Türkiyede Felsefenin Gelişimi 2 Dersi Notları

Cevapla
notcu
Mesajlar: 332
Kayıt: 10 Nis 2018 11:33
İletişim:

14 May 2018 16:30

AYDIN SAYILI (1913 -1993) İstanbul. Ankara. Amerika.
1.İslam Dunyasında Bilim Kurumları doktorasi (Dunyanin ilk bilim tarihi uzerine doktora yapan kisisi).
2.Islamda Rasathane ve Genel rasathane tarihindeki yeri.
3.Hayatta en hakiki mursid ilimdir (1948): Bilimin kamulastirilmasi ile ilgilidir. Ayrica İslami bilimler icin kullanilan ilim kavramından farklidir. Doga bilimleri kastedilmektedir. İlim ve fen disinda mursit aramak gaflettir.kultur de ilerler. Bilim ilerledikce Bilim insana dogru yolu gosterir ama kuramsal olarak onu zorlayamaz. Insanoglu bilim sayesinde dogaya hakim olmustur. Bilimsel calisma; bilimsel sonuc,bilimsel yontem,bilimsel faaliyetin unsurlarını tanımlamıstır.
Bilimsel calismalarini iki obekte toplamistir. 1. Muspet ve Denel bilimlerde bilim insanlarinin hareket noktasi kuramlardir. 2)Bilim ile calismalarin en onemli konularindan biri bilimsel “ilerleme” ( veya gelisme)dir. Bilimin ilerlemesi yanliz bir muhteva zanginlesmesi degil, bilimsel zihniyet ve bilimsel yontemin de gelismesi demektir.
Kitabinda inceledigi konular;
bilim ve bilimde ki degisimler,
bilim ve toplum arasindaki iliskiler(agirlik olarak bu konu uzerinde durmus),
Bilim ve teknoloji, bilim ve insan ihtiyaclari, bilime yapılan elestiriler(determinizm, bilim insani mutlu eder mi?,bilim yeni sorunlara yol acar mi?),
Medeniyet, kultur ve bilim iliskisi.
4. Misirlilarda ve Mezepotamyalilarda Matematik, Astronomi ve Tıp(1966): Bilimin ne zaman hangi kulturde ortaya ciktigini kanıtlamaya calismistir. Bilimler “faydacilik” temeline gore baslangicta kurulmustur. Bilim insanlarin ihtiyaclarina gore belirlendiginden tarım kulturunde baslamistir. Sosyal,politik, ekenomik ve dini faktorler, teknoloji alanında ihtiyaclarin artmasina sebep olmustur. Misir ve mezepotamyadaki gelismelerin yunan medeniyetini nasil etkiledigini de anlatır. Yunanlardan İslam alemine oradan batı avrupaya gecmistir. İlimin felsefeden ciktigi iddiasi, ilmin yunanlılardan ciktigi gorusunu temellendirme kaygisindan turemistir. Bircok yunanli filozof, mezepotamyadaki bilimsel ilerlemeler uzerine felsefelerini kurmustur.
5.Bilim ve Ogretim Dili olarak Turkce (1978): Turkcenin yapısı ve blim dili olarak nitelikleri uzerinde durmustur.
Cemal Yıldırım: (1925-
Diyarbakır.Ingiltere.ABD. Bilim Felsefe doktora.
1.Deger Yargıların Mantıgı
2.Egitimde olcme ve degerlendirme
3.Egitimde Arastırma Metodları
4.Bilimsel Kesiflerde Akıl Yurutme Anlayısları
5.Mantık,Tumden gelimli akil yurutme
6.Bilim, onun anlami ve metodu: 3 bolumden olusuyor. 1.bilimi anlamak 2.Bilimsel yontem 3. Bilimsel yontemin gorunusleri (olasilik, bilimsel yasa hipotezler, teoriler…)
7. Bilim felsefesi:aydın tanımı yaparak, bilimi bir bilgi yıgını degil bir dusunce yontemi olarak tanımlamak istemistir. Bilim felsefesinin amaci bilimi anlatmaktir. Bilimi anlama cabasini 2 ayrim uzerinden yapar.1.olgu ve teori iliskisi 2. Bulus ve dogrulama baglami. Yildirima gore bilim felsefesi tutarli bir dunya gorusu veya yasam felsefesi kurmak hedefinde degildir,olgulari betimleyerek anlamaya calismak bilimin mantıksal yapı ve niteligini anlamaya calismaktan baksa hedefi yoktur.
