Açıköğretim Fakültesi İnkilap Tarihi vize özet
Gönderilme zamanı: 25 Nis 2019 15:36
Anahtar Kavramlar
• Modernleşme
• Kız çocuklarının eğitimi
• Millet egemenliği
• Eğitimin Birleştirilmesi
• Saltanatın kaldırılması
• Hilafetin kaldırılması
Nüfus ve Eğitim
Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye nüfusu 1927'de 13 milyon civarındaydı. Bunun 6,5 milyonu erkek, 7 milyonu kadın. Erkek nüfusunun azaldığı görülmekte. Nüfusun %25'i şehirde geri kalanı köyylerde yaşamaktaydı 1985'e kadar kırsal toplum söz konusuydu.
Sağlık hizmetleri yetersizdi. 12600 kişiye bir doktor düşmekteydi.
Eğitim çalışmaları, daha milli möcadele devam ederken Ankara'da toplanan Maarif Kongresi ile başladı. Maarif Kongresi: Kütahya Altıntaş Savaşları sırasında 15-21 Temmuz 1921 tarihleri arasında Ankara'da M. Kemalk Paşa'nın açışını yaptığı kongrede ülke eğitimcileri görüş ve önerilerini devlet yöneticileri ile paylaşmıştır.
Osmanlı döneminde okuyma yazma oranı %6-10 arasındaydı. 1926 yılından itibaren eğitimin her kademesi ücretsiz hale geldi.1928'de Harf İnkılabı yapıldı.
Halkın yarısından fazlasını kadınlar oluşturmaktaydı. Ama okuma yazma oranı %18'i aşmıyordu. Halk kız çocuklarını okutmakta çekingen davranıyordu. Cumhuriyet döneminde kızların eğitimine büyük önem verilmiştir. İyileştirmeler yapılmıştır.
1939 yılında okuma yazma oranı %25'e yükselmiştir. Harf inkılabından sonra bu değer %0,05 idi. 10 yılda çok büyük ilerleme kaydedilmişti.
1940lı yıllarda cinsiyetler arası denge bakımından artış sağlanmıştı.
Tarım
Osmanlı toplumu büyük oranda tarım toplumu idi. Nüfusun %65i çiftçiydi.
1923-1934 yılları arasında şark mültecilerine, mübadil, muhacir ve toprağa muhtaç yerli çiftçilere 7,000,000 dönüm arazi, bağ, bahçe dağıtılmıştır. 1934-1938 yılları arasında da 3,000,000 dönüm daha dağıtılarak 10,000,000 dönüm toprak dağıtılmıştır. 1950'de kırsal alanda yaşayanların %20 si topraksız kalmıştı. Bu önemli bir hamleydi. Ancak bütün çabalara rağmen köklü bir reform hayata geçirilemediğinden dağıtılan toprakların büyük bir kısmı hazine arazisi olmuştur.
Ulaşım
Osmanlı döneminde demiryolu inşaatları yatırımcı çekmek için yabancı sermeyeye verilmiş, onlar tarafından yapıldığı için hat boyunca 5-10 kilometrelik coğrafyadaki yeraltı yerüstü kaynakları sermaye sahibine aitti.
Cumhuriyet hükümeri demiryolu ağına büyük önem verimiştir.
Osmanlıdan devralınan demiryolu hat uzunluğu 1923'te 3756 km, tren kmsi 1.427.000 km idi. 1938 yılında 7148 km hat uzunluğu, 15.598.000 kmtren kmsi olmuştur.
1923'te 2500 km olan karayolu uzunluğu, 1938 yılında 21.575 km olmuştur.
Taşımacılık, ekonomik ve sosyal açıdan önemli kabul edilmiş, millileştirilmesi ve geliştirilmesi mecburi görülmüştür.
Ekonomik Durum
Cumhuriteyin ilk yıllarında 1 dolar 1.67 TL idi.
Atatürk siyasi ve askeri başarıların ne kadar büyük olursa olsunlar, ekonomik başarılar iletaçlandırılmazsa elde edilen zaferlerin az zamanda söneceği düşüncesiyle iktisadi yapımızın güçlendirilmesi ve geliştirilmesi hedefini göstermiştir.
