TÜRK DİLİ 1 SORULAR

[ilkemsin]

TÜRK DİLİ 1 (1-7) TEST ÇALIŞMASI
1.BÖLÜM - DİL VE DİLİN TEMEL BİLEŞENLERİ

1. Bütün dillerin söz dizimsel, anlam bilimsel ve ses bilimsel/yazımsal kurallar içerdiğini söyleyen dilbilimci aşağıdakilerden hangisidir?

a) Chomsky

b) Paul Broca

c) Grady ***

d) Karl Wenicke

e) Rogalsky

2. Tüm diller için geçerli olan kurallar aşağıdakilerden hangisi/hangileridir?

a) Söz dizimsel

b) Anlam bilimsel

c) Ses bilimsel

d) Yazımsal kurallar

e) Hepsi ***

3. İnsanın dil yetisinin doğuştan geldiğini öne süren dilbilimci aşağıdakilerden hangisidir?

a) Susan Curtiss

b) Chomsky ***

c) Paul Broca

d) Karl Wenicke

e) Grady

4. Chomsky'nin öne sürdüğü, İnsan zihninin sahip olduğu doğuştan dil edinmesine yarayan alt yapının adı nedir?

a) Dilsel sol alan

b) Anlam bilimsel arka alan

c) FOXP2

d) Dil edinim düzeneği***

e) Wernicke
2


5. 70'li yıllarda hayvanlar üzerinde yapılan dil çalışmalarında dilin insana özgülüğü savını destekleyen bulgular aşağıdakilerden hangisidir?

a) Nim Projesi ***
b) Kritik Dönem hipotezi
c) Veri yoksunluğu
d) Dil edinim düzeneği
e) Wernicke alanı

6. Nim Projesinde, aşağıdakilerden hangi sonuca varılmıştır?

a) İnsanlar ve şempanzeler, aynı dil öğrenme edinimine sahiptir.

b) Diğer memeliler de insanın kullandığı dile benzer dil edinimi gerçekleştirmiştir.

c) Bulgular, uygun koşular sağlanmasına rağmen diğer memelilerin insanın kullandığı dile benzer bir dil edinimi/kullanımı gerçekleştiremediğini göstermiştir. ***

d) Beynin sol arka bölgesinde oluşan bir lezyon akıcı ve dil bilgisel tümceler üretimini engellememektedir.

e) Beynin sol arka bölgesinde oluşan lezyon, anlamsal olarak bozuk ve bağlamdan kopuk tümcelerin üretimine sebep olmaktadır.

7. İnsan beyninin sol ön alanının dilsel işlemlerle ilintili olduğunu ve bu bölgede meydana gelen bir lezyonun dil bozukluklarının oluşumuna neden olduğunu ortaya koyan bilim adamı kimdir?

a) Chomsky

b) Hickok

c) Karl Wenicke

d) Rogalsky

e) Paul Broca ***

8. Broca alanında oluşan hasarlar dil bilgisel açıdan bozuk tümceler üretimine sebep olmakla birlikte, ......................................................................................... .

a) dilin insana özgülüğünü destekleyen bulguları ortaya koymuştur.

b) konuşmanın motor gerçekleştirilmesini de olanaksız kılabilmektedir .***

c) diğer destekleyici bilgiler nöroloji ve genetik alanlarında gelmiştir.

d) sınırlı sayıda kuralla sınırsız sayıda üretim yapabilmesine olanak tanımaktadır.

e) dilin insana özgülüğüne ilişkin bir diğer kanıt genetik biliminden gelmektedir.
9 İnsanda bulunan .............. geni mutasyona uğraması durumunda konuşma ve dil becerilerinde ciddi kayıplar oluşmaktadır. Tümcesinde ............ alanına aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
a) RNA
b) DNA
c) CMAH
d) ASPM
e) FOXP2 ***
10. Paul Broca, Broca adını verdiği insan beyninin ............. alanının dilsel işlemlerle ilintili olduğunu ve bu bölgede meydana gelen bir lezyonun dil bozukluklarının oluşumuna neden olduğunu ortaya koymuştur. Tümcesinde ............ boşluğuna gelen sözcük aşağıdakilerden hangisidir?

a) Sol ön ***

b) orta

c) Sağ ön

d) sol arka

e) Sağ arka
11. Karl Wenicke, (Wernicke alanı) insan beyninin aşağıdaki HANGİ kısmının anlam bilimsel süreçlerle ilintili olduğunu belirtmiştir?

e) Sağ arka

f) Sol ön

g) Sağ ön

h) sol arka ***

i) orta

12. Neam Chimsky NİM PROJESİ adıyla anılan, işaret dili öğretilerek dil gelişimi ve kullanımı Colombia Üniversitesi araştırmacılarınca gözlemlenmiş bir ..........

a) aslandır.

b) papağandır.

c) şempanzedir.***

d) köpektir.

e) kedidir.

13. Anadili edinim sürecinde, çocukların çevresinden sınırlı bir dil girdisi almasına ne ad verilir?

a) Anadil yetersizliği

b) Sınırlı edinim

c) Dil edinme düzeneği

d) Veri yoksunluğu ***

e) Olasılık kümesi

14. İnsan zihnindeki dil edinmeyi sağlayan hazır düzenek ancak .......................................... sayesinde çalışan bir mekanizmaya dönüşür.

a) aile etkisi

b) okul eğitimi

c) doğum öncesi algı

d) kardeş ilişkileri

e) çevre ile etkileşim ***

9. Lenneberg'in ortaya attığı Kritik Dönem Hipotezi aşağıdaki hangi dönemde başlar ve biter?

a) Ana rahminde başlar, doğumla sona erer.

b) Okul öncesi dönemde başlar, ergenlik döneminde biter.

c) Doğum ile başlar, erken ergenlik döneminde sona erer.***

d) Okul dönemi ile başlar, okul bitince sona erer.

e) Ergenlik döneminde başlar, ergenlik bitince sona erer.

10. Kritik Dönem Hipotezine göre, doğum ile başlayıp, erken ergenlik dönemimde sona eren dönem, dil edinimi için .................. . Boşluk bölümü aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanır?

a) fırsat penceresidir.***

b) öğrenme kapasitesidir.

c) önemli bir süreçtir.

d) olmazsa olmaz dönemdir.

e) vazgeçilmez süreçtir.