8.Bilim Tarihi: Olgularin, bulusların bir katalogunu cikarmaktan cok, bilimsel kavram, teori ve anlayisin dogus ve gelisimini izlemektir. Bilimi yunan temeli anlayistan cikarip tum toplumlarin ortak birikimi ile gelisen bir yapıda tanımlamak istemistir.
9.100 soruda Mantık el kitabi: Akıl yurutme dusunce turunu gecerlilik yonunden degerlendirme yontemlerini aciklar.
10.Egitim Felsefesi
11.Matematiksel evrim kurami: (matematiksel Dusunme): Matematik; Sayi nokta kume soyut kavramlara ait ozellikleri ortaya cikarma belirleme ve mantıksal olarak kanıtlama isidir.Insanlarin ihtiyaclarından oturu dogmustur.
12.Bilimin onculeri:ilk bolumde Bilimin tarifi ve bilimsel yontemin temel ozelliklerini aciklar. Bilim felsefesi Bilim tarihi kitaplarının ozetidir. İkinci bolumde Arsimetten Heisenberge 26 bilim insani tanıtır.
13. Cagdas felsefe sozlugu 14.Bilimsel Dusunme Yontemi bilgi
TEO GRUNBERG (1927- )
Egitimsiz. Kimya Muhendisi Quine ve Kuhn ile yazismis. Felsefeyi bir yasam tarzi yapıp bir cok felsefe alanı ile ilgilenmis. Mantikci ve bilim felsefecisi.
1.Sembolik Mantik 1 onermeler mantigi (Doktora oncesi) Konuları ; Deduktif Cİkarimlar, Dilsel Deyimlerin Mantıksal Yapısı,Onerme Eklemleri ve Dogruluk Cizelgeleri, Dogruluk Degeri Analizi, Normal Semalar ve İkilik
2.Anlam Kurami uzerine (doktora tezi). Hem Anlam, hem analitik hem de mantık calismalari acisindan temel kaynak eserdir.
3.Modern Mantık
4.Epistemik Mantık Uzerine Arastirma(docent) Terimlerin mantıgını aciklamak icin yazilmistir.
5.Mantıksal Anlam Kuramı Bir Giris Denemesi (Kaplamsal Yorumlama) Basliklari, Mantıkta anlam, bicimsel dil, dizimsel kurallar, yorumsal kurallar, olumsal kurallar, temel mantık dili….
6.Degiskensiz Niceleme (Profosorluk)
Felsefe Anlayışı: Mantık ve Analitik Felsefeci. Felsefe “gercek” hakkında bilgi verir. Son yıllarda realist metafizik gorusunu benimsemistir. (Yani Bilim ve felsefenin dusuncelerimizden bagimsiz gercek hakkında bilgi verir demek.) 3 yuce kavram var; iyi guzel dogru.Felsefe Sokrates in kavramlarin “anlamını” gun yuzune cikarmasiyla baslamistir. Analitik felsefe Sokrates felsefesine donustur.(Bilgi anlayisinin sınırlari bu amcanın) Metod olarak ilkel terimlerin aydınlatilmasini onerir. Her felsefi problem bir anlam aydınlatmasıdır. (Sistematik felsefenin ilk sorunu budur) Anlam terimini bilgisel anlamdaki dar anlami ile kullanmaktadir. Dogruluk degeri o onermenin anlamına baglidir. Felsefe her konuyu kapsar, evrenseldir. Felsefenin amaci dilsel ifadeler hakkında ikinci elden bilgi degil, akıl disi varliklar hakkında birinci elden bilgi saglamaktır.Ancak felsefenin metodu dilsel olmayan nesneleri incelemeye elverisli olmadigindan ontoloji ile(dildisi nesneler hakkında ikinci elden bilgi)bilgiye ulasilir. Dil icindeki kapalı kalıp bir ontoloji ile de problem cozumu mumkun degildir.