15 yılda dünyadaki büyük buhrana rağmen umhuriyet ekonomisi büyümüştür. İthalat ve ihracat artmış, dolar 1.26 TL'ye düşmüştür. Kişi başına düşen milli gelir ve gayrisafi milli hasıla artmıştır.
Ekonomik Düzenlemeler
Senelerce savaşmış milletin herşeyden önce üretime ihtiyacı vardı. İş gücünü arttırmak için ağır ceza mahkuları hariç, bütün hükümlülerden faydalanılmıştır. Barış zamanında askerlere bulundukların yerin ziraat kuruluşları tarafından yeni ziraat şekilleri uygulamalı olarak ögretilmiş.
11 Ekim 1922'de Mudanya Anlaşması imzalanmış. Birçok asker terhis edilmiştir. Tapulardaki "hakani" ibaresi "milli" olarak değiştirilmiştir. İşgal bölgelerindeki köylülere yemeklik ve tohumluk tahıl dağıtılmıştır.
Askeri Düzenlemeler
Lozan Antlaşması'nın imzalanmasından sonra Türk Silahlı Kuvvetleri'nin barış durumuna dönüş hazırlıkları başladı. TBMM 1 Kasım 1923'te seferberliği kaldırdı.
Siyasi Düzenlemeler
23 Nisan 1920'de Cumhuriyet ilan edildi.
1 Kasım 1922'de saltanat kaldırıldı. Bu fikri Meclis'e sunan milletvekili Rıza Nur'dur.
Hilafetin lağvedildiği tarih 3 Mart 1924'tür.
Hilafetin kaldırılması ve hanedan ailesinin yurtdışına gönderilmesinin amaçları;
1- Cumhuriyetin ilanına muhalefet edenlerin etrafında toplanacakları bir güç odağını etkisiz bırakmak.
2- Müslüman sömürgeleri olan emperyalist devletlerin Türkiye'nin iç işlerine karışmasını önlemek.
3- Cumhuriyet idaresi ile halka verilen hakimyet hakkının kimseyle paylaşılmayacağını göstermek.
4- Yeni dönemde eskiye dönüşü hatırlatacak sembolleri ortadan kaldırmak.
Anahtar Kavramlar
• Eğitim Anlayışı
• Misak-ı İktisat
• Siyasi Muhalefet
• Karma Ekonomi
• Devletçilik
Türkiye Devleti'nin cumhuriyet vasfının değişmezliği ilk olarak 1924 Anayasasında yer aldı.
İlköğretimin devlet okullarında parasız ve mecburi olamsı 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu
1924-1925 5 yıl eğitim karma hale geldi.
1973 ilköğretim Milli Eğitim Temel Kanunu ile 8 yıla çıktı.
1997-1998 zorunlu hale getirildi.
2000li yıllarda zorunlu ilköğretim süresi 12 yıla çıktı.
1936'da eğitmen kursları açıldı. Eğitmen kursları Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan döneminde köy okullarına öğretmen yetiştirmek amacıyla açılan kurslardır. Askerliğini erbaş olarak yapan ve okuma yazma öğrenen köy çocukları sekiz aylık bir eğitimden sonra az nüfuslu köylere öğretmen olarak atanıyorlardı.
Vatandaş için Medeni Bilgiler kitabında Devlet, Demokrasi, Vatandaşlık görevleri, vatnadaşlık hakları anlatılmıştır.
Idari, siyasi ve kültürel anlamda Türk tarihinde son derece önemli bir değişim ve dönüşüme işaret eden bu esasları dört maddehalinde sıralayabiliriz.
1. Mensubu olmakla mutluluk duydugumuz Islam dinini siyaset hayatın bir parçası olmaktan kurtarmak gelmekteydi. Kutsal inanç ve vicdani duyguların her zaman farklı şekillerde ortaya çıkan kişisel ve siyasal çıkarlara alet edilmesinin önüne geçlmelydi. Milletin saadeti buna baglıydı.
