı hiyerarşik yükselmesi, 1981 tarihli ve 2451 sayılı Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne ilişkin Kanun ile düzenlenmiştir.
172_Bakanlar Kurulu Kararı İle Atanacak Görevler Hangileridir? Valiler, büyükelçiler, daimi temsilciler, daimi delegeler, Diyanet işleri Başkanı ve Din işleri Yüksek Kurulu Üyeleri, Yüksek Denetleme Kurulu Başkan ve üyeleri, Türkiye istatistik Kurumu Başkanı
173_ Müşterek Kararname İle Atanacak Görevler Hangileridir? Bakan Yardımcıları (Millî Savunma Bakanlığı Bakan Yardımcısı dâhil), Müsteşar ve yardımcıları ( Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri ve Yardımcıları dâhil), Genel Müdür ve Yardımcıları (Ticaret Bakanlığı Dış Ticaret Genel Sekreteri ve Yardımcısı, Hazine Genel Müdürü ve Milletlerarası iktisadi işbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri ve Yardımcısı, içişleri Bakanlığı Sivil Savunma idaresi Başkanı ve Yardımcısı dâhil), Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurul Üyeleri ve Genel Sekreteri, Vakıflar Genel Müdürlüğü idare Meclis Başkan ve Üyeleri, Gelir idaresi Başkanı, Gelir idaresi Başkan Yardımcıları, Gelir idaresi Daire Başkanları ve Vergi Dairesi Başkanları, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Başkanı ve Başkan Yardımcıları, Türkiye ilaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu Başkanı ve Başkan Yardımcıları, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanı ve Başkan Yardımcıları, Devlet Personel Başkanı, Atom Enerjisi Komisyonu Genel Sekreteri, Bakanlıklardaki Kurul Başkanları ve Üyeleri, Strateji Geliştirme Başkanları, Bakanlıkların Rehberlik ve Teftiş, Rehberlik ve Denetim, Denetim Hizmetleri başkanları, Vergi Denetim Kurulu Başkan Yardımcıları, Bakanlık Müfettişleri (Maliye Bakanlığı Vergi Müfettişleri ve Bankalar Yeminli Murakıpları dâhil) ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş Müfettişleri, Bakanlık Müşavirleri (Millî Savunma Bakanlığı Bakanlık Müşavirleri dâhil) Birinci Hukuk Müşaviri, Bakanlık Daire Başkanları, il idare şube Başkanları, Bölge Müdürleri ve Başmüdürler, Vali Muavini, Kaymakam, il Hukuk işleri Müdürü, Polis Akademisi Başkanı, il Emniyet Müdürü.
175_ Her Memur İçin Bir Özlük Dosyası Tutulur. Özlük Dosyasına Hangi Belgeler Konur? Memurun mesleki bilgileri, mal bildirimleri, varsa inceleme, soruşturma, denetim raporları, disiplin cezaları ile ödül ve başarı belgesi verilmesine ilişkin bilgi ve belgeler konulur. Memurların başarı, yeterlik ve ehliyetlerinin tespitinde, kademe ilerlemelerinde, derece yükselmelerinde, emekliye ayrılmalarında ya da hizmetle ilişkilerinin kesilmesinde, hizmet gerekleri yanında özlük dosyaları göz önünde bulundurulur.
176_ Devlet Memurları Kanunu’nda Başarılı Memurların Ödüllendirilmesi Uygulaması Yer Almaktadır (Madde 122). Buna Gore, görevli oldukları kurumlarda olağanüstü gayret ve çalışmaları ile emsallerine Göre başarılı görev yapmak suretiyle kamu kaynağında önemli ölçüde tasarruf sağlanmasında, kamu zararının oluşmasının önlenmesinde ve önlenemez kamu zararlarının önemli ölçüde azaltılmasında, kamusal fayda ve gelirlerin beklenenin üzerinde artırılmasında ya da sunulan hizmetlerin etkinlik ve kalitesinin yükseltilmesinde somut olaylara ve verilere dayalı olarak katkı sağladıkları tespit edilen memurlara başarı belgesi verilebilir. Üç defa başarı belgesi alanlara ustun başarı belgesi verilir.
177_Devlet Memurları Kanunu’nda Memurların Genel Hakları Arasında Hizmette Kalma Güvencesi Yanında, Maaş Güvencesi De (Madde 18) Verilmiştir. Buna Göre memurun maaşı, Yasa’da belirtilen durumlar dışında elinden alınamaz, yani amirin takdiri ile memurun maaşı azalamaz/artamaz, miktarı amir tarafından belirlenemez.
178_ Memur Maaş Rejiminde Maaş, Birden Çok Unsurdan Oluşmaktadır. Buna Göre Memur Maaşının Unsurları Nedir?
Aylık (gösterge aylığı – taban aylık - kıdem aylığı), ek gösterge, yan ödemeler ve sosyal nitelikli ödemelerdir
179_ En yüksek ek gösterge olan 8000 rakamı üç göreve verilmiştir; Başbakanlık Müsteşarı, Diyanet işleri Başkanı ve Bakan Yardımcısı. En düşük ek gösterge rakamı 450’dir. Ek göstergesi olmayan tek sınıf Yardımcı Hizmetler Sınıfıdır, bu sınıfta yer alan görevlere ek gösterge ödenmez.
180_ Yan Ödemeler Şunlardır; iş Güçlüğü Zammı, iş Riski Zammı, Mali Sorumluluk Zammı, Temininde Güçlük Zammı, Özel Hizmet Tazminatı, Eğitim, Öğretim Tazminatı, Din Hizmetleri Tazminatı, Emniyet Hizmetleri Tazminatı, Mülki idare Amirliği Özel Hizmet Tazminatı, Denetim Tazminatı, Adalet Hizmetleri Tazminatı, Diğer Memurlar Tazminatı, Makam Tazminatı, Görev Tazminatı, Temsil Tazminatı, Yabancı Dil Tazminatı. Bu yan ödemeler arasında Ek Ödemeyi de saymak mümkündür.
181_Yan Ödemelerin Zamlar Alt Başlığı Altında, Dört Türü Bulunmaktadır. Bunlardan,
Niteliği ve çalışma şartları bakımından güç olan işlerde çalışan memurlara iş güçlüğü zammı;
Hayat ve sağlık için tehlike arz eden hizmetlerde çalışan memurlara iş riski zammı;
Sayışmaya hesap vermekle yükümlü olan saymanlarla, vezne açığından malen sorumlu olan veznedar ve diğer görevlilere mali sorumluluk zammı;
Temininde, görevde tutulmasında veya belli yerlerde istihdam edilmesinde güçlük bulunan elemanlar için temininde güçlük zammı ödenir. Bunların miktarı, yan ödeme katsayısı ile ilgili puanın çarpılması ile bulunur.
182_ Sosyal Hak Ve Yardım Nitelikli Ödemeler Nedir? Memurun görev ve derecesine bakılmadan yapılan, dolayısıyla eşitlikçi ödemelerdir. Bu türden ödemeler, aynı zamanda belirli durumlar ortaya çıktığında yapılır, sürekli devam eden ödemeler değildir. Bu ödemeler, Aile Yardımı Ödeneği, Doğum Yardımı Ödeneği, Olum Yardımı Ödeneği, Cenaze Yardımı, Giyecek Yardımı ve Yiyecek Yardımıdır.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 18 / 32
183_ Harcırah Kanunu, Memurların Dört Türden Masrafını Harcırah Olarak Tanımlanmıştır. Buna Gore, harcırah, Harcırah Kanunu’na “Gore ödenmesi gereken yol masrafı, gündelik, aile masrafı ve yer değiştirme masrafından birini, birkaçını veya tamamını” ifade eder
184_ 40 Yıl İçerisinde Somut Memur Maaşlarına İlişkin Üç Temel Saptama Yapabiliriz.
İlk olarak 1971 yılından günümüze kadar gecen sürede memur maaşları gerçek (reel) olarak düşmüştür.
Diğer yandan, bu 40 yıllık sure içerisinde memur maaşlarının iç dengesi adaletsiz bir yapıya bürünmüştür.
Ayrıca, maaşlarının iç dengesini gösteren bir unsur olarak maaş yelpazesindeki açıklık artmıştır.
185_Memurların Sosyal Hakları Ve Yardımlar Yasa’da Anılan Bu Hak Ve Yardımlar Hangileridir? Emeklilik Hakkı, Hastalık ve Analık Sigortası, Yeniden işe Alıştırma, Sosyal Tesisler, Konut Kredisi, Konut, Öğrenim Bursları ve Yurtları, Aile Yardımı Ödeneği, Doğum Yardımı Ödeneği, Olum Yardımı Ödeneği, Tedavi Yardımı, Cenaze Giderleri, Giyecek Yardımı, Yiyecek Yardımıdır.
186_ Aile Yardımı Ödeneği Nedir? Aile yardımı ödeneği, Türk Medeni Kanunu hükümlerine Gore evli olan ve eşi çalışmayan memura ve memurun her çocuğuna ayrı olmak üzere her ay verilir.
187_ Doğum Yardımı Ödeneği memurun çocuğu dünyaya geldiği zaman çocuk başına bir kez verilen yardımdır. Doğum yardımı ödeneği, 2500 gösterge rakamının aylık katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek miktarda verilir.
188_ Ölüm Yardımı Ödeneği Nedir? Memurların, memur olmayan eşi, aile yardımı ödeneğine müstahak çocuğu ve kendisi olduğu zaman olum yardımı ödeneği verilir. Buna Gore, memurun, eşi ile aile yardımı ödeneğine müstahak çocuğu öldüğünde ek gösterge dâhil en yüksek devlet memuru aylığı tutarında olum yardımı ödeneği verilir.
189_Devlet Memurları Kanunu’nun Memurların Yetiştirilmesine Verdiği Önem Ve Memurların Yetiştirilmesinin Anlamı Nedir? VII Kısım’a ait gerekçede son derece açıklayıcı biçimde şöyle ifade edilmiştir; “idare anlayışında yeni kavramlar ortaya çıktıkça, idari usuller geliştikçe, bunların izlenmesi, öğrenilmesi ve benimsenmesi Devlet hizmetlerinin daima iyiye doğru gidebilmesi bakımından şarttır. Hizmet öncesinde eğitim bakımından ne derece iyi yetişmiş elemanlardan kurulmuş olursa olsun, bir idare eğer bütün bu gelişmeleri izleyemiyorsa ve memurlarını değişen şartlara uygun nitelikte yetiştiremiyorsa, başlangıçtaki durumunu zamanla kaybetmeye ve verimsiz bir kuruluş haline gelmeye mahkûmdur.”