Felsefenin amaci tum bilgiler hakkinda bilgi toplamak ve dogru bilgiye ulasmak oldugundan felsefe tarafından sorgulanmayan, donustulmeyen bilgi bilgi degildir. Bir bilgi sisteminin on dayanakları, ilkel onermeler(Sezgiye dayali apacik ortada olan onermeler) ve dile getirilmemis (metedolojik) cikarim kurallari demektir. Felsefenin amaci on dayanaksiz bilgi saglamaktır. Felsefe disindaki diger tum bilgi kaynaklari on dayanaklidir. Her hangi bir bilgi sisteminin on dayanaksiz olmasi icin bu sistemin butun ilkel onermelerinin veya cikarimlarının dolaysiz olarak belgelenmis olmasi gerekir. Dolaysiz belgeleme nasil olur? Tum terimlerin yanı ilkel terimlerin tanımlanmasi ile mumkundur. Bilgi edinmek icin 2 caba soz konusu:1. Yeni kavram cerceveleri (filozoflar yapar) 2. Eldeki kavram cerceveleri ile tek tek bilgilerin elde edilmesi. (bilim insanları yapar)
Problemin cozumunde gudulen amac ondayanakli guvenilmez bilgi ifade eden onermeleri guvenilir bilgi kaynagi haline getirmektir. Ayrica Metafiziksel onermeleri ampirik ve analitik onermeye cevirmek hedefindedir. Analitik onermeyi belgelemek matematik ve mantigin gorevidir, felsefenin degil. Amprik bilimlerde bir zahmet ampirik bilimler belgelesin.
NIHAT KEKLIK (1926 - )
Ayvalik. Istanbul unv. Turk İslam felsefesini kurmus.
1.Aristo ve Farabi Mantiginda Katagoriler ( doktora)
2.İslam Dunyasinda Tasavvuf ve Felsefe Arasindaki Hesaplasmalar Sadreddin Konevi Nasireddin Tusi felsefeleri (docent)
3.Muhyuddin Ibnul Arabi….
4.Manevi kalkınma ve ortanın sagi
5.Sadreddin Konevi felsefesi…
6.Islam mantık Tarihi ve Farabi mantıgı: Bilginin unsurlarina menfum denir. İnsani yapan akıldır, Akili yapan tecrube, tecrube de bilgi ile kazanılır. 1 hakikat hicbir zaman bilinemez, Hersey Allah tarafından bilinir.
7.El Buga fi’l hikme
8.Ibnul Arabi….
9.Felsefe Mukayeseli temel bilgiler ve kaynaklar:Islam medeniyetlerinde felsefenin nasil yapilandigi uzerine durulmaktadir. Bircok filozofun ortaya koydugu degisik goruslerden olusan felsefe,nazariyeler ve aciklamalar butunudur. Bu dusunculeri olusturanlara filazof tatbik edip yasayanlara hakim denir. Felsefe bir nazariye tatbik ve yasama hikmetidir. (felsefe ve hikmet hakkındaki gorusleri) Kitapta 2 soruyu cevaplamayi hedeflemis. 1. Felsefe nedir?Turk İslam felsefesi dusunurlerini tanıtmak. 4 bolumden olusur. 1.Felsefenin mahiyeti 2.Felsefenin teknigi 3.Felsefenin tarihcesi 4.Dusunce tarihinde İslam uluslari ve klasik kaynaklari
10.Felsefenin ilkeleri…
11.Felsefeye giris…
12.Felsefenin teknigi...:Felsefenin zorluklari konu edilmektedir. Eserin 2 ozelligi var. 1.Felsefeyi kolaylastirmak icin bir teknik koymak 2.Umumi ihtiyaclar icin kucuk bir felsefi antaloji oraya koymak. Felsefenin zorlugu ve filozoflarin olumlu kanaatlerinin 3 nedeni var.1.felsefeyi birkac kitap uzerinden tanimaya calismak2.Filozoflarin olumsuz degerlendirmesi.Kendilerini ifade ederken zorlanmalari. 3.Felsefenin zor anlasilmasi.