2. Ülke hayatında orduyu siyasetten ayırmak likesi cumhuryetin daima dikkate aldıgı ve alacagı br esastır. Ordular vatanın güvenlir bekçisi olarak milletin saygı duydugu gerçek işinde kuvvetli olacaktır.
3. Dünya görüşünde değişim zorunludur. Yaşanan bütün bu değişimin tabi ve zorunlu netces olarak toplum hayatını düzenleyecek bütün kanunların ilhamını hayatta alacaktır. Toplumun ihtyaçlarının değişmesi ve gelmesiyle paralel olarak kanunlar da degecek ve gelecektir.
4. Toplumun sosyal yapı çimentosu olarak milletin fertlerin birbirine baglayan ortak deger olan dinî ve mezhebî ilk yerine Türk millyet bagı esas alınmıtır.
Türkiye İktisadi Kongresi: 17 Şubat-4 Mart 1923 tarihleri arasında askeri başarıların nasıl ekonomik bağımsızlıkla taçlandırılabileceği görüşmek üzere çiftçi, tüccar, sanayici, işçi, amele, bürokrat, asker gibi toplumun her kesiminden 1135 delegenin katılımı ile yapılmıştır.
Atatürk'ün halk gezilerinin çok yönlü işlevleri:
1- Devlet yöneticileri ile haklı kaynaştırmak.
2- Halkın sıkıntılarını ve beklentilerini yerinde görmek, ilk ağızdan dinlemek.
3- Halka yöneticilerinin onunla bir ve beraber olduğunu göstermek.
4- Basın yayın organlarına verilen demeçlerle kamuoyunu bilgilendirmek.
5- Yapılan ve yapılacak işlerde asıl muhatabın halk olduğunu herkese göstermek.
25 Kasım 1925 Şapka devrimi
30 Kasım 1925 Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin kapatılması, türbedarlıklar ve bir takım ünvanların yasaklanması
17 Şubat 1926 Medeni Kanunun kabulü
20 Mayıs 1928 uluslar arası rakamların kabulü
1 Kasım 1928 Türk harflarinin kabulü
30 Nisan 1930 kadınların oy kullanmaları
5 Aralık 1934 kadınlara milletvekili seçilme hakkı
21 Haziran 1934 Soyadı Kanunu
17 Kasım 1924 Kazım Karabekir başkanlığında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası resmileşti. Kuruluşta yer alanlar, Ali Fuat Cebesoy, Rauf Orbay, Cafer Tayyar (Eğilmez)
1923-1938 arası dönemin uygulamalarını şekillendiren ana esaslar:
1- Dini siyasetin bir parçası olmaktan kurtarmak.
2- Kanunların yapımında toplumsal yaşamın ihtiyaçlarını öncelikli kabul etmek.
3- Bireyler arasında din ve mezhep bağı yerine vatandaşlık anlayışını öne çıkarmak.
4- Orduyu siyasetten uzak tutmak.
Türkiye İktisat Kongresinde kabul edilen Misak-ı İktisadi ile gerçekleştirilmek istenen hedefler bakımından;
1- Halkı ülkenin imarına teşvik etmek.
2- Halkı kendi milli müesseselerini desteklemeye sevk etmek.
3- Halkı serbest girişimciliğe yönlendirmek.
4- Faydalı yeniliklerin kabulüne teşvik etmek.
Atatürk dönemi eğitim çalışmalarının hedefleri:
1- İlim ve fenni rehber edinmek.
2- Dünyadaki gelişmeleri anlamak ve takip etmek.
3- Ahlak ve bedenen kuvvetli nesiller yetiştirmek.
4- Bilgiyi üreterek kendi kaynaklarıyla gelişmek.
Atatürk'ün Türkiye'de çok partili siyasi hayatı yerleştirmek amacıyla kurulmasını istediği Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kuruluşunda, Ali Fethi Okyar, Ahmet Ağaoğlu, Nuri Conker, Makbule Atadan yer almıştır.