11. ''İnsan diğer canlılardan farklı olarak dil edinme kapasitesiyle doğar ancak belirli bir dönem içerisinde bu kapasite kullanılmaz ve geliştirilmezse sönümlenir.'' deyişi, aşağıdakilerden hangisini ifade etmektedir?

a) Chomsky-Dil edinim düzeneği

b) Grady Dil Kuralları

c) Paul Broca-Beynin Sol Ön alanı

d) Karl Wernicke Beynin sol arka kısmı

e) Lenneberg'in Kritik Dönem Hipotezi ***


12. Dilbilimci Susan Curtiss tarafından 8 yıl incelenen, 13 yaşına dek dil ile hiç temas etmemiş çocuk deneyi aşağıdakilerden hangisidir?

a) Helen Keller Vakası

b) Nim Projesi

c) Genie Vakası***

d) FOXP2

e) Neam Chimsky

13. Helen’in en büyük avantajı, maruz kalmasıdır. Helen Keller konuşma, duyma ve görme yetisine sahip olmasa da, hayatının ilk 20 ayında dilsel girdisi olan, hatta kitaplar bile yazan kişi aşağıdakilerden hangisidir?

a) Anne Mansfield Sullivan

b) Helen Keller ***

c) Neam Chimsky

d) Susan Curtiss

e) Genie

14. Anadili edinim sürecinde sağlıklı tüm çocukların eşit potansiyele sahip olması aşağıdakilerden hangisini tanımlar?

a) Hız

b) Kolaylık

c) Düzeltme

d) Aynılık ***

e) Sıra

15. ''Dil edinimi oldukça .......... gelişen bir süreçtir. Çocuklar 2.5-3 yıl gibi bir süre içerisinde temel dil yapılarını edinir. 5 yaşında yetişkinlerinki kadar karmaşık tümce yapıları kurabilir. '' Tümcesinde noktalı yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

a) hızlı***

b) kolay

c) zor

d) sıralı

e) aynı

16. ''Dil edinimi süreci, çevreden gelen düzeltmelerin herhangi bir etkisinin olmadığı bir süreçtir. Bunda dil edinim sürecinin kendi içerisinde bir aşamalılık içermesi ve kuralların bir varsayım-sınama süreci ile içselleştiriliyor olması önemli rol oynamaktadır.'' Açıklaması, aşağıdakilerden hangisini tanımlar?

a) Kolaylık

b) Hız

c) Düzeltme***

d) Yaşama sevinci

e) Aynılık

17. ''Ancak bu dil hiçbir zaman çok anlamlılık taşımayan, üretken olmayan, tek yönlü bir iletişime izin veren bir dildir.'' tanımlaması aşağıdakilerden hangisine uygundur?

a) İnsan Dili

b) Hayvan Dili ***

c) Bebek Dili

d) Ergen Dili

e) Yetişkin Dili

18. İnsan Dili ve Hayvan Dili arasındaki temel farklılıklar aşağıdakilerden hangisinde doğru değildir?

a) Dilin dolaylılık derecesi yüksektir. / Dilin dolaylılık derecesi vardır.

b) Dil bir iletişim aracıdır. /Dil bir haberleşme aracıdır.

c) Dildeki işaretler oldukça zengindir. / Dildeki işaretler sınırlı sayıdadır.

d) Dilde yapay göstergeler ve soyutlama vardır./ Dilde yapay göstergeler ve soyutlama yoktur.

e) İşaretlerin kullanımında bilişsel bir süreç vardır./ İşaretlerin kullanımında içgüdüsel değildir.***

19. Aşağıdakilerden hangisi dilin kurallarının kaynaklandığı alanlardan değildir?

a) Ses bilimsel sistem

b) Biçimbilimsel kural

c) Anlam bilimsel ilke

d) Bilgi bilimsel kural ***

e) Söz dizimsel kural

20. ''Dil zihinsel bir ürünse diğer bir deyişle, beyinde şekilleniyorsa dile ilişkin insandan insana, toplumdan topluma değişmeyecek birtakım temel ilkelerin geçerli olması gerekir. Çünkü dil
sistemi, görme ya da işitme sistemimiz gibi girdiyi ............................................. işlemleyen bir sistemdir.'' anlatımında noktalı yere aşağıdakilerden hangisinin gelmesi uygundur?

a) sözcüğün anlamına göre

b) kendi iç dinamiklerine göre ***

c) cümlenin içeriğine göre

d) anlamın genellenmesine göre

e) algı farklarına göre

21. insan zihninde var olan evrensel dil bilgisinin insanın dili kısa sürede edinmesini sağladığını öne sürer. Diğer bir deyişle, insan doğuştan evrensel nitelikli birtakım dil bilgisi ilkelerle doğar. Doğumdan sonra bu içsel ilkeler, bulunduğu dil çevresinin kurallarına göre ayarlanır.'' diyen dil bilimci aşağıdakilerden hangisidir?

a) Grady

b) Karl Wernicke

c) Lenneberg

d) Paul Broca

e) Chomsky ***

22. ''Bir çocuk doğduğu anda öbekleme ilkesine sahiptir. Ancak bu öbeği nasıl ayarlayacağı (baş-ilk mi baş-son mu olacağı) içinde bulunduğu dilin özelliğine göre belirlenecektir. Sonuç olarak, dile baktığımızda, bütün diller için geçerli olan ilkelerin ve dilden dile değişiklik gösteren ayarların bulunduğu bunların bir bütün olarak ........................................oluşturduğu görülmektedir.

a ) sözün niteliğini
b ) evrensel dil bilgisini ***
c ) baş ve sonu
d ) dilin anlamını
e ) somut verileri

23. ''Dil sınırlı sayıda sözcük haznesi ve sınırlı sayıda dil bilgisi kuralına sahip olmasına karşın, sınırsız sayıda tümce üretimine olanak tanır. Çünkü dil ........................

a) anlamlıdır.

b) cüretkardır.

c) sevimlidir.

d) üretkendir.***

e) güzeldir.
8

24. Bilişsel dilbilim çerçevesinde gündelik hayatta dilimiz nelerle düşünür?
a) metaforlarla ***
b) algılarla
c) yanılgılarla
d) yankılarla
e) sancılarla
25. Bilişsel dilbilim çerçevesinde gündelik hayattaki dilimizin metaforik olduğunu söyleyen dilbilimciler kimlerdir?

a) Lenneberg ve Paul Broca

b) Grady ve Diğ

c) Lakoff ve Johnson***

d) Chomsky ve Karl Wernicke

e) Ogden and Richards

26. Aşağıdakilerden hangisi Dilin Temel Bileşenleri arasında yer almaz ?
a) Dilin Anlam Bilimsel Özelliği
b) Dilin Söz Dizimsel Özelliği
c) Dilin Ses Bilimsel Özelliği
d) Dilin Dil Bilimsel Özelliği***
27. Dilin anlambilimsel özelliğindeki 3 kavramı; dil, dünya ve insan zihni olarak tanımlayan dil bilimci aşağıdakilerden hangisidir?
a) Ogden
b) Riemer***
c) Diğ
d) Richards
e) Lenneberg
28. Dil, dünya ve insan zihnini Ogden ve Richards'ın şemayla temsil ettiği üçgenin adı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Eşkenar üçgen
b) Yansal üçgen
c) Piramit üçgen
d) Gösterge bilimsel üçgen ***
e) Anlatsal üçgen
29. Aşağıdakilerden hangisi, Gösterge Bilimsel Üçgenin ifadelerinden değildir?
a) Yansıma***
b) Gönderge -dünya gerçekliği 9