13.Turkler ve felsefe turk islam felsefesi
14.Turk İslam felsefesi ile acisindan felsefenin ilkeleri: bolumleri 1.felsefe ve filozoflar.Felsefenin Tarifleri.Hikmet Binasi Filozof bilgin ayrımı.hikmet binasinin akıl ve mantık uzerine kuruldugu. ilimlerin sınıflandırılması felsefe disiplinleri uzerine durulmustur. .ilkcagda filazoflar ve Ekoller .Turk İslam Dusunurleri.Yenicag filazoflari.Turklerin felsefe tarihindeki yeri.Filozoflar arasındaki karsilikli etkiler.2.Felsefenin bazi problemleri.Felsefe bakımından bilgi problemleri.Ahlak.Siyaset ve Devlet Felsefesi.
15.Felsefede metefor: 2 amaci vardir. Felsefeyi yapmacik zorlamalardan kurtarmak. Entellektuel duzeyi kolaylastirmak. 2. Yuzyıllar boyunca felsefe dostu ulusumuzun bu ozelligini korumak. Yersen… Felsefe meteforlar bu anlamda kolay anlasilmayi saglayabilir.Felsefi konu entellektuel cogunluk tarafından kolay anlasilamıyorsa sorun bir ornekle aciklanır. Buna metefor denir.
16.Turklerde Ahlak ve Dunya gorusu:Kuresellesme. Tarihte turkler ve ozellikleri. Osmanlı turkleri.orf anane konukseverlik, ahilik,hayırseverlik sefkat….askerlik sevgisi..HZ Muhammet, İslamiyet, kitabin yazılıs amaci Islam ve turkluk arasında olusan guclu baglari gostermektir.
FELSEFECI OLMAYAN DUSUNURLER
Ziya Gokalp, Zeki Velidi Togan (Tarihte Usul), Z.Fahri Fındıkoglu (İcitmait:Metedoloji Nazariyeleri)Sadri Maksudi Arsal, Yavuz Abadan, Ali Fuat Basgil, Omer Lutfi Barkan.
ADNAN ADIVAR (1882-1955)
Gelibolu.Tıbbıye mezunu. Genc Turkler. Berlin Tıp. Izmir suikasti. Terakkiperver.
1.Osmanli Turklerinde ilim: Kitabin sadece Osmanli turklerini kapsamasi kendi tarihleri ile yuzlesmesi istenmis, kapsami dar oldugu icin George Sarton tarafından elestirilmistir. İlimin baslangici olarak İznik Medresesinin kurulusunu baz almistir. 13 yy dan 19 yy kadar turklerin matematik doga bilimleri ve tıpta neler yaptigini incelemistir. Adnan Adivara gore Fatih ile birlikte felsefi ilmi dusunus ilerlemis.17 yy dan sonra gerilemistir.
2.Tarih boyunca ilim ve din: Kitap Avrupadaki din temelli tartısmalar nedeni ile yazilmaya baslanmis. Dunya goruslerinden “derleme” seklinde hazırlanmistir. Dudak bukenler orijinal eser ve sentez temelli bir eser olmadigi icin elestirmektedirler. Yunandan once Sokrates eflatun….hristiyanlik Batida ortacag….ronasans da ilim ve din…..Yeni atom fizigi gibi dunya kadar konu basligi var.
Din ve Bilim Anlayisi:Felsefeyi doguran nedenlerden biri de insanlarin neden ibadet etmek istedigi dine neden ihtiyac duyduklari sorusudur. Calismada temel din kavrami ele alinmis tek tek dinler kastedilmemistir.Schleiermacher e gore dinin cismi ve ruhu vardir. Devlet dini hakli itiati icin kullanmistir.Dinin ruhani tarafi icin akil, irade ve duygu cephesinden incelemek gerekir.
Dini akılla inceleyen kuramlar, dinin temelinde bilgi bulur, kainatin belirli bir tarzda gorusunu belirlemesiyle felsefeye yakındır din. Adivar sadece akil yoluyla dini aciklamanın dogru olmadigi kanaatine varmistir.