190_ Genel Plan’da, Memurların Yetiştirilmelerinde Kurumlarca Göz Önünde Bulundurulacak İlkeler Şöyle İfade Edilmiştir;
Hizmet öncesi öğretim ve eğitim veren yükseköğretim kurumları, mesleki ve teknik okulları ile bu nitelikteki kursların ders programları, ülke ve kamu hizmetlerinin Başbakanlıkça tespit edilecek ihtiyaçlarına uygun olarak düzenlenir.
Personelin bir plan dâhilinde hizmet içi eğitimden geçirilmeleri esastır.
Personelin hizmet içi eğitimi kamu kurum ve kuruluşların ihtiyaçları ile kalkınma plan ve programlarında öngörülen hedeflere Gore gerçekleştirilir.
Personele, hizmet içi eğitimde kurum ve kuruluşu ile ilgili genel bilgi ve hizmetlerin yerine getirilmesinde yararlı olacak bilgi ve teknikler verilir, beceri ve davranışlar kazandırılır.
Hizmet içi eğitim kariyerlerinin geliştirilmesine yardım eder.
Kamu kurum ve kuruluşları, hizmet içi eğitimi eğitimin sürekliliği esasına Gore yürütürler.
Kamu kurum ve kuruluşları, hizmet içi eğitim faaliyetlerini, bu planda yer alan ilkeler ve esaslar çerçevesinde önceden tespit edecekleri hizmet içi eğitim ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmak suretiyle, kendi yönetmelikleri çerçevesinde yıllık eğitim programlarına uygun olarak düzenler, yürütürler ve değerlendirirler.
Personele hizmet içi eğitimde çalıştıkları kamu kurum ve kuruluşlarının Teşkilat, Personel ve Malzeme kadrolarında belirtilen görev yerlerine Gore yeni teknikler de göz önünde tutulmak suretiyle bu görevlerin yerine getirilmesi için gereken niteliklerin kazandırılması esastır.
Kamu kurum ve kuruluşları, personeline, görevlerinin gerektirdiği bilgi, tecrübe ve becerileri kazandırmak üzere işbaşında uygulamalı eğitim de verebilirler.
Kamu kurum ve kuruluşları, belli dallarda kendi okullarında yapmakta oldukları öğretim ve eğitimi sadece kendi eleman ihtiyacını karşılamak amacıyla değil, bu alanda diğer kamu kurum ve kuruluşlarını da göz önünde bulundurmak suretiyle yaparlar Yukarıda belirtilen eğitim kurumlarının kapasiteleri kamu hizmetlerinin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde düzenlenir.
Kamu kurum ve kuruluşlarında hizmet içi eğitime tabi tutulan personel eğitimde kazandırılan niteliklere ve eğitime gönderilme amacına uygun görevlerde istihdam edilirler.
191_ Genel Plan’a Gore, Hizmet İçi Eğitim Nedir? Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan personelin görevleri ile ilgili bilgi ve becerilerini artırmak amacıyla yaptırılan eğitime denir
192_ Asli Memurlara Yönelik Olarak Yapılacak Hizmet İçi Eğitim Uç Türe Ayrılmıştır. Bunlar;
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 19 / 32
Verimliliği Arttırma Eğitimi,
Üst görev Kadrolarına Hazırlama Eğitimi
Üst Kademe Yöneticilerinin Yetiştirilmesidir
193_Devlet Memurları Kanunu’na Göre, Kamu Kurumları Hangi Eğitimi Verebilirler?
Kendi bünyeleri içerisinde mesleki öğretim ve eğitim yapabilirler,
Yurt içindeki öğrenim kurumlarında öğrenci okutabilir ve ihtisas yaptırabilirler,
Dış ülkelerde öğrenci okutabilir ve ihtisas yaptırabilirler
194_ Mecburi Hizmetle Yükümlü Bulunanlar Yetiştirme, Eğitim Veya Staj Surelerinin Bitiminden İtibaren En Çok İki Ay İçinde Kurumlarına Başvurmak Zorundadırlar. Bunlardan;
Başvurma tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde bir göreve atanmayanların mecburi hizmet yükümlülükleri kalkar. Aşağıdaki (4) maddeye Gore krediye dönüştürülmesi istendiği takdirde bu sure istemin karara bağlandığı tarihten başlar. Bu durumun oluşuna kendi kusuru ile sebep olan memurlar bundan doğan zararı tazminle yükümlüdürler.
Başvurmayanlar veya atanma için gerekli belgelerini tamamlamayanlar yol giderleri de dâhil olmak üzere, kendilerine kurumlarınca yapılmış bulunan bütün giderleri yüzde elli fazlasıyla ödemek zorundadırlar.
Atanıp da yükümlü bulundukları mecburi hizmeti bitmeden ayrılmış veya bir ceza sebebiyle memurluktan çıkarılmış olanlar mecburi hizmetlerinin eksik kalan kısmı ile orantılı tutarı yüzde elli fazlasıyla ödemek zorundadırlar.
Hizmetlerine lüzum olmadığına ilgili kurumun teklifi ve Maliye Bakanlığının uygun görüşüne dayanılarak Bakanlar Kurulunca karar verilenlerin mecburi hizmet yükümlülükleri krediye dönüştürülebilir.
İlk ve orta dereceli okullar ile kurslarda Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okutulan parasız yatılı öğrencilerin mecburi hizmetlerine, bu kanuna tabi kurum ve kuruluşlarda ihtiyaç olmaması halinde Milli Eğitim Bakanlığı bunların mecburi hizmet yükümlülüğünü kaldırmaya yetkilidir. Bu hükme Gore kurumların, ihtiyacı olup olmadığı bir aylık sure verilmek ve Resmi Gazete’de ilan edilmek suretiyle tespit olunur.
195_ Memurlar, Ülke Düzeyinde Hangi Kurum Tarafından Yetiştirilir? Türkiye ve Orta Doğu Amme idaresi Enstitüsü (TODAiE) tarafından yetiştirilirler.
196_ Türkiye Ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü’ünün Genel Amacına Ulaşması İçin Yasa İle Beş Görev Verilmiştir. Bunlar,
Kamu yönetimi alanında lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) eğitim yanında, kısa süreli eğitim yapmak ve öğretim elemanı yetiştirmek,
Kamu yönetimi alanında araştırma ve yardım yapmak,
Kamu yönetimi alanında derleme ve yayın yapmak,
Kamu yönetimi alanında öğretim, araştırma ve inceleme yardımı yapmak,
Türkiye ve Orta Doğu ülkelerinde kamu yönetimi alanında yapılan araştırma ve öğretim etkinliklerinin koordinasyon merkezi olmak.
197_Türkiye Ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Kamu Yönetimi Alanındaki Akademik Etkinliklerini, Üç Akademik Şube Aracılığıyla Yürütür. Bunlar; Öğretim-Yetiştirme şubesi; Araştırma-Yardım şubesi; Derleme-Yayım şubesi.
198_ Türkiye Ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü’nün Lisansüstü (Yüksek Lisans Ve Doktora) Programları Şunlardır;
Kamu Yönetimi Yüksek Lisans Programı
Yerel Yönetimler Yüksek Lisans Programı
Adalet Yönetimi Yüksek Lisans Programı
Eğitim Yönetimi Yüksek Lisans Programı
Kolluk Yönetimi Yüksek Lisans Programı
Yönetim Bilimleri Doktora Programı.
6. Ünite - Memur Statüsü Iv
(Disiplin, Görevden Uzaklaştırma, Ceza Kovuşturması, Mali Sorumluluk, Hizmetle İlişkinin Kesilmesi Ve Emeklilik)
199_ Memur Disiplin Rejimi Nedir? Esas olarak kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacıyla memurların yasa ve diğer hukuki kurallara uymasını, zorunlu kıldığı konuları yapmasını ve yasaklara uymasını sağlamayı hedefleyen yaptırımlar bütünüdür.
200_Memurların Disiplin Rejiminin Anayasa, Yasalar Ve İçtihatlarla Belirlenen İlkeleri Bulunmaktadır. Bu İlkeler İlgili Yazında Farklı Türden Sınıflandırılmakla Birlikte Temel İlkeler Şunlardır;
Kanunilik ilkesi,
Ölçülülük ilkesi,
Savunma Hakkının Dokunulmazlığı ilkesi,
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 20 / 32
Aynı Fiil ve Hale Birden Fazla Ceza Verilememesi ilkesi,
Geçmişe Yürümezlik ilkesi,
Lehte Olan Hükmün Uygulanması ilkesi, şüpheden Sanık Yararlanır
201_ Kanunilik İlkesi Nedir? Memurlara verilecek disiplin cezaları ancak yasa ile belirlenir. Bu çerçevede, ceza hukukunun temel ilkesi olan kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesi, disiplin rejiminde “kanunsuz disiplin cezası olmaz” ilkesine dönüşmüştür.
202_ Ölçülülük İlkesi Nedir? Memura verilen disiplin cezası ile suç arasında adil bir dengenin bulunmasıdır.
203_ Savunma Hakkının Dokunulmazlığı İlkesi Nedir? Memur disiplin rejiminin bir diğer temel ilkesi olan Savunma Hakkının dokunulmazlığı kaynağını Anayasa’dan alır. 1982 Anayasası’nın 129/2. maddesinde “Memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemez” hükmü kabul edilmiştir.
204_Aynı Fiil Ve Hâle Birden Fazla Ceza Verilememesi İlkesi Nedir? Bu ilke, ceza hukukundan kaynak bulmaktadır. Buna Gore memura, bir disiplin sucu için yalnızca bir disiplin cezası verilebilir. Sucun tekrarı halinde memura yeni bir disiplin sureci ile yeni bir disiplin cezası verilebilir
205_ Geçmişe Yürümezlik İlkesi Nedir? Memura verilen disiplin cezası, geçmişe etkili bicimde verilemez, geleceğe yönelik olarak etki doğurur.