c) Düşünce- olayların zihnimizdeki sunuluşu
d) Sembol- dil (yazı-ses-işaret)
30. Dilin söz dizimsel özelliğine göre dil bilgisinin amacı ne olmalıdır?
a) Anlatıcı değil gösterici
b) Uzaklaştırıcı değil yakınlaştırıcı
c) Kuralcı değil betimleyici ***
d) Sevimli değil korkutucu
e) İtici değil çekici
31. Dilin sesbilimsel özelliğinde aşağıdakilerden hangisi, ses bilgisi (phonetics) ve ses bilim (phonology) arasındaki farklılıklardan değildir?
a) Sesi anlamdan bağımsız bir biçimde inceler./ Sesi anlamla ilişkili olarak inceler.
b) Sesin tözünü inceler./ Sesin biçimini inceler.
c) Ses bilgisi; seslerin ve ses birimlerin nasıl gerçekleştiği ile ilgilenmektedir./ Ses bilim; sesleri tek başlarına değil; içinde bulundukları dil sistemindeki ayırıcı işlevlerine göre inceler.
d) Ses bilgisi belirli bir dilden bağımsız bir alandır./ Ses bilim belirli bir dil için geçerli değildir.***
e) Sesi anlamla ilişkili olarak inceler.
32. Dilin ses bilimsel incelenmesinde o dilin sözcük sınırları içinde kalan parçalı ses birimlerini içeren (segmental phonemes) aşağıdakilerden hangisini de kapsar?
a) kelimeleri ve tümceleri
b) ünlüleri ve ünsüzleri ***
c) anlamları ve vurguları
d) süreleri ve ezgileri
33. Dilin ses bilimsel incelenmesinde (segmental phonemes)e ek olarak , tümce düzeyinde olan parçalarüstü ses birimleri (suprasegmental phonemes) aşağıdakilerden hangisini de kapsar?
a) harf, söz
b) kelime ve tümceler
c) süre, vurgu, ezgi ***
d) ünlü ve ünsüzler
2. BÖLÜM - DİL VE İLETİŞİM SORU CEVAPLARI
34. Dilin,1- Göndergesellik (Bağlam), 2-İleti (Bildiri),3- Anlatımsallık (Verici), 4-Çağrı (Alıcı), 5-İlişki (Kanal), 6-Üstdil (Kod) işlevi olmak üzere 6 işlevinden söz eden dilbilimci aşağıdakilerden hangisidir?
a) Michael 10

b) Jakobson ***
c) Johnson
d) Hans
e) Anderson
35. Dilin çağrı işlevinde (Alıcı) Bir konuşucunun ürettiği ileti dinleyiciyi belirli bir amaç için harekete geçirmeyi amaçlıyorsa içeriği oluşmuş sayılan çağrı işlevi için, '' tüm reklam metinlerinin, emirlerin, ricaların çağrı işlevini yerine getirdiğini'' belirten dilbilimci aşağıdakilerden hangisidir?
a) Huber***
b) Grice
c) Keenan
d) Jakobson
e) Michael
36. Aşağıdakilerden hangisi Grice'in belirttiği, karşılıklı konuşmada iletişimin başarılı olabilmesi için gerekli (cooperative principle) İşbirliği ilkeleri nden değildir?
a) Nitelik ilkesi
b) Bağıntı İlkesi
c) Üslup ilkesi
d) Nesnellik ilkesi***
e) Nicelik İlkesi
37) Konuşma sırasında dinleyenlere her bilgiyi vermeyerek, bilgiye sahip olduğu ve anlatmadığı için dinleyicilerden üstün ve saygın olduğunu düşünen Madagaskar kültüründe “açıklayıcı olma” ilkesini araştıran bilim adamı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Richards
b) Diğ
c) Ochs Keenan
d) Ogden
e) Riemer
38. Aşağıdakilerden hangisi, Doughty ve Pica'nın sınıflandırdıkları, ikinci dil edinicilerinin iletişimlerinde, anlamda uzlaşma sürecindeki etkileşim özelliklerinden değildir?
a) Anlamı kontrol etme,
b) Açıklama isteme,
c) Onaylamayı kontrol etme,
d) Yineleme biçimleri
e) Farklı konu açma***
39. Özel ilişkilerde (sevgililerde) bile konuşmacılar arasındaki güç ilişkisinin konuşma sırasında kullanılan dili etkileyebileceğini gösteren araştırmacılar aşağıdakilerden hangisidir? 11

a) Brown ve Levinson
b) Falbo ve Peplau***
c) Doughty ve Pica
d) Ellis ve Long
e) Grady ve Diğ
40. Konuşmacıların bir ifadeyi kullanmadan önce kendileri ve dinleyicileri arasındaki 1) yakınlık derecesini, 2) güç ilişkisini ve 3) dinleyiciden istenilen fedakârlık derecesini, hesapladıklarını savunan Brown ve Levinson’ın ''farklı kültürlerde farklı ağırlık taşıdığını'' öne sürdükleri çalışmaları aşağıdaki hangi isimle anılmaktadır?
a) Derinlik Kuramı
b) Yakınlık Kuramı
c)Kalınlık Kuramı
d) İncelik Kuramı***
e)Uzaklık Kuramı
41. Erkek ve kadınların reddetme stratejilerini inceleyen, cinsiyetin bir konuşma sırasında kullanılan anlatımların incelik derecesini etkileyebileceğini gösteren araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Grice
b) Huber
c) Garcia***
d) Ellis
e) Long
42. Beynimizde sadece yüz tanımayla ilgili bulunan bölgede, bir hasar meydana gelmesi durumunda, yüz körlüğü olarak da bilinen ...............hastalığı oluşmaktadır. ...............hastaları genel olarak görme sorunu yaşamamalarına karşın, yüzleri göremezler ve tanıyamazlar
a) Afazi
b) Ötenazi
c) Şizofreni
d) Parkinson
e) Prosopagnozi***
43. SÖZEL-OLMAYAN EYLEMLERİN, -Anlamsal, Dizimsel, Edimsel ve Konuşmadan konum çıkarıcı işlev olmak üzere - 4 İŞLEVİNİN dört işlevinin bulunduğunu belirten araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Levinson
b) Scherer*** 12

c) Garcia
d)Brown
e)Peplau
44. İletişimin etkililiği belirlendiği (Nitelik İlkesi, Nicelik İlkesi, Bağıntı İlkesi, Üslup İlkesi) iletişimin hangi ilkesini yansıtır?
a) Kanal
b) Görecelik
c) Verici
d) İşbirliği ***
e) Alıcı
45. Dilin kişiler arası güç ilişkileri içerisindeki rolü nedir?
a) Sempatik
b) Antipatik
c) Karizmatik
d) Politik ve hiyerarşiktir***
e) Otomatik
46. Anlamsal işlev, Dizimsel işlev, Edimsel işlev, Konuşmadan konum çıkarımlı işlev, aşağıdaki hangi işlevin kapsamındadır?
a) Sözel olan eylemlerin işlevleri
b) Sözel olmayan eylemlerin işlevleri ***
47. Anlamı kontrol etme, Açıklama isteme, Onaylamayı kontrol etme, Yineleme biçimleri , aşağıdaki hangi alanda kullanılan TEMEL STRATEJİLERİn öğeleridir?
a) Sözcükte uzlaşmak
b) Harfte uzlaşmak
c) Ünlüde uzlaşmak
d) Ünsüzde uzlaşmak
e) Anlamda uzlaşmak ***
3.BÖLÜM-DİLİN BECERİ ALANLARI
48. Pasif beceriler (okuma, dinleme) ve aktif beceriler (yazma, konuşma) olarak sınıflandırılan beceri alanları aşağıdaki hangisinin alanlarıdır?
a) Sözün beceri alanları
b) Yazının beceri alanları
c) Jestin beceri alanları 13