Dini irade uzerinden aciklamak isteyenlerin dayanaklari ahlaktir. Iradenin yonunu tayin ederler.
Dinin niteligini his esasinda tetkik edenler icin kurami romantik kuram denir. Bu sınıflamanın arkasinda Busson adinda biri vardır. 1. Zihni bakımından tarihi ve gerek nazari iman ve akideler 2.Hissi bakımdan badetvecit delilsiz ispatsiz inanma 3.Ameli bakimdan ferdin ailenin toplumun maddi ve manevi yonetimine uygun kurallar.
İslam medeniyetini gelistirilen ve Turkler tarafından kullanilan “ilim” teriminin anlamı dini arastirmalar arastirma yontemleri ve arastirma disiplinleri cercevesinde belirlenmektedir. “bilim” terimi ise Yeni cagda doga bilgisi anlayisi bilginin elde edilme yontemi icin ortaya cikmistir. 19 yy dan sonra bilim ilim terimi yerinde de kullanilmistir. Ama Adivar kitabinda sadece bilim var.İlim gercekler arasındaki baglantinin tumudur. İlim akili kullanır. Ilımin siniflandirilmasinda Descartesci agac dallari kavramını kullanmistir. Bilimin iktisadi bir kiymeti olmasaydi bile sirf bizi batıllıktan kurtardigi icin bile sevilmelidir.
3.Hakikat pesinde:
4.Bilgi Cumhuriyeti:
5.Dur dusun:
FUAT KOPRULU (1890 – 1976)
İstanbul.Hukuk Fakultesi. Istanbul Unv. Tarih kursu prof. Lise ogretmenligi. Milli egitim mustesari. Kars milletvekili. Ankara Unv. Disisleri bakani.
1.Turk edebiyatinda ilk Mutasavvuflar:
2.Bizans Muesselerinin Osmanli Muesselerine Tesiri:
3.Osmanli Devletinin Kurulusu: Tarih felsefesini elestirmistir. L’Febre nin tarih felfecilerini elestirdigi noktalara hak verir.
4.Osmanlinin etnik kokeni:
5.Turk Edebiyat Tarihi:23 yasında yazmis. Bilimin osmanliyi kurtaracagina olan inanci ve kisisel meraki sebebi ile bilime ilgi duymus. Edebiyat Tarihcisini arastirma yaparkan felsefi nazariyelerden uzak durmasi gerektiginin altını cizmistir.
6.Divan Edebiyati Antolojisi
7.Saz Sairleri
Tarih Anlayisi:Turk tarihciliginin en tepesindeki isimlerden biri.Tannzimat sonrasi donem ile Cumhuriyet donemi tarihi arasında kopru gorevi gormektedir.Tarih felsefesi sorunlari uzerinde durmus. Tarihin bilim olarak ele alinmasi Vico ve Montesquieu sayesinde olmustur. Koprulu, tarihin buyuk adamlar baglaminda alinmasina da onlarin dislanmasina da karsidir. Insanlari suru olarak goren birinci anlayis aynı zamanda insanligin ilerlemesini sadece buyuk insanlara indirgemektedir.
Tarih felsefesini doga felsefesine benzetmektedir.Comte nin 3 hal kanununda tarihi beseri bilimler arasına yerlestirmesi sorunlarin kaynagidir. Beseri bilimlerin statik kismi sosyoloji dinamik kismi tarihtir.Bu ayrisma karsi cikmistir.birinden ayrilamazlar.19 yy tarih anlayisinin kati tarih anlayisina deginmistir. Beseri bilimler icerisinde tarihin genis kapsaminin onemini belirtmistir. Toplumsal gelismelerde sicramalari degil, asamali gidisten yana oldugunu bildirmistir.