206_ Lehte Olan Hükmün Uygulanması İlkesi Nedir? Bu ilke kaynağını ceza hukukunun genel ilkelerinden alır. Genel olarak memur, disiplin sucunu oluşturan fiil ve durum ortaya çıktığı zamandaki yasa hükümleri çerçevesinde cezalandırılır. Ancak, henüz ceza süreci tamamlanmadan, yani ceza verilmeden önce, uygulanan hükmün değişmesi durumunda memurun lehine olan önceki hüküm ise önceki, yürürlükte olan ise yürürlükte olan hüküm uygulanır.
207_ Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi Nedir? Bu ilkeye Gore memurun isnat edilen sucu işlediği somut olarak kanıtlanamamış ve soyut nitelikte iddia ve deliller söz konusu ise memur cezalandırılamaz.
208_Bir Derece Hafif Ceza Verilmesi Yetkisi Nedir? Bu yetki Devlet Memurları Kanunu ile ilgili mercilere verilmiştir. 125. maddenin hükmüne Gore “Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve ödül veya başarı belgesi alan memurlar için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir.”
209_ Aleyhte Düzeltme Yasağı Nedir? Memurların verilen disiplin cezasına karşı itiraz hakları bulunmaktadır. İlgili merci, memurun itirazı sonrasında itirazı kabul ettiği takdirde verilmiş olan cezayı, memurun aleyhine düzeltemez dolayısıyla cezayı artıramaz.
210_ Devlet Memurları Kanunu’nda Disiplin Cezaları Beş Türe Ayrılmıştır (Madde 125). Yasa Bu Cezaları En Hafifinden Ağırına Doğru Sıralamıştır. Bu Cezalar Aşağıda Yer Almaktadır.
• Uyarma: Memura, görevinde ve davranışlarında daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir.
• Kınama: Memura, görevinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir.
• Aylıktan kesme: Memurun, brüt aylığından 1/30-1/8 arasında kesinti yapılmasıdır.
• Kademe ilerlemesinin durdurulması: Fiilin ağırlık derecesine Gore memurun, bulunduğu kademede ilerlemesinin 1-3 yıl durdurulmasıdır.
• Devlet memurluğundan çıkarma: Bir daha Devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarmaktır.
211_ Devlet Memurları Kanunu’nda Yer Alan Disiplin Suçları Aşağıda Yer Almaktadır.
Uyarma Cezasını Gerektiren Fiil Ve Hâller:
• Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımında kayıtsızlık göstermek veya düzensiz davranmak,
• Özürsüz veya izinsiz olarak göreve geç gelmek, erken ayrılmak, görev mahallini terk etmek,
• Kurumca belirlenen tasarruf tedbirlerine riayet etmemek,
• Usulsüz müracaat veya şikâyette bulunmak,
• Devlet memuru vakarına yakışmayan tutum ve davranışta bulunmak,
• Görevine veya iş sahiplerine karşı kayıtsızlık göstermek veya ilgisiz kalmak,
• Belirlenen kılık ve kıyafet hükümlerine aykırı davranmak,
• Görevin iş birliği içinde yapılması ilkesine aykırı davranışlarda bulunmak.
• Kınama cezasını gerektiren fiil ve hâller:
• Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımında kusurlu davranmak,
• Eşlerinin, reşit olmayan veya mahcur olan çocuklarının kazanç getiren sürekli faaliyetlerini belirlenen surede kurumuna bildirmemek,
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 21 / 32
• görev sırasında amire hal ve hareketi ile saygısız davranmak,
• Hizmet dışında Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak,
• Devlete ait resmi araç, gereç ve benzeri eşyayı özel işlerinde kullanmak,
• Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzeri eşyayı kaybetmek,
• iş arkadaşlarına, maiyetindeki personele ve iş sahiplerine kotu muamelede bulunmak,
• iş arkadaşlarına ve iş sahiplerine söz veya hareketle sataşmak,
• görev mahallinde genel ahlak ve edep dışı davranışlarda bulunmak ve bu tur yazı yazmak, işaret, resim ve benzeri şekiller çizmek ve yapmak,
• Verilen emirlere itiraz etmek,
• Borçlarını kasten ödemeyerek hakkında yasal yollara başvurulmasına neden olmak,
• Kurumların huzur, sükûn ve çalışma düzenini bozmak.
• Yetkili olmadığı halde basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç vermek.
Aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil ve hâller:
• Kasıtlı olarak verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak, hor kullanmak,
• Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek,
• Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzerlerini özel menfaat sağlamak için kullanmak,
• Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış beyanda bulunmak,
• Görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek,
• Görev yeri sınırları içerisinde her hangi bir yerin toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz olarak kullanılmasına yardımcı olmak,
• Hizmet içinde Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak.
Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiil ve hâller:
• Göreve sarhoş gelmek, görev yerinde alkollü içki içmek,
• Özürsüz ve kesintisiz 3 - 9 gün göreve gelmemek,
• Görevi ile ilgili olarak her ne şekilde olursa olsun çıkar sağlamak,
• Amirine veya maiyetindekilere karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı fiil ve hareketler yapmak,
• görev yeri sınırları içinde herhangi bir yeri toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz kullanmak veya kullandırmak,
• Gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek,
• Ticaret yapmak veya Devlet memurlarına yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak,
• Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak, kişilerin yarar veya zararını hedef tutan davranışlarda bulunmak,
• Belirlenen durum ve surelerde mal bildiriminde bulunmamak,
• Açıklanması yasaklanan bilgileri açıklamak,
• Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek,
• Diplomatik statüsünden yararlanmak suretiyle yurt dışında, haklı bir sebep göstermeksizin ödeme kabiliyetinin üstünde borçlanmak ve borçlarını ödemedeki tutum ve davranışlarıyla Devlet itibarını zedelemek veya zorunlu bir sebebe dayanmaksızın borcunu ödemeden yurda dönmek,
• Verilen görev ve emirleri kasten yapmamak,
• Herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunmak.
Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve hâller:
• ideolojik veya siyasi amaçlarla kurumların huzur, sükûn ve çalışma düzenini bozmak, boykot, işgal, kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılmak veya bu amaçlarla toplu olarak göreve gelmemek, bunları tahrik ve teşvik etmek veya yardımda bulunmak
• Yasaklanmış her turlu yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya bunları kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek,
• Siyasi partiye girmek,
• Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek,
• Savaş, olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmamak,
• Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak,
• Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak,
• Yetki almadan gizli bilgileri açıklamak,
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 22 / 32
• Siyasi ve ideolojik eylemlerden arananları görev mahallinde gizlemek,
• Yurt dışında Devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunmak,
• 5816 sayılı Atatürk Aleyhine işlenen Suçlar Hakkındaki Kanun’a aykırı fiilleri işlemek.
212_Devlet Memurları Kanunu İle Disiplin Cezası Verecek Merciler Disiplin Cezasının Türüne Gore Farklılaştırılmıştır (madde 126). Disiplin cezası vermeye yetkili merciler, kişi ve kurul olarak ayrılmıştır. Bu çerçevede uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları disiplin amirleri tarafından verilir. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ise memurun bağlı olduğu kurumdaki disiplin kurulunun kararı alındıktan sonra atamaya yetkili amirler, il disiplin kurullarının kararlarına dayanan hallerde valiler tarafından verilir. Diğer yandan, devlet memurluğundan çıkarma cezası, amirlerin bu yoldaki isteği üzerine, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulu kararı ile verilir.
213_ Disiplin Soruşturmasının Açılmasında Belirli Zamanaşımı Süreleri Bulunmaktandı R (madde 127). Disiplin sucunu işleyen memurlar hakkında fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren;
Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına,
Memurluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar
214_ Hakkında Memurluktan Çıkarma Cezası İstenen Memur Neye Sahiptir? Soruşturma evrakını incelemeye, tanık dinletmeye, disiplin kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi veya vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkına sahiptir.
215_ Disiplin Cezaları Belirli Koşul Ve Durumda Ortadan Kalkabilir. Buna Göre, memurun başvurusu, idari yargının disiplin cezasını iptali ve son olarak Yasama Organı tarafından çıkarılacak af yasasıyla. İlk olarak disiplin cezaları belirli bir sure sonra memurun talebi ile özlük dosyasından silinebilir.
216_Disiplin Cezasına Çarptırılmış Olan Kaç Yılda Sona Erer? Memur uyarma ve kınama cezalarının uygulanmasından 5 yıl, diğer cezaların uygulanmasından 10 yıl sonra atamaya yetkili amire başvurarak verilmiş olan cezalarının özlük dosyasından silinmesini isteyebilir
217_ İkinci Olarak Memurun Disiplin Cezasının İptali Nasıl Olur? İçin kendisine yapılan yazılı tebligattan itibaren 60 gün içerisinde idari yargıya başvurusu ve idari yargının iptal kararı ile disiplin cezası ortadan kalkar. Bu konuda yetkili mahkeme, memurun bulunduğu yer idare mahkemesidir.
218_ Devlet Memurları Kanunu’nda 2011 Yılında Yapılan Değişiklik İle Belirli Disiplin Cezalarını Alan Memurların Üst Kademe Yöneticilik Görevlerine Belirli Sure İle Atanmaları Yasağı Getirilmiştir (madde 132/4). Buna Gore aylıktan kesme cezası ile tecziye edilenler 5 yıl, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile tecziye edilenler 10 yıl boyunca daire başkanı kadrolarına, daire başkanı kadrosunun dengi ve daha ustu kadrolara, bölge ve il teşkilatlarının en üst yönetici kadrolarına, düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanlık ve üyeliklerine, vali ve büyükelçi kadrolarına atanamazlar. Bu hüküm esas olarak disiplin hukukunun ilkelerinden olan “Aynı Fiil Ve Hale Birden Fazla Ceza Verilememesi ilkesi” ile çelişmektedir
219_ Memurların Görevden Uzaklaştırılması Nedir? Memurlar hakkında disiplin soruşturması veya ceza kovuşturması açılması durumlarında memurlar ihtiyati tedbir olarak görevden uzaklaştırılabilir. Memurların görevden uzaklaştırılması geçici bir tedbirdir.
220_Memurların Görevden Uzaklaştırılması İçin İki Somut Durumdan Birinin Ortaya Çıkması Gereklidir. Bunlar, memur hakkında disiplin soruşturması veya ceza kovuşturması açılmasıdır.