d) Dilin beceri alanları ***
e) Mimik beceri alanları
49. İşeri'nin, ''okumaya konu olan, anlatımsal bir bütünlüğü bulunan sözcelerin oluşturduğu somut bir varlık'' olarak tanımladığı ve 1) yazınsal ve 2) bilgilendirici olmak üzere ikiye ayırdığı okuma sürecinin ana malzemesi, aşağıdakilerden hangisidir?
a) sözcük
b) harf
c) metin***
d) sayı
e) cümle
50. Oluşturulma amacı ve biçimini dikkate alarak yaptığı sınıflandırmada metinleri; 1) betimsel metinler, 2) anlatısal metinler, 3) açıklayıcı metinler ve 4) kanıtlayıcı metinler olmak üzere dörde ayıran araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) İşeri
b) Kıran***
c) Günay
d) Nadir
e) Ahmet
51. Okuma amaçlarından yola çıkarak okuma biçimlerini yoğun okuma ve yaygın okuma olmak üzere ikiye ayıran araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Peplau
b) Garcia
c) Scherer
d) Brown
e) Munby***
52. Davies'in METİN KAYNAKLI okumanın 7 (yedi) aşamasını belirttiği okuma modeli, aşağıdakilerden hangisidir?
a) Soldan Sağa
b) Sağdan Sola
c) Yukarıdan Aşağı
d) Aşağıdan Yukarı***
e) Çapraz
53. METİN KAYNAKLI (Aşağıdan Yukarı) okuma modelinde, okurun bilgisinin sınırlı tutulduğunu, anlamın metinde verilenlerle oluşturulduğunu belirten araştırmacılar, aşağıdakilerden hangisidir?
a) Grady ve Diğ
b) Grabe ve Stoller*** 14

c) Doughty ve Pica
d) Ellis ve Long
e) Brown ve Levinson
54. Davies'in ZİHİN KAYNAKLI okumanın 7 (yedi) aşamasını belirttiği, GENELDEN ÖZELE gidilen okuma modeli, aşağıdakilerden hangisidir?
a) Aşağıdan Yukarı
b) Sağdan Sola
c) Çapraz
d) Soldan Sağa
e) Yukarıdan Aşağı ***
55. Carter'e göre dinleme becerisinde dinlemenin gerçekleşmesi aşamasında SESİN KAYDEDİLMESİ kaç ms arasıdır?
a)150-200 ms
b) 250-350 ms
c) 50-150 ms ***
d) 400-550 ms
e) 550-650 ms
56. Dinleme becerisinde dinlemenin gerçekleşmesi aşamasında SÖZCÜKSEL ANALİZ kaç ms arasıdır?
a) 400-550 ms
b) 550-650 ms
c) 50-150 ms
d) 250-350 ms ***
e) 150-200 ms
57. Dinleme becerisinde dinlemenin gerçekleşmesi aşamasında BİLİNÇ DÜZEYİNDE KONTROL kaç ms arasıdır?
a) 400-550 ms ***
b) 50-150 ms
c) 250-350 ms
d) 150-200 ms
e) 550-650 ms
58. Konuşma becerisinde, her konuşma yapısının, konuşmanın amacına göre değiştiğini belirten araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Albert
b) Richards ***
c) George 15

d) David
e) Hans
59. İçerik (ileti) oluşturma + içerikler arası bağlam + dilsel kodlama aşağıdaki hangi beceri özelliklerindendir?
a) Dinleme becerisi
b) Yazma becerisi
c) Okuma becerisi
d) Düşünme becerisi
e) Konuşma becerisinin ***
60. Beynimizdeki iletişimde, sözcüklerin sesletilmesinden, daha önce başlayan konuşma eyleminin gerçekleşmesinin 5 (Beş) aşama içerdiğini söyleyen bilim adamı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Robert
b) Ellis
c) Pica
d) Long
e) Carter ***
60. Yazma sürecinde, yazma ediminin içerdiği bilişsel süreçleri; 1) etkinlik çevresi, 2) yazarın uzun süreli belleği ve 3) yazma süreci olmak üzere üç ana yapıdan oluştuğunu belirten araştırmacılar aşağıdakilerden hangisidir?
a) Ellis ve Long
b) Brown ve Levinson
c) Flower ve Hayes***
d) Doughty ve Pica
e) Grady ve Diğ
4. BÖLÜM - DİL VE TOPLUM
61. “Dil, bir ulusun kültür düzeyini gösteren en iyi araçtır. Ancak kendi diline dayanan, kendi dilinde ilerlemeler yapan bir ulus gerçek bir kültürün de yaratıcısı olabilir.” diyen Alman düşünürü aşağıdakilerden hangisidir?
a) Hans
b) David
c) Bogart
d) Humboldt ***
e) Adolf 16

62. Dilin toplumla beraber gelişen “Her dil kendine özgü yerleşik ayrımlar çerçevesine, kendine özgü düşünce biçimlerine sahiptir ve bunlar o dili anadil olarak öğrenen kişinin gerek zihninin içeriğini ve ürünlerini gerekse edindiği izlenimler yığınını şekillendiren kalıplardır.” diyen araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Francis Bacon
b) Johann Gottfried
c) Max Müller ***
d) Ralp Waldo Emerson
e) Humboldd
63. “Halkların ve milletlerin düşünce yapısına ve adabına ilişkin hatırı sayılır miktarda ipucunu onların dillerinde yakalamanın mümkün” diyen araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Humboldt
b) Max Müller
c) Ralp Waldo Emerson
d) Johann Gottfried
e) Francis Bacon ***
64. “Bir milletin ruhunu büyük ölçüde diline, yüzlerce yıl boyunca her güçlü bireyin birer taş koyarak inşa ettiği bu anıta bakarak çıkarabilindiğini” dile getiren araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Max Müller
b) Ralp Waldo Emerson ***
c) Ludwig Wittgenstein
d) Francis Bacon
e) Johann Gottfried
65. ''Kişiler içine doğdukları-kullandıkları- dili kendi çevrelerine göre şekillendirmektedirler. Ancak bu, bireylerin kendi isteklerine göre gerçekleşmemektedir. Toplum/kültür dili şekillendirmek isterse bu konuda tamamen özgür değildir. Hem insan beyninin hem de dış dünyanın doğasının kısıtlamaları ile sınırlandırılmıştır. Toplum/kültürün hareket alanı doğanın çizdiği sınırların içindedir.'' diyen araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Emerson
b) Bacon
c) Deutscher ***
d) Humboldt
e) Müller
66. “Dil kolektif bilinci oluşturduğu, ortak aklın ürünü olduğu gibi ortak millı̂ hafızanın da yapıcısı, ortak millı̂ hafızanın kendisidir. Türk milletine mensup insanların nesnelere ve eylemlere verdikleri 17