Tarihi doga bilimleri olarak arastirilmasina karsi cikmistir. Tarih yasalari cikartilamaz. Tarihi kurallara tekerrulerden olustugunu dusunmek, tarihe zarar getirir. Koprulu, hadiselerin onemi,tarih kanunu ve tesaduf feri meselelerini yuzeysel olarak incelemk gerektigini belirtmis bu konuda tarih felsefecilerinin neler dusundugunu kısaca ele almistir. Vico herder,max Nordou, Sain simaoni comte… tarih yasalari ve tekamul hakkında fikirlerini beyan etmistir. Nordau: Tarihin hakıki kanunlari kesfolunamaz. Bordeux: Beyin tum bildiklerini duzene koymakister bu noktada yasa gerekir. Sturart Mill:Tarih benzerlikler ve birbirini takip eden olaylardan ibarettir. Tarihin eski tasviri yerine istatistik usulu gereklidir. Tarihin kendine has bir yapısı olmasını gerektirir. Tarih felsefesini 2 sebepten tarih arastirmalari icin pek de faydali bulmamistir. 1.Spekulatif tarih metafizigi yapanların tutumları 2.20 yy baslarında ortaya cikan bilimlerin yontemi siniflandırmasi hakkında cikan tartismalarda tarihin yeridir.
ALAEDDIN SENEL (1941 - )
Kutahya. Ankara Unv. Siyaset Bilimci. Siyaset Felsefesi.
1.İlkel toplumdan Uygar Topluma: Tarihsel butunlugu hice sayip tarihi bilime dayandirmaya calisanlari elestirmistir. Ornegin Ekonomik ideolojileri aciklarken toplumsal yapı-siyasal dusunus arasindaki iliskiye dayanarak aciklamalar yapilabileceginin ustunu cizmistir.
2.Siyasal Dusunceler Tarihi:İlkel toplumlardan baslayarak tarihsel surecte insan teskilatlanmalarini ve medeniyetlere gecisi anlatmaktadir. Tarima bagli yerlesik hayata gecis ile is bolumunu medeni topluma geciste 2 asamali olarak ele alir. Bu eseri butunluklu bir siyasal dusunceler tarihi sunmasi acisindan nadir ederlerdendir.
3.Irk ve Irkcilik Dusuncesi
4.Kemirgenlergenlerden Somurgenlere İnsanlik Tarihi: Insan ve tarihten ne anladigini aciklar. Evrenin olusumundan baslayarak, insanın evrimi ve insanin yaratıp surdurdugu kulturel yapının onemli asamalari ortaya cikan temel kurumlar ve kurumların ortaya cikardigi medeniyetleri sistematik bir bicimde incelemistir. Sadece batının gozuyle yazılan insanlik tarihi kitaplarindan olmayan bir dunya tarihi yazmistir.
5.Eski Yunanlarda esitlik ve esitsizlik uzerine: Siyaset felsefesinde esitlik ve esitsizlik, adalet kavramının en onemli gostergeleridir. Teoriler olaylar ile ilgilidir. Bu nedenle Eski Yunanlari incelemek yeni cagda ortaya cikan kapitalist cercevede ilk cagdaki somurgeci yapıyi baslangic alip incelemektir.
Toplumların tarihini ilkel ve tarihi olmak uzere 2 ye ayririr. İlkel tarihte is bolumu yok her is herkes tarafından yapilir. Siniflar arasi esitsilzik soz konusu degil. Uygarlik asamisinda is bolumu var. Yunan toplumlarda iktisadi ve politik degisimler esitlikten esitsizlige gecise zemin hazirlamistir.
6.TURKIYE’DE ETKILI OLAN FELSEFI AKIMLAR
Dusunce Akımlari
1.Aydinlanmacilik: 18 yy. Akil ve doga esasina gore dunyayi kurmaya calisir. Rousseau (toplum sozlesmesi)(bilimi elestirmis), Voltaire, Montesqieu Tanzimat donemi sonrasi Jon Turkler onderliginde gorulmustur.
Namik Kemal Maontesquieu(cumhuriyet,monarsi,despotizim 3 yonetim sekli)(kuvvetler ayriligi), Rousseau (halk egemenligi fikri)(manevi sahsiyet ifadesi roesseau nun manevi ve kolektif birlik ifadesi ile ayni), Locke (sozlesme anlayisi) Volney(romantik his ve duygulari osmanli gerilemesine baglamis), Emile Acollas (Onun gibi genel irade fikrine karsi)dan etkilenmistir.