221_ Devlet Memurları Kanunu, Memurları Görevden Uzaklaştırmaya Yetkili Olan Makamları Belirlemiştir (Madde 138). Buna Gore Görevden Uzaklaştırmaya Yetkililer Şunlardır;
Atamaya yetkili amirler;
Bakanlık ve genel müdürlük müfettişleri;
İllerde valiler;
İlçelerde kaymakamlar (ancak ilce idare şube başkanları hakkında valinin muvafakati şarttır).
222_ Devlet Memurları Kanunu’na Göre, Görevden Uzaklaştırılan Memur, Yasa tarafından sağlanan sosyal hak ve yardımlardan yararlanmaya devam eder
223_ Yasa, Memurların Göreve Başlatılmasının Zorunlu Olduğu Durumları Saymıştır. Buna Gore, “Soruşturma Veya Yargılama Sonunda Yetkili Mercilerce:
• Haklarında memurluktan çıkarmadan başka bir disiplin cezası verilenler;
• Yargılamanın men’ine veya beraatına karar verilenler;
• Hükümden evvel haklarındaki kovuşturma genel af ile kaldırılanlar;
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 23 / 32
• Görevlerine ve memurluklarına ilişkin olsun veya olmasın memurluğa engel olmayacak bir ceza ile hükümlü olup cezası ertelenenler; Bu kararların kesinleşmesi üzerine haklarındaki görevden uzaklaştırma tedbiri kaldırılır”
224_Devlet Memurları Kanunu’na Göre Memurların Görevden Uzaklaştırılması Tedbirinin Ortadan Kalkması İki Durumda Ortaya Çıkar. Buna Gore,
• Görevden uzaklaştırma tedbiri, amirin takdiriyle ve Yasa’da sayılan durumlar ortaya çıktığında zorunlu olarak kalkar.
• Diğer yandan, memurun ilgili makama itirazı ve iptal davası yoluyla tedbir ortadan kalkabilir.
225_ 1982 Anayasası’nın 129/Son Hükmüne Göre Nedir? “Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında işledikleri iddia edilen suçlardan ötürü ceza kovuşturması açılması, kanunla belirlenen istisnalar dışında, kanunun gösterdiği idari merciin iznine bağlıdır.”
226_ Memurların Ceza Kovuşturması Usulü, Memurun İşlediği İsnat Edilen Sucun Niteliğine Bağlı Olarak Üç Türe Ayrılmaktadır. Bunlar, genel usullere, özel yasalara ve 4483 sayılı Yasa’ya göredir.
227_ Özel Yasalarda Sayılan Ve Bu Kapsama Giren Suçların Bazılarını Şöyle Sıralayabiliriz;
• 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Kanunu’nun Kapsamına Giren Suçlar
• 5186 sayılı Atatürk Aleyhine işlenen Suçlar Hakkındaki Kanunu Kapsamına Giren Suçlar
• 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun Kapsamına Giren Suçlar
• 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu Kapsamına Giren Suçlar
• 2004 sayılı icra iflas Kanunu Kapsamına Giren Suçlar
• 3173 sayılı Terörle Mücadele Kanunu Kapsamına Giren Suçlar
• 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu Kapsamına Giren Suçlar
• Özel Yetkili Ağır Ceza Mahkemelerinin görev Alanı Kapsamındaki Suçlar
• 6831 sayılı Orman Kanunu Kapsamına Giren Suçlar
• 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu Kapsamına Giren Suçlar
• 3780 sayılı Milli Koruma Kanunu Kapsamına Giren Suçlar
• Evlendirme Memurlarının Evlendirme Yönetmeliği Kapsamına Giren Suçları
228_Soruşturma İzni Usulü Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun’a Gore, Soruşturma İzni Üç Aşamadan Oluşur. Bunlar,
• Sucun öğrenilmesi ve ön incelemenin başlatılması;
• Ön inceleme;
• Yetkili merciin kararı.
229_ İzin Vermeye Yetkili Merciler Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun İle Soruşturma İzni Vermeye Yetkili Merciler Sayma Usulü İle Belirlenmiştir. İzin Vermeye Yetkili Merciler Aşağıda Yer Almaktadır;
• İlçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında kaymakam,
• İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında vali,
• Bölge düzeyinde teşkilatlanan kurum ve kuruluşlarda görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında görev yaptıkları ilin valisi,
• Başbakanlık ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer memur ve kamu görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idari amiri,
• Bakanlar Kurulu kararı ile veya Başbakanlık ve bakanlıklar ile bağlı kuruluşların merkez teşkilatında görevli olup ortak kararla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında ilgili bakan veya Başbakan,
• Türkiye Büyük Millet Meclisinde görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri ve yardımcıları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı,
• Cumhurbaşkanlığında görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri hakkında Cumhurbaşkanı,
• Büyükşehir belediye başkanları, il ve ilce belediye başkanları; büyükşehir, il ve ilce belediye meclisi üyeleri ile il genel meclisi üyeleri hakkında içişleri Bakanı,
• İlçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında kaymakam, merkez ilçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında bulundukları ilin valisi,
• Köy ve mahalle muhtarları ile bu Yasa kapsamına giren diğer memurlar ve kamu görevlileri hakkında ilçelerde kaymakam, merkez ilçede vali.
230_ İtirazın Yapılacağı Merci Memurun Unvanına Gore Farklılaştırılmıştır. İtirazlar,
• Danıştay ikinci Dairesi ve ilgili bölge idare mahkemesidir.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 24 / 32
• Bakanlar Kurulu kararı ile atananlar, bakanlık veya başbakanlık merkez teşkilatlarında ortak kararla (müşterek kararnameyle) atananlar, TBMM personeli, Genel Sekreter hariç Cumhurbaşkanlığı personeli, büyükşehir, il, ilce belediye başkanları ve meclis üyeleri ile il genel meclisi üyeleri hakkındaki itirazlar Danıştay ikinci Dairesi’nde,
• Yasa kapsamında olan diğer kişiler hakkında ise yetkili merciin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesinde karara bağlanacaktır. İtirazlar, öncelikle incelenir ve en geç 3 ay içinde karara bağlanır. Verilen kararlar kesindir.
231_ Yasa’nın 12. Maddesinde Hazırlık Soruşturmasını Yapacak Mahkeme İle Hâkim Kararı Alınması Gereken Durumlardaki Yetkili Ve Görevli Mahkemeler Belirlenmiştir
• “Hazırlık soruşturması sırasında hâkim kararı alınmasını gerektiren hususlarda Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, müsteşarlar ve valiler için Yargıtay’ın ilgili ceza dairesine,
• Kaymakamlar için il asliye ceza mahkemesine,
• Diğerleri için ise genel hükümlere Gore yetkili ve görevli sulh ceza hâkimine başvurulur.”
232_Davaya Bakmaya Yetkili Ve Görevli Mahkeme, genel hükümlere Gore yetkili ve görevli mahkemedir. Ancak Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, müsteşarlar ve valiler için yetkili ve görevli mahkeme Yargıtay’ın ilgili ceza dairesi, kaymakamlar için ise il ağır ceza mahkemesidir.”
233_ 1982 Anayasası’nın 129/5. Maddesine Göre “Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yetkilerini kullanırken işledikleri kusurlardan doğan tazminat davaları, kendilerine rücu edilmek kaydıyla ve kanunun gösterdiği şekil ve şartlara uygun olarak ancak idare aleyhine açılabilir
234_ Memurların Hizmetle İlişkisinin Kesilmesine İlişkin Durum Ve Koşulları Şöyle Sıralanmıştır;
• Memurluktan çıkarılma
• Memurluğa alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması ya da sonradan kaybetmesi
• Memurluktan çekilme ve çekilmiş sayılma
• Memurun emekliye ayrılması
• Memurun olumu
• Memurun Görevle Bağdaşmayan Başka Bir Görevi Yapmasını ekleyebiliriz.
235_ Memurların Çekilmesine İlişkin Kurallar İle Mali Ve Cezai Sorumlulukları Saklı Kalmak Üzere Bu Kurallara Aykırı Hareket Eden Memurlara Getirilen Yaptırımlar Şunlardır;
• “Çekilmek istiysen memur yerine atanan kimsenin gelmesine veya çekilme isteğinin kabulüne kadar görevine devam eder. Yerine atanan kimse bir aya kadar gelmediği veya yerine bir vekil atanmadığı takdirde, üstüne haber vererek görevini bırakabilir (madde 94/2).” Bu kurala uyarak memuriyetten çekilenler 6 ay, uymadan görevlerinden ayrılanlar bir yıl geçmeden memurluğa alınamaz.
• “Olağanüstü mazeretle çekilenler, üstüne haber vermek şartıyla bir ay kaydına tabi değildir” (madde 94/3). Bu kurala uyarak memuriyetten çekilenler 6 ay geçmeden memurluğa alınamaz.
• “Çekilen Devlet memurlarından devir ve teslim ile yükümlü olanlar, bu işlemlerin sonuna kadar görevlerini bırakamazlar. Hizmet icaplarına Gore devir ve teslim işlemleri için gerekli sureler, yönetmelikte belirtilir” (madde 95). Bu kurala uymadan memuriyetten çekilenler 3 yıl geçmeden memurluğa alınamaz.
• “Olağanüstü hal, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hallerinde veya genel hayata müessir afetlere uğrayan yerlerdeki Devlet memurları yerine atanacaklar gelip işe başlamadıkça görevlerini bırakamazlar” (madde 96). Bu kurala aykırı hareket edenler hiç bir surette, memurluğa alınamaz.
236_Memurların Çekilmiş Sayılacakları Ve Böylece Hizmetle İlişkilerinin Kesileceği Durumlar Aşağıda Yer Almaktadır;
• Memurun, izinsiz ya da kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın görevini terk etmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi halinde, yazılı müracaat şartı aranmaksızın çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır (madde 94)
• Bilgilerini arttırmak için yabancı ülkelere gönderilen memurlar, izin bitiminde yol suresi hariç 15 gün içinde görevlerine dönmek zorundadır. Surelerinin bitiminde görevlerine başlamayan memurlar çekilmiş sayılır (madde 79).
• Görev yaptıkları yerlerden, başka yerdeki bir göreve atanan, Yasa ile belirlenmiş sure koşullarına uymazsa memurluktan çekilmiş sayılırlar (madde 63).