isimler bu ortak bilinçle ortak hafızayla bütün Türk toplulukları arasında hemen hemen aynıdır benzerdir. At, ev, taş vb''
a) Ahmet
b) İlhan ***
c) Metin
d) Gülhan
e) Sedat
67. F.D.Saussure tarafından ortaya atılan, ''sesi kavrama bağlayan bağın, bir nedene bağlı olmaması'' aşağıdakilerden hangi ilkeyi anlatmaktadır?
a) Bilgilik
b) Ciddilik
c) Üzüntü
d) Cahillik
e) Keyfilik ilkesi ***
68. Develi'nin dile getirdiği ''Her dilde yan yana yaşayan birçok ........ bulunur. Bir dili Konuşan toplum içerisinde de farklılaşmalar olacaktır. ......... dediğimiz bu olgu da o toplumların zenginliğinin göstergesidir. “ anlatımında noktalı ....... yerlere gelmesi gereken sözcük aşağıdakilerden hangisidir?
a) Çene
b) Dil
c) Ağız ***
d) Lehçe
e) Bölge
69. ''Yeryüzünde konuşulan bir dilin değişik sebeplerle ortadan kalkmasına literatürde ...................
denilmektedir.'' sözünde noktalı yerlere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
a) dil yozlaşması
b) dil asimilasyonu
c) dil aktarılması
d) dil ölümü ***
e) dil gelişmes
70. Aşağıdakilerden hangisi dillerin tehlikeye düşmesinde etkili olan faktörlerden biri değildir?
a) Demografik etkenler; doğal felaketler
b) Bilimsel araştırma yapılmaması ***
c) Savaş ve soykırımlar
d) Sosyal etkenler
e) Kitle iletişim araçları 18

71. Aşağıdakilerden hangisi, Karabulut'un çalışmasında özetlediği dil ölümlerinin sebepleri arasında sayılamaz?
a) Savaş soykırım ve sonuçta gelen göç
b) Başka bir dilin bünyesinde sığınmacı (bir nevi sürgün) hayatı yasamak zorunda kalmak
c) Ulaşanların bir kısmının yaşlıların, kadınların ve vasıfsız insanların oluşturması
d) Azınlık psikolojisinin tesiri ile sürgünde yaşanan paradoks
e) Başka ülkenin dilini öğrenmede yaşanan zorluk ***
5.BÖLÜM -DİL VE DÜŞÜNCE
72. Coşkun'a göre '' Tarihsel, toplumsal ve kültürel bir olgu olarak ....., insanın kendini ve dünyayı anlamasını sağlayan ve hemcinsleri ile iletişimi ve anlaşmayı olanaklı kılan temel insani yetidir.'' tümcesinde noktalı yere aşağıdakilerden hangi sözcük gelmelidir?
a) lehçe
b) ağız
c) sözcük
d) dil ***
e) hece
73. “Zihnin bir şey hakkında edindiği düşünme ürünü olan kavram, fikir” olarak tanımlanan düşünce, dil olmadan gerçekleşemeyeceği yargısında bulunan araştırmacı, aşağıdakilerden hangisidir?
a) Vardar
b) Coşkun
c) Aksan***
d) Köksal
e) Başkan
74. ''Dilin insan zihninin yaratıcı yeteneğinin sonucu ortaya çıktığını ve her dilin kullanıldığı topluluk için özel bir mülkiyet anlamına geldiğini; bu nedenle her dilin kendi yapı, ses, sözcük vb. özellikler ile diğer dillerden ayrılan bir kimliğe sahiptir'' olduğunu söyleyen 19.y.y düşünürü aşağıdakilerden hangisidir?
a) Müller
b) Deutscher
c) Bacon
d) Emerson
e) Wilhelm von Humboldt *** 19

75. Aşağıdakilerden hangisi, Humboldt'un ''Her dilin kendine özgü anlama ve anlatma yolu bulunduğu '' görüşünün temel olduğu tezlerden değildir?
a) Dilbilimsel determinizm
b) Dilbilimsel gelişim***
c) Dilbilimsel görecelik
d) SapirWhorf varsayımı
e) Dil-içi-Dünya Görüşü
76. Aşağıdakilerden hangisi, Humboldt'un her dilin kendine özgülüğünü açıklayan görüşünü temel alarak varsayım geliştiren araştırmacılardan biri DEĞİLDİR?
a) Franz Boas
b) Edward Sapir
c) Max Müller ***
d) Benjamin Lee Whorf
e) Ludwig Wittgenstein
77. Aşağıdaki hangi dönemde, hem dilin düşünceyi yansıtan bir araç olduğu hem de dil ve düşüncenin iki ayrı eylem olduğu fikri öne çıkmıştır?
a) Roma İmparatorluğu
b) Selçuklular
c) Moğollar
d) İlhanlılar
e) Antik Yunan***
78. Dil ile düşünce arasındaki ilişki temelinde, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
a) Humboldt, dilin insan zihninin yaratıcı yeteneğinin sonucu ortaya çıktığını ve her dilin kullanıldığı topluluk için özel bir mülkiyet anlamına geldiğini belirtir.
b) Franz Boas, her kültürü kendi ortamında ve yaşam pratikleri çerçevesinde gözlemleyerek anlamak gerektiğinden söz eder.
c) Edward Sapir’e göre her dil gerçekliği o dili konuşanlara kendi açısından yansır. Bu nedenle her kültür farklı bir dünya görüşü sunar.
d) Sapir-Whorf Hipotezi, anlam daralması ve anlam bütünleşmesi ilkelerinden oluşur.***
e) Dilsel belirleyicilik ve ilkesine göre dil, o dili konuşan bireyin düşünme biçimlerini belirler; dilsel görecelik ilkesine göre ise, belli bir dilde kodlanmış olan anlamlar bir başka dilde bulunmayabilir,
6.BÖLÜM- TOPLUM İÇİNDE DİL VE DİL TÜRLERİ
79. ''İnsanın başlangıçta annesinden ve yakın aile çevresinden, daha sonra da ilişkili bulunan çevrelerden öğrenilen, insanın bilinçaltına inen ve bireylerin toplumla en güçlü bağlarını oluşturan 20

dildir. '' anlatımıyla tanımlanan sözcük, aşağıdakilerden hangisidir?
a) Lehçe
b) Anadil***
c) Ağız
d) Dilbilgisi
e) Kültür
80. Aşağıdakilerden hangisi, ''Bir dilin çeşitli bölgeler ses, yapı ve kelime hazinesi bakımından ayrılan değişik biçimleridir.'' diye tanımlanan sözcüğü ifade eder?
a) Jargon
b) Ağız
c) Dil
d) Lehçe***
e) Argo
81. ''Her dilde görülen, toplum içinde bir kesimin ya da grupların, farklı bir biçimde anlaşmayı sağlamak amacıyla oluşturduğu dil '' aşağıdakilerden hangisinin tanımıdır?
a) Özel dil
b) Jargon
c) Argo ***
d) Yaşayan dil
e) Ölü dil
82. Günümüzde hiçbir topluluk tarafından anlaşma aracı olarak kullanılmayan, varlıkları bıraktıkları yazılı belgelerle tespit edilen dil aşağıdakilerden hangisidir?
a) Doğal dil
b) Ölü dil***
c) Yapma dil
d) Geçer dil
e) Yaşayan dil
83. Yazı dili, edebî dil, Standart dil, millî dil gibi adlarla da anılan dil türüne ne ad verilir ?
a) Yerel Tür
b) Sosyal Tür 21