Cumhuriyeti halka doğru anlatmak için kurulan Halkevleri kuruldu. Köycülük Şubesi, Sosyal Yardım Şubesi, Dil Edebiyat Tarih Şubesi, Müze ve Sergi Şubesi, Güzel Sanatlar Şubesi vardı.
Anahtar Kavramlar
• Atatürk İlkeleri
• Türk Dil Kurumu
• Türk Tarih Kurumu
• Atatürk İlkelerinin Uygulama
Esasları
• Güzel Sanatlar
Atatürk İlkeleri
1- Cumhuriyetçilik
2- Halkçılık
3- Milliyetçilik
4- Devletçilik
5- Laiklik
6-İnkılapçılık
Cumhuriyet batı dillerinde republic tir. Kamuya ait olan demektir.
Cumhuriyet Arapça, halk, ahali, büyük, kalabalık anlamına gelen cumhur kelimesinden gelir.
Cumhuriyet rejimlerinde egemenliğin kaynağı halktır.
Cumhuriyet dar anlamda devlet başkanının belirli bir süre için, doğrudan veya dolaylı olarak halk idaresi demek olan demokrasiyle eş anlamlı olarak kullanılır. Ancak her cumhuriyet demokratik değildir.
29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet ilan edildi.
Halkçılık ilkesinin hedefleri:
1- Halkın refahının arttırılmasına ve sosyal düzenin korunması.
2- Sosyal gruplar arasında iş bölümü ve dayanışmayı da esas almak.
3- Sınıf mücadelesinin önlenmesi için adaletli bir gelir dağılımın sağlanması.
4- Bütün vatandaşların çıkarlarının dengeli bir şekilde gözetilmesi.
Atatürk'ün milliyetçilik anlayışında esasın milli kültür üzerinde yapılandırılması gerektiğini savunur. Cumhuriyetimizin dayanağı Türk toplumudur.
Teşvik-i Sanayi kanunu 1927 yılında çıkarıldı. Cumhuriyet döneminde özel teşebbüsü desteklemek için.
Türk Dili Tetkik Cemiyeti 12 Temmuz 1932'de kuruldu.
Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti 15 nisan 1931'de kuruldu.
Ahmet Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin, Necil Kazım Akses, Cemal Reşit Rey, Carl Ebert müzik sanatı ile faaliyet göstermiştir.
1914'te kurulan 1916 tarihinde gösterilere başlayan Darülbedayide rol alan ilk Türk kızı Afife Jale'dir.
Anahtar Kavramlar
• Barışçılık
• Gerçekçilik
• Statüko
• Revizyonist
• Milletler Cemiyeti
Atatürk'ün dış politikadaki uygulama esasları:
1-Gerçekçilik
2- Tam Bağımsızlık
3- Barışçılık
4- Akılcılık
20 Ekim 1921'de Ankara Antlaşması imzalandı. Türkiye-Suriye sınırı çizildi. Türk-Fransız ilişkileri düzenlendi.
Kapitülasyonlar Lozan Antlaşmasıyla çözülmüştür.
Balkan Pakına üye olan devletler; Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya, Romanya.
Mötro Antlaşması ile, boğazlarda Türk hakimiyeti kesinleşmiştir.
Lozan Antlaşmasında Yunanistan Türkiye'ye savaş tazminatı olarak Karaağç'ı vermiştir.
İtilaf devletlerinin Lozan Barış görüşmelerine İstanbul Hükümetinin de katılmasını istemesi üzerine TBMM tedbir olarak saltanatı kaldırmıştır.
İtalya'nın yağmacı emelleri 1930lu yıllarda Türk dış politikasını yeni arayışlara itmiştir.
Türkiye'nin oluşumunda rol alan dış politik gelişmeler; Balkan Antantı, Sadabat Paktı, Mötro Boğazlar Sözleşmesi, Ahali Sözleşmesi.
Türk-İngiliz ilişkilerini doğrudan ilgilendiren konular; Musul sorunu, Milletler Cemiyetine üyelik, Akdeniz Paktının kurulması, 1939 ittifakı
Yunaistan il aramızdaki Etabli sorunu 10 Haziran 1930 tarihli antlaşma ile çözülmüştür.
