Etkili iletişim teknikleri 8.Ünite

[someoneugr]

Sözsüz İletişim; Etkili İletişimin Temeli ( ÜNİTE 8 )
Kültür Alanları;

İdeolojik
Antropolojik
Toplumsal
Artistik
Kültürü Oluşturan Ögeler
Maddi Kültür; Bir toplumun teknolojik gelişmişlik durumu, eserleri ve aletleri o toplumun maddi kültürü olarak gösterilir.
Manevi Kültür; Bir toplumda, maddi kültür ögeleri dışında yer alan diğer kültür ögelerini genel anlamda manevi kültür ögeleri olarak nitelendirmek mümkündür. Bunlar dil, estetik, bazı kültürel değerlerin öğrenilmesi anlamında eğitim, din, inanç, tutumlar, gelenekler toplumsal kurallar ve değerler, toplumsal organizasyonlar ve toplumsal kurumlardır.
Alt Kültür
Örnek olarak etnik yapı, yerleşim yöreleri, yaş grupları verilebilir. Bu ortak paydaların oluşturduğu kültüre “alt kültür” adı verilir. Örnek olarak Bir takımın Tarafta grubu‘dur.

SÖZSÜZ İLETİŞİM KAVRAM VE TANIMI
İletişim Matrisi
İletişim Matrisi
Sözsüz İletişimin İşlevleri
Tamamlama; Bir iletiyi tamamlamak etkisini artırmak işlevidir. İletiyi ses tonu beden dili gibi ifadelerle güçlendirme gibi.
Çelişme/Yalanlama; Bazı zamanlar sözel iletilerimizle sözsüz iletilerimiz birbiri ile çelişebilir. Gülmek zorunda kaldığımız durumları düşünelim. Aslında gülmek istemiyor ama zorla gülüyor olabiliriz.
Tekrarlama; Sözel iletiyi vurgulamak yada açık hale getirme işlevidir.
Düzenleme; Bu işlev genellikle bir sözel diyaloğu düzenlemek için bir işlevdir.
Yerini Alma ( Önemli Ezberler ); Bazı nedenlerden ötürü sözel iletişimin sözsüz iletişime dönüştüğü durumlarda söz konusu olur. Sevgiliniz sizi utandıracak bir anıyı arkadaşlarınız arasında anlatmak üzere iken siz, “anlatma!” diyemez ama kaşlarınızı kaldırır ya da işaret parmağınızı dudaklarınızın önüne getirirsiniz. Başka deyişle, sözel olan bir anlatımın sözsüz bir işaretle yer değiştirmesidir. Örneğin evet anlamında baş sallama vb.
Vurguluma;Sözlü iletilerdeki bir önemli noktayı vurgulamak için kullanılır. Örneğin iyi bir konuşmacı, konuşmasının önemli bir noktasından önce ya da sonra bir süre duraklar.
Resmetme İşlevi;Sözlü kelimelere eşlik eder ve vurgu ile ekleme yapar. Elle kaçan balığın büyüklüğünü gösterme ya da parmaklarla bir cismin küçüklüğünü, elle kitabın kalınlığını ifade etmek gibi.
Sözsüz İletişim özellikleri
İletişim yokluğunu olanaksız kılmak: Daha önce de değinildiği gibi iletişim sürecinin tarafları aynı mekanda bulunduğu sürece sözsüz iletişim kesintisiz olarak sürdüğünden iletişimin kapatılması ve durdurulması söz konusu değildir.
Duyguları ve coşkuları yetkin biçimde dile getirebilmek: Bazı durumlarda kelimeler bazı duygu ve coşkuları hissedilen düzeyde aktarmakta yetersiz kalabilir. Bir bakış, bir dokunuş vb. sözsüz iletişim kodları çok daha yetkin bir ifade gücüne sahip olabilir.
İnsanlararası ilişkileri tanımlamak ve belirlemek: Bazı sözsüz iletişim kodları o kişi ya da kişilerin kim olduğu ve toplumsal konumu hakkında bilgi verir. Örneğin askerlerin rütbelerini simgeleyen işaretler ve sınıflardaki kürsüler vb.
Sözel içerik hakkında bilgi vermek: Özellikle konuşurken yer yer vurgulamak istediğimiz ya da dikkat çekmek istediğimiz vb. noktaları sözsüz iletişim kullanarak ifade ederiz. Örneğin parmağımızla sanki bir cümlenin altını çizer gibi yaparız ya da parmağımızla o sözcüğün üstüne basar gibi yaparız. Bu yolla sözel iletinin içeriğinin önemi konusunda sözsüz iletişimle bilgi verilmiş olacaktır.
Güvenilir iletiler sağlamak: Sözel iletişim görece olarak güvenilir olmayan bilgiler aktarmada daha kolay kullanılabilir. Oysa sözsüz iletişim bu konuda daha az imkan verir. Bakışlar, duruş, yüze temas vb. kolaylıkla karşıdaki kişilere güvenilmez iletiler aktarıldığı konusunda ipuçları verebileceğinden sözsüz iletişim güvenilir iletiler sağlama konusunda sözel iletişime göre daha öndedir.
Kültüre göre biçimlenmek: Sözsüz iletişim her toplumun kültürüne göre farklı biçimlerde anlamlandırılır. Örneğin bir renk bir hareket vb. bir toplumda belli bir anlama gelirken bir başka toplumda tamamen farklı biçimde yorumlanabilir. Ayrıca bir toplumdaki alt kültür gruplarına göre de sözsüz iletişim farklı biçimlenebilir. (Zıllıoğlu, s. 179-183).
Sınıflamaya göre şu tür beden dili işaretleri bulunur;