c) Genel Tür
d) Özel Tür
e) Standart Tür ***
84. Aşağıdakilerden hangisi AĞIZ tanımlayıcı özelliklerinden biri DEĞİLDİR?
a) Aynı kökenden geldiği üst sistem durumundaki bir standart dile bağlıdır
b) Doğal olarak ortaya çıkmış, yazılı bir gelenek oluşturamamıştır
c) Okuryazarlığı az, bulunduğu bölgeden uzun süre ayrı kalmamış insanlarca kullanılır
d) O toplumda yaşayan çocuklar da öğrensin diye okullarda öğretilir ***
e) Resmi ortamlarda kullanılmasından kaçınılır
85. AĞIZlar ile hangi bilim ilgilenir?
a) Epistemoloji
b) Morfoloji
c) Diyalektoloji***
d) Filoloji
86. Doğu Grubu, Kuzeydoğu Grubu ve Batı Grubu Ağızları olmak üzere 3 farklı grup ağız özelliklerine sahip olmasının nedeni, bu topraklara 11.yüzyıldan itibaren yerleşen hangi toplumların, farklı ağız özelliklerine sahip olmasından kaynaklanmaktadır?
a) Uygurların
b) Oğuz boylarının ***
c) Altayların
d) Karahanlıların
87. Sosyal gruplar içinde dilin kendilerine özgü biçimde kullanılmasına ne ad verilir?
a) Filoloji
b) Diyalekt
c) Sosyolekt (Sosyal ağızlar)***
d) Dilbilim
e) Bölgesel dil
88. Aşağıdakilerden hangisi, sosyal grupların kullandıklar dil çeşitliliğini etkileyen etkenlerden değildir?
a) Yaş
b) Meslek
c) Cinsiyet
d) Sosyal Statü 22

e) Aile***
89. Eldurdun oni, geliveyo, naparsın gibi farklı ağız örnekleri, aşağıdaki hangi dil türü kapsamına girer?
a) Standart Tür
b) Yerel Tür***
c) Sosyal Tür
d) Evrensel Dil
7.BÖLÜM- DİLDE DEĞİŞME VE GELİŞME
90. Bir dilin kendi yapı ve işleyişinden gelen özelliklerle, yüzyıllar boyunca kendi kendine uğramış olduğu değişme ve gelişme olaylarının tümü dilin hangi tür değişimini tanımlamaktadır?
a) Yapay gelişme
b) İnsan müdahalesi ile
c) Biçim verme yoluyla
d) Doğal Gelişme***
e) Başka dillerin zoruyla
91. Konuşma dilinin söylenip işitilebilen en küçük parçasına .......denir? Noktalı yere aşağıdaki hangi sözcük gelmesi uygundur?
a) sözcük
b) ses***
c) öbek
d) ünsüz
92.Dilde anlam ayırıcı en küçük öğeye ne denir?
a) Nokta
b) Kelime
c) Ses birim***
d) Alfabe
93. osanmak / usanmak , yokarı/yukarı dönüşmesi hangi duruma örnektir?
a) artdamaksıllaşma
b) öndamaksıllaşma
c) yuvarlaklaşma
d) ünlü daralması***
94. yorımak/ yürümek, yabız/yavuz dönüşmesine ne ad verilir?
a) Düzleşme
b) Yuvarlaklaşma***
c) Ünlü türemesi 23

d) ünlü düşmesi
95. ne için/niçin , ne olur/olur örnekleri hangi ses değişimini göstermektedir?
a)Düzleşme
b) Ünlü türemesi
c) yuvarlaklaşma
d) Kaynaşma***
96. amma/ama, kassap/kasap örnekleri hangi ses değişimini göstermektedir?
a) Ünsüz tekleşmesi***
b) Ünsüz düşmesi
c) Ünsüz türemesi
d) Benzeşme
97. çömlek/çölmek, kibrit/kirbit, gibi bir sözcükte iki sesin yer değiştirmesine denir ?
a)Ötümleşme
b) Aykırılaşma
c) Göçüşme***
d) Dudaksıllaşma
98. Aşağıdakilerden hangisi anlam değişmeleri arasında sayılamaz?
a) Anlam Daralması
b) Anlam Genişlemesi
c) Anlam Kayması
d) Anlam Tutunması***

24. 99. Bir girdi olmaması durumunda dil ediniminin gerçekleşmesinde ciddi sorunlarla karşılaşılır. Anadili edinim sürecinde, çocuklar çevresinden sınırlı bir dil girdisi allmaları. Başka bir ifadeyle, dil edinim sürecinde dildeki bütün olasılık kümesine yani dildeki bütün tümcelere maruz kalmamaları durumuna ne ad verilir ?

a) Dilsel ifadeler

b) Veri yoksunluğu***

c) Kolaylık

d) Düzeltme

e) Yalnız gelişim

GENEL TEST ÇALIŞMASI

25. Bir girdi olmaması durumunda dil ediniminin gerçekleşmesinde ciddi sorunlarla karşılaşılır. Anadili edinim sürecinde, çocuklar çevresinden sınırlı bir dil girdisi allmaları. Başka bir ifadeyle, dil edinim sürecinde dildeki bütün olasılık kümesine yani dildeki bütün tümcelere maruz kalmamaları durumuna ne ad verilir ?
24


a) Dilsel ifadeler

b) Veri yoksunluğu***

c) Kolaylık

d) Yalnız gelişim

e) Düzeltme

26. insan diğer canlılardan farklı olarak dil edinme kapasitesiyle doğar ancak belirli bir dönem içerisinde bu kapasite kullanılmaz ve geliştirilmezse sönümlenir bu durumu kanıtar nitelikte yaşanmış birbirine paralel iki olay hangi şıkta doğru olarak verilmiştir ?

a) Genie Vakası-Helen Keller Vakası***

b) Antonio Vakası- Camelia vakası

c) Rochom P’ngieng Vakası- Madina Vakası

d) Ssebunya Olayı- Genie Olayı

e) Helen Keller Vakası - Rochom P’ngieng Vakası

27. Anadili edinim sürecinde sağlıklı bütün çocuklar edinim süreci için eşit bir potansiyele sahiptir. Dahası, anadili edinim süreci incelendiğinde, kişiden kişiye değişmeyen bir ……….. söz konusudur.

a) karanlık

b) Aynılık***

c) kapasite

d) düzeltme

e) potansiyel

28. Dil edinimi oldukça hızlı gelişen bir süreçtir. Çocuklar 2.5-3 yıl gibi bir süre içerisinde temel dil yapılarını edinir. 5 yaşında yetişkinlerinki kadar karmaşık tümce yapıları kurabilir.Bu duruma ……….. denir.

a) Hız***

b) Kapasite

c) gelişim

d) Çevreye karşı duyarlılık

e) düzeltme

29.
I. Dil bir iletişim aracıdır. -Dil bir haberleşme aracıdır.
II. Dil kullanımının amacı; fizyolojik ve yaşamsal etmenlerle sınırlı değildir. -Dil fizyolojik ve yaşamsal etmenler için vardır.
III. Dildeki işaretler oldukça zengindir. Dildeki işaretler sınırlı sayıdadır. 25

Yukarıdakiifadelerde verilen insan dili ve hayvan dili arasındaki farklılıklardan hangisi yada hangileri yanlıştır ?

a) I-III

b) I-II

c) III-I

d) I-II-II

e) Hiçbiri***

30. Aşşağıdakilerden hangisi Dilin Temel Bileşenleri arasında yer almaz ?

a) Dilin Anlam Bilimsel Özelliği

b) Dilin Söz Dizimsel Özelliği

c) Dilin Ses Bilimsel Özelliği

d) Dilin yığılma Özelliği***

31. dilsel iletişim (bildirişim) modelinde iletişimin, dolayısıyla iletişimi sağlayan dilin temel olarak 6 işlevinin bulunduğunu öne süren kimdir ?

a) cristian

b) Terrace

c) Jakobson***

d) Lakoff

e) Johnson

32. Aşşağıdakilerden hangisi dilin işlevlerinden biri değildir ?

f) Göndergesellik İşlevi

g) Anlatımsallık İşlevi

h) Çağrı İşlevi

i) Üstdil İşlevi

j) Altdil işlevi***

33. “Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti neresidir?” sorusuna verilen “İstanbul” yanıtı -…………..……..ilkesine örnek olabilir.