• Hazarda (barışta) eğitim ve manevra maksadıyla ya da seferde muvazzaflık hizmeti dışında silâhaltına alınan memurlar, terhislerinden sonra görevlerine başlamamaları durumunda çekilmiş sayılır (madde 82).
• Memur iken muvazzaf askerlik hizmetini yapmak üzere silâhaltına alınanlardan askerlik görevini tamamlayıp memuriyete dönmek isteyenler, terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde kurumlarına başvurmak zorundadır. Bu sure içerisinde başvurmayan memurlar çekilmiş sayılır (madde 83).
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 25 / 32
• Kadrosu kaldırılan memurlar, kendi kurumlarındaki ya da başka kurumlardaki yeni görevlere atandıklarında, Yasa’nın 62 ve 63. maddesindeki sureler içerisinde yeni görevlerine başlamadıkları takdirde çekilmiş sayılır (madde 91).
• Memurun aylıksız izin suresinin bitiminden önce mazereti gerektiren sebebin ortadan kalkması halinde, on gün içinde göreve dönmesi zorunludur. Aylıksız izin suresinin bitiminde veya mazeret sebebinin kalkmasını izleyen on gün içinde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılır (madde 108)
237_ Memurlar İçin Zorunlu Emeklilik Yaşı Kaçtır? Genel kural olarak 65 yaştır. Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile yaş haddi, bir kısım memur için 65 yaşın altında tespit edildiği gibi 65 yaşından sonra çalıştırılabilen istisnai görevler de mevcuttur.
7. Ünite - Diğer Kamu Görevlileri (Askerî Personel, Hâkim-Savcılar Ve Akademik Personel)
238_ Türk Silahlı Kuvvetleri Şöyle Tanımlanmıştır; “Türk Silahlı Kuvvetleri: Kara (Jandarma dâhil), Deniz (Sahil Güvenlik dâhil) ve Hava Kuvvetleri subay, askeri memur, astsubay, erbaş ve erleri ile askeri öğrencilerden teşekkül eden ve seferde ihtiyatlarla ikmal edilen, kadro ve kuruluşlarla teşkilatı gösterilen silahlı Devlet kuvvetidir.”
239_ Türk Silahlı Kuvvetlerinin Anayasa Ve Yasalarca Verilen Görevleri, Temelde Üç Tür Kamu Görevlisi Eliyle Yürütülür.
• Birinci küme, yaşam uğraşı olarak askerlik mesleğini yürüten kesimdir.
• İkinci ana kümeyi, askerliği vatan hizmeti olarak yapan kesim oluşturur.
• Üçüncü kümeyi, sivil memurlar oluşturur.
240_ Türk Silahlı Kuvvetlerin De Birinci Küme Nedir? Yaşam uğraşı olarak askerlik mesleğini yürüten kesimdir. Bu küme kendi içerisinde üç alt kümeye ayrılır. Bunlar, subaylar, astsubaylar ile uzman erbaş ve erlerdir. Bu alt kümeye, askeri öğrencileri de özel bir kesim olarak eklemek mümkündür
241_ 1982 Anayasası’nın “Yargı Yolu” Kenar Başlıklı 125. Maddesi Nedir? “Yüksek Askerî şûranın kararları yargı denetimi ışındadır. Ancak, Yüksek Askerî şûranın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açıktır.”
242_ Yüksek Askeri Şüra’nın Üyeleri Kimlerdir? Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Milli Savunma Bakanı, Kuvvet Komutanları, Ordu Komutanları, Jandarma Genel Komutanı, Donanma Komutanı ile Silahlı Kuvvetler kadrolarında bulunan orgeneral ve oramirallerdir. Yüksek Askeri şura’nın başkanı başbakandır. Başbakan bulunmadığında Genelkurmay Başkanı Yüksek Askeri şura’ya başkanlık eder
243_ Türk Silahlı Kuvvetleri Ortaöğretim Okullarına Giriş Aşamaları Şunlardır:
• Sınav,
• Ön sağlık muayenesi,
• Bedeni yetenek sınavı,
• Mülakat,
• Yalnızca Hava Kuvvetleri Komutanlığı nam ve hesabına öğrenim görecek öğrenciler için psikoteknik testi,
• Yalnızca Bando Astsubay Hazırlama Okulu için müzik yeteneği testi,
• Sağlık muayenesi ve benzeri secim aşamalarıdır.
244_Subayların Yükselme Rejimi Nedir? Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu ile düzenlenmiştir. Subayların yükselme rejimi, önem sırasına Gore, kıdem, eğitim ve başarı esasına dayalıdır
245_ Subayların Yükselme Rejimi, Aşağıdan Yukarıya Doğru Üç Farklı Usul Ve Esasa Bağlıdır;
• Asteğmenden Albaya Kadar Olan Rütbeler Farklı,
• General - Amiraller Ayrı Bir Usulde,
• Mareşal - Büyük amiraller ise daha farklı bir usule tabidir
246_ Subayların Rütbeleri Ve Normal Bekleme Süreleri
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 26 / 32
247_ Astsubayların Rütbeleri ve Normal Bekleme Süreleri
248_Statü hukukuna bağlı subayların hizmetle ilişkisinin kesilmesi nasıl olur?
• İstifa;
• Emekliye ayrılma;
• Kadrosuzluk, yetersizlik, disiplinsizlik ya da ahlâki durum;
• Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası sonucu;
• Belirli suçlardan mahkûmiyet ve ölümü nedenleriyle ortaya çıkmaktadır.
• Astsubayların hizmetle ilişkisinin kesilmesinde ise “kadrosuzluk” dışında diğer nedenler subaylarınkine paralel düzenlenmiştir
249_ Astsubayların hizmetle ilişkisinin kesilmesinde ise, “kadrosuzluk” dışında diğer nedenler subaylarınkine paralel düzenlenmiştir.
• İstifa: Subay ve astsubaylar, kendi isteği ile istifa edebilirler. Ancak Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na Gore, subay ve astsubaylar, atandıkları tarihten itibaren 10 yıl hizmet etmedikçe istifa edemezler.
• Emekliye ayrılma: Subay ve astsubaylar, ilgili mevzuat çerçevesinde belirlenen koşulları sağladıkları takdirde kendi istekleriyle, yaş haddi, malullük nedenlerinden biri ile emekliye ayrılabilirler
• Kadrosuzluk, yetersizlik, disiplinsizlik ya da ahlaki durum nedeniyle hizmetle ilişkinin kesilmesi: Rütbelerdeki yığılmaları önlemek, rütbe terfi şartlarını haiz subaylara kadro açılması maksadıyla yüzbaşı, binbaşı, yarbay ve albaylar, müteakip maddelerdeki esaslara Gore kadrosuzluktan emekliye sevk edilir. Bekleme sureleri sonunda terfi ettirilemeyen general ve amiraller de emekliye sevk edilirler. Yapılan sicil değerlendirmesine Gore, sicil notları belirli oranının altında olan subaylar yetersizlik nedeniyle emekliye sevk edilir. Aynı bicimde, belirli koşullar çerçevesinde “kendisinden istifade edilemez” kabul edilen subaylar hakkında emeklilik işlemi yapılır. Yasa ve buna bağlı olarak Subay Sicil Yönetmeliği’nde belirlenen sebeplerden biri ile disiplinsizlik veya ahlaki durumları gereği Türk Silahlı Kuvvetlerinde kalmaları, bulunduğu rütbeye veya bir önceki rütbesine ait bir veya birkaç belge ile anlaşılıp uygun görülmeyenler hakkında hizmet sürelerine bakılmaksızın emeklilik işlemi yapılır.
• Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası sonucu hizmetle ilişkinin kesilmesi: Askeri Ceza Kanunu’nda yazılı hallerde subay, astsubay, uzman jandarmalar ve özel kanunlarında bu cezanın uygulanacağı belirtilen asker kişiler hakkında, askeri mahkemeler veya adliye mahkemelerince asıl ceza ile birlikte, Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası da verilir. Bu konu mahkeme hükmünde belirtilmemiş olsa dahi, Silahlı Kuvvetlerden çıkarmayı gerektirir. Buna Gore, (a) Taksirli suçlardan verilen cezalar hariç olmak üzere olum, ağır hapis, bir seneden fazla hapis cezası ile hükümlülük
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 27 / 32
halinde, (b) Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı işar gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle hükümlülük halinde bu durum ortaya çıkar.
• Belirli suçlardan mahkûmiyet nedeniyle hizmetle ilişkinin kesilmesi: Taksirli suçlardan verilen cezalar hariç olmak üzere, askeri mahkemelerce üç aydan fazla hapis cezası ile birlikte Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası da verilebilir.
• Olumu: Olum durumunda, hizmetle ilişkisi kesilir.
250_ Hâkim ve savcıların genel personel rejimi hangi kurum yönettir? Hâkimler ve Savcılar Kanunu ile düzenlenmiştir. Rejimin genel yönetimi ise hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından yürütülmektedir
251_ Hâkim ve savcıların personel rejimi, 1982 Anayasası’na göre, hizmetin niteliğine dayanan iki ilke üzerine inşa edilmiştir. Bunlar, “mahkemelerin bağımsızlığı” ve “hâkimlik Teminatı”dır.
252_1982 Anayasası’nın 139. Maddesi nedir? “Hâkimlik ve savcılık teminatı – Hâkimler ve savcılar azlolunamaz, kendileri istemedikçe Anayasa’da gösterilen yaştan önce emekliye ayrılamaz; bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması sebebiyle de olsa, aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından yoksun kılınamaz. Meslekten çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymiş olanlar, görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceği kesin olarak anlaşılanlar veya meslekte kalmalarının uygun olmadığına karar verilenler hakkında kanundaki istisnalar saklıdır.”
253_ 1982 Anayasası’nda hâkim ve savcıların hizmetle ilişkisinin kesilmesi, üç koşula bağlanmıştır;
• Meslekten çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymesi,
• Görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceği kesin olarak anlaşılması ya da
• Meslekte kalmalarının uygun olmadığına karar verilmesidir.
