Finansal tablolar

[hüseyin.başbay]

FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ
Ünite -1
Finansal Tablolar ve Finansal Analiz

Muhasebenin iki temel işlevi vardır ; kaydetme – analiz ve yorum.

İki temel finansal tablo vardır ; Bilanço ve Gelir Tablosu.

Ek finansal tablolar ;
-Fon akış -Nakit akış -Satışların maliyeti -Özkayanak değişimi ve -İşletme sermayesi değişimi tablolarıdır .

Tam bir finansal tabloda aşağıdaki bilgileri içerir ;
a)Bilanço(Dönem sonu finasal durum tablosu )
b)Döneme ait kar veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosu
c)Dönem ait özkaynak değişim tablosu
d)Döneme ait nakit akış tablosu
e)Dipnotlar

Özel amaçlı finasal tablolara kar dağıtım tablosu ,net çalışma sermayesi,satışların maliyeti,fon akım tablosu örnek olarak verilebilir.

Hesap Tipi Bilanço :İşletmenin dönen varlıkları ile kısa vadeli yabancı kayanaklarını , duran varlıkları ilede uzun vadeli yabancı kaynaklarını karşılaştıran hesap tipidir.

Rapor Tipi Bilanço : Analiz amacına daha uygundur .Hesap kalemleri alt alta yazılır .

Özet Tipi Bilanço : Hesap grup tutarlarını gösterir.

Ayrıntılı Bilanço : Hesap gruplarının yanında hesap kalemlerinide gösteren bilanço tipidir.

Bilançonun Sınıflandırılması
Bir bilanço sınıflandırılırken DÖNEME AİT aşağıdaki esaslar göz önünde bulundurulur:

-Tarih -İşletme adı -Dipnotlar - Para birimi – Amortisman yöntemleri
-Bilanço sözcükleri - Sayısal bilgilerin kesinlik derecesi .

Gelir tablosu :İşletmenin belirli bir dönemde elde ettiği bütün gelirlerle , bu gelirleri elde etmek için katlandığı bütün giderleri ve bunların sonunda oluşan döneme ait net kar ve zararını gösteren tablodur .Hesap ve rapor tipi olmak üzere biçim olarak ikiye ayrılırken , içerik yönündende özet ve ayrıntılı olamk üzerede ikiye ayrılır .

Gelir Tablosu Beş Ana Bölümden Oluşur :
-Brüt Satış karı/ Zararı
-Faaliyet Karı/Zararı
-Olağan Kar /Zararı
-Dönem Karı/ Zararı
-Dönem Net Karı / Zararı

Satışların Maliyeti Tablosu

Gelir tablosunu tamamlayıcı nitelikte bir tablodur.Satışların maliyeti altında dört hesap kalemi gelir tabnlosuna aktarılır. Bu dört kalem :
-Satılan Mamul Maliyeti
-Satılan Ticari Mallar Maliyeti
-Satılan Hizmet Maliyeti
-Diğer Satışların Maliyeti

Fon Akış Tablosu
Fon kavramı ;
Yasal olarak kullanılabilen hakların ,finasal araçların ve finasal olanakların tümü anlamında aktifin tamamını ifade eder.
İşletmenin belirli bir dönemde fon kaynaklarını ve bunların kullanıldığı gösteren tabloyada fon akış tablosu denir .Kaynkalar ve kullanımları daima birbirine eşittir. Fon akış tablosunun düzenlenebilmesi için birbirini takip eden iki yıla air karşılaştırmalı finansal durum tablolarına ve son dönem gelir tablosuna ihtiyaç vardır .

Nakit Akış Tablosu
Bir hesap dönemindeki nakit giriş ve çıkışlarını bunların kaynaklarını ve kullanım yerlerini gösteren tablodur.