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere ne gelmeldir?

a) uslup

b) mantık

c) bağlam

d) Nitelik***

e) bağıntı
26


34. “Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti neresidir?” sorusuna “Türkiye’de 81 il vardır ve Ankara en kalabalık ikinci ildir.” yanıtının verilmesi ……………………… ilkesinin ihlaline bir örnektir.

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere ne gelmeldir?

a) Bağıntı***

b) uslup

c) göndergesel

d) Nitelik

e) nicelik

35. sözel-olmayan eylemlerin dört işlevinin bulunduğunu belirten kimdir ?

a) jakobson

b) Scherer***

c) peter

d) Doughty

e) Günay

36. Aşşağıda verilen metin kaynaklı okumanın aşamalarını Davies’e göre sıralayınız.

I. Harfler tanımlanır/ sesletilir.

II. Tümceler anlamlandırılır.

III. Anlamlandırma sonucunda düşünme meydana gelir.

IV. Gözler metne odaklanır.

V. Sözcükler tanımlanır.

VI. Sözcükler dil bilgisel sınıflara ve tümce yapılarına ayrılır

a) I-II-III-IV-VI-V

b) IV-I-V-VI-II-III***

c) I-III-II-VI-IV-V

d) IV-VI-V-III-I-II

e) III- IV-I-V-VI-II

37. Dillerin kelime dağarcıklarını yazılı bir geleneğe sahip olan ve olmayan diller açısından karşılaştıran Yazısı olmayan topluluklarda tam da pasif kelime dağarcığı diye bir şey olmadığı için kelime hazinesi ciddi biçimde sınırlanmış olur. Bir kuşak belli bir pasif kelime dağarcığına sahip olsa bile bunlar sonraki kuşağa aktarılmayacaktır: Bir kuşak tarafından aktif olarak kullanılmayan bir kelime, sonraki kuşak tarafından duyulmadan kalacak ve tamamen unutulacaktır diyen kişi kimdir?
27


a) Deutscher***

b) Fishman

c) jakobson

d) johson

e) İlhan, Nadir

38. Yapay dillerin ortaya çıkma sebebinedir?

a) Diğer dillerin beğenilmemesi

b) Almancanın zor bir dil olması

c) İngilizcenin fazla konuşuluyor olması

d) Bütün insanların aynı dili kullnarak anlaşmasını sağlamak***

e) İnsanların adlarına dil üretme isteği

39. insanoğlunun dil öğrenme süreci neyle bağlantılo bir durumdur?

a) İçinde doğduğu topluma***

b) kalıtımsal

c) Öğrendiği dilin zorluk düzeyine

d) Göndergesel işlve

e) Dilin yapısına

40. Yeryüzünde konuşulan bir dilin değişik sebeplerle ortadan kalkmasına ne ad verilir ?

a) Dil fakirleşmesi

b) Dil sonucu

c) Dil yozlaşması

d) Dil ölümü***

e) Dil azalması

41. Aşşağıdaki durumların hangisinde dil ölümü meydana gelir ?

a) Dilin yabancı kelimelerle zenginleşmesi

b) Dile yapılan eleştiriler

c) O dili konuşan son kişinin ölmesi***

d) O dili kullanan toplumun konuşmayı unutması

e) O dilin zor olması

42. Dil ölümünün en sık görüldüğü durum nedir ?
28


a) Toplumun o dili konuşmayı unutması

b) O dili konuşan son kişinin ölmesi

c) O dili konuşan kişilerin azalması

d) Bir dilin baskın bir dil tarafından kullanın dışına itilmesi

e) Dilin yozlaşması

43. Dilin tehlikeye düşmesine aşşağıdaki faktörlerden hangisi etki etmez?

a) Kültürel, ekonomik ve politik baskınlık

b) Savaş ve soykırımlar

c) Kitle iletişim araçları

d) Sosyal etkenler

e) Demografik etkenler; doğal felaketler

f) Dilin yazılışı ve okunuşunun farklı olması***

44. konuşma ve düşünceyi birbirinden ayırmayan düşünür hangisidir ?

a) Pisagor

b) Yusuf Has Hacib

c) Aster

d) Ploton***

e) eflatun

45. her dil gerçekliği o dili konuşanlara kendi açısından yansır. Bu nedenle her kültür farklı bir dünya görüşü sunar. Dil toplumsal gerçekliğin sembolik bir yansımasıdır. Bu gerçeklik içinde oluşan anlamlar, en çok o gerçekliği yaşayanlar için anlamlıdır. Bu anlamları da o kültürün dilinde biçimlerin yapılanması sonucu izleyebiliriz.

Diyen kişi kimdir ?

a) ploton

b) eflatun

c) Edward Sapir***

d) Franz Boas

e) Benjamin Lee Whorf

46. Sapir’in görüşlerini geliştiren ve bir hipotez olarak yapılandıran kişi …………………………..’dır

Boşluğa gelecek isim aşşağıdakilerden hangisidir?

a) Edward Sapir

b) Franz Boas
29


c) Benjamin Lee Whorf***

d) Doğan aksan

e) ploton

47. Sovyet Rusya işgal ettiği Türk toplumlarının ilk öne diliyle oynadı bunun sebebi nedir?

a) Bir toplum dilini kaybettiği zaman kültürünü, benliğini, toplum olma vasfını da kaybeder.***

b) Dil kutsaldır dinen bir değeri vardır

c) Dil insanlar arası iletişimi sağladığından kaybı halinde iletişim sekteye uğrayacağından

d) Türk dillerine hayranlık duyduklarından

e) Yazılı kaynakların anlaşılmasını güçleştirmek amaçla

48. Dil insanoğlunun hayatını şekillendirmesine olanak sağlayan, onun hayatına hâkim bir aygıttır. İşte dil, insanoğlu için bu kadar önemliyken toplumun her alanına da nüfuz etmesi kaçınılmazdır. Dil, sadece bireylerin değil, bireylerin birleşerek oluşturdukları toplumun da en önemli parçasıdır. Türkülerimiz, şiirlerimiz, romanlarımız, mimarimiz, vb. toplumun yapı taşı olan her şey dille iç içe, dilin sınırları içindedir.

Bu paragraftan yola çıkarak aşşağıdaki anlamlardan hangisi çıkarılamaz ?

a) Dil toplumun her alanında kullanılmaktadır.

b) Türkler birçok eserini dili yansıtmaktadır.

c) Dil toplumun önemli yapı taşlarındandır.

d) Dil bireyin olduğu kadar toplumunda parçasıdır.

e) Dil toplum için sanıldığı kadar büyük öneme sahip değildir***

49. “Üç yabancı köyümüzde on beş gün kaldı.” gibi bir cümleyi bir Hopili “Üç yabancının köyümüzde on altıncı güne kadar kaldığını hatırlıyoruz.” olarak söyler.