254_1982 Anayasası’nın “Hâkimlik ve savcılık mesleği” kenar başlıklı 140. maddesinde, hâkim ve savcılık mesleği ve personel rejimine ilişkin temel ilkeler kabul edilmiştir. Bu ilkeler şunlardır;
• Hâkimler ve savcılar adli ve idari yargı hâkim ve savcıları olarak görev yaparlar; bu görevler meslekten hâkim ve savcılar eliyle yürütülür,
• Hâkimler, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına Gore görev ifa ederler,
• Hâkim ve savcıların nitelikleri, atanmaları, hakları ve ödevleri, aylık ve ödenekleri, meslekte ilerlemeleri, görevlerinin ve görev yerlerinin geçici veya sürekli olarak değiştirilmesi, haklarında disiplin kovuşturması açılması ve disiplin cezası verilmesi, görevleriyle ilgili veya görevleri sırasında işledikleri suçlarından dolayı soruşturma yapılması ve yargılanmalarına karar verilmesi, meslekten çıkarmayı gerektiren suçluluk veya yetersizlik halleri ve meslek içi eğitimleri ile diğer özlük işleri mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına Gore kanunla düzenlenir,
• Hâkimler ve savcılar 65 yaşını bitirinceye kadar hizmet görürler; askeri hâkimlerin yaş haddi, yükselme ve emeklilikleri kanunda gösterilir,
• Hâkimler ve savcılar, yasada belirtilenlerden başka, resmi ve özel hiçbir görev alamazlar,
• Hâkimler ve savcılar idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığı’na bağlıdırlar,
• Hâkim ve savcı olup da adalet hizmetindeki idari görevlerde çalışanlar, hâkimler ve savcılar hakkındaki hükümlere tabidirler; bunlar, hâkimler ve savcılara ait esaslar dairesinde sınıflandırılır ve derecelendirilirler, hâkimlere ve savcılara tanınan her turlu haklardan yararlanırlar
255_ Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK)nedir? Hâkim ve savcıların personel rejimini düzenleyen ve yöneten anayasal bir kuruldur.
256_ Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK)hangi çerçevelerde görev yapar? Hangi çerçevede görev yapar? Kurul, mahkemelerin bağımsızlığı ile hâkimlik ve savcılık teminatı esaslarını gözeterek adalet, tarafsızlık, doğruluk ve dürüstlük, tutarlılık, eşitlik, ehliyet ve liyakat ilkeleri çerçevesinde görev yapar”
257_ Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kaç üyeden oluşur? Anayasa (madde 159) ve ilgili Yasa’nın hükümleri çerçevesinde, 22 asıl ve 12 yedek üyeden oluşur. Kurulun başkanı, Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı, Kurulun doğal üyesidir.
258_ Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulun genel olarak görevleri şunlardır (madde 4/1);
• Adalet Bakanlığının, bir mahkemenin kaldırılması ya da yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki teklilerini karara bağlamak,
• Hâkim ve savcılarla ilgili olarak şu işlemlerini yapmak; (a) Mesleğe kabul etme,(b) Atama ve nakletme, (c) Geçici yetki verme, (d) Her turlu yükselme ve birinci sınıfa ayırma, (e) Kadro dağıtma, (f) Meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme, (g) Disiplin cezası verme, (h) Görevden uzaklaştırma,
• Bakanlık merkez, bağlı ve ilgili kuruluşları ile uluslararası mahkemeler veya kuruluşlarda görev yapan hâkim ve savcılar; geçici yetki veya görevlendirme ile başka bir kurum, kurul veya kuruluşta çalışan hâkim ve savcılar; idari görevleri yönünden savcılar; komisyon işlerine yönelik görevleri yönünden adalet komisyonu başkan ve üyeleri hariç olmak
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 28 / 32
üzere, hâkim ve savcıların görevlerini; yasa, tüzük, yönetmelik ve genelgelere (hâkimler için idari nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetlemek; görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hal ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırmak ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemlerini yürütmek,
• Yargı yetkisinin kullanımına ilişkin hususlar hariç olmak üzere hâkimlerin idari görevleri ile delilleri değerlendirme ve sucu niteleme yetkisi hariç olmak üzere savcıların adli görevlerine ilişkin konularda genelge düzenlemek,
• Yargıtay ve Danıştay’a üye seçmek,
• Anayasa ve yasalarla verilen diğer görevleri yerine getirmek.
259_ Adaylığa Atanabilmek İçin Gereken Koşullar Şunlardır;
• Türk vatandaşı olmak,
• Giriş sınavının yapıldığı tarih itibarıyla 35 yaşını doldurmamış olmak,
• Adli yargı adayları için; hukuk fakültesinden mezun olmak veya yabancı bir hukuk fakültesini bitirip de Türkiye’deki hukuk fakülteleri programlarına göre eksik kalan derslerden sınava girip başarı belgesi almış bulunmak. İdari yargı adayları için; hukuk fakültesinden mezun olmak veya yabancı bir hukuk fakültesini bitirip de Türkiye’de hukuk fakülteleri programlarına Gore eksik kalan derslerden sınava girip başarı belgesi almış bulunmak, hukuk fakültesinden mezun olanlar dışından alınacak adaylar bakımından, her dönemde alınacak aday sayısının yüzde yirmisini geçmemek üzere ihtiyaç oranında, hukuk veya hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat ve maliye alanlarında en az dört yıllık yükseköğrenim yapmış veya bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olmak,
• Kamu haklarından yasaklı olmamak,
• Askerlik durumu itibarıyla askerlikle ilgisi bulunmamak veya muvazzaflık hizmetini yapmış yahut ertelenmiş veya yedeğe geçirilmiş olmak,
• Hâkimlik ve savcılık görevlerini sürekli olarak yurdun her yerinde yapmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı veya sakatlığı, alışılmışın dışında çevrenin yadırgayacağı şekilde konuşma ve organlarının hareketini kontrol zorluğu çekmek gibi özürlü durumları bulunmamak,
• Taksirli suçlar hariç olmak üzere, uç aydan fazla hapis veya affa uğramış olsa bile devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla zimmet, ihtilas, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı bir suçtan veya kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak veya bu suçlardan veya taksirli suçlar hariç olmak üzere üç aydan fazla hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren bir fiilden dolayı soruşturma veya kovuşturma altında olmamak,
• Yazılı yarışma sınavı ile mülakatta başarı göstermek,
• Hâkimlik ve savcılık mesleğine yakışmayacak tutum ve davranışlarda bulunmamış olmak,
• Avukatlık mesleğinden adaylığa geçmek isteyenler için; yukarıdaki (8) numaralı koşul hariç diğer şartları taşımakla birlikte, mesleklerinde fiilen en az 5 yıl çalışmış, giriş sınavının yapıldığı tarih itibarıyla 45 yaşını doldurmamış ve kendi aralarında yapılacak olan yazılı yarışma sınavında ve mülakatta başarılı olmak.
260_Hâkimlik Ve Savcılık Mesleği Kaç Sınıfa Ayrılır? Üçüncü sınıf, ikinci sınıf, birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıf olmak üzere dört sınıfa ayrılır
261_ Hâkim Ve Savcıların Yükselme Türleri Nedir? Yükselmeye layık; tercihli yükselmeye layık ve mum tazen yükselmeye layık olmak üzere üçe ayrılır.
262_ Hâkim Ve Savcılara Verilebilecek Disiplin Cezaları İse Şunlardır;
• Uyarma: Görevde daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir,
• Aylıktan kesme: izinsiz veya kabul edilir mazereti olmaksızın göreve (1 veya 2 gün) gelmeyenlerin aylıklarından her gün için bir günlüğünün kesilmesidir,
• Kınama: Belli bir eylem veya davranışın kusurlu sayıldığının yazı ile bildirilmesidir,
• Kademe ilerlemesini durdurma: ilgilinin bulunduğu kademede, ilerlemesinin bir yıl sure ile durdurulmasıdır,
• Derece yükselmesini durdurma: ilgilinin bir üst dereceye yükselmesinin iki yıl sure ile durdurulmasıdır,
• Yer değiştirme: Bulunulan bölgenin en az bir derece altındaki bir bölgeye o bölgedeki asgari hizmet suresi kadar kalmak üzere atanmak suretiyle görev yerinin değiştirilmesidir,
• Meslekten çıkarma: Bir daha mesleğe alınmamak üzere göreve son verilmesidir
263_ Hâkim Ve Savcıların Hizmetle İlişkisinin Kesilmesini Gerektiren Durum Ve Haller Şunlardır;
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 29 / 32
• Hâkimler ve Savcılar Kanunu hükümlerine Gore meslekten çıkarılmaları veya meslekte kalmalarının uygun olmadığına karar verilmesi: Hâkimler ve savcılar hakkında, Yasa hükümlerine Gore, disiplin cezası olarak meslekten çıkarma cezası verildiğinde, mesleğe bir daha alınmamak üzere hizmetle ilişkisi kesilir,
• Haklarında soruşturma ve kovuşturma bulunması halleri hariç olmak üzere, mesleğe alınma koşullarından herhangi birini taşımadıklarının sonradan anlaşılması: Acıktır ki hâkim ve savcıların mesleğe alınma koşullarından herhangi birini taşımadıklarının sonradan anlaşılması sonucu hizmetle ilişkisi kesilir,
• (3) Görevdeyken, atanma için gereken ve Yasa’da belirtilen üç nitelikten herhangi birini kaybetmeleri: Hâkim ve savcılar görev yaparken, şu atanma koşullarından bir tanesini kaybederlerse hizmetle ilişkisi kesilir;
o “Türk vatandaşı olmak”;
o “Kamu haklarından yasaklı olmamak”;
o “Hâkimlik ve savcılık görevlerini sürekli olarak yurdun her yerinde yapmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı veya sakatlığı, alışılmışın dışında çevrenin yadırgayacağı şekilde konuşma ve organlarının hareketini kontrol zorluğu çekmek gibi özürlü durumları bulunmamak”,
• Meslekten çekilmeleri: Hâkim ve savcılar, Adalet Bakanlığına yazılı olarak başvurmak suretiyle mesleklerinden çekilme isteğinde bulunabilirler. Ancak hâkim ve savcıların çekilmeleri olağan ve olağanüstü durumlarda farklı koşullara bağlıdır. Buna Gore olağan koşullarda, çekilme isteğinde bulunan, isteğinin kabulüne kadar görevine devam eder; ancak istem tarihinden itibaren bir ay içinde cevap gelmediği takdirde görevini bırakabilir. Olağanüstü mazeretleri ile meslekten çekilenler, Adalet Bakanlığına bilgi vermek şartıyla bir ay kaydına tabi değildirler. Ancak olağanüstü hallerde, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş halinde o bölgelerde görevli hâkim ve savcılar çekilme istekleri kabul edilmedikçe veya yerlerine atanacaklar gelip işe başlamadıkça görevlerini bırakamazlar. Buna aykırı hareket edenler, bir daha mesleğe alınmazlar ve kamu kurum ve kuruluşlarında görev alamazlar,
• Meslekten çekilmiş sayılmaları: Hâkim ve savcıların meslekten çekilmiş sayılmaları iki durumda ortaya çıkar; ilk olarak, izinsiz veya kabul edilir mazeretleri olmaksızın, görevlerini terk ederek bu terki kesintisiz on gün devam ettirenler veya bir yılda toplam otuz gün göreve gelmeyenler meslekten çekilmiş sayılırlar; ikinci olarak hâkim ve savcılar siyasi partilere giremezler, girenler meslekten çekilmiş sayılırlar. 1982 Anayasası’nın 68. maddesine Gore; “Hâkimler ve savcılar, Sayıştay dâhil yüksek yargı organları mensupları, ... Siyasi partilere üye olamazlar”,
• istek, yaş haddi veya malullük nedenlerinden biriyle emekliye ayrılmaları: Hâkim ve savcılar, kendi istekleri; Anayasa ve Yasa’da belirtilen 65 yaşını doldurmaları ya da malullük nedenlerinin biriyle emekliye ayrılabilirler,
• Ölümleri: Hâkim ve savcıların ölümleri ile hizmetle ilişkileri kesilir
264_Akademik Personel, yükseköğretim hizmetlerini yürüten, öğretim elemanlarından oluşur.