Özkayanak Değişim Tablosu
İlgili dönemde özkaynak kalemlerinde meydana gelen değişimleri gösteren tablodur.
Özkaynak grubu şu kısımlardan oluşur ;
-Ödenmiş Sermaye - Kar Yedekleri -Sermaya Yedekleri - Geçmiş Yıllar Karı - Dönem Net karı -Özkaynaklar Toplamı
Net Çalışma Sermayesi Değişim Tablosu
Dönen varlıklar ile kısa vadeli yabancı kaynaklar arasındaki farka denir.Dönen varlıkların kısa vadeli kayankları aşam kısmı olarakda ifade edilebilir .
Formülize edersek ;
Net çalışma sermayesi = Dönen varlıklar – Kısa vadeli yabancı kaynaklar .

Ünite -2
Muhasebe Analizleri

Muhasebe işletmenin dilidir.

Tahakkuk esası nakit ödeme veya tahsilatın yapıldıpı anda değil işlemin yani satışın gerçekleştiği an işlemlerin kaydedilmesidir. Nakit esas ise nakit hareketlerin gerçekleştiği an esastır. Tahakkuk esası faaliyetlerden sağlanan hasılat ve giderler üzerinde yoğunlaşmıştır.

Faaliyet Türleri : Finansal,Yatırım ,İşletme olarak üçe ayrılır .

Finansal Faaliyetler : İşletmenin ihtiyaçlarını karşılamak ve varlıklarını finanse etmek için yapılan faaliyetlerdir.Bu varlıklar yabancı ve özkaynak olmak üzere iki yolla elde edilir.

Bu yabancı kaynaklar kısa ve uzun vadeli olabilir.Uzun vadeli yabancı kaynaklar sermaye piyasasından,kredi kurumlarından ve 3.kişilerden sağlanır.Uzun vadeli yabancı kaynaklar temel olarak finansal borçlar,ticari borçlar ,borç ve gider karşılıklarından oluşur.

Finansal kiralamada kiralayan kiralayanın maddi duran varlığını kullanma hakkına sahip olur.

Kıdem tazminatları için işletme muhasebenin ihtiyatlılık kavramından hareketle tahakkuk eden her dönem karşılık ayırması gerekir.

Dönen varlıklar finansal analiz açısından ele alındığında net çalışma sermayesi olarak ifade edilir.Bu sermaye ile günlük ödemelerin yapılması ve kısa vadeli yabancı kaynakların ödenemesi gerçekleşir.
Duran varlıkların esas finansman yeri özkaynaklardır.
Gelir tablosu ; ,
-Brüt satış karı - Faaliyet Karı - Olağan Kar - Dönem Karı -Net dönem karı
bölümlerinden oluşur.
Brüt Satış Karı:İşletmenin mal ve hizmetlerden elde etmiş olduğu toplam hasılat ve bu hasılat için katlanılan giderlerden oluşur.
Faaliyet Karı : İşletmenin ana faaliyetlerinden elde etmiş olduğu satışları ve satışların maliyetine dahil edilmeyen ar-ge, pazarlama -dağıtım ve genel yönetim giderlerinden oluşmaktadır.

Olağan Kar : İşletmenin dönem içerisinde süreklilik gösteren faaliyetlerini kapsar .Faiz gelirleri,kambiyo karları, karşılık giderleri,menkul kıymet satışı,komisyon giderleri ve uzun vadeli borçlanma giderleri bu kalemde yer alan hesaplara örnek verilebilir.

Dönem Karı : İşletmenin dönem içerisinde süreklilik göstermeyen faaliyetleriye ilgilidir.Önceki dönem karları,maddi duran varlık satışları örnek verilebilir.

Ünite-3
Finansal Analiz Teknikleri

Kapsamına göre dinamik ve statik olarak ikiye ayrılır .

Statik Analiz :Belirli bir tarih veya tek bir döneme ait bilgileri kapsar.Bilgiler
karşılaştırılmaz.

Dinamik Analiz : Birbirini takip eden dönemler ;
-Geçmiş dönem faaliyetleri -Genel standartlar -Sektör veya benzer işletme sonuçları ve -İşletme standarlarıyla karşılatırılır.