Ziya Pasa Fransiz devrimi ve Rousseau dan etkilenmistir.
Macit Gokberk Aydinlanma Akdeniz cevresi ve gerilerinin yani batının urunudur. Gelenek ve pesin hukumden kendini kurtaran din, akli esas alan din, ahlak idesi ve rasyonel bir kultur anlayisi dogmustur. Aydinlama da devlet anlayisi dogal hukuk ( Dogustan ve dogadan gelen hukuk anlayisi yani pozitif hukuk gibi tarihe gore degismeyen) esasina dayanır. Felsefe tarihi adli eserinde Aydınlanmanın genel ozelliklerini acıklar:1.akıl temelli aciklamalar din temelli aciklamalarin onune gecmistir.2.Insan ve kultur sorunlarina kafa yorulmaya baslanmis.3.Metafizik yerine duyumlar ve deneye dayali dusunceler.4.Devlet din toplum gibi kavramlar sorgulanmaya baslanmis.5.Teorik tartismalar toplumun buyuk bir kesimi tarafından takip edilmeye baslanmis.6.Edebiyat yeni gelismelere gore degisme gore yenilenmis halki bilgilendirmeye baslamis.
Ulusculugun kokenini olusturan Bireysellik on plandadir. Bilinc olarak ulusu Avrupa yaratmistir. Insan bir ideadir. Olmus bitmis birsey degildir. Toplumlarin hayat planlari”devrim” ile degisir. Eski hayat planindan farkli olarak yeni hayat planindan insanin anayurdu ote dunya degil yasadigi dunyadir. Dogaya savasa girer makineyi ortaya cikarir.Tanriyi bile onun icin engel gorur. Insan bagimsizdir.Gokberk gecmisin putlastirilmasina karsidir. Osmanli ummetci oldugu icin bu kavramlara yabancidir. Osmanlinin yikilma sebeplerinden biridir.
2.Pozitivizm: 19yy.Fransiz pozitivizmi ile Alman idealizmi gibi iki karsit gorus arasinda Osmanli Fransiz pozitivizmini tercih etmistir. Pratik, anlaması kolay ve bilimi on plana cikariyor. Felsefe siyaset konusundaki onerileri Osmanli burokrasisi icin yol gosterici olmustur.
Semsettin Sami,Şinasi, Namik Kemal, Ziya Paşa gibi kisilerin cevirleri ile tanınmıstır. Yeni Osmanlilar ve ittiat ve terakkicilerde akimin ulkeye yerlesmesini saglamistir.Pozitivizm 3 sebepten Osmanliya hakim olmustur.1.Şinasi ile baslayan elestirel akıl tutumu 2.Elestirel etkinligin odagindaki hukuki idari ve iktisadi rasyonellik anlayisi. 3.Ahmet Suayb in sanat felsefesi.
3 dergi sayesinde yaygınlasti. 1.Serveti Funun:Ilk defa felsefi akim harekati meydana getirdi. Decadisme, Descartes, Ernest Renan, Emile Zola dan bahsetti. 2.Ulum-u Iktısadiye ve Ictimaiye Mecmuasi: İlk felsefe harekati basladi. Ahmert Suayb, Rıza Tevfik Mehmet Cavid tarafından kuruldu. Serbest ticareti savununur, Comte Le play cizgisini takip etmistir. 3.Ictimaiyat Mecmuasi Ziya Gokalp ve Necmettin Sadik derginin basindadir.
Besir Fuat: Dusunce tarihimizin ilk tenkitcisi. Gunes adli dergiyi cikarmistir. Spencer etkisiyle Beser diye birsey yazmis. Kelama karsi.
Ahmet Rıza:Lafitte den ogrendikleri ile reforma katkida bulunmus.