• Modernleşme
• Kız çocuklarının eğitimi
• Millet egemenliği
• Eğitimin Birleştirilmesi
• Saltanatın kaldırılması
• Hilafetin kaldırılması
Nüfus ve Eğitim
Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye nüfusu 1927'de 13 milyon civarındaydı. Bunun 6,5 milyonu erkek, 7 milyonu kadın. Erkek nüfusunun azaldığı görülmekte. Nüfusun %25'i şehirde geri kalanı köyylerde yaşamaktaydı 1985'e kadar kırsal toplum söz konusuydu.
Sağlık hizmetleri yetersizdi. 12600 kişiye bir doktor düşmekteydi.
Eğitim çalışmaları, daha milli möcadele devam ederken Ankara'da toplanan Maarif Kongresi ile başladı. Maarif Kongresi: Kütahya Altıntaş Savaşları sırasında 15-21 Temmuz 1921 tarihleri arasında Ankara'da M. Kemalk Paşa'nın açışını yaptığı kongrede ülke eğitimcileri görüş ve önerilerini devlet yöneticileri ile paylaşmıştır.
Osmanlı döneminde okuyma yazma oranı %6-10 arasındaydı. 1926 yılından itibaren eğitimin her kademesi ücretsiz hale geldi.1928'de Harf İnkılabı yapıldı.
Halkın yarısından fazlasını kadınlar oluşturmaktaydı. Ama okuma yazma oranı %18'i aşmıyordu. Halk kız çocuklarını okutmakta çekingen davranıyordu. Cumhuriyet döneminde kızların eğitimine büyük önem verilmiştir. İyileştirmeler yapılmıştır.
1939 yılında okuma yazma oranı %25'e yükselmiştir. Harf inkılabından sonra bu değer %0,05 idi. 10 yılda çok büyük ilerleme kaydedilmişti.
1940lı yıllarda cinsiyetler arası denge bakımından artış sağlanmıştı.
Tarım
Osmanlı toplumu büyük oranda tarım toplumu idi. Nüfusun %65i çiftçiydi.
1923-1934 yılları arasında şark mültecilerine, mübadil, muhacir ve toprağa muhtaç yerli çiftçilere 7,000,000 dönüm arazi, bağ, bahçe dağıtılmıştır. 1934-1938 yılları arasında da 3,000,000 dönüm daha dağıtılarak 10,000,000 dönüm toprak dağıtılmıştır. 1950'de kırsal alanda yaşayanların %20 si topraksız kalmıştı. Bu önemli bir hamleydi. Ancak bütün çabalara rağmen köklü bir reform hayata geçirilemediğinden dağıtılan toprakların büyük bir kısmı hazine arazisi olmuştur.
Ulaşım
Osmanlı döneminde demiryolu inşaatları yatırımcı çekmek için yabancı sermeyeye verilmiş, onlar tarafından yapıldığı için hat boyunca 5-10 kilometrelik coğrafyadaki yeraltı yerüstü kaynakları sermaye sahibine aitti.
Cumhuriyet hükümeri demiryolu ağına büyük önem verimiştir.
Osmanlıdan devralınan demiryolu hat uzunluğu 1923'te 3756 km, tren kmsi 1.427.000 km idi. 1938 yılında 7148 km hat uzunluğu, 15.598.000 kmtren kmsi olmuştur.
1923'te 2500 km olan karayolu uzunluğu, 1938 yılında 21.575 km olmuştur.
Taşımacılık, ekonomik ve sosyal açıdan önemli kabul edilmiş, millileştirilmesi ve geliştirilmesi mecburi görülmüştür.
Ekonomik Durum
Cumhuriteyin ilk yıllarında 1 dolar 1.67 TL idi.
Atatürk siyasi ve askeri başarıların ne kadar büyük olursa olsunlar, ekonomik başarılar iletaçlandırılmazsa elde edilen zaferlerin az zamanda söneceği düşüncesiyle iktisadi yapımızın güçlendirilmesi ve geliştirilmesi hedefini göstermiştir.