Amacına göre yönetim,kredi ve yatırım analizleri olmak üzere üçe ayrılır.

Yönetim Analizleri :Hem statik hem dinamik analizin yararlanıldığı yöneticilerin ve karar vericilerin izleyeceği politikalara fikir vermek için yapılır.
Kredi Analizleri :İşletmeye kredi verenler tarafından yaptırılıp amaç işletmenin borç ödeme gücünü tespit edebilmektir.

Yatırım Analizleri :İşletme sahipleri ile birlikte ortak olmayı düşünenler ve işletmeye uzun süre fon sağlayan veya düşünen taraflarca yapılır.Sahip ve ortak olmak isteyenler şirketin gelecekteki kazanma gücünü fon sağlayanlar ise borç ödeme gücünü tespitini amaçlarlar.

Analizi Yapanın Durumuna Göre Finansal Analiz Çeşitleri

İç Analiz:Analizi yapan şirket çalışanıdır.Tüm belge ve bilgilerden yararlanılır.
Dış Analiz:İşletme ile ilgisi bulunan taraflarca yapılır, işletme tarafından yayınlanan finansal tablolar ve bunlara ait dipnotlardan yararlanılır.
Finansal Analiz Teknikleri

Karşılaşırmalı Finansal Tablolar Analizi:Birbirini izleyen en az iki dönemi kapsayan , dinamik yapıya sahip,enflasyon durumunda dikkatli uygulanması gereken,yapılan karşılatırmalarla işletmenin geleceği için isabetli kararlar alınmasını sağlar .Uygulanması kolay ve pratiktir.Artış ve azalışlar tutar ve oran olarak hesaplanır.Aynı dönem ve aynı zaman dilimimi kapsaması gerekir.

Eğilim Yüzdeleri(Trend)Analizi :İşletmenin birbirini izleyen dönemlere ait bilgilerin baz alınan temel yıla göre hesaplanmasıdır.Yatay yüzde analizide denir. İlk aşama analiz ikinci aşama yapılan analizin yorumlanmasıdır.Seçilen yılın her bakımdan normal bir dönem geçirmiş olması gerekir.Mümkün olduğu kadar uzun süreyi kapsamalıdır.

Enflasyonun finansal tablolar üzerindeki etkisini en açık biçimde gösterdiği analiz tekniği trend analizidir.

Dikey Yüzde Analizi:Finansal tablolarda yer alan bir kalemin toplam veya grup içersindeki oransal büyüklüğüdür.Bir veya birden fazla dönemi ele alabilir.
Bütün finansal tablolar analiz edilebilir.İlk aşama analzi ikinci aşama ise yorumdur.

Oran Analizi :Finansal tablolarda yer alan kalemlerin birbiriyle nispi olan ilişkilerini ele alır. Hesaplanan oranlar yüzde ve katı olarak ifade edilir.

Likitide Oranları:Kısa vadeli borç ödeme gücünü ölçmede kullanılır.Net çalışma sermayesinin yeterliliği konusunda da fikir verir.Blanço kalemleri arasındaki miktar ilişkilerini ele alır.

Cari Oran:Oranın 2 olması yeterli kabul edilir.Cari oranın yüksek çıkması borç ödeme gücünün yüksek olduğunu gösterir,kredi verenler için iyi bir durumdur.Ancak işletme için oranın çok yüksek olması atıl fon veya kaynak bulunduğunu gösterir.

Cari Oran =Dönen Varlıklar
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Likitide Oranı:Oranın 1 olması yeterlidir.

Likitide Oranı=Dönen Varlıklar-Stoklar
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Nakit Oranı:Para veya benzeri varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesi ile bulunur.

Nakit Oranı=Hazır Değerler+Menkul Kıymetler
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Finansal Yapı Oranları :Uzun vadeli borç ödeme gücünü gösterir.Özkaynakların toplamı toplam kaynaklar içerisinde yüksek olması kredi verenler için olumlu bir durumdur.