3.Meteryalizm: 1845 yilinde fransiz cerrahlar ogrencilere meteryalist egitim vermislerdir.Osmanli aydınlari meteryalizmi ansiklopedistler,meteryalistler, Agust Comtenin pozitivizmi, Cloud Bernard in fizyolijist akımı, Darwin evrimi, Buchner in biyolojik meteryalizmi uzerinden ogrenmistir. Besir Fuat, Rıza Tevfik, Huseyinzade Ali, onde gelen meteryalistler. Filipeli Ahmet Hilmi Meteryalizm tanımı:1.Yaraticiyi inkar eder. Varlik aleminde sadece kuvvet ve madde var.3.Tabiat ezeli ve ebedidir.4. Insanın zeka ve idraki tamamıyla tecrube urunudur.5.Insan tabiat kanunlarının hukmu altındadır.
Meteryalizm sosyalizmin toplumunda etkili olmustur. Hilmi Ziya Ulkenin Tarihi Maddecilige Reddiye kitabi disinda kitap yayınlanmamamistir.
4.Sosyal Darvinizm: Darwinin evrim teorisi donemin sartlarına hitap etmesi sebebiyle etkili olmustur. 1. Dogal ayiklamaci mantigi metaryalist yaklasimi ile genis halk kitlelerini tanıtma imkani bulmustur. 2.Catismaci dusunce,toplumsal gerceklikle birebir olculmektedir.3.Bilimsel evrim teorisi dogal ayiklamaci ozellligi ile liberal ekonomik dusunceyi mesrulastirmis, mucadeleyi gelismenin temeli sayarak marxci sınıf catismasini etkilemistir. 19 yy da pozitivizmden daha populer olmustur. Hofstadter “yasamak icin mucadele” “en iyinin hayatta kalmasi” dusuncelerini toplumsal yasama uygulanmasıdır.
Ahmet Mithat Efendi ilk evrimci osmanli dusunurudur. Maymundan geldigimizi, mucadele ile gelismenin saglandigini soylemistir.
Abdullah Cevdet, sosyal evrimci olarak Biyolojik meteryalizm toplumun itici gucu oldugunu savunmustur. Darwinizimi yorumlamiş, elitlerin ulke yonetimini savunmustur. Meteryalizm toplumun dini olmali. Humanist. Kendisisine siyasi liderleri degil, felsefe ile ugrasanlari ornek almistir. (Buchner,Schopenhauer) Mektebi harbiyede sosyal darwinizm etkili oldugundan jon turkler uzerinde de etkili olmustur. (Bedi Nuri, Satı kardesler, Ahmet Suayip)
5.Spirutalizm:Filipeli Ahmet Hilmi: Ruhculuk hem hakli hem hakkı kabul eder. 1.Cenabi hak akil ve irade sahibi ruhani bir sahsiyettir.2. Allah ile mahlukat arasinda yoktan yaratilma bakimindan ayrilik vardir.3.Insan zekasinda akil ve temyiz sayesinde esya arasindaki fark ortaya cikar. 4.Insan irade hurriyetine sahiptir.Osmanli son donemleri populer.
Felsefe Akımlari
1.Fenomenoloji:Edmund Husserl kurmus. Arastirma, hareket noktasini felsefelerden degil seylerden ve problemlerden almalidir. Felsefe ozu geregi herseyin kokunun bilimidir. Oz bilimidir.kisisel tin genel tin tin felsefesini temelendirecek bilim fenemolojidir.20yy bilimi. Takiyeddin Mengusluoglu, Nermi Uygur, Önay Sözer, Hilmi Ziya Ulken.
2.Yeni Ontoloji: Nicolai Hartman tarafindan gelistirilmistir. Takiyettin Mengusoglu: Varolani var olan kadar tetkik eden varolanin tarzlarını arastiran bilim dalidir. Bunu yaparken aksiyoma teoriye sisteme ihtiyac duymuyor. Varolana kiymet bindirmiyor, analitik bir bilgi olarak aliyor.
3.Analitik Felsefe: Yeni bir bilgi katmadan mevcut onermeleri cozumlemek yani analiz etmekten ibaret olan felsefi akım. (Nermi Uygur, Teo Grunberg)
Cevapla
  • Benzer Konular
    Cevaplar
    Görüntü
    Son mesaj
  • Bilgi
  • Kimler çevrimiçi

    Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 10 misafir