Keyfi (Arbitrary) Kodlar; En çok kullanılan kod türü budur. Bunlar keyfi olarak adlandırılır çünkü kod ile işaret ettiği şey arasında doğrudan bir ilişki yoktur. En çok bilinen örnek, merhabalaşmalar da elini kaldırmak, el sallamak vs.
İkonik Kodlar;Bu kodlar görünüşleri yüzünden anlamları hakkında bazı ipuçları taşırlar. Yani kodlar işaret ettikleri şey hakkında görsel olarak ipuçları içerirler. Örneğin, birini öldüreceğini işaret eden birinin boğaz kesme işareti yapması.
İçsel Kodlar;Bunların içsel olarak adlandırılmalarının nedeni sembolik anlam ve fiziksel görünüşleri ayrılamaz biçimde birbirlerine yapışık olmasındandır. İşaret ettikleri şey ile doğrudan görsel bir ilişkileri vardır. Örneğin kızgın bir insanın titremesi, kızarması, yumruğunu sallaması gibi.
Mimikler ( Yüz İfadeleri ) ve Gözler
Yüz ifadelerinin işlevleri şu biçimde sıralanabilir;

Gerçek bir duyguyu yoğunlaştırmak
Gerçek bir duygunun yoğunluğunu azaltmak
Gerçek bir duygu anında nört görünmek
Gerçek bir duyguyu maskelemek
Gerçek bir duyguyu yönlendirmek
Kişisel Alan
Vücudu bir cam küre gibi sardığı varsayılan alana verilen isimdir. Kişisel alan düzeyleri şu biçimde sınıflandırılabilir;

İçli-Dışlı Mesafe; Yaklaşık olarak gövdeden itibaren 35-40 cm çapında bir alan olarak belirtilmiştir. Ancak çok yakın olanlar için izin verilen alandır.
Samimi, Kişisel (Personal) Mesafe; Gövdeden itibaren 40-80 cm arasında değişir. Yakın arkadaş, akrabalar ve diğer yakınlar için uygundur. Belli kültürlerdeki el, omuz tutmak gibi davranışlar ve fiziksel yakınlıklar bu mesafede çok görülür.
Toplumsal (Social) Mesafe; Resmi ve ikincil ilişkilerin gerçekleştiği alandır. Vücuttan itibaren 80 cm ve 2m arası olarak kabul edilir.
Yabancılar İçin, Kamusal (Public) Mesafe; Toplumsal mesafenin bitim noktasından itibaren genişleyen bir mesafedir; genelde yabancılar için geçerli olan bu mesafe, tanıdık kişiler söz konusu olduğunda uzak durma/mesafe koyma isteğini yansıtır.
Susmanın işlevlerine göre susma tiplerini şöyle sıralanabilir:

Psikolinguistik Susma: Bu susmanın işlevi iletişimin iki tarafına da düşünme süresi tanımaktır. Konuşma içinde dilsel zorunluluklar yüzünden duraklamaktır. Başka deyişle; konuşma süreci içinde sözlerin gerekli yerlerde ve değişik biçimlerde durdurulması ya da ayrılması olarak tanımlanabilir. Psikolinguistik susma, kısa süreli ve uzun süreli olmak üzere ikiye ayrılır.
Kısa Süreli Susma;Dilin gramatik özellikleri yüzünden ortaya çıkar. Örneğin noktalama işaretleri veya cümle sonları bu bağlamda değerlendirilebilir.
Uzun Süreli Susma;Zihinsel süreçlerle ilgili olarak, anlatılan yaşantının derinliği, bellekteki bilişsel malzemenin karmaşıklığı ölçüsünde susma süresi uzar.
Etkileşimsel Susma;Bu susma kaynak ile alıcı arasındaki etkileşimden temelini alır ve üç grupta incelenir:
Karar verme ile ilgili susma;Konuşmaya kimin başlayacağına karar verememek gibi durumlarda ortaya çıkar.
Akıl yürütme ile ilgili susma;Alıcının kaynağın söylediklerini kavrayıp anlamaya, yorumlamaya, amacını kavramaya yönelik olarak gerçekleşen susma türüdür.
Denetim kurma amacı ile susma;Dikkati çekmek, ya da otoriteyi sağlamak için gerçekleştirilir.
Sosyo-Kültürel Susma;Kadınların, gençlerin, çocukların ve düşük statüdekilerin daha az konuşması gerektiği ile ilgili sosyo-kültürel koşullar altında ortaya çıkar.