15 yılda dünyadaki büyük buhrana rağmen umhuriyet ekonomisi büyümüştür. İthalat ve ihracat artmış, dolar 1.26 TL'ye düşmüştür. Kişi başına düşen milli gelir ve gayrisafi milli hasıla artmıştır.
Ekonomik Düzenlemeler
Senelerce savaşmış milletin herşeyden önce üretime ihtiyacı vardı. İş gücünü arttırmak için ağır ceza mahkuları hariç, bütün hükümlülerden faydalanılmıştır. Barış zamanında askerlere bulundukların yerin ziraat kuruluşları tarafından yeni ziraat şekilleri uygulamalı olarak ögretilmiş.
11 Ekim 1922'de Mudanya Anlaşması imzalanmış. Birçok asker terhis edilmiştir. Tapulardaki "hakani" ibaresi "milli" olarak değiştirilmiştir. İşgal bölgelerindeki köylülere yemeklik ve tohumluk tahıl dağıtılmıştır.
Askeri Düzenlemeler
Lozan Antlaşması'nın imzalanmasından sonra Türk Silahlı Kuvvetleri'nin barış durumuna dönüş hazırlıkları başladı. TBMM 1 Kasım 1923'te seferberliği kaldırdı.
Siyasi Düzenlemeler
23 Nisan 1920'de Cumhuriyet ilan edildi.
1 Kasım 1922'de saltanat kaldırıldı. Bu fikri Meclis'e sunan milletvekili Rıza Nur'dur.
Hilafetin lağvedildiği tarih 3 Mart 1924'tür.
Hilafetin kaldırılması ve hanedan ailesinin yurtdışına gönderilmesinin amaçları;
1- Cumhuriyetin ilanına muhalefet edenlerin etrafında toplanacakları bir güç odağını etkisiz bırakmak.
2- Müslüman sömürgeleri olan emperyalist devletlerin Türkiye'nin iç işlerine karışmasını önlemek.
3- Cumhuriyet idaresi ile halka verilen hakimyet hakkının kimseyle paylaşılmayacağını göstermek.
4- Yeni dönemde eskiye dönüşü hatırlatacak sembolleri ortadan kaldırmak.
Anahtar Kavramlar
• Eğitim Anlayışı
• Misak-ı İktisat
• Siyasi Muhalefet
• Karma Ekonomi
• Devletçilik
Türkiye Devleti'nin cumhuriyet vasfının değişmezliği ilk olarak 1924 Anayasasında yer aldı.
İlköğretimin devlet okullarında parasız ve mecburi olamsı 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu
1924-1925 5 yıl eğitim karma hale geldi.
1973 ilköğretim Milli Eğitim Temel Kanunu ile 8 yıla çıktı.
1997-1998 zorunlu hale getirildi.
2000li yıllarda zorunlu ilköğretim süresi 12 yıla çıktı.
1936'da eğitmen kursları açıldı. Eğitmen kursları Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan döneminde köy okullarına öğretmen yetiştirmek amacıyla açılan kurslardır. Askerliğini erbaş olarak yapan ve okuma yazma öğrenen köy çocukları sekiz aylık bir eğitimden sonra az nüfuslu köylere öğretmen olarak atanıyorlardı.
Vatandaş için Medeni Bilgiler kitabında Devlet, Demokrasi, Vatandaşlık görevleri, vatnadaşlık hakları anlatılmıştır.
Idari, siyasi ve kültürel anlamda Türk tarihinde son derece önemli bir değişim ve dönüşüme işaret eden bu esasları dört maddehalinde sıralayabiliriz.
1. Mensubu olmakla mutluluk duydugumuz Islam dinini siyaset hayatın bir parçası olmaktan kurtarmak gelmekteydi. Kutsal inanç ve vicdani duyguların her zaman farklı şekillerde ortaya çıkan kişisel ve siyasal çıkarlara alet edilmesinin önüne geçlmelydi. Milletin saadeti buna baglıydı.