265_ Yükseköğretim Personel Kanunu’na Gore, Akademik Personel (Öğretim Elemanları), Üç Sınıfa Ayrılmıştır. Bunlar,
• Öğretim Üyeleri Sınıfı (profesör, doçent, yardımcı doçent);
• Öğretim Görevlileri ve Okutmanlar Sınıfı (öğretim görevlileri, okutmanlar) ile
• Öğretim Yardımcıları Sınıfıdır (araştırma görevlileri, uzman, çevirici, eğitim öğretim planlamacıları).
266_ Akademik Personel Rejiminin Temel Niteliği Nedir? Açık rütbe sınıflandırması sistemine sahip olmasıdır.
267_ Yardımcı Doçentliğe Atanma Nedir? Belirli süreli bir atanmadır. Yardımcı doçentlik sürekli ve güvenceli bir kadro değildir. Bu olgu sas olarak, akademisyenliğin bir kariyer mesleği olmasından kaynaklanır.
268_Doçent Nedir? Statü hukukuna bağlı olarak istihdam edilir. Doçentlik, güvenceli ve sürekli bir kadrodur. Doçentlik kadrosuna atanmak için, diğer koşullar yanında, doktor unvanına sahip olan kişilerin Üniversitelerarası Kurul tarafından yapılan doçentlik sınavında başarılı olması gerekir. Acık bulunan doçentlik kadrosu, rektörlükçe, isteklilerin başvurması için ilan edilir
269_ Profesörlük En Üst Akademik Unvandır. Profesörlük, güvenceli ve sürekli bir kadrodur.
270_ Öğretim Görevlileri Nedir? Sözleşme ile belirli sureli olarak ya da kadro şartı aranmaksızın ders saati başına istihdam edilen akademik personeldir.
271_Okutmanlar Nedir? İlgili kurumların görüşü alınarak fakültelerde ve fakülteye bağlı birimlerde dekanların, rektörlüğe bağlı enstitü veya yüksekokullarda müdürün önerisi ve rektörün onayı ile sureli veya sürekli olarak atanırlar.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 30 / 32
272_Akademik Personelin Hizmetle İlişkisinin Kesilmesini Gerektiren Durum Ve Haller Şunlardır;
• Disiplin cezası olarak üniversite öğretim mesleğinden çıkarma ya da kamu görevinden çıkarma cezasının alınması,
• Öğretim elemanlığına atanma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması ya da sonradan kaybetmesi,
• Öğretim elemanlığından çekilme ve çekilmiş sayılma,
• Öğretim elemanının emekliye ayrılması,
• Öğretim elemanının olumu.
8. Ünite - Yardımcılar (Sözleşmeli Personel, Geçici Personel Ve İşçi)
273_ Sözleşmeli Personelin Genel Niteliği Nedir? Güvencesizlik ve istisnailik
274_ Sözleşmeliliğin Özünü Ne İfade Eder? Yaptıkları işin niteliği itibarıyla talilik, istihdam acısından geçicilik, dolayısıyla güvencesizlik ifade eder.
275_İdari Hizmet Sözleşmesinin Unsurları Şunlardır;
• Taraflardan biri idaredir,
• İdarenin karşı tarafa Gore üstünlüğü söz konusudur,
• Sözleşmenin konusu kamu hizmetinin yürütülmesidir.
276_ Sözleşmeli Personel İstihdam Bicimi Nedir? Neredeyse uygulandığı her kurum için farklı özellikler arz etse bile, temelde beş türe ayırmamız olasıdır. Bunlar; 4/B sözleşmeli personel, kadro karşılığı sözleşmeli personel, Kamu iktisadi Teşebbüslerinde
Sözleşmeli personel, örgüt yasalarına Gore sözleşmeli personel, belediye ve il özel idarelerinde sözleşmeli personel.
277_ Bu Genel Esas Ve Usuller Dışında, Genel Kuralın İstisnası Olarak Aşağıdaki Durum Ve Görevlerde İlgili Hükümlere Bağlı Olarak Kamu İdareleri, Sözleşmeli Personel İstihdam Edebilir;
• Yabancı uyruklular,
• Tarihi belge ve eski harflerle yazılmış arşiv kayıtlarını değerlendiren mütercimler,
• Tercümanlar,
• Milli Eğitim Bakanlığında norm kadro sonucu ortaya çıkan öğretmen ihtiyacının kadrolu öğretmen istihdamıyla kapatılamaması hallerinde öğretmenler
• Dava adedinin azlığı nedeni ile kadrolu avukat istihdamının gerekli olmadığı yerlerde avukatlar,
• Kadrolu istihdamın mümkün olamadığı hallerde tabip veya uzman tabipler,
• Adli Tıp Müessesesi uzmanları,
• Devlet Konservatuarları sanatçı öğretim üyeleri,
• İstanbul Belediyesi Konservatuarı sanatçıları,
• Devlet Memurları Kanunu’na tabi kamu idarelerinde ve dış kuruluşlarda belirli bazı hizmetlerde çalıştırılacak personel.
278_ Sözleşmeli Personelin Taşıması Gereken Genel Koşullar Şunlardır; kamu haklarından mahrum bulunmamak; mahkûm olmamak; askerlikle ilişkisi bulunmamak; akıl hastalığı bulunmamak. Sözleşmeli personelin işe alınmasında, memurlarda aranan üç genel koşul aranmamaktadır. Bunlar; Türk Vatandaşı olmak; yaş ve öğrenim koşuludur. Ancak, yabancı uyruklu hekimlerin Türkiye’de herhangi bir tıp fakültesinden mezun ya da denkliği kabul edilmiş diploma sahibi olması, uzman iseler bunların uzmanlık belgelerinin Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği’ne uygunluğunun onaylanmış bulunması zorunludur. Diğer yandan, özel yasalarında yaş haddine ilişkin özel hüküm bulunan haller dışında, 65 yaşını bitirmiş olanlar sözleşmeli olarak çalıştırılamazlar
279_İdareler, Genel Kural Olarak Üç Yöntemle Sözleşmeli Personel İstihdam Edilebilir. Bunlar;
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (OSYM) Başkanlığı tarafından Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) (B) grubu puan sıralaması esas alınmak suretiyle doğrudan yapılacak merkezi yerleştirme,
• Yazılı ve/veya sözlü sınav yapılmaksızın, KPSS (B) grubu puan sıralaması esas alınmak suretiyle ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından yapılacak yerleştirme,
• Esaslara ekli 3 sayılı cetvelde unvanları belirtilen (arşiv uzmanı, çözümleyici, insan hakları uzmanı hukukçu, mütercim, mütercim-tercüman, programcı, sistem çözümleyicisi, sistem programcısı, tapu arşiv uzmanı, tercüman) sözleşmeli personel pozisyonlarına KPSS (B) grubu puan sırasına konulmak kaydıyla alım yapılacak her bir unvan için boş bulunan sözleşmeli personel pozisyonunun on katına kadar aday arasından ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından yapılacak yazılı ve/veya sözlü sınav başarısı sırasına Gore yapılacak yerleştirmedir.
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 31 / 32
280_ Sınav Koşulu Olmadan Sözleşmeli Personel Olarak İstihdam Edilebilecek Pozisyonlar Şunlardır; kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışı teşkilatlarında istihdam edilecek personel, yabancı uyruklular ve yükseköğretim kurumlarının gemi adamı pozisyonları ile araştırma-geliştirme projelerinde proje sureleri ile sınırlı olmak üzere istihdam edecekleri personel ile bu Esaslara ekli 1 sayılı cetvelde yer alan (avukat-kısmi zamanlı-, diş tabibi, eczacı, gemi adamı, helikopter makinisti, kaptan, pilot, tabip, uçak kontrol ve bakım makinisti, uçuş teknisyeni, uzman tabip, uzman-tıp ve diş hekimliği-) unvanları belirtilen sözleşmeli personel pozisyonları.
281_ Mesleki Uygulamalı Sınava Tabi Tutularak Alınacak Sözleşmeli Personel Pozisyonları Şunlardır; dans uzmanı, deniz trafik baş kılavuzu, deniz trafik kılavuz yardımcısı, deniz trafik kılavuzu, derici, dispeç, dokumacı-öğretici, editör, foto dizgi operatörü, fotoğrafçı, fresk ressamı, hattat, heykeltıraş, ışıkçı, işaret dili tercümanı, kalemkâr, kameraman, konservatör, kostüm kreatörü, kostümcü, kurşuncu, mizanpajcı, mücellit, müzikçi, nota ressamı, sedefkâr, senarist, seramikçi, tasarımcı, tashihçi, taş işleyici,
tonmaister, vitray ustası, yapımcı, yayın koordinatörü, yazma eser patoloji uzmanı, yazma eser uzmanı, yönetmen.