Yabancı Kaynak Oranı: Yabancı Kaynak Oranı : Top. Ybn. Kaynak
Bu oranın %5o olamsı makuldür. Pasif /Aktif toplamı

Özkaynak Oranı: Özkaynaklar
Pasif Toplamı

Yabancı Kaynakların Özkaynaklara Oranı: Toplam Yabancı Kaynaklar
Özkaynaklar

Varlık Kullanım Oranları :İşletmelerin sahip olduğu iktisadi kıymetlerin ne ölçüde etkili kullanıldığını tespit etme amacıyla hesaplanır.

Alacak Devir Hızı: Net Satışlar Oranın büyümesi vadelerin kısaldığını
Ort. Ticari Alacaklar küçülmesi vadelerin uzadığını gösterir.

Alacakların Ortalama Tahsil Süresi : 360
Alacak Devir Hızı

Brüt Satış Karı Oranı : Brüt Satış Karı/ Net Satışlar

Faaliyet Kar Oranı : Faaliyet Karı/Net Satışlar

Olağan Kar Oranı:Olağan Kar /Net Satışlar

Dönem Karı Oranı : Dönem karı/ Net Satışlar

Dönem Net Karı: Dönem Net Karı/Net Satışlar

Aktif(Yatırım)Karlılık Oranı: Dönem Karı
Aktif Toplamı

Ünite-4
Nakit Akış Analizleri

Modern finans teorisine göre işl. Yön. Temel amacı firma sahiplerinin servetini maksimize etmektir.
Firma nakit akış tablosu ; nakit giriş ve çıkışlarının doğrudan satışve üretimi ,
firma finansman kararları borş ve özsermaye işlemlerindeki nakit hareketleri,
yatırım sabit kıymet alaımları ve iştiraklerindeki nakit akışlarının inceler.

Finansal muhasebe tahakkuk esasına göre temel finansal tabloların hazırlanmasında kullanılır.

Nakit girişi yaratan hareketler ;dönem sonu net karı, pasiflerdeki artışlar, aktiflerdeki azalışlar,nakit hisse senedi ihracı, amortisman ve nakit çıkışı gerektirmeyen diğer kalemler.

Nakit çıkışı yaratan hareketler;dönem sonu net zarar ,temettü ödemeleri,hisse senedi alışları ,pasiflerdeki azalış ,aktiflerdeki artış.,

Muhasebenin nakit ve tahakkuk olmak üzere iki esası vardır.Nakit esas sadece nakit işlemleri içerirken tahakkus esası işletmenin finansal yapısını etkileyen her işlem kayıt altına alınır.Tahakkuk muhasebesi çift taraflı kayıt esasına dayanır.

Gelir tablosu ; üretim maliyetleri, işletme masrafları, satış ve faaliyetlerden elde edilen gelir ve faaliyetlerden nek kar/zar bilgileri ışığında oluşturulur.

Nakit akış tablosu hazırlanırken bilanço ve gelir tablosundaki nakit hareketi yaratmayan unsurların arındırılması gerekir.
Doğrudan yöntem gelir tablsosunun ilk kaleminin (satışlar), dolaylı yöntem ise son kalemi olan ne kar/zarar kısmına bakılıp tablo hazırlanabilir.

Serbest nakit mevcudunun tespiti:

SNM: Olağ.Faali.Elde.Edilen Nak.Akı.-Duran Varlık Yatırımları+Net çalış. Ser . Yatırımları Yani SNM:OFNA-DVY+NÇSY

Kazanç kalitesi unsurları ; faaliyet nakit endeksi, yatırım yenileme oranı ,nakit akış yeterlilik oranı ve dönem faaliyetlerinden elde edilen nakit kaynak başına düşen maddi varlık yatırımıdır.

Nakit Dönüş Süresi:İşl. Nak. Faa. Dön.-Borçların ertelenme süresi

İşle.Nakit Faa.Dönemi:Stok Dönüş Süresi +Alacakların Tahsil süresi .