Bu durum hangi kavrama örnektir?

j) Dilsel belirleyicilik

k) Dilsel görecelik***

l) Diller arası uyuşmazlık

m) Dil kültürü

n) Dilsel eşitsizlik

50. Ludwig Wittgenstein “Dilimin sınırları, dünyamın sınırları demektir.” İfadesiyle vurgulamak istediği kavram nedir ?

a) Dilsel yeterlilik

b) Dilde eşitsizlik
30


c) Dilsel belirleyicilik***

d) Dşller arası uyuşmazlık

e) Dilsel görecelilik

51. Antik yunan döneminde dil ve düşünce ile ilgili öne çıkam fikir nedir ?

a) Dilin düşünce olmadan düşünülmesi mümkün değildir.

b) Dil ve düşüncenin tamamen birbirinden ayrı kavramlar olduğu.

c) Düşünce dili yansıtan bir araçtır ve dil ve düşünce birbirinden ayrılamaz aynı eylemlerdir.

d) Dil olmadan düşüncenin olmayacağı ve düşünce var ise dilin var olacağı.

e) Dil düşünceyi yansıtan bir araçtır ama hem de dil ve düşüncenin iki ayrı eylemdirler.***

52. ………………………………….. her kültürü kendi ortamında ve yaşam pratikleri çerçevesinde gözlemleyerek anlamak gerektiğinden söz eder.

a) Franz Boas***

b) Edward Sapir

c) Benjamin Lee Whorf

d) Namık kemal

e) eflatun

53. ………………………..’e göre her dil gerçekliği o dili konuşanlara kendi açısından yansır. Bu nedenle her kültür farklı bir dünya görüşü sunar

Cümlede boş bırakılan yere aşşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

a) Namık kemal

b) Edward whorf

c) Benjamin sapir***

d) Edward Sapir

e) Ziya Gökalp


54. İnsanın başlangıçta annesinden ve yakın aile çevresinden, daha sonra da ilişkili bulunan çevrelerden öğrenilen dilhangisidir?

a) Anadil***

b) Ölü dl

c) Geçer dil

d) lehçe

e) Yaşayan dil
31


55. çeşitli sebepler yüzünden bir dilin çeşitli bölgeler ses, yapı ve kelime hazinesi bakımından ayrılan değişik biçimlerine verilen ad nedr ?

a) anadil

b) Lehçe***

c) Yapay dil

d) Yaşayan dil

e) şive

56. Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Özbek Türkçesi, Türkmen Türkçesi Türkçenin birer………….(si)(i)dir.

a) Anadil

b) Yan dil

c) Lehçe***

d) Yapay dil

e) argo

57. rtak dilin sözcüklerine özel anlamlar vermek, kimi sözcüklerde bilinçli değişiklikler yapmak, eskimiş öğelerden, aynı dilin lehçelerinden ve yabancı kökenli öğelerden yararlanmak yoluyla meydana getirilen dile ne ad verilir ?

a) lehçe

b) Şive

c) Yapay dil

d) Yan dil

e) argo

58. Anadolu’da çerçillik veya kalaycılık gibi mesleklere mensup olanların kullandıkları özel dilin örnek olaeak verilebileceği dil türü nedir ?

a) argo

b) lehçe

c) şive

d) Jargon***

e) yandil

59. hâlen çeşitli toplumlarda anlaşma aracı olarak kullanılmakta olan dillere verilen ad nedir ?

a) ölü dil

b) jargon

c) Yaşayan dil***
32


d) Dünya dilleri

e) evrensel diller

60. Varlıkları bıraktıkları yazılı eserlerle tespit edilebilen dillere ne ad verilir ?

a) Yıpranmış dil

b) Ölü dil***

c) Yaşlı dil

d) Yaşayan dil

e) Unutulmuş dil

61. belli bir süreç içinde kendiliğinden var olan ve gelişen dillere ne ad verilir ?

a) doğal dil***

b) Geçer dil

c) Yapma dil

d) Oluşum dili

e) ingilizce

62. belli bir amaç için insan eliyle gramatikal kuralları oluşturularak yapılan dillere ne ad verşlir ?

a) geçer dil

b) Yapay dil***

c) Oluşum dili

d) Ölü dil

e) Evrensel dil

63. Standart dil, edebî dil, yazı dili, millî dil gibi adlarla da anılan dle ne ad verilir ?

a) Standart dil***

b) Evrensel dil

c) Yerel dil

d) Sosyal dil

e) Kolektif dil

64. eldurdun oni, geliveyo, çatma kaşlarunida al vereyum canumi gibi örneklerdeki konuşulan diller nasıl dil olarak anılır ?

a) yerel dil***

b) Standart dil

c) Yöresel dil
33


d) Konuşma dili

e) Yapay dil

65. Sosyal gruplar dili kendilerine özgü bir biçimde kullanır; bir yerde kendi sosyal çevrelerine has, kendilerini başkalarından ayıran bir dil yaratırlar. Bu dile verlen ad nedir ?

a) Sosyokültürel dil

b) argo

c) Sosyal dil***

d) Yapay dil

e) Herhangi bir ad verilmez

66. Aşagıdaki cümlerden hangisinde kelime sonunda konsonant değişiminin bir örneği yoktur?

a) Konuklar,evin büyük salonunda ağırlanacaktı***

b) Üzerinde çimen rengi bir kazak vardı

c) Daha çok türk sanat müziğinden hoşlanıyordu

d) Gezip gördüğü yerlerle ilğili izlenimlerini kitaplaştırdı

e) d)Önümüzdeki yaz tekrar geleceğiz demişti bana

I.Vokalbirleşmesi:kahve altı>kahvaltı
II.Orta hece vokalinin düşmesi:gönülüm>gönülüm
III.Konsonant düşmesi:küçük-çek>küçücek
IV.Konsonant türemesi:ilan>yılan
V.Yerdeğiştirme:pekiyi>peki

67. Yukarıda numaralanmış yerlerden hangisinde terim ile örnek değerlendirildiğinde bir bilgi yanlışı ortaya çıkmıştır?

a) I

b) V***

c) IV

d) II

e) III

68. …………………….göz ve ses organlarının çeşitli hareketlerinden ve zihnimizin anlamlı kavrama dönüştürme çalışmasından oluşan, oldukça karmaşık bir insan metabolizması etkinliğidir.

Yukarıdaki boşluğa gelmesi gereken ifade aşağıdakilerden hangisi? 34


a) görme

b) işitme

c) Okuma***

d) dokunma

e) konuşma

69. Aşağıdaki cümlelerde altı çizgili sözcüklerden hangisi, hem yapım hem de çekim eki almıştır?

a) Suçluluk duygusuyla hep hareket ediyordu.***

b) Hiçbir kitap bu kadar keyif verici değildi.

c) Onun dürüstlüğünün güvencesi aldığı eğitimdi.

d) Küçümseyen bakışları bizi rahatsız ediyordu.

e) Kırık bir kalbin serzenişiydi hep bunlar.