282_ 4/B Sözleşmeli Personelin Ücretli Yıllık İzin Hakkı Nedir? Ücretli doğum izni, süt izni, mazeret izni ve ücretli sağlık izni hakkı vardır.
283_Sözleşmeli Personelin Yıllık İzin Hakkı Kaç Gündür? Bir yıldan 10 yıla kadar olan 4/B sözleşmeli personele 20 gün, 10 yıldan fazla olanlara 30 gün ücretli yıllık izin verilir.
284_ 4/B Sözleşmeli Personele İsteği Üzerine Ücretli İzin Hakkı? Eşinin doğum yapması halinde iki gün, kendisinin veya çocuğunun evlenmesi, annesinin, babasının, eşinin, çocuğunun veya kardeşinin ölümü halinde ve her olay için üç gün ücretli mazeret izni verilir.
285_ 4/B Sözleşmeli Personele Ödenecek Ücretlerin Üst Sınırı Nedir? Devlet Memurları Kanunu’na göre Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir (madde 4/B). Ücrete ilişkin esas ve usuller ise Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına ilişkin Esaslar ile belirlenmiştir.
Buna göre, Bakanlar Kurulu, sözleşme ile çalıştırılacak personele ödenecek ücretlerin aylık brüt tutarı ile sağlanacak diğer parasal ve ayni menfaatlerin yıllık brüt tutarının on ikide birinin toplamının üst sınırını belirler. Örnek olarak bu miktar, en son olarak 2011 yılında 2.884 Türk Lirası olarak belirlenmiştir
286_ 4/B Sözleşmeli Personelin Yer Değişikliği Kurum İçi Yer Değişikliği Belirli Esaslara Bağlıdır. Bu Çerçevede;
• Kurumun hizmet icapları dikkate alınarak aynı unvan ve hizmet niteliklerini haiz sözleşmeli personelin kurum içi karşılıklı yer değiştirme talepleri, pozisyonunun vizeli olduğu birimde fiilen en az bir yıl çalışmış olmaları koşuluyla yerine getirilebilir.
• Sözleşmeli personelin eş durumuna bağlı kurum içi yer değişikliği talebi; vizeli olduğu birimde fiilen en az bir yıl çalışmış olması, geçiş yapacağı hizmet biriminde aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması ve kamu personeli olan eşin, kurum içi görev yeri değişikliği mümkün olmayan veya mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan bir görevde bulunması kaydıyla yerine getirilebilir.
• Sağlık sebebine bağlı kurum içi yer değişikliği talebi; mazeret suresince geçerli olmak üzere, personelin geçiş yapacağı hizmet biriminde aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması, pozisyonunun bulunduğu ildeki Devlet ve üniversite hastanesinde kendisi, eşi ve çocukları ile mevzuat uyarınca bakmakla yükümlü olduğu ana ve babasının hastalığının tedavisinin mümkün olmadığına ilişkin sağlık kurulu raporunu kuruma ibraz etmesi halinde yerine getirilebilir. Sağlık mazeretinin sona ermesi durumunda, eski pozisyonun bulunduğu il sınırları içerisindeki aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyona yeniden atama yapılır.
• Aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması halinde, eşi şehit olan personelin kurum içi yer değişiklik talebi, bir defaya mahsus olmak üzere yerine getirilir.
287_Sözleşmeli Personelin Sözleşmesi, Aşağıdaki Hallerinden Herhangi Birinin Gerçekleşmesi Halinde, İlgili Kamu Kurum Ve Kuruluşlarınca Tek Taraşı Olarak Feshedilir;
• İşe alınma acısından gerekli olan niteliklerden herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması,
• İşe alınma acısından gerekli olan niteliklerden herhangi birini sonradan kaybetmesi,
• Sözleşme donemi içerisinde mazeretsiz ve kesintisiz 3 gün veya toplam 10 gün sureyle görevine gelmemesi,
• Hizmet sözleşmesinde belirtilen koşullara uymaması nedeniyle bağlı bulundukları yöneticileri tarafından yazılı olarak uyarılmasına rağmen söz konusu koşullara uymama halinin tekrarlanması,
• Hizmetinin gerektirdiği pozisyona ihtiyaç kalmaması,
KAMU PERSONEL HUKUKU
Sayfa 32 / 32
• Bir proje kapsamında işe alınması durumunda istihdam edildiği projenin tamamının veya proje bölümlerinin sözleşmede öngörülen sureden önce tamamlanması.
288_ Sözleşmeli Personelin Hizmete Girmesi İçin Gereken Genel Koşullar Şunlardır;
• Kamu haklarından mahrum bulunmamak,
• 18 yaşını tamamlamış olmak,
• Taksirli suçlar hariç olmak üzere, ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, ihtilas, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak,
• Görevlerini yapmalarına engel olabilecek akıl hastalığı veya vücut sakatlığı ile özürlü olmamak,
• En az ortaokul mezunu olmak. Ancak, ortaokul mezunları arasından personel temininin mümkün olamaması halinde ilkokul mezunlarının da istihdamı mümkündür.
289_ Kamu İktisadi Teşebbüslerinde Görev Yapan Sözleşmeli Personelin Ödev Ve Sorumlulukları Şunlardır; Tarafsızlık, Kaynakları Verimli ve Kârlı Kullanmak, Gizli Bilgileri Açıklamamaktır.
290_ Kamu İktisadi Teşebbüslerinde Görev Yapan Sözleşmeli Personelin Genel Hakları Şunlardır; Sosyal Güvenlik, Görevden Çekilme ve Sendika Kurma ve Üye Olma Hakkı.
291_Kamu İktisadi Teşebbüslerinde Görev Yapan Sözleşmeli Personelin Genel Yasakları Şunlardır; Grev Yasağı, Başka iş ve Hizmet Yasağı, Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı, Basına Bilgi veya Demeç Verme Yasağı, Siyasi Faaliyet Yasağı, Toplu Eylem ve Hareketlerde Bulunma Yasağıdır.
292_ Sözleşmeli Personelin Sözleşme Ücreti Nedir? Temel ücret, başarı ücreti ve kıdem ücretinin toplamından oluşur
293_ Sözleşmeli Personelin Savunma Hakkı Nedir? Kararname ile güvenceye alınmış ve aynı zamanda 7 günden az olmamak üzere savunma suresi verilmesi hüküm altına alınmıştır.
294_ Sözleşmeli Personel, İstek, Yaş Haddi, Malullük Ya Da Sicil Sebeplerinden Biri İle Emekliye Ayrılabildiği Gibi, Aşağıdaki Durumlarda Sözleşmesi Fesh Edilir;
• İzinsiz veya kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın kesintisiz 5 gün veya bir sözleşme dönemi içinde kesintili 10 gün göreve gelmemek,
• İşe alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının anlaşılması veya bu şartlardan birinin sonradan kaybedilmesi,
• Görev veya görev yerinin değişmesi halinde belirlenen sure içinde mücbir bir sebep olmaksızın yeni görevine başlamamak,
• 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile sözleşme hükümlerine aykırı davranışlarda bulunmak,
• Sicil ve başarı değerlendirmelerinin birbirini izleyen iki sözleşme döneminde D düzeyinde olması.
295_Devlet Memurları Kanunu’nun 4/C Maddesinde Geçici Personel Şöyle Tanımlanmaktadır; “Geçici personel: Bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşlerine dayanılarak Bakanlar Kurulunca karar verilen görevlerde ve belirtilen ücret ve adet sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kimselerdir.”
296_ Geçici Personelin, Yasa Çerçevesindeki Unsurlarına Baktığımızda;
• Geçici personel, bir yıldan az süreli ya da mevsimlik görevler için kullanılabilir,
• Geçici personelin hangi görevlerde kullanılacağına, Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşlerine dayalı olarak Bakanlar Kurulu’nun karar vermesi esastır,
• Geçici personelin ücret ve adedine, Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşlerine dayalı olarak Bakanlar Kurulu tarafından karar verilir,
• Geçici personel, sözleşme ile çalıştırılır ve işçi sayılmaz.
297_ Devlet Memurları Kanunu’nun 4/D Maddesine Göre; memur, sözleşmeli personel ve geçici personel “dışında kalan ve ilgili mevzuatı gereğince tahsis edilen sürekli işçi kadrolarında belirsiz süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan sürekli işçiler ile mevsimlik veya kampanya işlerinde ya da orman yangınıyla mücadele hizmetlerinde ilgili mevzuatına göre geçici iş pozisyonlarında altı aydan az olmak üzere belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan geçici işçilerdir. Bunlar hakkında [Devlet Memurları Kanunu] hükümleri uygulanmaz.”
298_ Kamuda İşçi Alımlarının Yönetiminden Genel Sorumlu Kurum Hangisidir? Türkiye iş Kurumu dur.
299_Sözleşmeli Personel İstihdamı, Hangi Birikim Rejiminde Genişlemiştir? Post-Fordist
AÖF Kamu Personel hukuku ders notları
-
- Benzer Konular
- Cevaplar
- Görüntü
- Son mesaj
-
- 0 Cevaplar
- 3387 Görüntü
-
Son mesaj gönderen skymoon67
-
- 0 Cevaplar
- 5053 Görüntü
-
Son mesaj gönderen Mert Ali
-
- 1 Cevaplar
- 8304 Görüntü
-
Son mesaj gönderen efee
-
- 0 Cevaplar
- 5504 Görüntü
-
Son mesaj gönderen selin
-
- 18 Cevaplar
- 12790 Görüntü
-
Son mesaj gönderen selin
-
- 0 Cevaplar
- 6383 Görüntü
-
Son mesaj gönderen selin
-
- 1 Cevaplar
- 21853 Görüntü
-
Son mesaj gönderen sulun
-
- 1 Cevaplar
- 5254 Görüntü
-
Son mesaj gönderen Mert Ali
-
- 1 Cevaplar
- 5238 Görüntü
-
Son mesaj gönderen Mert Ali
-
- 0 Cevaplar
- 3521 Görüntü
-
Son mesaj gönderen selin
-
- Bilgi
-
Kimler çevrimiçi
Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 12 misafir