2. Ülke hayatında orduyu siyasetten ayırmak likesi cumhuryetin daima dikkate aldıgı ve alacagı br esastır. Ordular vatanın güvenlir bekçisi olarak milletin saygı duydugu gerçek işinde kuvvetli olacaktır.
3. Dünya görüşünde değişim zorunludur. Yaşanan bütün bu değişimin tabi ve zorunlu netces olarak toplum hayatını düzenleyecek bütün kanunların ilhamını hayatta alacaktır. Toplumun ihtyaçlarının değişmesi ve gelmesiyle paralel olarak kanunlar da degecek ve gelecektir.
4. Toplumun sosyal yapı çimentosu olarak milletin fertlerin birbirine baglayan ortak deger olan dinî ve mezhebî ilk yerine Türk millyet bagı esas alınmıtır.
Türkiye İktisadi Kongresi: 17 Şubat-4 Mart 1923 tarihleri arasında askeri başarıların nasıl ekonomik bağımsızlıkla taçlandırılabileceği görüşmek üzere çiftçi, tüccar, sanayici, işçi, amele, bürokrat, asker gibi toplumun her kesiminden 1135 delegenin katılımı ile yapılmıştır.
Atatürk'ün halk gezilerinin çok yönlü işlevleri:
1- Devlet yöneticileri ile haklı kaynaştırmak.
2- Halkın sıkıntılarını ve beklentilerini yerinde görmek, ilk ağızdan dinlemek.
3- Halka yöneticilerinin onunla bir ve beraber olduğunu göstermek.
4- Basın yayın organlarına verilen demeçlerle kamuoyunu bilgilendirmek.
5- Yapılan ve yapılacak işlerde asıl muhatabın halk olduğunu herkese göstermek.
25 Kasım 1925 Şapka devrimi
30 Kasım 1925 Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin kapatılması, türbedarlıklar ve bir takım ünvanların yasaklanması
17 Şubat 1926 Medeni Kanunun kabulü
20 Mayıs 1928 uluslar arası rakamların kabulü
1 Kasım 1928 Türk harflarinin kabulü
30 Nisan 1930 kadınların oy kullanmaları
5 Aralık 1934 kadınlara milletvekili seçilme hakkı
21 Haziran 1934 Soyadı Kanunu
17 Kasım 1924 Kazım Karabekir başkanlığında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası resmileşti. Kuruluşta yer alanlar, Ali Fuat Cebesoy, Rauf Orbay, Cafer Tayyar (Eğilmez)
1923-1938 arası dönemin uygulamalarını şekillendiren ana esaslar:
1- Dini siyasetin bir parçası olmaktan kurtarmak.
2- Kanunların yapımında toplumsal yaşamın ihtiyaçlarını öncelikli kabul etmek.
3- Bireyler arasında din ve mezhep bağı yerine vatandaşlık anlayışını öne çıkarmak.
4- Orduyu siyasetten uzak tutmak.
Türkiye İktisat Kongresinde kabul edilen Misak-ı İktisadi ile gerçekleştirilmek istenen hedefler bakımından;
1- Halkı ülkenin imarına teşvik etmek.
2- Halkı kendi milli müesseselerini desteklemeye sevk etmek.
3- Halkı serbest girişimciliğe yönlendirmek.
4- Faydalı yeniliklerin kabulüne teşvik etmek.
Atatürk dönemi eğitim çalışmalarının hedefleri:
1- İlim ve fenni rehber edinmek.
2- Dünyadaki gelişmeleri anlamak ve takip etmek.
3- Ahlak ve bedenen kuvvetli nesiller yetiştirmek.
4- Bilgiyi üreterek kendi kaynaklarıyla gelişmek.
Atatürk'ün Türkiye'de çok partili siyasi hayatı yerleştirmek amacıyla kurulmasını istediği Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kuruluşunda, Ali Fethi Okyar, Ahmet Ağaoğlu, Nuri Conker, Makbule Atadan yer almıştır.
Cumhuriyeti halka doğru anlatmak için kurulan Halkevleri kuruldu. Köycülük Şubesi, Sosyal Yardım Şubesi, Dil Edebiyat Tarih Şubesi, Müze ve Sergi Şubesi, Güzel Sanatlar Şubesi vardı.
Anahtar Kavramlar
• Atatürk İlkeleri
• Türk Dil Kurumu
• Türk Tarih Kurumu
• Atatürk İlkelerinin Uygulama
Esasları
• Güzel Sanatlar
Atatürk İlkeleri
1- Cumhuriyetçilik
2- Halkçılık
3- Milliyetçilik
4- Devletçilik
5- Laiklik
6-İnkılapçılık
Cumhuriyet batı dillerinde republic tir. Kamuya ait olan demektir.
Cumhuriyet Arapça, halk, ahali, büyük, kalabalık anlamına gelen cumhur kelimesinden gelir.
Cumhuriyet rejimlerinde egemenliğin kaynağı halktır.
Cumhuriyet dar anlamda devlet başkanının belirli bir süre için, doğrudan veya dolaylı olarak halk idaresi demek olan demokrasiyle eş anlamlı olarak kullanılır. Ancak her cumhuriyet demokratik değildir.
29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet ilan edildi.
Halkçılık ilkesinin hedefleri:
1- Halkın refahının arttırılmasına ve sosyal düzenin korunması.
2- Sosyal gruplar arasında iş bölümü ve dayanışmayı da esas almak.
3- Sınıf mücadelesinin önlenmesi için adaletli bir gelir dağılımın sağlanması.
4- Bütün vatandaşların çıkarlarının dengeli bir şekilde gözetilmesi.
Atatürk'ün milliyetçilik anlayışında esasın milli kültür üzerinde yapılandırılması gerektiğini savunur. Cumhuriyetimizin dayanağı Türk toplumudur.
Teşvik-i Sanayi kanunu 1927 yılında çıkarıldı. Cumhuriyet döneminde özel teşebbüsü desteklemek için.
Türk Dili Tetkik Cemiyeti 12 Temmuz 1932'de kuruldu.
Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti 15 nisan 1931'de kuruldu.
Ahmet Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin, Necil Kazım Akses, Cemal Reşit Rey, Carl Ebert müzik sanatı ile faaliyet göstermiştir.
1914'te kurulan 1916 tarihinde gösterilere başlayan Darülbedayide rol alan ilk Türk kızı Afife Jale'dir.
Anahtar Kavramlar
• Barışçılık
• Gerçekçilik
• Statüko
• Revizyonist
• Milletler Cemiyeti
Atatürk'ün dış politikadaki uygulama esasları:
1-Gerçekçilik
2- Tam Bağımsızlık
3- Barışçılık
4- Akılcılık
20 Ekim 1921'de Ankara Antlaşması imzalandı. Türkiye-Suriye sınırı çizildi. Türk-Fransız ilişkileri düzenlendi.
Kapitülasyonlar Lozan Antlaşmasıyla çözülmüştür.
Balkan Pakına üye olan devletler; Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya, Romanya.
Mötro Antlaşması ile, boğazlarda Türk hakimiyeti kesinleşmiştir.
Lozan Antlaşmasında Yunanistan Türkiye'ye savaş tazminatı olarak Karaağç'ı vermiştir.
İtilaf devletlerinin Lozan Barış görüşmelerine İstanbul Hükümetinin de katılmasını istemesi üzerine TBMM tedbir olarak saltanatı kaldırmıştır.
İtalya'nın yağmacı emelleri 1930lu yıllarda Türk dış politikasını yeni arayışlara itmiştir.
Türkiye'nin oluşumunda rol alan dış politik gelişmeler; Balkan Antantı, Sadabat Paktı, Mötro Boğazlar Sözleşmesi, Ahali Sözleşmesi.
Türk-İngiliz ilişkilerini doğrudan ilgilendiren konular; Musul sorunu, Milletler Cemiyetine üyelik, Akdeniz Paktının kurulması, 1939 ittifakı
Yunaistan il aramızdaki Etabli sorunu 10 Haziran 1930 tarihli antlaşma ile çözülmüştür.